Znakowanie żywności

Pojęcia podstawowe

Towaroznawstwo żywności – całokształt wiedzy podstawowej o towarach żywnościowych czyli środkach spożywczych

Żywność (środek spożywczy) - każda substancja lub produkt przetworzony, częściowo przetworzonych lub nie przetworzony, przeznaczony do spożycia przez ludzi, w tym napoje, gumy do żucia, woda oraz składniki żywnościowe celowo dodawane do żywności w procesie produkcji.

Żywność nie obejmuję :

Istotną cechą żywności jest to że służy ona do pokrycia zapotrzebowania na składniki odżywcze i energię niezbędne do utrzymania funkcji życiowych, wzrostu i aktywności fizycznej i psychicznej

CELE : poznanie środków spożywczych oraz ich ocena

Ocenę jakości zdrowotnej (zdrowotność)

Atrakcyjność sensoryczna

Dyspozycyjności

Jakość organoleptyczna żywności - zespół cech obejmujących smak, zapach, wygląd, barwę i konsystencję, które można wyodrębnić i ocenić przy pomocy zmysłów człowieka

Jakość - ogół właściwości obiektu wiążących się z jego zdolnością do zaspokajania potrzeb stwierdzonych i oczekiwanych

Bezpieczeństwo żywności - ogół warunków, które muszą być spełnione i działań , które muszą być podejmowane na wszystkich etapach produkcji żywności i obrotu żywnością oraz środkami żywienia zwierząt gospodarskich w celu zapewnienia zdrowia i życia człowieka

W zakres towaroznawstwa żywności wchodzi:

- Znajomość prawa żywnościowego, szczególnie normy produkcji i znakowania produktów spożywczych

Zastosowanie (produkcja żywności i ocena produktów)

Definicje

ŻYWNOŚC PRZEZNACZONA BEZPOŚREDNIO DLA KONSUMENTA – żywność znajdująca się w obrocie w postaci gotowej do spożycia lub używana przez konsumentów, nieprzeznaczona do produkcji żywnośći

ŚRODKI SPOŻYWCZE SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA - środki spożywcze, które ze względu na specjalny skład lub sposób przygotowania wyraźnie różnią się od środków spożywczych powszechnie spożywanych i zgodnie z deklaracją zamieszczoną na etykiecie są wprowadzane o obrotu z przeznaczenie do zaspokajania szczególnych potrzeb żywieniowych. Różnią się składem, wartością odżywczą grupą docelową. Muszą posiadać informację na etykiecie, że jest to środek specjalnego przeznaczenia oraz informacja o grupie docelowej, np. produkt z niską zawartością sodu dla osób z nadciśnieniem tętniczym
Powinny zaspokajać szczególne zapotrzebowanie żywieniowe :

Podział na grupy wg ustawodawstwa:

SKŁADNIK ŻYNOŚCI - każda substancja występująca w żywności, włączając w to dozwolone substancje dodatkowe , użyte przy wytwarzaniu lub przygotowywaniu środków spożywczych i nadal występującą w gotowym produkcie, nawet jeśli jest ona w zmienionej formie

ŻYWNOŚĆ WYGORNA - podział z punktu widzenia konsumenta – łatwość przygotowania posiłku – poziom przetworzenia technologicznego żywności służącej do przygotowania posiłków
Podział żywności wygodnej (Wzrastające poziomy przetworzenia technologicznego):

ŻYWNOŚĆ FUNKCJONALNA - żywność może być uznawana za funkcjonalną, jeżeli udowodniono jej korzystny wpływ na jedną lub więcej funkcji organizmy ponad efekt odżywczy, który to wpływ polega na poprawie stanu zdrowia i samopoczucia i/lub zmniejszeniu ryzyka chorób.

- musi pozostawać żywnością i wykazywać korzystne oddziaływaniu w ilościach, które będą normalnie spożywane z dietą, nie są to tabletki czy kapsułki, ale normalny składnik diety.
Przykład :
zwiększenie zawartości wapnia w jogurcie. Dawka „dodatku” musi być na tyle duża, aby ten efekt był zauważalny.

Podział żywności funkcjonalnej (o oczekiwanym, pożądanym oddziaływaniu i podwyższonej jakości zdrowotnej ):

Klasyfikacja wyrobów spożywczych

Podział towarów na grupy uporządkowane wg określonego kryterium podział, na podstawiw jednej wspólnej cechy.

Kryteria klasyfikacji

  1. Pochodzenia produktu

  2. Skład chemiczny ( wartość odżywcza)

  3. Trwałość

  4. Stopień przetworzenia

Podział na produktów na 2 grupy ( wszystkie produkty dzieli sią na)

Produkty ochronne – zawierają w większej ilości deficytowe w naszym pożywieniu składniki, tj.:

Produkty energetyczne – wszystkie inne produkty spożywcze, np., jasne pieczywo i biała mąka, tłuszcz , cukier i słodycze, ziemniaki oraz większość warzyw ubogich w witaminy

Klasyfikacja wyrobów spożywczych 6 grup (modelowe racje pokarmowe)

RACJA POKARMOWA - może być pełnowartościowa tylko wtedy, gdy w jej skład wchodzą produkty ze wszystkich 6 grup i to w odpowiednich proporcjach = podstawowa zasada żywienia człowieka

Znakowanie żywności

Znakowanie żywności – informacje dotyczące środka spożywczego w postaci napisów i innych oznaczeń ( w tym znaki towarowe, nazwy handlowe, elementy graficzne i symbole) umieszczone na opakowaniu, etykiecie , obwolucie, zawieszce, ulotce oraz w dokumentach dołączanych do środka spożywczego lub odnoszące się do niego

Dotyczy spektrów handlowych, terminów ważności, sposobu przygotowywania do spożycia i wartości odżywczej. Informacje te są ważne dla konsumentów, producentów i służb kontroli żywności.

Środki spożywcze wprowadzane do obrotu na terytorium Polski muszą być oznakowane

Napisy – wyraźne, czytelne, nieusuwalne, umieszczone w widocznym miejscu, nie mogą być ukryte, zasłonięte lub przesłonięte innymi nadrukami lub obrazkami.

Akty prawne UE dotyczące znakowania żywności

Krajowe akty prawne dotyczące znakowania żywności odpowiadające przepisom UE

OBOWIĄZKOWE – informacje wymagane na opakowania jednostkowych środków spożywczych

Środek spożywczy w opakowaniu jednostkowym musi zawierać następujące informacje:

  1. Nazwę środka spożywczego- powinna precyzyjnie informować o rodzaju śr. Sp., informować zastosowanych procesach technologicznych (np. mrożony, wędzony, zagęszczony);

  2. Wykaz składników występujących w środku spożywczym, łączenie z substancjami dodatkowymi, użytymi w czasie produkcji lub przetwarzania i obecnymi w końcowym produkcie nawet w innej postaci

  3. Znakowanie substancji dodatkowych: nazwa f-cji technologicznej, nazwa lub symbol (E-nr)

Skład produktu tzw. Wykaz składników łącznie z substancjami dodatkowymi podaje się w kolejności malejącej

Nagłówek: składniki albo skład

Jeżeli składnik jest produktem złożonym i znajduje się w większej ilości niż 25% gotowego produktu, należy obok nazwy składnika zmożonego podać również jego składniki według ich masy w porządku malejącym

Skład składnika złożonego nie podaje się gdy:
- skład określono w przepisach i stanowi mniej niż 2% śr. Sp.
- jest mieszanką przypraw lub ziół i stanowi <2% śr. sp.
- jest śr. sp. , dla którego wykaz składników nie jest wymagany

Produkty, których nie znakuje się informacją o składzie

  1. Świeże, nieobrane i niepokrojone owoce, warzywa i ziemniaki

  2. Octu wytworzonego z jednego surowca metodą fermentacyjną

  3. Jednoskładnikowych środków spożywczych (nazwa śr. Taka sama jak nazwa składnika- mąka, cukier)

  4. Piwa, wina, wódek, z wyjątkiem wykazu substancji dodatkowych dozwolonych

  5. Serów twarogowych i dojrzewających, masła, fermentowanego i mleka i śmietany, śmietanki i napojów mlecznych (gdy użyto tylko składników mleka, enzymów i drobnoustrojów niezbędnych w procesach przetwórczych lub soli niezbędnej do produkcji serów)

  6. Wody gazowanej (gdy w jej oznakowaniu jest informacja o nasyceniu CO2)

DATA- do której prawidłowo przechowywany produkt zachowuje pełne właściwości jakościowe i zdrowotnie (data minimalnej trwałości) lub termin, przed upływem którego produkt zachowuje przydatność do spożycia (termin przydatności do spożycia)

„Data minimalnej trwałości” lub „termin przydatności do spożycia”

Data minimalnej trwałości - znakuje się produkty trwałe – dzień, miesiąc, rok.
z wyjątkiem śr. Sp. Specjalnego przeznaczenia żywieniowego, mleka i przetworów mleczarskich, pr. Dla niemowląt i dzieci do lat 3
- dla środka o trwałości do 3 m-cy: dzień i miesiąc
- od 3 do 18 miesięcy : miesiąc i rok
- >18 miesięcy – tylko rok, w którym mija data ważności
„najlepiej spożyć przed …”
„ najlepiej spożyć przed końcem …”

„Termin przydatności do spożycia” – znakuje się wszystkie środki nietrwałe mikrobiologicznie, łatwo psujące się :
poprzedza się wyrazami : „należy spożyć przed …” dzień, miesiąc, jeżeli możliwe to także rok

Daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia nie podaje się dla produktów tj.:

  1. Świeże, nieobrane i niepokrojone owoce, warzywa i ziemniaki

  2. Wina i miody pitne

  3. Napoje o zawartości objętościowej powyżej 10% alkoholu;

  4. Cukier, z wyjątkiem lukry;

  5. Ocet;

  6. Sól, z wyjątkiem soli jodowanej;

  7. Guma do żucia;

  8. Wyroby cukiernicze zawierających wyłącznie albo prawie wyłącznie cukier oraz aromaty i barwniki (lizaki)

  9. Produktów piekarskich i ciastkarskich przeznaczone do spożycia w ciągu 24 godz. Od wytworzenia

  10. Wszelkich napojów, jeżeli są przeznaczone dla zakładów żywienia zbiorowego oraz znajdują się w opakowaniach zawierających więcej niż 5 litrów

  11. Pojedynczych porcji lodów

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA LUB STOSOWANIA – jeżeli brak może wprowadzić w błąd i spowodować niewłaściwe postepowanie

DANE IDENTYFIKUJĄCE

  1. Osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadające osobowości prawnej, która produkuje środki spożywcze lub wprowadza je do obrotu w kraju – miejsce lub źródło pochodzenia, gdy brak może wprowadzić w błąd

ZAWARTOŚĆ NETTO LUB LICZBĘ SZTUK - przedsiębiorca odpowiada za zgodność rzeczywistej ilości towaru z nominalną

WARUNKI PRZECHOWYWYWANIA - obligatoryjnie przy znakowaniu terminem przydatności do spożycia lub gdy warunki przechowywania w istotny sposób wpływają, na jakość środka spożywczego

OZNACZENIE PARTII PRODUKCYJNEJ (śr. Sp. Wyprodukowane, przetworzone lub zapakowane w takich samych warunkach) – numer może być poprzedzony literą L

KLASĘ JAKOŚCI HANDLOWEJ LUB INNY WYRÓŻNIK JAKOŚCI (jeśli klasa została ustalona w przepisach w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej art. Rolo-spożywczych lub ich grup)

Wymagane informacje umieszczane w szczególnych przypadkach

Środek spożywczy musi zostać oznakowany dodatkową informacją:

  1. Weterynaryjny numer identyfikacyjny (produkt pochodzenia zwierzęcego)

  2. „utrwalane radiacyjnie” (produkty utrwalone tą metodą)

  3. „Maksymalną lub minimalna zawartość składnika dla śr. Sp.” (jeżeli nazwa produktu sugeruje brak podwyższoną zawartość)

  4. Zawartość tłuszczu (dla produktów mleczarskich)

  5. :pakowany w atmosferze ochronnej” (gdy zastosowano przy pakowaniu śr. Sp. Gazu obojętnego, kt. Przyduża okres trwałości śr.)

  6. „zawiera substancję/e słodzącą/e” (gdy pr. Zawiera 1 lub więcej subst. słodzących)

  7. „zawiera cukier/cukry i substancję/e” (gdy pr. Zawiera jednocześnie cukier lub cukry lub więcej subst. słodzących)

  8. „zawiera źródło fenyloalaniny” (jeżeli środek spożywczy zawiera aspartam lub sól aspartanu i acesulfamu)

  9. „Środek spożywczy w nadmiernych ilościach może mieć efekt przeczyszczający” ( w przypadkach innych niż słodziki stołowe śr. Odżywczych, gdy zawartość alkoholi …………….. )

  10. O gatunku rośliny – z której pochodzi skrobia, jeżeli skrobia może zawierać gluten

  11. „zawiera lukrecję” – w przypadku produktów cukierniczych lub napojów zawierających kwas glicerynowy lub jego sól amonową (dodane lub wprowadzone z lukrecją) w ilości nie mniejszej niż 100 mg/kg lub 10mg/l

  12. „zawiera lukrecję” i „nie może być spożywane w nadmiernej ilościach przez osoby cierpiące na nadciśnienie”, gdy zawartość kw.g.
    -pr. Cukiernicze >= 4g/kg; napoje >= 50mg/l
    - napoje alkoholowe zaw>1,2% i >=300mh/l

  13. „wyprodukowane metodami integrowanymi” lub skrótem „IPO” (Integrowana Produkcja Ogrodnicza – produkcja zgodna z przepisami)

  14. „produkt może być spożywany przez wegetarian” (pr. Nie zawiera skł. I subst. pochodzących z nieżywych zwierząt, nie były one używane w procesach produkcyjnych)

  15. „produkt może być spożywany przez wegan” ( nie zawiera skł. Z nieżywych zwierząt, ani nie używano w pr. Produkcyjnym )

  16. „wysoka zawartość kofeiny” wraz z określeniem w nawiasach zawartościami wyrażonej w mg/ 100ml (>150 ml/l, informacja w polu widzenia co nazwa)

Oświadczenia

OŚWIADCZENIA – każdy komunikat lub przedstawienie, które zgodnie z przepisami nie są obowiązkowe, łączenie z przedstawieniem obrazowym, graficznym lub symbolicznym w jakiejkolwiek formie, stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że znakowania nim żywność ma szczególne właściwości

OŚWIADCZENIA ŻYWIENIOWE - - … szczególne właściwości odżywcze ze względu na ilość energii, którą produkt dostarcza lub zawartość substancji odżywczych lub innych substancji (obniżonym poziom cholesterolu)

OŚWIADCZENIE ZDROWOTNE - … istnieje związek między kategorią żywności, daną żywnością lub jedynym z jej składników z zdrowiem

OŚWIACZENIE O ZMNIEJSZENIU RYZYKA CHOROBY - …, że spożycie danej kategorii żywności, danej żywności lub jednego składnika znaczącego zmniejsza jakiś czynnik ryzyka rozwoju choroby dotykającej ludzi

Środki spożywcze , których największa powierzchnia nie przekracza 10 cm2 – co najmniej następujące informacje :

  1. Nazwę środka spożywczego

  2. „Datę minimalnej trwałości” lub „termin przydatności do spożycia”

  3. Zawartość netto

Znakowanie wartości odżywczą

  1. OBOWAIĄZKOWO – śr. Sp. Specjalnego przeznaczenia żywieniowego ( dawniej dietetyczne środki spożywcze) , pozostałe środki spożywcze mogą zawierać te informację, lecz nie muszą (MUSZĄ jeśli w oznakowaniu, prezentacji, reklamie podano oświadczenie żywieniowe).

  2. Wartość odżywczą wylicza się na podst. Analizy chemicznej lub obliczeń wg składu recepturowego i danych w tabelach wartości odżywczej pr. Spożywczych

  3. Odnosi się do środka w formie, w jakiej jest wprowadzany do obrotu

  4. W przeliczeniu na 100 ml lub 100 g produktu, dodatkowo w przeliczeniu na 1 porcję produktu

  5. W przypadku środka przeznaczonego do spożycia po przygotowaniu informacja dotyczy wartości odżywczej środka po przygotowaniu ( w oznakowaniu należy podać dokładną instrukcję)

  6. Informacje należy podawać w jednym polu widzenia, a jeśli jest to możliwe w formie tabeli

Grupa I

Wartość energetyczna (energia) wyrażona w kcal) i (kJ). Zawartość :

  1. Białka

  2. Węglowodanów

  3. Tłuszczu całkowitego (włączając fosfolipiy)

Grupa II

Wartość energetyczna (energia) wyrażona w (kcal) i (kJ); Zawartość;

  1. Białka

  2. Węglowodanów, cukrów, błonnika pokarmowego

  3. Tłuszczy, kwasów tłuszczowych nasyconych

  4. Sodu

Znakowanie wartością odżywczą – informację uzupełniające (dodatkowe)
do dobrowolnego stosowania niezależnie od sposobu informowania o wartości odżywczej

Zawartość:

  1. Przy węglowodanach: zawartość skrobi, alkoholi wodorotlenowych (polioli)

  2. Przy zawartości tłuszczu ogółem: zawartość kwasów tłuszczowych jedno- i wielonienasyconych, cholesterolu;

  3. Witamin oraz składników mineralnych, jeżeli ich zawartość w 100g albo 100ml środka spożywczego lub w opakowaniu produktu zawierającym 1 porcję wynosi, co najmniej 15% dziennego zalecanego spożycia

Obowiązek podawania informacji o składnikach alergennych, szczególnie

Znakowanie nie może zawierać określeń takich jak „zdrowe”

Zasady znakowania kodami kreskowymi

Zasady znakowania kodami kreskowymi

Każdy kod EAN składa się z:

Główne cele znakowania wartością odżywczą


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Pakowanie i znakowanie żywności - kolokwium 1, Zootechnika, Pakowanie i znakowanie żywności
znakowanie żywnosci funkcje III
Pakowanie i znakowanie żywności - egzamin, Zootechnika, Pakowanie i znakowanie żywności
Pakowanie i znakowanie żywności - kolokwium 2, Zootechnika, Pakowanie i znakowanie żywności
Znakowanie zywnosci ALergeny zywieniowe EUFIC
ZNAKOWANIE ZYWNOSCI
Znakowanie żywności
Barwniki naturalne i syntetyczne w żywności
ZANIECZYSZCZENIA ZYWNOSCI
7 Znakowanie wartoscia odzywcza GDA 1
BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI, ZANIECZYSZCZENIA ŻYWNOŚCI
BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI
ZANIECZYSZCZENIA ŻYWNOŚCI
GMO i ich wpływ na żywność i środowisko
Żywnośc wzbogacana i suplementy diety

więcej podobnych podstron