Istota i miejsce prawa materialnego w systemie prawa administracyjnego

Prawo administracyjne to zbiór norm prawnych regulujących funkcjonowanie administracji.

Prawo administracyjne:

• Ustrojowe – prawo, które określa strukturę organów, kompetencje

• Procesowe – opisuje metody procesowania np. prawo administracyjne, prawo procesowe

• Materialne – prawa i obowiązki adresatów działań obywateli

Prawo administracyjne materialne ma charakter otwarty (regulacje wciąż się zmieniają). Pojawia się coraz więcej przepisów regulujących wiele różnych sfer. Jest to więc dział dynamiczny. Jest to dział wewnętrznie zróżnicowany – różne normy dotyczące różnych sfer od kwestii nadawania imion, prawa budowlanego, aż do kwestii socjalnych. Prawo to jest konkretyzowane przez akty administracyjne (reguluje określone zachowania osób w określonych sferach faktycznych np. pozwolenia na budowę) jest więc konkretny i zindywidualizowany. Są to różne nakazy, zakazy, zezwolenia itp. Rzadko są to akty normatywne np. zagospodarowanie przestrzenne. Są to zawsze normy powszechnie obowiązujące. Są to przepisy zewnętrzne (nigdy wewnętrzne). Jest to prawo kształtujące sytuację prawną jednostki.

Definicja:

• Odnosi się do relacji między organem administracji a obywatelem

• Prawo normalizujące treść działań administracji

• Prawo składające się z norm dotyczących konkretnych działów administracji

Prawo obejmujące normy zawarte w przepisach prawa administracyjnego powszechnego obowiązującego, które określają treść praw i obowiązków (zachowania się) ich adresatów.

Kryteria podziału prawa administracyjnego materialnego:

• Podział z kryteriów konkretyzowania uprawnień i obowiązków:

- normy konkretyzowane przez akt administracyjny – akt konkretny i indywidualny np. zasiłek

- normy stosowane bezpośrednio – wynika bezpośrednio z przepisów prawa np. obowiązek szkolny, obowiązek stosowania się do znaków drogowych

- normy konkretyzowane przez czynność administracyjno-techniczne – wywołują skutki prawne poprzez fakty np. wydawanie paszportu lub dowodu osobistego

• Podział z kryteriów sytuacji prawnej jednostki:

- normy przyznające uprawnienia

- normy nakładające obowiązek

• Podział z kryterium przedmiotowego – rodzaje spraw:

- wolności i swobód obywatelskich

- korzystania z dóbr publicznych

- bezpieczeństwo i porządek publiczny

- publicznoprawne ograniczenia prawa własności

- publicznoprawne reglamentowanie działalności gospodarczej

Prawo o obywatelstwie

Osoba nie posiadająca polskiego obywatelstwa jest zgodnie z prawem polskim cudzoziemcem.

Obywatelstwo to więź prawna określające relacje miedzy jednostką państwem, z której wynikają określone wzajemne uprawnienia i obowiązki tych podmiotów. Brak definicji legalnej. W Polsce łączy się pojęcia obywatelstwa i cudzoziemcy – cudzoziemca to osoba która nie jest obywatelem.

Przepisy prawne o obywatelstwie:

• Konstytucja:

- zasada urodzenia (art. 34 ust. 1)

- zakaz pozbawianie obywatelstwa, możliwość zrzeczenia się (art. 34 ust. 2)

- prezydent wyraża zgodę na nadanie i utratę obywatelstwa (art. 137)

• Ustawa o obywatelstwie z 15 lutego 1962 r.

• Umowy międzynarodowe

- Konwencja Haska - nie ma bezpaństwowców (apatrydów)

- Konwencja z Nowego Jorku - reguluje kwestie małżeństw mieszanych. Wybór obywatelstwa oraz możliwość powrotu do poprzedniego obywatelstwa utraconego w wyniku małżeństwa.

• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o nadanie lub wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego oraz wzorów zaświadczeń i wniosków

Obywatelstwo Unii Europejskiej:

• Wynika z traktatu o Unii Europejskiej

• Ma charakter subsydiarny, uzupełniający

• Otrzymuje się go automatycznie, taka samo z utratą

• Uprawnienia:

- prawo do zwracania się do urzędów i organów UE w jednym z języków urzędowych UE

- czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach samorządowych

- swoboda przesiedlania się i zamieszkania

- czynne i bierne prawo wyborcze do PE w państwie zamieszkania

- prawo do opieki dyplomatycznej i konsularnej

- prawo petycji do PE

- prawo skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich UE

- prawo dostępu do dokumentów komisji, rady i PE

- prawo do dobrej administracji

- prawo inicjatywy ustawodawczej do Komisji Europejskiej

Polskie zasady ustawowe:

• Ciągłość (art. 1 ustawy o obywatelstwie) – automatycznie nadaje obywatelstwo osobą mającym obywatelstwo na podstawie poprzedniej ustawy (wynika to z art. 34 konstytucji). Zmiana przepisów przyznających obywatelstwo nie powoduje utraty obywatelstwa. Postępowanie o stwierdzenie posiadania polskiego obywatelstwa może odbywać się w oparciu o przepisy już nieobowiązujące.

• Wyłączność obywatelstwa – dąży do tego aby być obywatelem tylko jednego państwa. Osoba mająca podwójne obywatelstwo – obywatelstwo Polski i innego państwa, traktowana jest w Polsce jak obywatel Polski. Osoba mająca podwójne obywatelstwo innych państw traktowana jest jako obywatel jednego z tych państw, którego dokumentem posłużyła się podczas kontroli granicznej.

• Równouprawnienie małżonków – jeżeli obywatel Polski poślubi obywatela innego państwa, to nie skutkuje to zmianą obywatelstwa jednego z małżonków. Zmiana obywatelstwa zależy od ich suwerennej decyzji. Zmiana obywatelstwa jednego z małżonków nie powoduje zmiany drugiego.

Zasady nabycia obywatelstwa:

• Ziemi np. USA

• Krwi – występuje najczęściej, o obywatelstwie dziecka decyduje obywatelstwo rodziców.

Przyznanie:

• Z mocy prawa (nabycie obywatelstwa w sposób automatyczny) występuje z chwilą, kiedy mają miejsce określone zdarzenia wymienione w ustawie o obywatelstwie oraz w ustawie o repatriacji. Do zdarzeń takich ustawa zalicza:

- urodzenie (każde dziecko obywatela jest obywatelem)

- znalezione dziecko – domniemanie, że dziecko znalezione w danym kraju urodziło się w nim wynika z konwencji haskiej.

- repatriacja

- uznanie za repatrianta

• W drodze aktu administracyjnego (na podstawie decyzji administracyjnej)

- nadanie obywatelstwa

- uznanie za obywatela Polskiego

• Oświadczenie woli

- uproszczona naturalizacja

- reintegracja

- opcja

W małżeństwach mieszanych gdy jeden z rodziców jest Polakiem a obywatelstwo drugiego rodzica jest nieznane lub jest to apatryda to dziecko jest Polakiem.

Repatriantem jest osoba polskiego pochodzenia, która przybyła do Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy krajowej w celu repatriacji z zamiarem osiedlenia się na stałe.

Repatrianci – wymogi:

• Pochodzenie – rodzic, dziadek lub 2 pradziadków oraz związek z Polskością (zwłaszcza pielęgnowanie polskiej mowy, polskich tradycji i zwyczajów).

• Wykazanie, iż przed dniem wejścia w życie ustawy (1 stycznia 2001), zamieszkiwała na wskazanym w ustawie obszarze – byłe ZSRR.

• Potwierdzenie posiadania lub zapewnienie lokalu mieszkalnego i źródeł utrzymania w Polsce.

• Zgoda ministra właściwego do spraw wewnętrznych na wydanie wizy.

Wszystkie te wymogi muszą zostać spełnione jednocześnie. Osoba przybywająca do Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy krajowej w celu repatriacji nabywa obywatelstwo polskie z mocy prawa z dniem przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej.

Za repatrianta może być uznana osoba, która spełnia łącznie następujące warunki:

• Jest polskiego pochodzenia

• Przed dniem wejścia w życie ustawy zamieszkiwała na stałe na terytorium byłego ZSRR 

• Przebywała na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, udzielonego w związku z pobieraniem nauki w szkole wyższej na podstawie przepisów o podejmowaniu i odbywaniu studiów przez osoby niebędące obywatelami polskimi;

• Złoży wniosek do wojewody w terminie 12 miesięcy od ukończenia szkoły wyższej.

Jest to decyzja administracyjna – kompetencja wojewody, decyzja wnioskowa, decyzja uznaniowa, podlega kontroli sądu administracyjnego.

Osobą nadającą polskie obywatelstwo jest prezydent (jest to jego osobista prerogatywa art. 137 Konstytucji). Ma to charakter uznaniowy i nie podlega kontroli sądów. Nie jest to decyzja administracyjna (i dlatego nie podlega kontroli sądów administracyjnych). Obywatelstwo można nadać osobie, która zamieszkuje zgodnie z prawem na obszarze Polski co najmniej 5 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub posiadając prawo stałego pobytu. W szczególnych przypadkach możliwe jest zmniejszenie tego okresu. Jest to wynik uznaniowości – żaden z obowiązków nie musi być spełniony. Decyzja ta posiada wszystkie cechy aktu administracyjnego (np. jest konstytutywny, działa na wniosek itp.). Jest to akt swobodny – nieustalone prawem warunki i każda decyzja jest legalna.

Akty – rodzaje:

• Akt regulujący sytuację prawną osób

• Akt wnioskowy

• Konstytutywny

• Związany, czy swobodny

Akt swobodny – akt administracyjny wydany w oparciu o uznanie administracyjne.

Akt wiązany – wydany jest bez uznania administracyjnego.

Uznanie administracyjne – w danym stanie faktycznym administracja może wydać co najmniej 2 legalne decyzje.

Nadanie obywatelstwa polskiego obojgu rodzicom rozciąga się na dzieci pozostające pod ich władzą rodzicielską. Nadanie obywatelstwa polskiego tylko jednemu z rodziców rozciąga się na dzieci, jeżeli:

• Pozostają wyłącznie pod jego władzą rodzicielską albo

• Drugie z rodziców jest obywatelem polskim lub

• Drugie z rodziców wyraziło zgodę przed właściwym organem na nabycie przez dziecko obywatelstwa polskiego

Nadanie lub rozciągnięcie nadania obywatelstwa polskiego na dzieci, które ukończyły szesnaście lat, następuje jedynie za ich zgodą.

Uznanie za obywatela polskiego jest aktem administracyjnym dotyczącym osoby nie mającej obywatelstwa lub osoby, której obywatelstwo jest nieznane. Konstrukcja jest podobna do aktu nadania obywatelstwa lecz decyzję wydaje minister właściwy do spraw wewnętrznych (czyli obecnie Minister Spraw Wewnętrznych).

Uproszczona naturalizacja

Nabycie obywatelstwa przez osobę zainteresowaną. Musi to być cudzoziemca, który przez 3 lata jest w związku małżeńskim z obywatelem Polski i udzielono mu zezwolenie na osiedlenie się. Są tu dwa warunki czasowe:

- związek małżeński minimum 3 lata. tak więc czas na złożenie wniosku to 3 lata + 6 miesięcy

- 6 miesięcy po uzyskaniu zgody na pobyt stały. Nie jest to prawo bezterminowe.

Opcja - Odzyskanie obywatelstwa polskiego utraconego w dzieciństwie

Dziecko rodziców, z których jedno jest obywatelem polskim, drugie zaś obywatelem innego państwa, nabywa przez urodzenie obywatelstwo polskie. Jednakże rodzice w oświadczeniu złożonym zgodnie przed właściwym organem w ciągu trzech miesięcy od dnia urodzenia się dziecka mogą wybrać dla niego obywatelstwo państwa obcego, którego obywatelem jest jedno z rodziców, jeżeli według prawa tego państwa dziecko nabywa jego obywatelstwo.

W braku porozumienia między rodzicami każde z nich może zwrócić się w ciągu trzech miesięcy od dnia urodzenia się dziecka o rozstrzygnięcie do sądu.

Dziecko, które nabyło obywatelstwo obce zgodnie, nabywa obywatelstwo polskie, jeżeli po ukończeniu szesnastu lat, a przed upływem sześciu miesięcy od dnia osiągnięcia pełnoletniości złoży odpowiednie oświadczenie przed właściwym organem i organ ten wyda decyzję o przyjęciu oświadczenia – termin zawity.

Termin zawity – szczególny rodzaj terminu stanowczego, charakteryzujący się dużym rygorem prawnym, przejawiającym się w tym, że niepodjęcie określonej czynności przez uprawniony podmiot w okresie zakreślonym tym terminem, powoduje definitywne wygaśnięcie przysługującego podmiotowi prawa do tej czynności

Odzyskanie obywatelstwa polskiego utraconego na skutek małżeństwa z cudzoziemcem – reintegracja:

Obywatel polski, który utracił obywatelstwo w wyniku małżeństwa, może je odzyskać. Jest to reintegracja.

Utrata obywatelstwa Polskiego

Obywatelstwa można się zrzec. Władza nie może pozbawić człowieka obywatelstwa. Może to zrobić jedynie na wniosek osoby zainteresowanej. Zgoda taka rozciąga się na niepełnoletnie dzieci – decyzja rodziców wpływa na status dzieci. Jeśli dziecko ma 16 lat musi wyrazić zgodę.

Status prawny cudzoziemców

Cudzoziemca – to każda osoba która nie ma Polskiego obywatelstwa.

Regulacje prawne:

• Konstytucja – każdy korzysta z wolności i praw obowiązujących w Polsce. Ustawa może to zawęzić.

• Ustawy:

- Ustawa z 13 września 2003 r. o cudzoziemcach

- Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskie

Art. 37 – Kto znajduje się pod władzą Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolności i praw zapewnionych w Konstytucji. Wyjątki od tej zasady, odnoszące się do cudzoziemców, określa ustawa.

Ograniczenia:

• O charakterze politycznym – brak biernego i czynnego prawa wyborczego z wyjątkiem wyborów samorządowych.

• Niemożliwość pełnienia funkcji osoby zaufania publicznego np. radcy itp.

• Utrudnienia w nabywaniu nieruchomości

• Utrudnienie nabycia obywatelstwa

• Utrudnienia w zakresie pomocy społecznej.

Kategoria cudzoziemców uprzywilejowanych.

M.in. obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, oraz członków ich rodzin, którzy do nich dołączają lub z nimi przebywają

Wjazd cudzoziemcy na teren Polski – wymogi:

• Ważny dokument podróży – paszport, a w UE dokument potwierdzający tożsamość danej osoby.

• Ważną wizę lub inny ważny dokument uprawniający do wjazdu i pobytu na tym terytorium, jeżeli są wymagane

• Zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym państwie, jeżeli zezwolenia takie są wymagane w przypadku przejazdu tranzytem

• Uiszczenie opłaty – na zasadzie retorsji (wzajemności).

• Prawo wjazdu jeżeli jesteśmy krajem tranzytowym.

• Cudzoziemiec musi uzasadnić cel pobytu, pokazać dokument ubezpieczenia zdrowotnego, posiadać środki utrzymania lub zaproszeni zarejestrowane (jest one ważne przez 1 rok).

Możliwość odmowy na wjazd:

• Brak odpowiednich dokumentów i opłat

• Jeśli jego pobyt jest niepożądany

• Gdy jego wjazd może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego

• Gdy dana osoba może stanowić zagrożenie bezpieczeństwa, obronności, ochrony bezpieczeństwa, porządku publicznego lub stosunków międzynarodowych.

• Gdy wjazd danej osoby zagraża stosunkom dyplomatycznym, któregoś z członków UE.

• Wykorzystał dopuszczalny czas pobytu na terytorium państw obszaru Schengen przez 3 miesiące w okresie 6 miesięcy liczonych od dnia pierwszego wjazdu, chyba że umowy.

Stan cywilny człowieka

Definicja:

Jest to zespół cech charakteryzujących daną osobę fizyczną objęty w rejestracji w aktach stanu cywilnego.

Akty stanu cywilnego – funkcja:

• Prywatno-prawna – w zakresie stworzenia faktów granicznych (rodzin i zgonów) i faktów ze sfery stosunków rodzinnych (małżeństwo i rodzicielstwo).

• Publiczno-prawna – możliwość lub obowiązek posłużenia się tymi aktami w stosunkach publicznych np. statystyki.

Akty stanu cywilnego historycznie wynikają z ksiąg kościelnych. Pierwszym krajem gdzie powstały świeckie akta stanu cywilnego jest Francja.

Modele rejestracji:

1. Francuski (świecki) – rejestracja ma charakter powszechny. Obowiązuje od 1772 r.

2. Kościelny – rejestracja podstawowych danych prowadzona w oparciu o kryteria wyznania pod nadzorem i w granicach ustalonych przez państwo. Kościół wykonuje obowiązki pod nadzorem państwa.

3. System mieszany – rejestracja świecka oraz pełna lub częściowa rejestracja kościelna.

Przepisy o aktach stanu cywilnego RP:

• W II RP funkcjonował bardzo duży bałagan będący wynikiem istnienia różnych systemów w państwach zaborczych; Prusy – mieszany, Rosja i Austria – kościelny.

• Brak unifikacji do 1939 r.

• Dekret z 1945 r. o aktach stanu cywilnego – system świecki.

• W Polsce zadania te wykonują urzędy stanu cywilnego oraz posiłkowo sądy.

• Ustawa z 29 IX 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego – są to rejestracje urodzeń, małżeństw i zgonów a także sprawy dotyczące innych zdarzeń, które mają wpływ na stan cywilny osoby. Zasada świeckości.

Zasady rejestracji akt stanu cywilnego:

• Świeckości – Księgi stanu cywilnego prowadzi się w urzędach stanu cywilnego. Urzędy stanu cywilnego wchodzą w skład urzędu gminy. Czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego dokonuje kierownik urzędu stanu cywilnego lub jego zastępca (zastępcy). Kierownikiem urzędu stanu cywilnego jest wójt lub burmistrz (prezydent). Wójt (burmistrz, prezydent miasta) zatrudnia inną osobę na stanowisku kierownika urzędu stanu cywilnego w gminach powyżej 50.000 mieszkańców.

• Powszechność – obejmuje wszystkich obywateli.

• Jednolitość – w ramach ksiąg stanu cywilnego obejmuje się rejestracji na jednolitych zasadach. Rejestracji stanu cywilnego osób dokonuje się w księgach stanu cywilnego w formie aktów urodzenia, małżeństwa oraz zgonu. W księgach stanu cywilnego dokonuje się także innych wpisów przewidzianych w odrębnych przepisach.

• Prowadzenia ksiąg:

- Księgi Stanu Cywilnego prowadzi się w jednolitym egzemplarzu, oddzielnie dla każdego rodzaju akt.

- Księgi Stanu Cywilnego zamyka się po upływie roku kalendarzowego

- Księgi stanu cywilnego przechowuje się w urzędach stanu cywilnego. Ksiąg takich nie można wynosić poza lokal urzędu. Wyniesienie ksiąg może nastąpić z ważnych przyczyn jedynie za zgodą organu administracji państwowej wyższego stopnia lub w razie niebezpieczeństwa zagrażającego tym księgom

• Terytorialności – rejestruje się w urzędzie właściwym dla miejsca danego wydarzenia. Wyjątkiem jest Urząd Dzielnicy Śródmieście Warszawy, gdzie rejestruje się wszystkich urodzonych poza granicami.

• Jawności formalnej – stan cywilny osoby stwierdza się na podstawie aktów sporządzonych w księgach stanu cywilnego. Akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych. Ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym.

• Zasada prawdy obiektywnej – to co jest w księgach odzwierciedla rzeczywistość. Jeśli tak nie jest to trzeba sprostować sądownie różnicę.

Zasady zgłaszania urodzin

Zgłoszenie przyjmuje się ustnie, chyba, że jest to zgłoszenie od organu państwowego, zakładu opieki społecznej, zdrowotnej i inne zakłady, lekarza, położnej. Ma się na to 14 dni. Do zgłoszenia urodzenia dziecka są obowiązani:

• Ojciec dziecka albo matka, jeżeli jej stan zdrowia na to pozwala, albo inna osoba obecna przy porodzie

• Lekarz albo położna

• Jeżeli urodzenie dziecka nastąpiło w zakładzie opieki zdrowotnej, do zgłoszenia urodzenia jest obowiązany zakład opieki zdrowotnej.

Wymogi nadawania imienia:

• Można nadać maksymalnie 2 imiona

• Imię nie może być obrażające, zdrobniałe, nieprzyzwoite, musi wskazywać płeć dziecka.

• Jeśli rodzice sami nie wybiorą imienia dziecka robi to Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego. Wyboru dokonuje z imion powszechnie wybieranych.

• Rodzice mają 6 miesięcy od terminu sporządzenia aktu urodzenia na zmianę imienia dziecka.

Zasady zgłaszania zgonów

Czas na zgłoszenie faktu to 3 dni lub 24h jeśli przyczyna zgonu jest choroba zakaźna.

Do zgłoszenia zgonu są obowiązani w kolejności:

• Małżonek lub dzieci zmarłego

• Najbliżsi krewni lub powinowaci

• Osoby zamieszkałe w lokalu, w którym nastąpił zgon

• Osoby, które były obecne przy zgonie lub naocznie się o nim przekonały

• Administrator domu, w którym nastąpił zgon

• Jeżeli zgon nastąpił w szpitalu lub innym zakładzie, do zgłoszenia zgonu jest obowiązany szpital lub zakład

Zmiana imion i nazwisk

Podstawą prawną jest ustawa z dnia 17 października 2008 roku o zmianie imienia i nazwiska.

Światowe regulacje są bardzo różne od liberalnych aż po konserwatywne np. bez ograniczeń jest w Wielkiej Brytanii. Ogólnie przyjmuje się, że zmiana ma charakter limitowany. Polska ustawa odnosi się głownie do obywateli Polski oraz apatrydów mających w Polsce miejsce stałego zamieszkania i cudzoziemców mających statut uchodźców w przypadku gdy zmiana służy ochronie ich życia lub zdrowia.

W Polsce zmiana nazwiska może nastąpić z ważnych powodów:

1. Imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka – jest to zwrot nie do określony. W okresie II RP i początkach PRL była lista tych nazwisk. Sprawa taka jest rozpatrywana indywidualnie.

2. Na imię lub nazwisko używane – wielokrotne posługiwanie się innym imieniem lub nazwiskiem pozwala na zmianę prawidłowego na używane. Jest to bardzo liberalna przesłanka.

3. Na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione.

4. Na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada – osoba która ma podwójne obywatelstwo może mieć więcej niż dwa imiona. Jest to też możliwość zmiany pisowni na pisownie obowiązującą w państwie innego obywatelstwa.

Zmiany nazwiska nie dokonuje się w przypadku ubiegania się o zmianę na nazwisko historyczne, wsławione w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej albo wojskowej, chyba że osoba ubiegająca się o zmianę nazwiska posiada członków rodziny o tym nazwisku.

Zmiana nazwiska następuje w drodze decyzji administracyjnej, ma charakter wiązany. Jest decyzją wnioskową. Decyzja rozciąga się na dzieci. Jest decyzją o charakterze konstytutywnym – tworzy nową sytuację prawną. Wniosek o zmianę nazwiska lub imienia musi być pisemny i osobisty. Decyzja ta jest wydawana przez kierownika Urzędu Stanu Cywilnego.

Nazwisko może mieć maksymalnie dwa człony. W II RP tylko w szczególnych okolicznościach pozwalano na nazwiska dwuczłonowe. Bardzo rzadko pozwalano kobietą na zachowanie panieńskiego nazwiska przy jednoczesnym przyjęciu nazwiska męża. W nazwiskach dwuczłonowych wymogiem jest myślnik między nazwiskami. Decyzja rodziców przenosi się na dzieci. Dziecko musi mieć minimum jedno nazwisko rodziców. Dziecko może mieć podwójne nazwisko, bądź nazwisko tylko matki.

Prawo paszportowe

Podstawą prawną jest ustawa z dnia 13 lipca 2006 roku o dokumentach paszportowych.

Wydanie paszportu to czynność techniczno-administracyjna.

Rodzaje dokumentów paszportowych:

• paszport

• paszport tymczasowy

• paszport dyplomatyczny

• paszport służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych

Każdy obywatel Polski ma prawo do otrzymania paszportu. Pozbawienie lub ograniczenie tego prawa może nastąpić wyłącznie w przypadkach przewidzianych w ustawie. Dokumenty paszportowe w okresie ich ważności są własności Rzeczpospolitej Polskiej.

Paszport uprawnia do:

• przekraczania granicy

• pobytu za granicą

• poświadcza tożsamość osoby w zakresie danych jakie ten dokument zawiera

• poświadcza obywatelstwo Polskie

• opieka dyplomatyczna

Nawet nieważny paszport RP pozwala na wjazd do Polski.

Paszport wydaje się na wniosek osoby pełnoletniej, osoba taka musi wyrazić zgodę na pobranie danych biometrycznych (odcisk palca i owal twarzy), uiścić opłatę (jeśli jest taki obowiązek). W paszportach tymczasowych nie ma danych biometrycznych.

Wniosek o paszport składa się osobiście ale są od tego wyjątki. W przypadku dzieci wniosek składają oboje rodzice a może odebrać go jeden rodzic. Jeśli wniosek składa jeden z rodziców to podpis drugiego rodzica musi być potwierdzony notarialnie lub wizytą rodzica w urzędzie paszportowym. Paszport może być wydany na wniosek jednego rodzica w ważnego dla dziecka uzasadnienia np. pobyt dziecka za granicą. Przy składaniu wniosku o wydanie paszportu osobie małoletniej wymagana jest jej obecność. Przy odbierze paszportu obecność małoletniego nie jest obowiązkowa.

Wniosek o paszport składa się osobiście ale są pewne wyjątki:

• przy składaniu wniosku o paszport tymczasowy gdy jest się za granicą i nie ma w tym kraju konsulatu RP.

• Gdy warunki utrudniają osobiste zgłoszenie się z wnioskiem.

Opłata za wydanie paszportu nie są pobierane w przypadku paszportu dyplomatycznego i służbowego MSZ. Są grupy zwolnione z opłaty np. podopieczni domów pomocy społecznej, osoby starsze (powyżej 70 lat). Istnieje 50% ulga dla studentów, kombatantów, emerytów, rencistów, uczniów, osób niepełnosprawnych. Opłata może być zwiększona do 200% kwoty bazowej gdy osoba zgubi pierwszy paszport. Opłata może być częściowo zmniejszona, gdy wynika to ze zmiany paszportu, która jest skutkiem sprostowania dokumentów, zmiany nazwiska, zmiany wizerunku osoby. Zmniejszenie to jest proporcjonalne do okresu jaki został do utraty ważności paszportu.

Dokument paszportowy zawiera:

• Podpis posiadacza – nie ma go w paszportach osób do 13 roku życia oraz w sytuacjach gdy niepełnosprawność nie pozwala na złożenie podpisu.

• Nazwisko i imię lub imiona

• Datę i miejsce urodzenia

• Obywatelstwo

• Płeć

• Wizerunek twarzy

• Data wydania i data upływu ważności dokumentu paszportowego

• Serię i numer

• Numer PESEL

• Dane biometryczne – odcisk palca i owal twarzy, obie te dane zapisane są w formie elektronicznej

• Nazwę organu wydającego

Można jednocześnie posiadać zwykły paszport i paszport szczególny (dyplomatyczny, pracownika MSZ). Są też sytuacje gdy jakaś osoba ma dwa zwykł paszporty – jeden własny i drugi wydany przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, gdy jest to konieczne dla ratowania życia danej osoby, względów humanitarnych czy bezpieczeństwa państwa.

Są sytuacje gdy posiadając wizę jednego państwa paszporcie nie wiedziemy do innego kraju bo tam mogą nas nie chcieć wpuścić np. mamy w paszporcie wizę Izraela to mogą nas nie wpuścić do Syrii. W tej sytuacji wyrobią nam drugi zwykły paszport, który jest ważny 2 lata a nie 10 lat.

Dziecko do 5 lat ma paszport tymczasowy (roczny). Jednak rodzice takiego dziecka mogą zażądać zwykłego paszportu (w takiej sytuacji jest on ważny tylko rok). Dziecko między 5 a 13 lat otrzymuje paszport zwykły ale ważny tylko 5 lat.

Wydania dokumentu paszportowego odmawia się na wniosek (art. 17 ustawy):

• sądu prowadzącego przeciwko osobie ubiegającej się o dokument paszportowy postępowanie w sprawie karnej lub postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe, postępowanie w sprawie nieletniego lub prowadzącego postępowanie cywilne.

• organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze, organu postępowania wykonawczego w sprawie karnej, w tym o przestępstwo skarbowe, przeciwko osobie ubiegającej się o wydanie dokumentu paszportowego.

W przypadkach uzasadnionych ważnym interesem osoby ubiegającej się o dokument paszportowy, pomimo istnienia przesłanek uzasadniających odmowę jego wydania, konsul może wydać paszport tymczasowy. O wydaniu takiego paszportu konsul informuje organ, który wystąpił z wnioskiem o niewydawanie dokumentu paszportowego.

Dokument paszportowy podlega unieważnieniu (art. 38):

• na wniosek:

- sądu prowadzącego przeciwko posiadaczowi dokumentu paszportowego postępowanie w sprawie karnej lub postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe, postępowanie w sprawie nieletniego lub prowadzącego postępowanie cywilne

- organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze, organu postępowania wykonawczego w sprawie karnej, w tym o przestępstwo skarbowe, przeciwko posiadaczowi dokumentu paszportowego

• jeżeli został wydany z naruszeniem przepisów ustawy

• Na wniosek sądu prowadzącego postępowanie w sprawie o wykonywanie władzy rodzicielskiej, unieważnia się dokument paszportowy małoletniego, w stosunku do którego ma zostać wydane orzeczenie w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej.

Czynności te wyraża się w formie aktu administracyjnego. We wszystkich tych przypadkach jest obowiązek natychmiastowego zwrotu dokumentu.

Gdy właściciel paszportu umiera, paszport należy zwrócić. Za druk książeczki paszportu odpowiada minister właściwy do spraw administracji, zaś za czynności związane z paszportem dyplomatycznym i służbowym MSZ minister właściwy do spraw zagranicznych. Za paszporty tymczasowe odpowiedzialny jest konsul lub wojewoda w zależności od miejsca. MSW przekazuje czynności województwie, tak więc wojewoda jest odpowiedzialny za te czynności.

Stowarzyszenia

Stowarzyszenie to zgrupowanie 3-ciego sektora, ma charakter wspierający ten sektor i przedsiębiorców.

Osoby prawne – typy ze względu na udział:

• Zakładowy – osoby fizyczne nie są związane stosunkiem członkowskim (np. fundacje, przedsiębiorstwa państwowe)

• Korporacyjny – osoby fizyczne są związane stosunkiem członkostwa i decydują o ich działalności (np. stowarzyszenia, spółdzielnie, związki zawodowe)

Stowarzyszenia są podmiotami prawnymi typu korporacyjnego, którego substratem osobowym są ludzie. Zmniejszenie liczy członków poniżej ustawowego minimum powoduje jego rozwiązanie. Art. 12 konstytucji mówi o wolności tworzenia i działania w stowarzyszeniach itp. Państwo może ingerować w wolność zrzeszania się tylko poprzez akty prawne w formie ustawy. Zakazana są zrzeszenia których cel jest sprzeczny z konstytucją i ustawami. O odmowie rejestracji zawsze orzeka sąd (nigdy organ administracyjny). Konstytucja zakazuje (art. 13) zrzeszeń, które odwołują się do metod totalitarnych, nazizmu, faszyzmu, komunizmu, zakładają rasizm, nienawiść rasową i religijną, stosowanie przemoc, utajenie form członkostwa.

Prawo zrzeszania się w stowarzyszeniach może podlegać ograniczeniom przewidzianym jedynie przez ustawy, niezbędnym do zapewnienia interesów bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego oraz ochrony zdrowia lub moralności publicznej albo ochrony praw i wolności innych osób.

Stowarzyszenie to zrzeszenie osób o określonych cechach:

• Dobrowolny – nie ma monopolu na stowarzyszenia. Swoboda tworzenia stowarzyszeń. Zakaz dyskryminacji w kwestii zasad członkostwa. Przystąpienie ma charakter umowa cywilnoprawna. Członkostwo otrzymuje się poprzez oświadczenie woli. Zakazuje się działania stowarzyszeń, które żądają bezwzględnego posłuszeństwa wobec władzy stowarzyszenia.

• Trwały – stowarzyszenie powinno być organizowane dla realizacji długotrwałych celów. Cel musi zakładać ciągłość działania. nie powinien być to jednorazowy, łatwo osiągalny cel (chyba, że jest to cel bardzo trudny do osiągnięcia, dalekosiężny).

• Samorządny – wynika to ze struktury stowarzyszenia. Wszyscy członkowie stowarzyszenia wchodzą w skład walnego zebrania stowarzyszenia. Powoduje to, że z samej zasady stowarzyszenie jest samorządne, jest to wynik jej struktury – te decyduje o statusie, powołuje jego zarząd i organ kontrolny, rozstrzyga o istotnych sprawach towarzyszenia.

• Powstają w celach niezarobkowych – jego celem nie jest osiągniecie zysku. Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą w celu finansowania podstawowych celów stowarzyszenia. Taka działalność ma więc charakter wtórny wobec podstawowego celu stowarzyszenia. Zysków stowarzyszenia nie można dzielić między członków stowarzyszenia. Możliwe jest zatrudnienie w stowarzyszeniu. Członkowie stowarzyszenia mogą zawierać ze stowarzyszeniem umowę o pracę i umowy cywilnoprawne. W przypadku umowy o pracę ilość i czas wykonywania pracy w stowarzyszeniu powinien odpowiadać przeciętnym godziną pracy. Umowy cywilnoprawne muszą być związane z nakładem pracy.

Wszystkie te czynniki muszą być spełnione jednocześnie.

Stowarzyszenia mogą tworzyć osoby fizyczne i w ograniczonym zakresie osoby prawne. Nie można powoływać stowarzyszeń mieszanych. Prawo do tworzenia stowarzyszeń mają osoby mające pełnię zdolności do czynności prawnych (obywatele, pełnoletnie, nie ubezwłasnowolnione, nie pozbawiona praw obywatelskich)

Osoby małoletnie:

• Od 16-18 – mają ograniczoną możliwość członkostwa. Mają prawo członkostwa, bierne i czynne prawo wyborcze do organów stowarzyszenia. Ograniczeniem jest tu obowiązek przewagi osób zdolnych do czynności pranych w zarządzie. Osoby takie nie mogą zakładać stowarzyszeń.

• Osoby poniżej 16 lat – mogą należeć do stowarzyszenia za zgodą swojego ustawowego opiekuna. Mogą to być tylko stowarzyszenia, które w swoim statusie zezwalają na członkostwo osobą w takim wieku. Osoba taka gdy jest członkiem nie ma prawa do czynnego i biernego prawa wyborczego do organów. Nie odnosi się to do stowarzyszeń, które posiadają jednostki organizacyjne skierowane tylko do małoletnich.

Osoby nie posiadające obywatelstwa mogą być członkami jeśli status stowarzyszenia na to pozwala, ale muszą zamieszkiwać na obszarze Polski. Osoby takie nie mogą zakładać stowarzyszenia.

Rodzaje stowarzyszeń:

• Zwykłe – działają w formie uproszczonej, nie mają osobowości prawnej. Łatwo jest je założyć (minimum 3 osoby). Nie może posiadać majątku, prowadzić działalności gospodarczej, powoływać terenowych jednostek organizacyjnych, łączyć się w związki stowarzyszeń, zrzeszać osób prawnych, przyjmować darowizn, spadków i zapisów oraz otrzymywać dotacji, a także korzystać z ofiarności publicznej.

• Rejestrowe – posiadają osobowość prawną. Powstają w wyniku wpisania w Krajowym Rejestrze Sądowym

• Stowarzyszenia działające w oparciu o przepisy odrębne np.

- Polski Czerwony Krzyż, który posiada odrębną ustawę – ma pewne przywilej np. pierwszeństwo odprawy celnej, przywileje podatkowe (np. brak opłat pocztowych i za usługi telefoniczne).

- Polski Związek Działkowców – również ma odrębną ustawę regulującą korzystanie z gruntów.

- Polski Związek Łowiecki – zgodnie z prawem łowieckim dokonać odstrzału zwierzyny na terenie RP może jedynie członek PZŁ. Cudzoziemcy mają tu pewne ograniczenia.

Stowarzyszenia rejestrowe

Może być założone przez co najmniej 15 osób. Musi uchwalić statut i wybrać komitet założycielski. Podlega obowiązkowemu wpisowi do KRS.

• Walne zgromadzenie lub zgromadzenie delegatów – funkcje uchwałodawcze, powołuje zarząd i organ kontrolny. Najważniejszy organ

• Zarząd – stale zarządzenie sprawami stowarzyszenia.

• Organ kontroli wewnętrznej – jest fakultatywny

Zakładanie stowarzyszenia rejestrowego

Osoby w liczbie co najmniej piętnastu, pragnące założyć stowarzyszenie, uchwalają statut stowarzyszenia i wybierają komitet założycielski. Komitet założycielski składa do sądu rejestrowego wniosek o rejestrację wraz ze statutem, listą założycieli, zawierającą imiona i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne podpisy założycieli, protokół z wyboru komitetu założycielskiego, a także informację o adresie tymczasowej siedziby stowarzyszenia.  Wniosek o zarejestrowanie stowarzyszenia sąd rejestrowy rozpoznaje niezwłocznie, a rozstrzygnięcie powinno nastąpić nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku. Sąd rejestrowy doręcza organowi nadzorującemu odpis wniosku o rejestrację. Organ ten ma prawo wypowiedzieć się w sprawie wniosku w terminie 14 dni licząc od dnia jego doręczenia, a także przystąpić, za zgodą sądu, do postępowania jako zainteresowany. Sąd rejestrowy odmawia zarejestrowania stowarzyszenia, jeżeli nie spełnia ono warunków określonych w ustawie. Sąd sprawdza:

- Tryb powołania

- Cel działania

- Postanowienia statutu

Sąd rejestrowy wydaje postanowienie o zarejestrowaniu stowarzyszenia po stwierdzeniu, że jego statut jest zgodny z przepisami prawa i założyciele spełniają wymagania określone ustawą. Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.

Nadzór nad działalnością stowarzyszenia

Organ nadzorujący ma prawo: żądać dostarczenia przez zarząd stowarzyszenia, w wyznaczonym terminie, odpisów uchwał walnego zebrania członków (zebrania delegatów) oraz żądać od władz stowarzyszenia niezbędnych wyjaśnień.

Organy nadzoru:

• Nadzór o charakterze administracyjnym – bieżący nadzór:

- starostwa właściwy ze względu na siedzibę stowarzyszenia

- wojewoda właściwy ze względu na siedzibę stowarzyszenia – w zakresie nadzoru nad działalnością stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego

Nadzór taki, gdy uzna, że występują pewne nieprawidłowości może wystąpić o usunięcie naruszenia, upomnieć stowarzyszenie, wystąpić do sądu.

• Sąd Rejestrowy

Sąd może na wniosek organu nadzoru lub prokuratora udzielić upomnienia władzy stowarzyszenia, uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwałę stowarzyszenia a nawet w przypadku rażącego łamania prawa może uchylić uchwalę stowarzyszenia lub rozwiązać stowarzyszenie, gdy mamy do czynienia z uporczywym lub rażącym łamaniem prawa. Na wniosek organu nadzorującego sąd wydaje postanowienie o rozwiązaniu stowarzyszenia, w razie gdy: liczba członków stowarzyszenia zmniejszyła się poniżej liczby członków wymaganych do jego założenia oraz gdy stowarzyszenie nie posiada przewidzianych w ustawie władz i nie ma warunków do ich wyłonienia w okresie nie dłuższym niż rok.

Stowarzyszenia zwykłe

Utrzymują się tylko ze składek członkowskich. Musi mieć tylko regulamin stowarzyszenia, który określa cel, siedzibę, przedstawiciela. Nie składają tego do KRS lecz jednie do organu nadzorującego. Jeżeli w ciągu 30 dni nie zakaże się działalności stowarzyszenia, w tedy stowarzyszenie może zacząć działać. Organ nadzoru chcąc zakazać działania stowarzyszenia musi głosić się do sądy, by ten dokonał kontroli stowarzyszeni, tka samo jak stowarzyszenia rejestrowego.

Fundacje

Fundacja może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich, jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami.

Fundacje mogą ustanawiać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą. Siedziba fundacji powinna znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Pojęcie fundacji (Henryk Cioch)‏

Jednostka organizacyjna wyposażona w przymiot osobowości prawnej, Istnienie majątku i ścisłe jego związanie z celem wskazanym przez fundatora, Użyteczność społeczna lub gospodarcza (użyteczność publiczna), Trwałość w zakresie realizowanych celów

A. Wasilewski:

Mianem fundacji określa pewien majątek przeznaczony stosownie do woli fundatora na określony cel i trwale z nim związany.

Oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Zachowania tej formy nie wymaga się, jeżeli ustanowienie fundacji następuje w testamencie.

W oświadczeniu woli o ustanowieniu fundacji fundator powinien wskazać cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację.

Składnikami majątkowymi mogą być pieniądze, papiery wartościowe, a także oddane fundacji na własność rzeczy ruchome i nieruchomości

Ustanowienie fundacji

• Akt fundacyjny,

• Nadanie statutu

Statut fundacji:

• Ustalenie statutu osobistym prawem fundatora może się on go jednak zrzec,

• Warunek konieczny do ustanowienia fundacji,

• Forma pisemna,

• Reguluje wewnętrzny ustrój fundacji,

Ustanowienie statutu:

• Osobiste,

• Osobiste przez wielu fundatorów,

• Przekazane uprawnienia innej osobie fizycznej lub prawnej,

• Ustanowienie fundacji w testamencie

• Ustanowienie fundacji za życia

Statut fundacji określa:

• Nazwę,

• Siedzibę,

• Majątek,

• Zasady, formy i zakres działalności fundacji,

• Postanowienia odnośnie zarządu:

• Skład

• Organizację

• Sposób powoływania,

• Prawa i obowiązki

• Statut fundacji, która zamierza otrzymać status organizacji pożytku publicznego.

Informacje fakultatywne:

• Połączenie fundacji z inną fundacją,

• Prowadzenie działalności gospodarczej,

• Zmiany celu i statutu,

• Oraz inne jeżeli jest taka wola fundatora.

Organy fundacji

• Obligatoryjne - zarząd (kieruje fundacją i reprezentuje ją na zewnątrz),

• Fakultatywne,

- Kontrolne, np. komisje rewizyjną

- Wykonawcze,

- Organy doradcze (rada fundatorów, rada programowa)

Fundacja podlega obowiązkowemu wpisowi do KRSU. Z chwilą wpisania do KRSU nabywa osobowość prawną (wpis konstytutywny). Obowiązek zgłoszenia spoczywa na zainteresowanej, czyli przyszłej fundacji (zarząd przyszłej fundacji).

Warunki dokonania wpisu – sąd bada:

• Czy czynności prawne stanowiące podstawę dokonania wpisu podjęte zostały przez podmioty uprawnione i decyduje o ich ważności,

• Cel i statut fundacji w oparciu o zgodność z przepisami prawa,

Nadzór nad fundacjami:

• Uprawnienie państwa,

• Cel uprawnień nadzorczych - interesy państwa i interesy fundatora,

• Nadzór nad fundacjami;

- Sąd,

- Minister właściwy ze względu na cele fundacji - otrzymuje corocznie sprawozdanie fundacji, Może wnioskować o podjęcie działań przez sąd.

- Wojewoda w przypadku fundacji działających na obszarze jednego

Nadzór nad fundacjami charakter mieszany:

• Sądowo- administracyjny,

• Środki prewencyjno-represyjne – sąd rejestrowy

Pożytek publiczny i wolontariat

Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie z 2003 r. określa relacje pomiędzy administracją a organizacje pozarządowe pożytku publicznego.

art. 12 Konstytucji RP: „Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów

obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji”.

Definicja działalności pożytku publicznego

Działalnością pożytku publicznego to działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych.

Organizacje pożytku publicznego

• Prowadzona przez organizacje pozarządowe i organizacje zrównane z nimi

• Działalność w celach społecznie użyteczna

• Realizacja zadań publicznych

Działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez:

• Osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego

• Stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.

• spółdzielnie socjalne

• spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

Nie mogą to być partie polityczne, związki zawodowe i organizacje pracodawców, samorząd zawodowe, fundacje polityczne.

Organizacje pozarządowe

Za organizacje pozarządowe należy uznać osoby prawne lub jednostki nie posiadające osobowości prawnej, które:

• Nie są jednostkami sektora finansów publicznych

• Nie działają w celu osiągnięcia zysku

• Katalog:

- stowarzyszenia i związki stowarzyszeń

- Fundacje

- Kółka rolnicze

- rolnicze zrzeszenia branżowe

- związki rolników, kółek i organizacji rolniczych

Zasady współpracy z organizacjami pozarządowymi

Zmiana optyki: realizowanie zadań publicznych może odbywać się nie tylko przez organy władzy publicznej, współodpowiedzialność i współwykonywanie, współpraca.

Obowiązek współpracy w zakresie wykonywania zadań publicznych z organizacjami pozarządowymi i podmiotami zrównanymi z tymi organizacjami przez organy administracji publicznej prowadzona jest zgodnie z właściwością terenową i rzeczową. Zmiana optyki w postrzeganiu relacji między administracją o organizacjami pozarządowymi.

Formy współpracy:

• Forma zlecania – może być realizowane poprzez:

- powierzanie wykonywania zadań publicznych – samorząd przekazuje organizacji realizację danego zadania i środki na sfinansowanie całości kosztów jego wykonania.

- wspieranie realizacji zadań publicznych – Organizacja z własnej inicjatywy podejmuje pewne działanie, które samorząd uznaje za potrzebne i dlatego przeznacza środki na jego dofinansowanie. Pozostałą część kosztów realizacji zadania organizacja pokrywa we własnym zakresie z innych źródeł.

Wspieranie oraz powierzanie odbywa się zwykle po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert (chyba że przepisy odrębne przewidują inny tryb zlecania), przy czym organizacja pozarządowa może również z własnej inicjatywy złożyć ofertę realizacji zadań publicznych.

• Forma wzajemnego informowania się – Informowanie jest ściśle związane z realizacją zasady jawności. Przedmiotem wzajemnego informowania się przez organizacje pozarządowe i administrację mogą być na przykład kwestie związane z ogłaszaniem konkursów, wyników konkursów, aktualnymi szkoleniami i spotkaniami, podejmowaniem uchwał i decyzji władz administracyjnych, bieżącą działalnością organizacji itp. Podobnie zróżnicowane mogą być narzędzia wzajemnego informowania: tablice ogłoszeniowe, Biuletyny Informacji Publicznej, lokalna prasa, aktualna strona internetowa itp.

• Forma konsultowania z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymiennymi – konsultowanie idzie dalej aniżeli proste informowanie się o zamierzeniach. Konsultacjom podlegają projektu ustaw i rozporządzeń powstających w Ministerstwach, jak również akty prawa lokalnego. Idea konsultacji wiąże się bezpośrednio z realizacją ustawowej zasady partnerstwa. Organizacjom pozarządowym przysługuje więc prawo inicjowania tych procesów i uczestnictwa w nich na równych zasadach z innymi partnerami współpracy. Tak pomyślane konsultacje służą podejmowaniu lepszych, bardziej przemyślanych decyzji i wypracowaniu bardziej satysfakcjonujących rozwiązań. Podstawowym aktem prawa lokalnego, który powinien zostać przygotowany we współpracy z organizacjami pozarządowymi jest roczny program współpracy. Istnieje wiele metod oraz sposób prowadzenia konsultacji partnerów społecznych z administracją publiczną. Mogą one przybierać formy bardzo zróżnicowane. Konsultacje odbywają się według określonych procedur przy zachowaniu pewnych zasad.

• Tworzenie wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym – wspólne zespoły doradcze i inicjatywne, składające się z przedstawicieli sektora pozarządowego i administracji publicznej stanowią bardziej usystematyzowany i zinstytucjonalizowany sposób współpracy międzysektorowej.

Zasady współpracy:

• Pomocniczość – zakłada zakaz odbierania oznaczający, że społeczeństwo nie powinno pozbawiać jednostek i grup społecznych możliwości wykonania tego, co sama potrafi. Zakłada także subsydiarne towarzyszenie, czyli przekonanie, że społeczeństwo powinno nieść „pomoc dla samopomocy” w tym, czego jednostka bądź grupa społeczna nie jest w stanie sama dokonać oraz zaprzestanie świadczenia owej pomocy gdy „pomoc dla samopomocy” okazała się skuteczna (subsydiarna redukcja). Przyjmuje się, że wspieranie czy powierzanie zadań stanowi realizację zasady pomocniczości.

• Partnerstwo – jako tworzenie niezbędnych warunków (instytucjonalnych, prawnych, materialnych) udziału organizacji pozarządowych w procesie planowania, podejmowania decyzji i ich realizacji.

• Efektywność

• Suwerenność stron

• Uczciwej konkurencji

• Jawności – powszechna dostępność informacji, a także czytelność i przejrzystość procedur decyzyjnych oraz ich zrozumiałość przez odbiorców.

• Otwarty konkurs ocen

Z inicjatywą realizacji zadania publicznego występuje:

• Organ administracji publicznej rozpoczynając procedurę konkursową,

• Organizacja pozarządowa lub podmioty z nią zrównane.

Oferta realizacji zadań publicznych

Kto składa:

- Organizacja pozarządowa,

- podmioty z nimi zrównane,

- z własnej inicjatywy,

- dotyczy to również zadań, które są realizowane dotychczas w inny sposób, w tym przez organy administracji publicznej.

Elementy otwartego konkursu ofert:

• Ogłoszenie otwartego konkursu ofert,

• Powołanie komisji konkursowej,

• Wybór oferty,

• Ogłoszenie wyników otwartego konkursu ofert,

• Zawieranie umów o wsparcie lub powierzenie zadania publicznego

Wolontariuszu – osoba fizyczna, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie

Organizacje pozarządowe i pożytku publicznego w zakresie działalności statutowej mogą korzystać z pracy wolontariuszy. Osoba taka nie może świadczyć pracy w ramach działalności gospodarczej. Organy administracji publicznej oraz publiczne jednostki organizacyjne mogą korzystać z wolontariuszy.

Zgromadzenia

Już w państwach zaborczych istniały regulacje dotyczące zgromadzeń. II RP miała 2 ustawy o zgromadzeniach. W PRL nie było żadnych regulacji prawnych. Obecnie przepisy te regulowane są w ustawie prawo o zgromadzeniach z dn. 5 lipca 1990 r.

Każdemu zapewnia się wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich.

Wolność a prawo – wolność oznacza sferę uregulowaną prawnie gdzie państwo nie powinno ingerować chyba że przepisy ingerują w tą sferę. Nie jest to prawo określonego zachowania lecz wolność. Ograniczenie tej wolności może określać ustawa:

• Ustawa o stanach nadzwyczajnych,

• Ustawa o stanie wojennym

Jednym z istotnych ograniczeń o jakich mówi sama ustawa prawo o zgromadzeniach jest określone w art. 3 ust. 2, zgodnie z którym w zgromadzeniach nie mogą uczestniczyć osoby posiadające przy sobie broń, materiały wybuchowe lub inne niebezpieczne narzędzia.

Wolność zgromadzania się podlega ograniczeniom przewidzianym jedynie przez ustawy, niezbędnym do ochrony bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego ochrony zdrowia lub moralności publicznej, praw i wolności innych osób, ochrony Pomników Zagłady w rozumieniu ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady. W decyzji zakazującej odbycie zgromadzenia organ gminy nie może określić innego miejsca i czasu zgromadzenia publicznego niż podane w zawiadomieniu

Wolność zgromadzeń należy traktować jako publiczne prawo podmiotowe o charakterze negatywnym. Jednostka ma bowiem prawo żądać powstrzymania się państwa od ingerencji w sferę przyznanych w drodze ustawowej wolności – oczywiście po spełnieniu wskazanych we właściwych przepisach warunków.

Przepisy ustawy nie dotyczą zgromadzeń:

• organizowanych przez organy państwa lub organy samorządu terytorialnego,

• odbywanych w ramach działalności Kościoła Katolickiego, innych kościołów oraz związków wyznaniowych. Zagadnienie zgromadzeń odbywanych w ramach Kościoła Katolickiego reguluje osobna ustawa - z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej

Publiczne sprawowanie kultu nie wymaga zawiadomienia, jeżeli odbywa się:

• w kościołach, kaplicach, budynkach kościelnych i na gruntach kościelnych oraz w innych pomieszczeniach służących katechizacji lub organizacjom kościelnym,

• w innych miejscach, z wyłączeniem dróg i placów publicznych oraz pomieszczeń użyteczności publicznej; publiczne sprawowanie kultu na drogach, placach publicznych oraz w pomieszczeniach użyteczności publicznej podlega uzgodnieniu z właściwym organem sprawującym zarząd lub upoważnionym do dysponowania nimi.

Zgromadzeniem jest zgrupowanie co najmniej 15 osób, zwołane w celu wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska.

Prawo organizowania zgromadzeń przysługuje osobom mającym pełną zdolność do czynności prawnych, osobom prawnym, innym organizacjom, a także grupom osób. W zgromadzeniach nie mogą uczestniczyć osoby posiadające przy sobie broń, materiały wybuchowe lub inne niebezpieczne narzędzia.

Zgromadzenie publiczne to zgromadzenia organizowane na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób. Zgromadzenia takie wymagają uprzedniego zawiadomienia organu gminy właściwego ze względu na miejsce zgromadzenia

Zgromadzenie spontaniczne (at hoc) – zgromadzenie publiczne nie zorganizowane, spontaniczne wyrażenie opinii w związku z nagłą sytuacją. TK zajął się sprawą tych zgromadzeń uznając, że konstytucyjna zasada wolności zgromadzeń dotyczy także tych zgromadzeń spontanicznych.

Organizacja zgromadzenia

Postępowanie w sprawach dotyczących zgromadzeń należy do zadań zleconych organów gminy. Organem odwoławczym jest wojewoda.

Zorganizowanie zgromadzenia publicznego, wymaga uprzedniego zawiadomienia organu gminy właściwego ze względu na miejsce zgromadzenia. Rada gminy może określić miejsca, w których organizowanie zgromadzeń publicznych nie wymaga zawiadomienia.

Jeżeli zgromadzenia organizowane są w pobliżu siedzib przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych, misji specjalnych i organizacji międzynarodowych korzystających z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych, organ gminy zawiadamia właściwego komendanta policji oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Organizator zgromadzenia publicznego zawiadamia organ gminy w taki sposób, aby wiadomość o zgromadzeniu dotarła nie później niż na 3 dni, a najwcześniej 30 dni przed datą zgromadzenia.

Zawiadomienie powinno zawierać następujące dane:

• imię, nazwisko, datę urodzenia i adres organizatora oraz nazwę i adres osoby prawnej lub innej organizacji, jeżeli w jej imieniu organizuje on zgromadzenie,

• cel i program oraz język, w którym będą porozumiewać się uczestnicy zgromadzenia,

• miejsce i datę, godzinę rozpoczęcia, planowany czas trwania, przewidywaną liczbę uczestników oraz projektowaną trasę przejścia, jeżeli przewiduje się zmianę miejsca w czasie trwania zgromadzenia,

• określenie planowanych przez organizatora środków służących zapewnieniu pokojowego przebiegu zgromadzenia oraz środków, o których dostarczenie zwraca się do organu gminy.

Organ gminy zakazuje zgromadzenia publicznego, jeżeli:

• jego cel lub odbycie sprzeciwiają się niniejszej ustawie lub naruszają przepisy ustaw karnych,

• odbycie zgromadzenia może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach.

Decyzja o zakazie zgromadzenia publicznego powinna być doręczona organizatorowi w terminie 3 dni od dnia zawiadomienia, nie później jednak niż na 24 godziny przed planowanym terminem rozpoczęcia zgromadzenia. Jest to akt administracyjny i decyzja konsultatywna (tworzy sytuację prawną). Odwołanie wnosi się w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji. Wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji. Decyzję wydaną w wyniku rozpatrzenia odwołania doręcza się organizatorowi w terminie 3 dni od dnia otrzymania odwołania.

Każde zgromadzenie powinno mieć swojego przewodniczącego. Do jego zadań i uprawnień należy między innymi:

• otwarcie, kierowanie i zamknięcie zgromadzenia,

• odpowiedzialność za zgodny z przepisami prawa przebieg zgromadzenia i podejmowanie w tym celu przewidzianych w ustawie środków,

• możliwość zażądania opuszczenia zgromadzenia przez osobę, która swoim zachowaniem narusza przepisy ustawy albo uniemożliwia lub usiłuje udaremnić zgromadzenie - razie niepodporządkowania się żądaniu, może zwrócić się o pomoc do policji lub straży miejskiej,

• możliwość rozwiązania zgromadzenia

Przewodniczącym jest organizator zgromadzenia, chyba że powierzy on swoje obowiązki innej osobie albo uczestnicy zgromadzenia za jego zgodą wybiorą innego przewodniczącego.

Organ gminy może w sprawach zgromadzenia wydać decyzję w sytuacji:

• w sprawie zakazu organizacji zgromadzenia publicznego

• w sprawie rozwiązania zgromadzenia (jest to decyzji ustna)

Rozwiązanie zgromadzenia

• możliwość rozwiązania zgromadzenia, jeżeli uczestnicy zgromadzenia nie podporządkują się zarządzeniom przewodniczącego wydanym w wykonaniu jego obowiązków lub gdy przebieg zgromadzenia sprzeciwia się niniejszej ustawie albo narusza przepisy ustaw karnych,

• możliwość odwoływania się od decyzji w sprawie rozwiązania zgromadzenia w terminie 3 dni od dnia rozwiązania zgromadzenia,

• przyjmowanie upoważnień od delegowanych przedstawicieli organu gminy, przybywających na zgromadzenie.

 Organ gminy może delegować na zgromadzenie swoich przedstawicieli, w miarę potrzeby i możliwości ochronę policyjną służącą stosownemu przebiegowi zgromadzenia.

Tryb rozwiązania zgromadzenia

Pierwszeństwo w rozwiązaniu zgromadzenia ma jego przewodniczący.

Zgromadzenie może być rozwiązane przez przedstawiciela organu gminy, jeżeli jego przebieg zagraża życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach lub gdy narusza przepisy ustawy albo przepisy ustaw karnych, a przewodniczący, uprzedzony o konieczności rozwiązania zgromadzenia, wzbrania się to uczynić.

Rozwiązanie zgromadzenia następuje przez wydanie decyzji ustnej, poprzedzonej trzykrotnym ostrzeżeniem uczestników zgromadzenia o możliwości jego rozwiązania, a następnie ogłoszonej przewodniczącemu w obecności zgromadzonych, której nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. Decyzję tę doręcza się organizatorowi na piśmie w terminie 24 godzin od jej podjęcia.

Organizatorowi oraz uczestnikowi zgromadzenia przysługuje prawo odwołania się od decyzji w sprawie rozwiązania zgromadzenia w terminie 3 dni od dnia rozwiązania zgromadzenia.

Karanie

Podlega karze aresztu do dwóch tygodni, karze ograniczenia wolności do dwóch miesięcy albo karze grzywny: kto:

• przeszkadza lub usiłuje przeszkodzić w organizowaniu lub w przebiegu nie zakazanego zgromadzenia,

• zwołuje zgromadzenie bez wymaganego zawiadomienia albo przewodniczy takiemu zgromadzeniu lub zgromadzeniu zakazanemu,

• przewodniczy zgromadzeniu po rozwiązaniu go przez przewodniczącego lub przedstawiciela organu gminy,

• bezprawnie zajmuje lub wzbrania się opuścić miejsce, którym inna osoba lub organizacja prawnie rozporządza jako zwołujący lub przewodniczący zgromadzenia,

• bierze udział w zgromadzeniu posiadając przy sobie broń, materiały wybuchowe lub inne niebezpieczne narzędzia.

Zgromadzenia na wyższej uczelni (art. 230 Ustawy prawo o szkolnictwie wyższym)

Pracownicy uczelni, doktoranci i studenci mają prawo organizowania zgromadzeń na terenie uczelni. Na zorganizowanie zgromadzenia w lokalu uczelni niezbędna jest zgoda rektora (jest to wynik autonomii uczelni). Szczegóły co do zgromadzeń określa statut uczelni. O zamiarze zorganizowania zgromadzenia organizatorzy zawiadamiają rektora co najmniej na 24 godziny przed rozpoczęciem zgromadzenia. W sytuacjach uzasadnionych nagłością sprawy rektor może przyjąć zawiadomienie złożone w krótszym terminie.

Rektor odmawia udzielenia zgody lub zakazuje zorganizowania i przeprowadzenia zgromadzenia, jeżeli cele lub program zgromadzenia naruszają przepisy prawa. Na zgromadzenie rektor może delegować swego przedstawiciela. Organizatorzy zgromadzeń odpowiadają przed organami uczelni za ich przebieg. Rektor uczelni albo jego przedstawiciel, po uprzedzeniu organizatorów, rozwiązuje zgromadzenie, jeżeli przebiega ono z naruszeniem przepisów prawa.

Osoby nie będące pracownikami uczelni, studentami lud doktorantami mogą zgłosić zgromadzenie na terenie uczelni na podstawie zwykłego ustawodawstwa.

Zasady dostępu do broni i amunicji

Zasady dostępu do broni i amunicji określa ustawa z 21 maja 1999 r. o broni i amunicji, jest to przykład administracji reglamentacyjnej, Poza przypadkami określonymi w ustawie nabywanie, posiadanie oraz zbywanie broni i amunicji jest zabronione.

Ilekroć w ustawie jest mowa o broni, należy przez to rozumieć:

1. broń palną, w tym broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową;

2. broń pneumatyczną;

3. miotacze gazu obezwładniającego;

4. narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu:

• broń białą w postaci:

–  ostrzy ukrytych w przedmiotach niemających wyglądu broni,

–  kastetów i nunczaków,

– pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub zawierających wkładki z takiego materiału,

–  pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy,

• broń cięciwową w postaci kusz,

• przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej.

Pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku:

• dysponowania bronią przekazaną w celu pozbawienia lub potwierdzenia pozbawienia cech użytkowych;

• posiadania broni palnej pozbawionej cech użytkowych;

• posiadania przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej o średniej wartości prądu w obwodzie nieprzekraczającej 10 mA;

• posiadania ręcznych miotaczy gazu obezwładniającego;

• posiadania broni palnej rozdzielnego ładowania, wytworzonej przed rokiem 1885 oraz replik tej broni;

Broń palna może zostać pozbawiona w sposób trwały cech użytkowych przez uprawnionego przedsiębiorcę, zgodnie ze specyfikacją techniczną określającą szczegółowo sposób pozbawiania cech użytkowych danego rodzaju, typu i modelu broni, zwaną dalej „specyfikacją techniczną”, wydaną przez jednostkę uprawnioną i zatwierdzoną przez jednostkę uprawnioną do potwierdzania pozbawienia broni palnej cech użytkowych.

W rozumieniu ustawy bronią palną jest każda przenośna broń lufowa, która miota, jest przeznaczona do miotania lub może być przystosowana do miotania jednego lub większej liczby pocisków lub substancji w wyniku działania materiału miotającego

Zasady dostępu do broni i amunicji – obowiązek uzyskania pozwolenia

Broń palną i amunicję do tej broni można posiadać na podstawie pozwolenia na broń wydanego przez właściwego ze względu na miejsce stałego pobytu zainteresowanej osoby lub siedzibę zainteresowanego podmiotu komendanta wojewódzkiego Policji

Zasady rejestracji broni pneumatycznej oraz pozbawionej cech użytkowych,

Broń palną pozbawioną cech użytkowych można posiadać na podstawie karty rejestracyjnej broni pozbawionej cech użytkowych wydanej przez właściwego ze względu na miejsce stałego pobytu zainteresowanej osoby lub siedzibę zainteresowanego podmiotu komendanta wojewódzkiego Policji,

Forma reglamentacji, podmiot zobowiązany:

1. broń palną, w tym broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową, (pozwolenie na broń - wojewódzki komendant policji),

2. broń palna pozbawiona cech użytkowych (karta rejestracyjna broni - wojewódzki komendant policji

3. broń pneumatyczną (karta rejestracyjna- powiatowy komendant policji),

4. miotacze gazu obezwładniającego (pozwolenie na broń poza wyjątkami-powiatowy komendant policji),

5. narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu (pozwolenie na broń- powiatowy komendant policji)

Właściwy organ Policji wydaje pozwolenie na broń, jeżeli wnioskodawca nie stanowi zagrożenia dla samego siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego oraz przedstawi ważną przyczynę posiadania broni.

Pozwolenie na broń wydaje się w szczególności w celach:

1. ochrony osobistej;

2. ochrony osób i mienia;

3. łowieckich;

4. sportowych;

5. rekonstrukcji historycznych;

6. kolekcjonerskich;

7. pamiątkowych;

8. szkoleniowych.

Pozwolenie na broń palną

Wydaje poza przypadkami, gdy nie jest ono wymagane właściwy ze względu na miejsce pobytu osoby zainteresowanej komendant wojewódzki policji.

Pozwolenie na broń jest wydawane w formie decyzji administracyjnej, która określa cel w jakim zostało wydane oraz liczbę i rodzaj egzemplarzy broni.

Ważną przyczynę uważa się w szczególności:

1. stałe, realne i ponadprzeciętne zagrożenie życia, zdrowia lub mienia - dla pozwolenia na broń do celów ochrony osobistej, osób i mienia;

2. posiadanie uprawnień do wykonywania polowania, ustalonych na podstawie odrębnych przepisów - dla pozwolenia na broń do celów łowieckich;

3. udokumentowane członkostwo w stowarzyszeniu o charakterze strzeleckim, posiadanie kwalifikacji sportowych, o których mowa w art. 10b, oraz licencji właściwego polskiego związku sportowego - dla pozwolenia na broń do celów sportowych;

4. udokumentowane członkostwo w stowarzyszeniu, którego statutowym celem jest organizowanie rekonstrukcji historycznych oraz zaświadczenie potwierdzające czynny udział w działalności statutowej - dla pozwolenia na broń do celów rekonstrukcji historycznych;

5. udokumentowane członkostwo w stowarzyszeniu o charakterze kolekcjonerskim - dla pozwolenia na broń do celów kolekcjonerskich;

6. udokumentowane nabycie broni w drodze spadku, darowizny lub wyróżnienia - dla pozwolenia na broń do celów pamiątkowych;

 Pozwolenia na broń nie wydaje się osobom:

1. niemającym ukończonych 21 lat,

2. z zaburzeniami psychicznymi,

3. wykazującym istotne zaburzenia funkcjonowania psychologicznego;

4. uzależnionym od alkoholu lub od substancji psychoaktywnych;

5. nieposiadającym miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

6. stanowiącym zagrożenie dla siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego:

• skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe,

• skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za nieumyślne przestępstwo:

-    przeciwko życiu i zdrowiu,

-    przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia.

Osoba, która występuje z podaniem o wydanie pozwolenia na broń, jest obowiązana zdać egzamin przed komisją powołaną przez właściwy organ Policji ze znajomości przepisów dotyczących posiadania i używania danej broni oraz z umiejętności posługiwania się tą bronią

Decyzja o pozwoleniu na broń:

• Akt administracyjny oparty na swobodnej ocenie,

• Akt konstytutywny,

• Akt osobisty,

• Akt wnioskowy.

Nabycie broni palnej

• Pozwolenie na broń,

• Zezwolenie na uprawniające do nabycia broni,

• Obowiązek rejestracji broni,

Biblioteki

Zakłady administracyjne – powstają w miejscu gdzie zadania administracji nie mogą być realizowane przez organy administracji. Są to względnie wyodrębnione podmioty wyposażone w środki osobowe i rzeczowe wykonujące zadania o charakterze użyteczności publicznej.

Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach.

Biblioteki i ich zbiory stanowią dobro narodowe oraz służą zachowaniu dziedzictwa narodowego. Biblioteki organizują i zapewniają dostęp do zasobów dorobku nauki i kultury polskiej oraz światowej.

Prawo korzystania z bibliotek ma charakter powszechny, na zasadach określonych w ustawie.

Użyteczność publiczna

• świadczenie usług socjalnokulturalnych o szczególnym społecznym znaczeniu

• celem działania zakładu jest bieżące i nieprzerwane zaspakajanie zbiorowych potrzeb ludności.

Organizatorami bibliotek są:

  1)   ministrowie i kierownicy urzędów centralnych,

  2)   jednostki samorządu terytorialnego.

Organizatorami bibliotek mogą być także:

  1)   osoby fizyczne,

  2)   osoby prawne,

  3)   jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.

Organizator zapewnia warunki działalności i rozwoju biblioteki, odpowiadające jej zadaniom.

Organizator ma obowiązek zapewnić w szczególności:

1. lokal,

2. środki na:

   1. wyposażenie,

   2. prowadzenie działalności bibliotecznej, zwłaszcza zakup materiałów bibliotecznych,

   3. doskonalenie zawodowe pracowników.

Biblioteka:

• może stanowić samodzielną jednostkę organizacyjną albo wchodzić w skład innej jednostki,

• stanowiąca samodzielną jednostkę organizacyjną działa na podstawie aktu o utworzeniu biblioteki oraz statutu nadanego przez organizatora,

• Zadania, organizację oraz szczegółowy zakres działania biblioteki wchodzącej w skład innej jednostki organizacyjnej określa regulamin nadany przez kierownika tej jednostki.

biblioteki – typy:

• publiczne

- Biblioteka Narodowa

- Biblioteki prowadzone przez JST

• niepubliczne

- naukowe

- Fachowe i zakładowe

- Szkolne i pedagogiczne

Biblioteki publiczne służą zaspokajaniu potrzeb oświatowych, kulturalnych i informacyjnych ogółu społeczeństwa oraz uczestniczą w upowszechnianiu wiedzy i kultury. Bibliotekami publicznymi są Biblioteka Narodowa oraz biblioteki jednostek samorządu terytorialnego.

Zasady organizacji bibliotek przez jednostki samorządu terytorialnego

Minimum jedna biblioteka prowadzona przez:

• gminę,

• powiat,

• województwo samorządowe.

Biblioteki publiczne są organizowane w sposób zapewniający mieszkańcom dogodny dostęp do materiałów bibliotecznych i informacji. Gmina organizuje i prowadzi co najmniej jedną gminną bibliotekę publiczną, wraz z odpowiednią liczbą filii i oddziałów oraz punktów bibliotecznych. Zadania powiatowej biblioteki publicznej może wykonywać, na podstawie porozumienia, wojewódzka lub gminna biblioteka publiczna działająca i mająca swoją siedzibę na obszarze powiatu. Biblioteki samorządowe mogą zawierać, za zgodą organizatora, porozumienia z innymi bibliotekami i instytucjami w sprawie wspólnego prowadzenia obsługi bibliotecznej określonych obszarów i środowisk.

Usługi bibliotek są ogólnie dostępne i bezpłatne. Opłaty mogą być pobierane:

• za usługi informacyjne, bibliograficzne, reprograficzne oraz wypożyczenia międzybiblioteczne,

• za wypożyczenia materiałów audiowizualnych,

• w formie kaucji za wypożyczone materiały biblioteczne,

• za niezwrócenie w terminie wypożyczonych materiałów bibliotecznych,

• za uszkodzenie, zniszczenie lub niezwrócenie materiałów bibliotecznych.

Wysokość opłat nie może przekraczać kosztów wykonania usługi.

Do bibliotek naukowych należą:

  1)   Biblioteka Narodowa,

  2)   biblioteki, których organizatorami są szkoły wyższe,

  3)   biblioteki, których organizatorem jest Polska Akademia Nauk,

  4)   biblioteki, których organizatorami są jednostki badawczo-rozwojowe,

  5)   inne biblioteki.

Zakłady pracy mogą prowadzić biblioteki fachowe i zakładowe. Biblioteki fachowe wspierają realizację zadań zakładów pracy oraz służą potrzebom doskonalenia zawodowego pracowników. Biblioteki zakładowe służą zaspokajaniu potrzeb oświatowych i kulturalnych pracowników zakładów pracy i ich rodzin.

Muzea

Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach

Muzeum jest jednostką organizacyjną nienastawioną na osiąganie zysku, której celem jest gromadzenie i trwała ochrona dóbr naturalnego i kulturalnego dziedzictwa ludzkości o charakterze materialnym i niematerialnym, informowanie o wartościach i treściach gromadzonych zbiorów, upowszechnianie podstawowych wartości historii, nauki i kultury polskiej oraz światowej, kształtowanie wrażliwości poznawczej i estetycznej oraz umożliwianie korzystania ze zgromadzonych zbiorów.

Cele muzeum

• Funkcja ochronna (celem jest gromadzenie i trwała ochrona dóbr naturalnego i kulturalnego dziedzictwa ludzkości o charakterze materialnym i niematerialnym),

• Funkcja informacyjna (informowanie o wartościach i treściach gromadzonych zbiorów),

• funkcja edukacyjna i poznawcza (upowszechnianie podstawowych wartości historii, nauki i kultury polskiej oraz światowej, kształtowanie wrażliwości poznawczej i estetycznej oraz umożliwianie korzystania ze zgromadzonych zbiorów).

Muzeum realizuje w szczególności przez:

1. gromadzenie zabytków w statutowo określonym zakresie,

2. katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów,

3. urządzanie wystaw stałych i czasowych,

4. organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych,

5. prowadzenie działalności edukacyjnej,

6. popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę,

7. udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych,

8. prowadzenie działalności wydawniczej.

Muzeum może prowadzić, jako dodatkową, działalność gospodarczą w celu finansowania działalności.

Muzea mogą być tworzone dla jednej lub wielu dziedzin działalności człowieka oraz tworów natury – muzea mogą być wyspecjalizowane.

Muzea:

• Samorządowe

• Państwowe – prowadzone przez

- ministrów

- kierowników urzędów centralnych

• Inne

- Osoby fizyczne

- Osoby prawne

- Jednostki org. nie posiadające osobowości prawnej

Muzeów typowo państwowych jest mało. Przeciętnie muzea, nawet te o charakterze ogólnopolskim są zazwyczaj muzami samorządowymi. Inny podział to podział na muzea rejestrowe i nierejestrowe. Rejestr muzeów prowadzi minister właściwy do spraw kultury i dziedzictwa narodowego.

W celu potwierdzenia wysokiego poziomu merytorycznej działalności i znaczenia zbiorów oraz w celu ewidencjonowania muzeów spełniających te warunki, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego prowadzi Państwowy Rejestr Muzeów. Rejestr ten dotyczy także muzeów niepaństwowych. Wpis do rejestru to decyzja administracyjna. Muzea takie korzystają z pomocy finansowej państwa. Minister uzależnia wpis do Rejestru w szczególności od znaczenia posiadanych przez muzeum zbiorów, zespołu wykwalifikowanych pracowników, pomieszczeń i stałego źródła finansowania – zapewniających spełnienie statutowych celów muzeum. Muzeum rejestrowane korzysta ze szczególnej ochrony i pomocy finansowej państwa. Minister ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej wykaz muzeów rejestrowanych. Rozstrzygnięcie w sprawach wpisu i skreślenia z Rejestru następuje w drodze decyzji administracyjnej.

Muzealia

Muzealiami są rzeczy ruchome i nieruchomości stanowiące własność muzeum i wpisane do inwentarza muzealiów. Muzealia stanowią dobro narodowe. Wpis do rejestru inwentarza muzealiów powoduje, że obrót nimi wymaga zgody właściwego ministra. Muzea państwowe i samorządowe mogą dokonywać zamiany, sprzedaży lub darowizny muzealiów, po uzyskaniu pozwolenia ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Pozwolenie na zamianę, sprzedaż lub darowiznę muzealiów może być udzielone tylko w uzasadnionych przypadkach. Środki uzyskane ze sprzedaży muzealiów mogą być przeznaczone wyłącznie na uzupełnienie zbiorów muzeum.

Opłaty

Wstęp do muzeów jest odpłatny, chyba że podmiot prowadzący postanowi o nieodpłatnym wstępie do muzeum. W jednym dniu tygodnia wstęp na wystawy stałe muzeów jest nieodpłatny.

Muzeum pobiera opłaty za przygotowanie i udostępnianie zbiorów do celów innych niż zwiedzanie, w szczególności za kopiowanie, sporządzanie reprodukcji lub fotografii, przygotowywanie zbiorów do wypożyczenia oraz ich wypożyczenie. Wysokość opłat ustala dyrektor muzeum. W uzasadnionych przypadkach dyrektor muzeum może ustalić opłatę ulgową lub zwolnić z opłaty.