ZOBOWIĄZANIA

16.12.2013 r. (jeszcze z Adasiem)

Wykład będzie z prof. Sokołowskim. Adaś radzi skupić się na części ogólnej, a w domu doczytywać sobie szczególną.

Zobowiązanie – stosunek cywilnoprawny, gdzie po jednej stronie jest oznaczony podmiot (wierzyciel), a po drugiej stronie inny oznaczony podmiot (dłużnik), a w treści tego stosunku jest obowiązek świadczenia i możliwość żądania tego świadczenia. Świadczeniem jest zachowanie dłużnika (działanie lub zaniechanie). Zmierza do zaspokojenia interesu wierzyciela.

Najprostsza definicja – wierzyciel może żądać świadczenia od dłużnika, a dłużnik powinien to świadczenie spełnić.

Kluczowe pojęcia:
Wierzytelność – prawo podmiotowe, określające sytuację prawną wierzyciela, polegające na tym, że wierzyciel może żądać świadczenia od dłużnika.

Dług – powinność, która obciąża dłużnika.

Odpowiedzialność – kompetencja wierzyciela do przymuszenia (poprzez „uruchomienie” aparatu państwowego) dłużnika do świadczenia (tego, do którego był obowiązany albo jakiegoś świadczenia zastępczego). Zdarza się, że dług nie łączy się z odpowiedzialnością ze względu, np. dlatego, że roszczenie się przedawniło; albo dług od początku nie łączył się z odpowiedzialnością, np. dług z brydżyka albo pokerka – wówczas jest to zobowiązanie naturalne (niezupełne) – nie jest możliwe zaskarżenie go na drodze sądowej. Nie ze wszystkich gier lub zakładów wynikają zakłady niezupełne! (Tylko z takich niezatwierdzonych przez państwo.)

Kto wygrał w brydżyka miał obowiązek zafundować śniadanie. Kiedyś śniadanie można było zjeść w Poznaniu tylko w hotelu Merkury. Na dworcu też, ale wtedy nie było pewności czy się dotrwa do wieczora.

Najczęściej stosunek zobowiązaniowy jest bardziej złożony – obie strony są zarazem wierzycielem i dłużnikiem, tylko o różnej treści wierzytelności/długu (np. sprzedaż).

Stosunek zobowiązaniowy kształtuje prawa podmiotowe względne. Wierzyciel może domagać się określonego świadczenia TYLKO od dłużnika (ale oczywiście też są wyjątki - meeeh).

Zobowiązanie jednorazowe – określony podmiot zobowiązany jest do zachowania się w określony sposób 1 raz, np. zapłacić 300 zł, wymienić klocki hamulcowe

Okresowe – podmiot zobowiązany jest do takiego samego zachowania co jakiś określony okres, np. wypłata alimentów

Ciągłe – podmiot zobowiązany jest do stałego zachowania w ten sam sposób przez określony okres czasu, np. udzielanie rzeczy do użyczenia, zachowywanie pieczy nad jakąś rzeczą

Czas wpływa na rozmiar świadczenia w zobowiązaniach okresowych i ciągłych.

Inny podział (ze względu na to, czy rezultat pewnego zachowania jest objęty zobowiązaniem czy nie)

Zobowiązania starannego działania - nie jest objęty.
Zobowiązania rezultatu – jest objęty.
Nie zawsze jest łatwo rozróżnić, np. umowa o korepetycje – SN: zobowiązania starannego działania, nawet jeżeli w umowie jest klauzula, że Rambo zda maturę (jest nieważna).
SN: zagranie koncertu f-moll Szopena – starannego działania, ale też SN: umowa o wykonanie rewii na lodzie – rezultatu – można żądać zwrotu pieniędzy za bilety, jeżeli łyżwiarzom rozjeżdżały się nogi

Jeszcze inny podział:

Zobowiązania wzajemne – powstają z umów wzajemnych (czyli takich, gdzie interes mają obie strony –niekoniecznie takie, w których obie strony mają obowiązek jakiegoś świadczenia). Kto decyduje o tym, czy zobowiązanie jest wzajemne? AO: jestem liberałem w tej sprawie, uważam że to strony decydują.
Przepisy różnicują reguły wykonania zobowiązań wzajemnych.