FINANSE 8 - 15.10 2012r.

1. Finanse:

• Prywatne – własność prywatna, dysponujemy majątkiem, brak przymusu, sfera mikroekonomiczna

• Przedsiębiorstw (spółek i firm) – własność prywatna, brak przymusu, sfera mikroekonomiczna

• Publiczne (budżet państwa) – podatki w formie przymusu, własność ogółu (publiczna), sfera makroekonomiczna, ZUS

1. Zakres finansów publicznych:

   • Gromadzenie dochodów i przychodów publicznych

   • Wydatkowanie zgromadzonych finansów

   • Zaspokajanie potrzeb pożyczkowych

   • Zaciąganie zobowiązań

   • Zarządzanie długiem publicznym

   • Rozliczenia z budżetem UE

2. Środki publiczne:

   • Środki, które pochodzą z UE lub zagranicy, nie podlegające zwrotowi

   • Państwo emitujące obligacje

   • Zwrot pożyczek

   • Przychody z działalności sektora publicznego

   • Dochody z odsetek

   • Umowy najmu (można wynająć) i dzierżawy (można jeszcze poddzierżawić)

   • Darowizny, spadki, odszkodowania

   • Kwoty za udzielanie gwarancji i poręczenia

3. Wydatki:

• Publiczne, które finansują nam bezzwrotnie zadania publiczne

• Wykup obligacji z odsetkami

• Spłata kredytów, zobowiązań

• Płatności związane z instytucjami związanymi ze skarbem państwa

1. Formy organizacyjno-prawne należące do poszczególnych sektorów:

1. Podsektor rządowy

• Organy władzy publicznej

• Organy w formie organizacyjno-prawnej

• Sądy i trybunały

• Administracja rządowa

• Jednostki budżetowe

• Państwowe fundusze

• Zakłady opieki zdrowotnej

1. Podsektor samorządowy (stopień lokalny)

• Jednostki samorządu terytorialnego

• Jednostki organizacyjne

• Samodzielne zakłady opieki zdrowotnej

1. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne

• ZUS

• NFZ

• KRUS

• Fundusze

FINANSE 22.10.2012r.

Rodzaje jednostek sektora finansów publicznych:

1. Jednostki państwowe:

• Nie posiadają osobowości prawnej

• W pełni utrzymywane są z budżetu państwa

• Dochody odprowadzają do budżetu państwa

• Zajmują się zadaniami, które muszą być zorganizowane przez państwo

• Powoływane przez prezesa rady ministrów lub przez poszczególnych ministrów

1. Samorządowe zakłady budżetowe (jednostki samorządu terytorialnego)

• Wykonują zadania odpłatnie, utrzymują się z dochodów ale nadwyżka przekazywana jest do budżetu jednostki państwowej

• Wykonują zadania, za które odpowiedzialne są jednostki terytorialne (np. drogi, ścieki, cmentarze, wodociągi)

• Mogą korzystać z dotacji (dotacja celowa, podmiotowa, przedmiotowa, jednorazowa)

1. Agencje wykonawcze

• Odpowiednik samorządowych zakładów budżetowych , ale na stopniu publicznym

• Same się utrzymują, mogą się starać o dotacje

• Powoływane przez prezesa rady ministrów lub poszczególnych ministrów

• Instytucje gospodarki budżetowej

• Odpłatnie wykonują zadania

• Utrzymują się same, nie korzystają z dotacji

1. Państwowe fundusze celowe

• Są tworzone dla jednego, określonego celu

• Przychody z dochodów publicznych

• Pieniądze w postaci rachunku bankowego

1. Zasada przejrzystości – wszystko musi być przejrzyste i zrozumiałe dla każdego obywatela

2. Zasada jawności – wszystko musi być podawane do wiadomości publicznej

FINANSE 29.10.2012r.

1. Budżet państwa

• Akt prawny w formie ustawy budżetowej, który reguluje i ustala wszelkie przychody i wydatki państwa

• Zestawienie wydatków i przychodów państwa

Cechy:

• Środki maja charakter bezzwrotny

• Środki z danin publicznych (przymusowe)

• Dotyczy rocznych przychodów

Funkcje:

1. Ekonomiczne (pokrywają się z funkcjami finansów publicznych):

• Redystrybucja (rozdzielanie środków na różne cele)

• Fiskalna/skarbowa (zbieranie środków)

• Bodźcowa (zapewnienie dofinansowań)

• Stabilizacyjna

• Alokacyjna (alokacja kapitału w kraju)

1. Polityczne:

• Ustrojowa (konstytucja reguluje powstanie budżetu, co powoduje niezależność utroju)

• Demokratyczna

1. Mieszane:

   • Administracyjna

1. Zasady określające budżet:

• Zasada równowagi – wszelkie wydatki muszą mieć pokrycie w dochodach

• Zasada zupełności – budżet powinien regulować wszelkie dochody i wydatki (wszystko w 1-nym akcie prawnym)

• Zasada realności – budżet musi być zaplanowany, mieć realne pokrycie, żeby dało się zrealizować cele, maksymalna precyzja w planowaniu dochodów i wydatków

• Zasada jedności materialnej – środki wpływające nie są połączone z konkretnymi wydatkami

• Zasada operatywności – budżet musi być podzielony podmiotowo, każdy podmiot odpowiedzialny jest za konkretne zadanie

• Zasada gospodarności – zarządzanie środkami w sposób racjonalny, przynoszący największe korzyści

• Zasada jednoroczności – akt prawny obowiązuje przez 1 rok, wszystkie wydatki musza być wydzielone w ciągu 1-go roku

FINANSE 5.11.2012r.

Budżet państwa powinien być uchwalony do 30 września, powinien być ogłoszony w sejmie.

Prowizorium budżetowe (do końca września) – jeżeli są poprawki to obowiązuje to obowiązuje budżet uchwalony tymczasowo.

Ustawa musi być zatwierdzona do końca roku. Jeśli nie zostanie zatwierdzona to obowiązuje projekt ustawy aż do momentu kiedy ustawa zostanie zatwierdzona.

Podatek – przymusowe, bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz państwa lub samorządów terytorialnych, Jest to świadczenie jednostronne.

System podatkowy – ogół podatków w kraju, plus normy, które je regulują.

Wpływ na system podatkowy:

• Czynniki polityczne – partie, które są u władzy

• Czynniki strukturalne

• Czynniki historyczne – tradycje i opór przed zmianą

• Czynniki ekonomiczne – wybór właściwych źródeł podatkowych i odpowiedniego momentu procesu gospodarczego

FINANSE 12.11.2012r.

Funkcje podatków:

• Fiskalna – główne źródło dochodów budżetowych, podatki zabezpieczają pokrycie głównych wydatków publicznych

• Redystrybucyjna - są instrumentem przesuwania dochodów pomiędzy różnymi grupami społecznymi

• Gospodarcza – wykorzystanie podatków jako środek oddziaływujący na gospodarkę

• Społeczna – wykorzystanie podatków do oddziaływania w sferze społecznej

• Alokacyjna – oddziaływanie na zmiany PKB

Zasady podatkowe (A. Smith):

• Równość – opodatkowanie proporcjonalne do zdolności podatkowej płatnika

• Pewność – odpowiednio wczesne powiadomienie podatnika o tym, jakie podatki i w jaki sposób ma płacić

• Dogodność – respektowanie interesu podatnika w trakcie poboru podatków

• Taniość – zapewnienie jak najniższych kosztów związanych z tymi czynnościami.

Zasady podatkowe (A. Wagner):

• Fiskalne – oznaczające wydajność i elastyczność podatków

• Gospodarcze – zabezpieczające nienaruszalność substancji majątkowej podatnika

• Sprawiedliwości – gwarantujące powszechność i równość opodatkowania

• Techniczne – pokrywające się z zasadami A. Smitha.

FINANSE 19.11.2012r.

Podmiot opodatkowania:

• Podmiot bierny – osoba fizyczna

• Podmiot czynny – państwo

Płatnik podatku – podmiot zobowiązany do obliczenia, pobrania i uiszczenia w wyznaczonym terminie należnego podatku.

Przedmiot opodatkowania – wszelkiego rodzaju zjawisko lub stan faktyczny wiążący się z opodatkowaniem.

Podstawa opodatkowania – jakościowo lub wielkościowo określony przedmiot opodatkowania:

• Stawka podatku (określona procentowo lub kwotowo podstawa podatku)

• Skala podatkowa (wzór na podstawie którego określa się wysokość podatku)

Podział podatków:

• Centralne (zasilają budżet państwa)

• Lokalne

• Bezpośrednie – nałożone na dochód lub majątek podatnika (np. podatek dochodowy, gruntowy)

• Pośrednie – nakładane na przedmiot spożycia (np. VAT, akcyza)

Krzywa Laffera – wzrost stopy opodatkowania początkowo skutkuje wzrostem wpływów budżetowych z podatków, ale po przekroczeniu pewnego poziomu wpływy te spadają.

• Unikanie podatków – forma legalna (np. luki prawne)

• Uchylanie podatków – forma nielegalna (np. wyliczanie innej kwoty)

FINANSE 26.11.2012r.

Podatek VAT (ang. – Value Added Tax – podatek od wartości dodanej, podatek od towarów i usług) jest podatkiem pośrednim i obrotowym, jest płacony do dnia 25-go każdego miesiąca.

1. Stawki VAT:

• 23%

• 8%

• 5%

1. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega:

   • Odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju (jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel)

   • Odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów)

• Eksport towarów

• Import towarów

• Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (jest to nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium innego państwa członkowskiego)

• Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (jest wywóz towarów z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju)