Historia Mediów

Literatura:

Zbigniew Bajka „Historia mediów”

Zbigniew Bajka, Grudziński „Dziennikarstwo i świat mediów”

Łojek, Władyka „Dzieje klasy polskiej”

„Prasa, radio, telewizja z Polsce. Zarys dziejów”

Starożytny Egipt – początek prasy

3450 lat p.n.e – pierwsza gazeta powstała w Egipcie pisana na papirusie hieroglifami

Wyróżniki gazety

• Czas i miejsce wydania

• Ukazuje sie periodycznie, ma kontynuacje

200 r p.n.e Chiny – biuletyn dworu cesarskiego DIBAO, KIPAO, informacje dla urzędników dworskich

59 r p.n.e – początki prasy w Europie

Cezar stworzył pismo Acta Diurna. Wiadomości dnia, protokoły senatu i parlamentu, obrady ludowe – zmiany, ustawy ogłaszane publicznie.

Pojawiają sie informacje z życia miasta. Najpierw spisywane na tablice potem na papirus i rozsyłane.

Taka forma istniała do czasu przeniesienia stolicy do Konstantynopola.

Namiastka gazety – listy (np. listy św. Pawła – pisma informacyjno-misyjne)

Listy najwcześniej pojawiały się na terenie Włoch.

WYNALEZIENIE DRUKU – GUTENBERG 1450 ROK. – przełom jeśli chodzi o pisma.

Prawdziwy pierwszy wynalazca Pi Sheng, chiński rzemieślnik wymyślił czcionkę ruchomą. Rok 1041

Pierwsza książka drukowana – Biblia Gutenberga 1453-55. Wydrukowane 180 egzemplarzy w tym 40 na pergaminie.

Ulotne druki – 1 druk – wierszowany opis turnieju w Bolonii 1470r.

Najstarszy druk w Polsce po niemiecku 1513 – opis Smoleńska oblężenie.

DRUKI ZWARTE WIĘKSZE 1473 – Kalendarz astronomiczny na rok 1474

Wydane w Polsce

Regularnie wydawane tygodniki (początek XVIIw) w Belgii/Francji w Antwerpii 1605 r.

W Holandii gazety wydawane w Amsterdamie XVII wiek

Aktywny grunt Niemiecki – 1609 rok ukazała się gazeta Avizo Relation Oder Zeitung tygodnik informacyjny

1631r. – La Gazette Francja

1645r. – codzienna prasa Szwecji

1661r. – pierwszy tygodnik hiszpański

1661r. Merkuriusz Polski wydawany w Krakowie potem w Warszawie

Pierwszy tytuł jako regularnie ukazująca się gazeta to The Daily Currant (dziennik angielski, skromna gazeta). Mała pojemność, dwukolorowy druk, codzienne informacjei newsy, informacje z zagranicy

Druga ważna gazeta 1719-1720 London Post + Przypadki Robinsona Crusoe. Powieści w odcinkach stają sie bardzo popularne.

ROSJA – 1703r. Ukazuje się pierwsza rosyjska gazeta „Vedomosti”

ANGLIA

Dziennik The Times założony przez Johna Waltera (pierwszy człowiek, który zrobił z tego bizes)

1888 r. – fenomen na rynku wydawniczym. Zaczyna korzystać się z najnowszych maszyn i technik drukarskich. The Times zaczął:

• wyróżniać tytuły dużą czcionką,

• są kolumny

• wprowadzenie kursywy

• pojawiają się reklamy (dodatkowy zysk)

• jest sieć korespondentów zagranicznych

• stworzył WINIETE - jest do tej pory, znak rozpoznawczy

Strona graficzna przciągała czytelników. The Times był gazetą drogą, przeznaczoną dla urzędników, inteligencji, biznesmenów.

Zasługa Times’a dla reportażu 1854-58. Wojna na Krymie. William Russel – reportaże, relacje, dziennikarz w cywilu, pośrednik .

Nowoczesna technika poligraficzna, lepsza jakość druku

USA

Okres wojny niepodległości 1875-1883 – wojna z Wielką Brytanią

Pennsylvania Packet 1771r. W 1784 -> The American Daily Advertier stała sie gazetą, która najlepiej prosperującą w Stanach.

POLSKA

Pierwsza drukowana książka w Polsce w języku łacińskim to kalendarz astronomiczny na 1474 rok.

Pierwsza drukowaną książką w języku polskim był modlitewnik „Raj Duszy” Biernata z Lublina wydrukowana w Krakowie w 1513r.

Pierwsza gazeta Merkuriusz Polski 3 stycznia 1661 z inicjatywy krója Jana Kazimierza. Chciał ją wykorzystac do propagandy swoim pomysłów i szerzenia polityki -> PORAŻKA

Ukazało się przez pół roku 41 numerów tygodnika. Wydawano najpierw w Karkowie potem w Warszawie. W Krakowie był sejm. Pismo wybiegało poza ramy pisma informacyjnego.

Były:

• relacje o sytuacji politycznej Europy

• sukcesy polskiego oręża

• listy do króla

Pismo wychodziło na koszt dworu. Nakład około 100-300 egzemplarzy. Potem następuje upadek. Przerwa trwa do 1729 roku. Podczas przerwy ukazywały sie nieregularne tytuły.

1729 – Warszawa – dwie gazety „ Kurier Polski”, „Nowiny Polskie” i „Uprzywilejowane Wiadomości z Cudzych Krajów” wydawane do 1765r.

KONTROLA PRASY – do okresu Targowicy 1792r. nie było cenzury, były próby, ale skończyło się na nierespektowaniu

TARGOWICA - CENZURA

1730-1760 – gazeta w całości poświęcona informacjom z kraju „Kurier Polski” czasopismo warszawskie wydawane początkowo przez pijarów, później jezuitów. Redaktor Jan Naumański. Nakład około 1000 egzemplarzy

1772 – jezuici zyskują przywilej na wydawanie prasy. Pijarowcy odsunięci (afera z powodu literówki królowa/krowa)

1765 – Kurier i Uprzywilejowane wiadomości.. fuzja tytułów – Wiadomości Warszawskie 2 tygodnik

Oprocz prasy drukowanej ciagle popularne gazety pisane po schyłek XVII w.

„Gazeta Warszawska/ Wiadomości Warszawskie” redagował ks. Stefan Łuskina. Wróg reform konstytucji iorendownik carycy Katarzyny II.

Sejm Czteroletni, Sejm Wielki – sejm walny zwołany 6 października 1788 za zgodą carycy Rosji Katarzyny II w Warszawie, obradujący do 29 maja 1792

„Gazeta Narodowa i Obca” - polskie pismo, wydawane w Warszawie w latach 1791-1792. Orędownik reform, umacnianie niepodlegości. Pierwszy numer gazety ukazał się 1 stycznia 1791 roku. Wydawana była dwa razy w tygodniu. Treść gazety obejmowała głównie informacje dotyczące obrad sejmowych. Maksymalny nakład pisma wynosił 2000 egzemplarzy. Po dojściu do władzy targowiczan, została zlikwidowana. Poniatowski był za Wiadomościami Warszawskimi

1765 rok – Warszawa, dwór Stanisława Augusta Poniatowskiego . Ukazuje się tygodnik Monitor. Współpracująnad nim Krasicki, Staszic, Bohomolec, Czartoryski. Pismo bardziej literacko-publicystyczne. Wzoruje sie na angielskim pismie Spectator (lata 20. XVIIIw) Pojawia się feileton, esej, artykuły specjalistyczne. Ukazuje się do 1785

1764-67 – najciekawsze wydania to 3 pierwsze roczniki. Promowanie oświecenia , dużo przekładów z francuskiego, INICJATOR TEMATÓW

Drugie pismo epoki stanisławskiej

„Pamiętnik historyczno-polityczny” 1782-1792

„Dziennik handlowy”

KONSTYTUCJA 3 MAJA 1792 – KONFERENCJA TARGOWICKA

Wybuch wojny z Rosją - przegrywamy. Do władzy dochodzi Targowica i wprowadza CENZURE

Wszystkie wydawnictwa zostały nią objęte. Koniec z „Pamiętnikami” i „Uprzywilejowanymi wiadomościami z cudzych krajów”

„Korespondent warszawski” – cenzura nie obejmowała przedmiotów z obcych gazet.

Przełom rynku prasowego – powstanie kościuszkowskie , insurekcja warszawska 17-18 kwietnia 1784-85

„Korespondent krajowy i zagraniczny” ukazuje się od 1 stycznia do 31 grudnia 1793

Ksiądź Dmochowski – gazeta rządowa

Powstało 21 czasopism, polowa drukowana w Warszawie

III ROZBIÓR POLSKI 1795 – NOWA FAZA FUNKCJONOWANIA PRASY

Prusy, Austrowęgry, Rosja

Polska nie istnieje – prasa pod cenzurą, ale nadal się rozwija.

Upadek powstania kościuszkowskiego

Rozpowszechnianie gazet – PRENUMERATA – kurier, poczta (wyjątek Monitor)

Zalążki zawodu dziennikarza (Naumiński, Łukasina)

Zasięg / zakres – duże oddziaływanie Monitora, okres sejmu 4-letniego i insurekcji kościuszkowskiej