WYKŁAD 8 05.12.12

Narzędzi analizy struktury społecznej

Wskaźniki- przez konstrukcje stosowane do badań małych struktur społecznych

Zawód-jako zmienna wokół pomiaru powinna się koncentrować. Argumenty za zawodem jako wskaźnikiem:

-przesłanki teoretyczne (funkcje teorii uwarstwienia Davisa i Moora)

-przesłanki empiryczne- liczne badania wykazały że przynależność zawodowa obok wykształcenia jest najwyższym korelatem, położenia społecznego jednostki- wysoka korelacja z dochodem, stylem życia, z poglądami/ postawami politycznymi i z kulturowymi wzorami zachowań np. kształt życia rodzinnego

-przesłanki praktyczne- łatwa dostępność danych, ludzie wiedzą co robią, nie mają oporów w ujawnianiu tego co robią.

Pierwsze skale dla pozycji społecznych wyrosły z pozycji materialnej.

Analizy struktury społecznej szły dwu torowo. 2 rodzaje narzędzi analizy struktury społecznej i zróżnicowania w jego obrębie:

1.Klasyfikacja zawodów- pierwsze klasyfikacje powstały w XVII w. w Szwecji, pytano tam o zawód; w Polsce w XIX w.; pierwsza klasyfikacja w USA 2 połowa XIX w. Pierwsze podejście W. Hunt- spis ludności pracującej, utworzył typologie składającą się z 4 segmentów:

-wielcy właściciele

-pracownicy intelektualni

-robotnicy wykwalifikowani

-pracownicy fizyczni niewykwalifikowani

Typologia społeczno globalna ma 17 pozycji. Polska socjologia struktury społeczno globalnej ma bogate tradycje 1978 r. I Klasyfikacja Zawodów w Polsce opracowana przez 2 strukturalistów Pohowskiego i K. Słomczyńskiego. Polskie źródła mają pochodzenie Łódzko- Koszalińskie- pomiar nominalny – ujawniają podziały nie przesądzają niczego o hierarchii.

2.Skala zawodów- to najmocniejszy pomiar ponieważ kategorie elementów społeczno zawodowych nadano pewne wartości które są rangowanie- ujawniają hierarchie tych kategorii.

Te narzędzia ewaluują zebrane z 2007 r. przez instytut filozofii i socjologii Polskiej Akademii Nauk:

K. Słowiński, D. Przybysz, H. Domański, Z. Sabiński modyfikują te narzędzia w Polsce. Modyfikacja jest niezbędna bo poszukuje determinantów zjawiska więc musi być aktualne. Zmiany w obrębie struktury społecznej –pozwala badać poza zmianą w obrębie zawodów po przejściu do nowej rzeczywistości społeczno- ekonomicznej, pojawiły się nowe zawody, nowe stosunki rynkowe, własność prywatna, nowe kategorie działalności, zmiany instytucjonalne np. nowe stopnie w policji, inne przestały istnieć np. PZPR, powstały nowe instytucje np. stacje telewizyjne, banki.

Skala zwodów na ogół wartościuje zawody biorąc pod uwagę 2 cechy:

-złożoność pracy- czy pracuje z : symbolami (najbardziej założone), ludźmi (im wyżej w hierarchii tym więcej pracy z ludźmi i symbolami), przedmiotami(najmniej złożone)

-wymogi kwalifikacyjne- poziom kwalifikacji do wykonywania danego zawodu.

2 narzędzia:

1. Skala ISCO- Międzynarodowy Standard Klasyfikacji Zawodów z 2011

Lp.	Nazwa grupy wielkiej	Liczba grup w ramach grupy wielkiej	Liczba zawodów i specjalności	Poziom kwalifikacji
		dużych	średnich	elemen- tarnych
1	Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy	4	11	31
2	Specjaliści	6	30	98
3	Technicy i inny średni personel	5	20	87
4	Pracownicy biurowi	4	8	27
5	Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy	4	12	39
6	Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy	3	9	17
7	Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy	5	14	69
8	Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń	3	14	41
9	Pracownicy przy pracach prostych	6	11	32
10	Siły zbrojne	3	3	3
	RAZEM	10	16	392

Klasyfikacja stworzona dla potrzeb rynków pracy, głównie polityki społecznej- treść roli zawodowej- stosunek do władzy i stanowiska

Np. 2.3.1.1.01

wyróżnik grup wielkie (1-0)

wyróżnik grup duże (1-9)

wyróżnik grup średnich (1-9)

wyróżnik grup elementarnych (1-9)

wyróżnik zawodów/ specjalności(01-90)

2.Społeczna klasyfikacja socjologia zawodów z 2007 r. w Polsce- uwzględnia własność i stanowisko- uwzględnienie własności i stanowiska:

1. Wyższe kadry kierownicze, menagerowie, kierownicy

2. Specjaliści

3. Technicy i pracownicy na stanowiskach równoważnych

4. Inni pracownicy umysłowi średniego szczebla

5. Pracownicy fizyczno- umysłowi

6. Wykwalifikowani pracownicy fizyczni

7. Półwykwalifikowani i niewykwalifikowani pracownicy fizyczni poza rolnictwem

8. Rolnicy, ogrodnicy, hodowcy i rybacy

9. Właściciele firm prywatnych

W badaniach społeczne klasyfikacje i skale zawodowe są złożonej pracy i kwalifikacji. Czynniki różnicujące sytuacje w jakiej znajdują się ludzie.