PODZIAŁ ANTYBIOTYKÓW:

• Antybiotyki ( metabolity drobnoustrojów)
  penicylina Benzylowa, glikopeptydy, aminoglikozydy, makrolidy

• Półsyntetyczne :
  Naturalny produkt wyjściowy chemiczna modyfikacja
  - półsyntetyczne penicyliny
  - cefalosporyny
  - aminoglikozydy

• Syntetyczne ( syntetyczne odtworzenie, struktury naturalne)
  - Astreonam
  - Chloramfenikol

• Chemioterapeutyki : leki syntetyczne brak naturalnego wzorca w przyrodzie.
  - chinolony
  - Sulfonamidy
  - Trimpetoprim

SPEKTRUM DZIAŁANIA ANTYBIOTYKÓW:

1. Przeciwbakteryjne:
   - o wąskim spektrum działania
   - bakterie gram+ > lonkosamidy, glikopeptydy
   -bakterie gram - > aztreonam, chinolony
   
   - o szerokim spektrum działania
   -Gram + i - > cefalosporyny

2. Przeciwprądkowe

3. Przeciwgrzybiczne

4. Chemioterapeutyki przeciwwirusowe

5. Chemioterapeutyki przeciwpierwiotniakowe

• Antybiotyki β-laktamowe

Hamują syntezę ścian komórkowych
np. Penicyliny, cefalosporyny, karbapenemy, monobaktamy,

UWAGA WYKRESIK :
Penicyliny dzieli się na : naturalne i półsyntetyczne
Pólsyntetyczne na : przeciwgronkowcowe oporne na penicylinazę oraz o szerokim działaniu
O szerokim działaniu dzieli się na : aminopenicyliny, ureidopenicyliny, karboksypenicyliny

1. Cefalosporyny – półsyntetyczne pochodne kwasu 7 aminocefalosporynowego
   - podział na generacje ( I – IV) wg podatności na beta-laktamazy, i czas wprowadzania do lecznictwa
   - nieaktywne wobec Enteroccocus (naturalna odporność) metycylinoopornych gronkowców, Gram (-) pałeczek beztlenowych (nieliczne wyjątki)
   - penetracjs do OUN – III genetacja

• Generacja I – aktywne wobec G+ i niektórych G- , nieaktywne wobec pseudomonos i Acinotobacter oraz niektórych Enterobacteriaeae, stabilne wobec gronkowców penicylinaz, niestabilne w obecności beta-laktamaz bakterii Gram-

• Generacja II – Aktywne wobez G+ i G-, stabilne wobec gronkowcowych penicylinaz, nieaktywne wobec Pseudomonas Acinetobacter i niektórych Enterobacteriaceae

• Generacja III – znacznie bardziej aktywne wobec Gram-, Aktywne wobec wszystkich Enterobacteriaceae, Pseudomonas i Acinetobacter, niewielka aktywność wobec gronkowców.

• Generacja Iv – zakres działania jak w IIIgen. Stosowane do leczenia zakażeń Pseudomonas

1. Penicyliny naturalne : G- podawane drogą pozajelitową,
   -Fenoksymetylpenicylina – doustnie,
   -Aktywne wobec bakterii Gram+ (paciorkowców, gronkowców) oraz ziarenkowców Gram-, -Nisseria, krętki Treponema, Borrelia;
   -Inaktywowane przez penicylinazy

2. PRZECIWGRONKOWCOWE –

- penicyliny i izoksazolilowe (metycylina, oksacylina, kloksacylina, dikloksacylina, flukloksacylina)
- stabilne w obecności penicylinaz, gronkowcowych
- dostnie
- zastosowanie wyłącznie zakażenia gronkowcowe
- nieaktywne wobec gronkowców posiadających mechanizm odporności na metycylinę – szczepy MRSA

d. Aminopenicyliny – amipicylina,amoksycylina
- aktywne wobec G+ ( gronkowce, paciorkowce) i gram-
- niestabilne wobec penicylinaz bakterii Gram+ i Gram-

e. Karboksypenicyliny – aktywne wobec Enterobacteriaceae, Pseudomonas
- słabo aktywne wobec gronkowców i paciorkowców
- niestabilne wobec penicylinaz bakterii G+ i G-

f. Ureidopenicyliny – azlocylina, mezlocylina, piperacylina
- najszerszy zakres działania
- aktywny wobec licznych G+ i G-

β-laktamaza – enzym hydrolizujący, wiązanie β-laktamowe powodujące unieczynnienie wrażliwych antybiotyków β-laktamowych

Inhibitory β-laktamowe – związki o zbliżonej strukturze d antybiotyków β-laktamowych, wskazujących powinowactwo do β-laktamaz, blokująca jej aktywność wobec właściwych antybiotyków β-laktamowych (cząsteczki zabójcy)

1. Kwas klawulanowy

2. Sulbaktam

3. Tazobaktam

Połączenia z antybiotykami:

Kwas klawulanowy + amoksycylina lub tikarcylina

Sulbaktam + cefoperazon lub ampicylina

Tazobaktam + piperacylina

7. Karbapenemy – to grupa o najszerszym spektrum przeciwbakteryjnym (g+ i G-)
   - skuteczne wobec Enterobacteriaceae i Pseudomonas opornych na cefalosporyny III generacji.
   - znaczna odporność na β-laktamazy i rozkładane przez β-laktamazy
   IMPENEM – tlenamycyna + cilastytyna (inghibitory nerkowe, dehydropeptydazy rozkładającej tlenamycynę
   MEROPENEM – podobny do impenemu, ale odporny wobec nerkowej dehydropeptydazy

8. Monobaktamy – (aztreonam, karumonam, tigemonam)
   -dobra katywność wobec Enterobacteriaceae, umiarkowana wobec Pseudomonas (nie dzielą się na Acinetobacter)
   - Brak aktywności wobec bakterii G+
   - Znaczna odporność na β-laktamazy bakterii G-

9. Aminoglikozydy – (aminocukier + amonicyklitol)
   - działa hamująco na syntezę białek
   - Streptomycyna – leczenie gruźlicy
   - Neomycyna i Kanamycyna – stosowane doustnie, miejscowo
   - Gentamycyna , Tobramycyna, Amikacyna, netylmycyna, Sisomycyna
   - szerokie spektrum działania , bakterie G+ i -
   - niska aktywność wobec paciorkowców
   - ototoksyczność, Nefrotoksyczność
   - Netylmycyna – półsyntetyczna pochodna sisomycyny
   - Amikacyna – pólsyntetyczna pochodna kanamycyny

10. Makrolidy, azalidy, ketolidy
    - hamują syntezę białek (erytromycyna)
    - głównie działają na ziarniaki G+ w mniejszym stopniu na G-
    - Charakterystyczna aktywność wobec Mycoplasma, Chlamydia, Legionella,
    - Telitromycyna – aktywna wobec wielu szczepów opornych na makrolidy

11. Tetracykliny – hamują syntezę białek
    - Doksycylina, Tetracyklina, oksytetracyklina, minocyklina
    - szeroki zakres działania G+ i G-
    - częsta odporność, zwykle krzyżowa
    - przebarwienia zębów i hipoplazja u dzieci

12. Chinolony – hamują replikację DNA
    -stare chinolony : kwas nalidyksowy, kwas pipemidynowy, jedynie do leczenia zakażen układu moczowego.
    - nowe chinolony : fluorochinolony
    - szeroki zakres działania bakterie „atypowe” chlamydia

13. Streptograminy – hamują syntezę białek
    - aktywność przede wszystkim wobec G+,
    - Metycylinooporne gronkowce

14. Glikopoptydy – heterocykliczne związki wielkocząsteczkowe
    - działanie : hamują syntezę ściany komórkowej mureiny
    - wąski zakres działania G+

15. Sulfonamidy i Trimetoprim
    - antagonizm wobec kwasu p-aminobenzoesowego (hamowanie syntezy kwasu foliowego)
    - Sulfametoksazol, Sulfadiazyna, Sulfadoksyna
    - częste występowanie oporności
    Wrażliwe: ziarniaki G+
    Oporne: Pseudomonas aeruginosa
    - znaczne działania niepożądane

16. INNE : polipeptydy, chloramfenikol, mupirocyna, fosfomycyna, kwasa fusydowy

17. Nitrofurany
    - mechanizm działania – wielokierunkowy (np. hamuje syntezę enzymów, procesów oddychania, uszkodzenia DNA)
    - Nitrofurantoina – tylko zakażenia ukł. Moczowego
    - Eurazolidon G+ i niektóre Enterobacteriaceae

18. Nitromidazole
    - mechanizm działania ; uszkadzają DNA
    - metronidazol i tynidazol
    - Aktywne wobec bakterii beztlenowych i pierwotniaków
    - Metaliczny smak i suchość w ustach, zapalenie nerwów obwodowych, ciemne zabarwienie moczu.

19. Polimyksyny
    - mech. Działania – utrata szczelności błon lipidowych
    - działają na G-
    - Oporne Barkterie G+
    - Znaczna toksyczność

20. Bacytracyna – hamuje syntezę ścian
    - aktywna wobec Gram +
    - oporna : większość G-
    - wysoka toksyczność
    - stosowanie miejscowe

21. Gramicydyna – uszkadza błony komórkowe
    - wrażliwe jedyne G+
    - wysoka toksyczność
    - stosowana miejscow

ANTYBIOTYKI – SPEKTRUM DZIAŁANIA (3a)

Gram+ i Gram- :

• Amonopenicyliny : ampicylina, amoksycylina

• Karboksypenicyliny : karbenicylina, tikarcylina

• Ureidopenicyliny : azlocylina, mezlocylina, piperacylina

• Cefalosporyny I gen. – cefazolina, cefalotyna, cefaleksyna

• II gen – cefuroksym, cefamandol, cefaklor, cefotiam

• III gen. – cefotaksym, ceftazydym, cefoperazon, ceftriakson

• IV gen – cefepim, cefpirom

Leki przeciwgrzybiczne:
a) Podstawowe : Streptomycyna, Ryfampicyna, Izoniazyd, Etambutol
b) Uzupełniające: Etionamid, Ryrazynamid, kw. P-aminosalicylowy, Amikacyna, Kanamycyna, Kapreomycyna, Cykloseryna, Ciprofloksacyna, Ofloksacyna

Leki przeciwgrzybiczne:
a) Polieny : naturalne antybiotyki
- amfoterycyna B
- nystatyna
- natamycyna

b) Azole
-imidazole ( ketokonazol, ekonazol, mikonazol, klotrimazol)
- triazole (itrakonazol, flukonazol, worikonazol, posakonazol)

c)Antymetabolity ( 5-fluorocytozyna)

d) Echinokandyny (kaspofungina)