Struktura działania społecznego

Wg Parsonsa teoria powinna przede wszystkim prowadzić do rozwijania pojęć, które wyabstrahują z rzeczywistości empirycznej wspólne elementy analityczne. Dzięki temu pojęcia będą wyodrębniały zjawiska z ich naturalnego podłoża w złożonym układzie stosunków, które tworzą rzeczywistość społeczną.

Woluntarystyczna teoria działania

Dla Parsonsa woluntarystyczna teoria działania była połączeniem godnych założeń utylitaryzmu, pozytywizmu i idealizmu. Ujmuje on woluntaryzm jako subiektywne procesy podejmowania decyzji przez indywidualnych aktorów. Decyzje te traktuje się jako wynik pewnych nacisków normatywnych i sytuacyjnych.

Na działanie woluntarystyczne składają się następujące elementy:

1. Aktor jest rozumiany przez Parsonsa jako indywidualna osoba.

2. Aktorzy sa traktowani jako istoty dążące do celu

3. Dysponują oni alternatywnymi środkami do osiągnięcia tych celów

4. Aktorzy stoją wobec różnych warunków sytuacyjnych(własna kondycja biologiczna i genetyczna) oraz wobec nacisków środowiska, które wpływają na wybory celów i środków

5. Aktorzy w swoich działaniach kierują się wartościami , normami, ideami, które wpływaj na to co jest przez nich uważane z cel oraz jakie wybiorą środki do jego osiągnięcia.

System społeczny

Parsons postrzegał aktorów pod kątem ich orientacji wobec sytuacji w kategoriach motywów(potrzeby i gotowość mobilizacji energii) oraz wartości(koncepcja na temat tego co jest stosowne). Wyodrębnił 3 typy motywów:

1. kognitywne(potrzeba informacji)

2. katektyczne(potrzeba więzi emocjonalnej)

3. ewaluacyjne(potrzeba dokonania oceny)

Ze wskazanymi motywami wiążą się 3 typy wartości:

1. kognitywne(ewaluacja pod kątem standardów obiektywnych)

2. oceniające(ewaluacja pod kątem standardów estetycznych)

3. moralne(ewaluacja pod kątem bezwzględnej słuszności bądź mylności)

Parsons określił je jako sposoby orientacji. Względna ważność tych motywów i wartości dla aktora tworzy 1 z 3 złożonych typów działania:

1. instrumentalny-działanie zorientowane na skuteczne osiągnięcie jasno określonych celów

2. ekspresywne-skierowane na uzyskanie zaspokojenia emocjonalnego

3. moralne-zorientowane na standardy słuszności i niesłuszności.

Aktorzy o różnych orientacjach wchodzą w interakcje, dokonują uogólnień i podtrzymują wzory interakcji , które zostają zinstytucjonalizowane. Wzory te określamy jako system społeczny. Autor odnosi się tu także do organizacji statusów-ról, to znaczy, że przedmiotem socjologii jest organizacja statusów, ról, i norm. Zorganizowanie jednostek działania w systemy społeczne wymaga jednoczesnego ujęcia motywów i wartości, które stają się odpowiednio systemami osobowości i kulturowymi. Celem teorii działania staje się teraz rozumienie tego, jak zinstytucjonalizowane wzory interakcji(system społeczny) są określane przez układy wartości, przekonań, norm i innych idei(system osobowości). Analiza systemu społecznego wiąże się z budowaniem systemu pojęć.

Parsons ustala 2 mechanizmy integrujące osobowość w systemie społecznym:

1. mechanizmy socjalizacji. Polegają na dostarczaniu stałych i bezpiecznych związków interpersonalnych, które łagodzą większość napięć i lęków towarzyszących nabywaniu właściwych motywów i umiejętności.

2. mechanizmy kontroli społecznej. Dotyczą tych rodzajów zorganizowania pozycji- ról, w systemach społecznych, które prowadza do redukcji napięcia i dewiacji. Mechanizmy kontrolne:

• instytucjonalizacja- sprawia, ze oczekiwania dotyczące roli stają się wyraźne i klarowne przez oddzielenie sprzecznych oczekiwań w czasie i przestrzeni

• interpersonalne sankcje i gesty stosujące konformizm

• czynności rytualne-wzmacniają dominujące wzory kultury.

• Struktury funkcją zapewnienia bezpieczeństwa

• Struktury z funkcją reintegracyjną.(zwalczanie dewiacyjnych tendencji, doprowadzanie do ładu w systemie)

• Ustanowienie sektorów systemu(uprawnienia do użycia siły i przymusu.)

Systemy działania charakteryzują się 4 rodzajami problemów lub imperatywów(najbardziej stałych problemów integracyjnych, przed jakim stają systemy społeczne) wiążących się z ich przetrwaniem:

1.Adaptacja- zapewnienie ze strony środowiska wystarczających środków na działanie systemu i ich podział, na poszczególne segmenty systemu.

2.Osiąganie celów- ustalenie priorytetowych celów systemu oraz mobilizowanie

Środków jakimi dysponuje system ich osiągania.

3.Integracja- oznacza problem koordynacji i utrzymywania właściwych wzajemnych

stosunków pomiędzy elementami systemu.

4.Osiaganie celów -odnosi się do ustalenia priorytetowych celów systemu.

5.Kultywowanie wzorów- obejmuje utrzymywanie wzorów(by członkowie systemu społ

charakteryzowali się tymi samymi motywami, umiejętnościami odgrywania roli) i

kontrolowanie napięć wewnętrznych.(motyw rozładowywania wewnętrznych napięć

pomiędzy działającymi w systemie społecznym)

Parsons odwołuje się do wizji całościowego systemu działania, w którym kultura, struktura społeczna, osobowość i organizm stanowią części składowe.

Organizm traktowany jest jako podsystem mający największe znaczenie dla rozwiązywania problemów adaptacyjnych, ponieważ w ostateczności dzięki temu systemowi zasoby środowiska stają się także dostępne dla innych systemów działania.

Osobowość, jako system dążący do celu i jako system podejmujący decyzję, ma zasadniczą wagę dla rozwiązywania problemu rozwiązywania celów.

System społeczny jako zorganizowany układ statusów traktowany jest jako główny podsystem integracyjny ogólnego systemu działania.

System kultury, ma pierwszorzędne znaczenie dla eliminowania napięć i gwarantuje, że właściwe zasoby symboliczne zostaną udostępnione dla podtrzymania wzorów instytucjonalnych.

---