T6 Inwestycja –nakłady rzeczowe w postaci środków płatniczych oraz nakłady osobowe w postaci wynagrodzeń pracowników .Mają one na celu stworzenie nowych , powiększenie lub modernizacje istniejącego majątku trwałego .

1.Z praktycznego punktu widzenia kopalń istotne znaczenia ma podział inwestycji na :

• Finansowe(akcje, obligacje, lokaty)

• Rzeczowe(Rozwojowe, modernizacyjne, odtworzeniowe)

• Niematerialne(licencje, patenty, wynalazki)

Przedsięwzięcie inwestycyjne- to inwestycja zrealizowana w określonym celu , miejscu i czasie obejmująca inwestycje podstawową wraz z inwestycjami towarzyszącymi i wspólnymi. Zakres rzeczowy i koszty przedsięwzięcia inwestycyjnego są określone w założeniach techniczno-ekonomicznych.

Zadanie inwestycyjne- to wyodrębniona pod względem rzeczowym i kosztowym cześć przedsięwzięcia inwestycyjnego które może być zaliczone i oddane do eksploatacji wcześniej niż całe przedsięwzięcie inwestycyjne

Etap inwestycyjny-część zadanie inwers. Możliwa do zakończenia i uruchomienia wcześniej od zadani lub przedsięwzięcia inwest.

Inwestycje odtworzeniowe-mają na celu utrzymania dotychczasowej zdolności produkcyjnej kopalń(nie zmieniając pierwotnej zdolności inwest.)

Inwestycje rozwojowe- powoduje wzrost pierwotnej zdolności inwest.

Systematyka inwestycji:

2.Ze względu na kryterium przeznaczenia wyróżnia się inwest.

• produkcyjne realizowane w działach produkcji materialnej ,

• nieprodukcyjne realizowane w działach poza sfera produkcji materialnej

3. ze względu na szczebel podjęcia decyzji inwestycyjnej

• scentralizowane- strategiczne podejmowane przez sąd, państwo , sejm

• zdecentralizowane podejmowane przez przedsiębiorstwo

• komunalne podejmowane przez gminy

4. ze względu na rodzaje ponoszonych nakładów:

• roboty budowlano – montażowe

• zakup maszyn

• inne( np. prace poszukiwawcze)

5.Ocena rzeczowa inwestycji:

• odtworzeniowe-modernizacyjne

• Rozwojowe

• Pozostałe

6. kryterium roli i cel

• podstawowe

• towarzyszące

• wspólne

• współzależne

7.Żródło finansowania

• Z śr. Własnych

• Z kredytu bankowego

• Z Dotacji

• Z lising

• Z środków krajowych i zagranicznych

Proces inwestycyjny- to czynności i działania zmierzające do zrealizowanie przedsięwzięcia iwest. , czyli stworzenia nowych lub powiększenia istniejących składników majątku trwałego . A także uzyskania przewidzianych w dokumentacji projektowej efektów gospodarczych . Rozpoczyna się on z chwila wydania przez odpowiedni organ decyzji o potrzebie i celu inwestowanie upoważniającego inwestora do podjęcia prac związanych z przygotowaniem i realizacja inwestycji ,a kończy się z chwila osiągnięcia projektowanej zdolności produkcyjnej.

Inwestor- osoba prawna lub fizyczna podejmująca działalność inwestycyjną w której wyniku zapisuje się na jej rzecz poswatały przyrost majątku trwałego i innych wartości.

Proces inwest. obejmuje :

1. przygotowanie inwest.

2. Realizacje iwest.

Ad 1. Przygotowanie inwestycji-obejmuje czynności i działania związane z określanym przedsięwzięciem , zadaniem inwest. począwszy od momentu wydanie decyzji ustalającej potrzebę i cel inwestycji do momentu rozpoczęcia jej realizacji

Do pracy przygotowanie inwest.:

• Opracowanie dokumentacji projektowej

• Uzyskanie terenu

• Wykonanie robót przygotowawczych

• Przeprowadzenie pomiarów związanych z planowana inwest.

Dokumentacja projektowa- dokument i opracowanie dotyczące iwest . określające miejsce, cel , metody ,koszt oraz wymagane przepisami ustalenia.

W zależności od rodzaju i wielkości inwest. Wyróżnia się iwest. jednorodna i dwustadiową , do której należą : a. Założenia techniczno –ruchowe ,b. projekt techniczny inwestycji

Ad a. Założenia techniczno –ruchowe -to dokumentacja zawierająca podstawowe ustalenia potrzebne do realizacji inwestycji określającej cel, program, metody i cykl realizacji realizacji oraz przewidywany koszt , a ponad to okres osiągnięcia projektowanej zdolności inwestycyjnej (ok. 10 lat eksplo) oraz rachunek ekonomicznej aktywności inwest.

ZTE sporządza się do przedsięwzięcia inwest. Które stanowią podstawowe do sporządzenia projektu technicznego inwestycji.

Ad b. projekt techniczny inwestycji -to dokument stanowiący zbiór dyspozycji, zaleceń dla realizatora inwestycji ustalających czas , zakres oraz sposób prawidłowego wykonania wszystkich robót oraz czynności niezbędnych do osiągnięcia zamierzonego efektu gosp.

Ad 2. Realizacja inwestycji-Czynności i działania mające na celu wykonanie inwest. Zgodnie z dok. projektowa począwszy od momentu rozpoczęcia realizacji Az do momentu przekazania inwest. do ekspl.

Okres realizacji przedsięwzięcia nazywa się cyklem realizacji inwestycji ( jest to okres trwający od dnia przekazania wykonawcy przez inwestora terenu budowy w celu realizacji inwestycji do dnia przekazania inwestycji do realizacji)

Cykl ustala się w ZTE lub w dokumentacji uproszczonej do każdego zadania inwestycyjnego.

Wyróżnia się dyrektywny(na podstawie normatywów bądź analiz technicznych) ,normatywny (realizacja inwestycji ustalonej w wykazie normatywów ogłoszonym w dzienniku budownictwa)cykl realizacji inwestycji.

Ekonomiczne efekty inwestycji

O podjęciu decyzji realizowanie określonej inwestycji decyduje wiele czynników : społeczne, gospodarcze, ekonomiczne, polityczne. Ostatecznym kryterium o zakwalifikowaniu do realizacji jest jej efektywności ekonomiczna.

T7 Rachunek efektywności inwestycji obejmuje porównanie korzyści gospodarczych z nakładami.

Rodzaje korzyści gospodarczych:

• Efekty użytkowe wyrażane przyrostem dodatkowej produkcyjnej surowców mineralny

• Efekty oszczędnościowe ( oszczędności w zużyciu materiałów i surowców)

• Efekty dewizowe (przy produkcji antyimportowej)

Sposoby oceny efektywności ekonomicznej inwestycji.

Rachunek efektywności inwestycji można przeprowadzić obliczając(metody niezdyskontowane):

• Wskaźnik prostej stopy zysku(PS)

• Okres zwrotu nadkładu(n)

Oraz wykorzystując metody oparte na zdyskontowanych miarach efektywności inwestycji:

• Metoda zaktualizowanej warności netto (NPV)

• Metoda wewnętrznej stopy zwrotu (IRR)

Można obliczyć wskaźniki a)niezdyskontowane i b)zdyskontowane

Ad a)Wskaźnik prostej stopy zysku(PS)

Ps=100 Zn/J [%]

Zn-roczny zysk netto

J- nadkłady finansowe ponoszone n a realizacje inwestycji

Okres zwroty nadkładu(n)- czas niezbędny do odzyskania pomieszczonych nakładów pieniężnych na realizację inwestycji z nakładów finansowych czystych z zysku netto i amortyzacji .Okres tan można obliczyć z równania

n= f- Σ cFi=0

J- nakłady finansowe poniesione na realizację przedsięwzięcia inwestycyjnego

CFi- roczne nadwyżki osiągane w kolejnych latach ,liczone do momentu równania z nakładami

Ad b) zdyskontowane-ocena efektywności inwestycji zgodnie z metodami zdyskontowanymi

obejmuje następujące czynności:

1.oszacowanie całości nakładów inwestycyjnych

2.okreslenie źródeł finansowania

3. określenie całkowitych kosztów produkcji i wpływów z działalności gospodarczej

4.zdyskontowanie przepływów gotowych

5.obliczenia NPV i JRR

Do obliczenia zaktualizowanej wartości przyszłych wpływów i wydatków służby współczynnik dyskontujący zwany dyskontem at- będący odwrotnością procentu składowego Ps

Ps=(1+r)^t at=1/(1+r)^t

r -stopa procentowa

t- kolejny rok okresu obliczeniowego

Procent składany służy do obliczenia wartości przyszłej Wp po (n) latach zainwestowanego kapitału(J)

Wp=J(1+r)^t=J*Ps

Dyskontowanie polega na mnożeniu wartości pomierzonej Wp przez współczynnik dyskontujący który w zależności od poziomu stopy procentowej r i liczby lat n redukują przyszła wartość Wp do jej aktualnego ekwiwalentu kw. Otrzymana w ten sposób zaktualizowana wartość spełnia role wspólnego mianownika do porównań i oceny opłacalności inwestycji.

Wartość bieżąca zainwestowanego kapitału I(kw) liczymy

I= Wp *1/(1+r)^t= Wp* at

Przy założeniu ze odsetki są dodawana do kapitału na koniec każdego roku.

W praktyce gospodarczej zysk może być pomnażany natychmiast toteż uzyska się wynik bardziej zbliżony do rzeczywistości gdy rok podzieli się na m-podokresów . Przy tym podziale

Wp=I(1+r/m)^m*t

Wartość bieżąca I=Wp(1+r/m)^-m*t

Aby określić zaktualizowana wartość netto NPV konieczna jest znajomość trzech wartości :

• Sum przyszłych wpływów i wydatków w poszczególnych latach,

• funkcjonowania inwestycji w celu określenia przepływów gotówkowych

• Okresu przepływów środków pieniężnych wyznaczającego horyzont czasowy analizy

• Właściwej stopy dyskontowej

Wartość NPV inwestycji jest równa sumie zdyskontowanych przepływów gotówkowych , wpływów gotówkowych netto w kolejnych latach jego funkcjonowania

NPV= ΣDt/(1+r)^t- ΣJt/(1+r)^t

Gdy okres realizacji inwestycji nie przekracza jednego roku t=0 wówczas

NPV= ΣDt/(1+r)^t – Io

Dt- przepływ pieniężny bez nakładów inwest

It-nakłady incesty. W kolejnych latacg

r-stopa procentowa

i-koljny rok rozliczeniowy

Jeżeli obliczona wartość zaktualizowana netto jest dodatnia lub równa zero wówczas inwst. Jest opłacalna ponieważ stopa rentowności jest wyższa od stopy granicznej tj. przyjętej w analizie stopy procentowej (dyskontowej).W przypadku NPV- stopa rentowności inwestycji jest niższa niż stopa graniczna a zatem inwestycja jest nieopłacalna .Jeżeli dokonuje się wyboru jednego z kilku projektów inwestycyjnych należy wybrać ten dla którego NPV= największe

Dla porównania różanych z punktu widzenia nakładów kapitałowych inwestycji wykorzystuje się wskaźnik wartości zaktualizowanej netto NPVR= NPV/PV1 ( PV1-zaktualizowana wartość koniecznego nakładu inwestycyjnego )

Największa inwestycje charakteryzuje największy wskaźnik NPVR. Stopa dyskontowa r [powinna być zbliżona do średniej stopy oprocentowanie kredytów długoterminowych na rynku kapitałowych bądź stopy procentowej płaconej przez kredytobiorcę i odpowiadać minimalnej stopie zysku poniżej której inwestorowi nie opłaca się inwestować środków pieniężnych. Przy ustaleniu stopu dyskontowej do określenia NPV , należy uwzględnić

a)cześć pozbawiona ryzyka , odpowiadająca stopie zysku, otrzymanej z inwestycji nieryzykowanych np. obligacji rządowej

b)oczekiwana dodatkowa premie z tytułu objęcia działalności gospodarczej

c)uwzględniając inflacje

Metoda wewnętrznej stopy zwrotu(IRR)=jest stopa dyskontowa przy której zaktualizowana wartość , wydatków pieniężnych jest równa , zaktualizowanej wartości wpływów pienionych w całym okresie inwestycyjnym. Osiągniecie wewnętrznej stopy zwrotu zapewnia zrównanie zaktualizowanej wartości efektów z zaktualizowane wartością nadkładu co oznacza ze NPV=0.Wielkosci wewnętrznej stopy zwrotu, ustala się metodą kolejnych przybliżeń .

Dla wyznaczenia IRR konieczne jest:

• Przygotowanie tabel przepływów pieniężnych dla wszystkich lat objętych analizą

• Przyjęcie dowolnego poziomu stopy dyskontowej

• Obliczyć wartości zaktualizowane netto poprzez zdyskontowanie przepływów pieniężnych dla przyjętego poziomu

• Przeprowadzenie obliczeń dla wyższego poziomu stopy dyskontowej jeżeli otrzymana wartość zaktualizowana netto w poprzednim etapie była dodatnia.

• Jeżeli przy wyższym poziomie stopy dyskontowej NPV jest nadal dodatni należy podnosić poziom stopy dyskontowej Az do momentu gdy uzyska się ujemna wartość NPV

• Ustalić wartość IRR jeżeli ujemne i dodatnie zaktualizowane wartości netto obliczone dla różnych poziomów stopy dyskontowej zbliżone są do zera

IRR=i1+PV(i2-i3)/PV+ NV

NV- zaktualizowana wartość netto do i2 (ujemne)

I2-poziom stopy dyskontowej NPV>0

PV- zaktualizowana wartość netto dla i1(dodatnia)

I2-poziom stopy dyskontowej przy którym NPV<0

I1 i i2 nie powinny różnić się wiecie niż o 1 bądź 2 % .Przy większej różnicy nie uzyska się prawidłowego wyniku ponieważ związek między stopa dyskontowa i NPV nie ma charakteru liniowego

IRR można również wyznaczyć metoda graficzna w następujący sposób

IRR –określa rzeczywista stopę zysku dla danej inwestycji wykonuje się ja do ustalenia warunków kredytowych ponieważ określa ona max stopę oprocentowanie kredytu jaką inwestor może zapłacić bez ponoszenia strat w planowanej inwestycji