POMOC SPOŁECZNA
Pomoc społeczna to działanie, którego zasadę stanowi „dopomaganie w rozwoju", zakładające świadome współuczestnictwo i współpracę korzystającego z pomocy, którego nie zwalnia się z odpowiedzialności za siebie; to działanie mające charakter powszechny, nieograniczony swoistymi warunkami udzielania pomocy, propagujące swoje poczynania (np. poradnie rodzinne, kluby seniora, kluby pacjenta, świetlice młodzieżowe).1
POMOC SPOŁECZNA pracy społecznej w ujęciu H. Radlińskiej polega na przekształcaniu warunków życia i rozwoju za pomocą rozbudzanych i usprawnianych sił ludzkich. W toku pracy społecznej rozpoznaje się warunki, w których zachodzi potrzeba pomocy, ratownictwa i opieki.2
Tak więc pomoc społeczną można definiować jako zorganizowaną działalność różnych podmiotów, umożliwiającą jednostkom ludzkim i grupom społecznym przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych. Działalność ta ma też na celu zapobieganie tym sytuacjom i inicjowanie samopomocy.3
Wyodrębnia się następujące rodzaje pomocy społecznej świadczonej w Polsce: pomoc finansowa (zasiłki finansowe, pożyczki, dodatki do zasiłku stałego), pomoc rzeczowa (darowizny i użyczenia, np. zapewnienie bezdomnym schronienia, nieodpłatny gorący posiłek, zapewnienie odzieży), pomoc w usługach (usługi opiekuńcze w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych), pomoc instytucjonalna (domy pomocy społecznej). Z nieco odmiennym podziałem obszarów działań i rodzajów świadczeń pomocowych można się spotkać w niemieckim systemie pomocy społecznej. Występuje tam: pomoc w kosztach utrzymania (wyżywienie, mieszkanie, odzież, higiena osobista i potrzeby dnia codziennego), pomoc w szczególnych sytuacjach życiowych (choroba, inwalidztwo, starość), pomoc w stworzeniu lub utrzymaniu podstaw życiowych (oferta pracy), pomoc w przezwyciężeniu szczególnych trudności społecznych (bezdomność, brak stałego miejsca pobytu, zwolnienie po odbyciu kary, niedostosowanie społeczne młodzieży), pomoc chorym (leczenie ogólne i stomatologiczne, zaopatrzenie w leki, leczenie szpitalne i sanatoryjne), pomoc osobom starszym (utrzymanie godności ludzkiej i indywidualnej osobowości), pomoc w rehabilitacji inwalidów, pomoc młodzieży (wyrównywanie deficytów rozwojowych, poradnictwo, organizacja czasu wolnego, domy wychowawcze), pomoc rodzinie (świadczenia pieniężne, rzeczowe, usługi osobiste).4
POLITYKA SPOŁECZNA5
Def. Wacław Szubert: polityka społeczna ,,jest powołana do zaspokajania potrzeb ludzkich w tym szerokim zakresie, który decyduje o prosperowaniu jednostek, a przez to i prawidłowym rozwoju całego społeczeństwa.”
Def. Jan Rosner: polityka społeczna to ,,działalności państwa i organizacji społecznych w dziedzinie kształtowania warunków bytu i pracy, zmierzającej do optymalnego zaspokojenia indywidualnych i społecznych potrzeb ludności.”
Def. Antoni Rajkiewicz: polityka społeczna to ,,celowa działalność państwa i innych podmiotów w dziedzinie kształtowania warunków życia ludności i stosunków międzyludzkich.”
Def. Julian Auleytner: to ,,działalność państwa, samorządów i organizacji pozarządowych, której celem jest poprawa położenia materialnego, asekuracja przed ryzykami życiowymi i wyrównywanie szans życiowych grup społeczeństwa ekonomicznie i społecznie najsłabszych.”
PRACA SOCJALNA
Podstawy zawodowej pracy socjalnej w Polsce, stworzyła Helena Radlińska w latach dwudziestych, formułując jej założenia teoretyczne i uruchamiając w 1925 r. na Wolnej Wszechnicy Polskiej Studium Pracy Społeczno-Oświatowej6
PRACA SOCJALNA (ang. social work, niem. sociale Arbeif). Pojęcie to wiąże się z celową i zorganizowaną pomocą współczesnych społeczeństw swoim niewydolnym ekonomicznie, społecznie lub fizycznie członkom. W państwach demokratycznych praca socjalna należy do podstawowych środków pomocy społecznej. Rozumienie funkcji tej pracy w każdym społeczeństwie kształtuje się pod wpływem sił politycznych dbających o jego stabilność oraz pod wpływem teorii nauk społecznych wyjaśniających przyczyny zaburzeń tej stabilności.
Ten proces owocuje obserwowaną w międzynarodowych studiach porównawczych rozmaitością definicji pracy socjalnej (B. Munday 1996, s. 7). Jednak w wielu definicjach widoczne są cechy wspólne, takie jak: 1) cel - określany jako pomaganie w osobistym i społecznym usamodzielnieniu się członkom społeczeństwa potrzebującym tej pomocy; 2) zawodowe kwalifikacje konieczne do wykonywania tej pracy; 3) adresaci, którymi są poszczególne osoby, grupy i społeczności. Cele pracy socjalnej są realizowane w odniesieniu do indywidualnej i grupowej aktywności człowieka z wykorzystaniem trzech podstawowych metod: 1) indywidualnych przypadków, 2) grupowej, 3) środowiskowej, oraz takich technik, jak psychoterapia, poradnictwo, mediacja, rzecznictwo i innych opartych na kontaktach interpersonalnych między pracownikami socjalnymi a osobami wspomaganymi, zwanymi klientami (ang. clients) lub użytkownikami usług (service userś).
W każdym współczesnym państwie, w którym prowadzona jest praca socjalna, mieści się ona w szerszym zakresie środków bezpośredniej, zindywidualizowanej pomocy społecznej, określanych ogólnie jako usługi społeczne (ang. social services), do których należą ponadto usługi opiekuńcze, czyli pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego, zabiegi higieniczne i pielęgnacyjne oraz pomoc materialna (finansowa lub rzeczowa). W niektórych państwach pracownicy socjalni zajmują się także przydzielaniem klientom pomocy materialnej, jak to ma miejsce w Polsce, w innych, np. w Stanach Zjednoczonych, robią to wyspecjalizowane służby.7
Danuta Lalak, Tadeusz Pilch (red), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, s. 172.↩
Danuta Lalak, Tadeusz Pilch (red), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, s. 195 – 196.↩
Danuta Lalak, Tadeusz Pilch (red), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, s. 197.↩
Danuta Lalak, Tadeusz Pilch (red), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, s. 198.↩
Marek Bednarz, Polityka społeczna jako zaspokajanie istotnych potrzeb społecznych, Bydgoszcz 2008, s. 12 – 13.↩
Danuta Lalak, Tadeusz Pilch (red), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, s. 202 – 203.↩
Danuta Lalak, Tadeusz Pilch (red), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, s. 202 – 203.↩