Białka

Główne czynniki energii:

-białka –węglowodany

-tłuszcze

1g. białka daje 4 kcal.

1g. węglowodanów daje 4 kcal.

1g. tłuszczy daje 9 kcal.

Dzienna dawka:

Białka 12-15%

Węglowodany 55-70%(im więcej wysiłku tym większy procent dawki)

Tłuszcze 25-30%(z wiekiem ilość spożywanych tłuszczy powinna maleć nawet do 12%)

Białka nie powinny być wykorzystywane do tworzenia energii, ponieważ zawierają azot i siarkę, a ich rozkład jest niezdrowy dla naszej wątroby. Dieta wysokobiałkowa jest bardzo szkodliwa.

Białka to aminokwasy zbudowane z węgla, tleny, azotu, wodoru i siarki.

H

│

H2N─ C ─ COOH

│

CH3

Aminokwasy niezbędne (egzogenne):

-Fenyloalanina

-izoleucyna

-leucyna

-lizyna

-metionina

-treonina

-tryptofan

-walina

(nasz organizm nie potrafi zbudować tych aminokwasów)

Aminokwasy względnie niezbędne(względnie egzogenne – niezbędne dla dzieci):

-histydyna

-orginina

-seryna

Aminokwasy endogenne:

-alanina

-cysteina

-glicyna

-kwas asparaginowy

-kwas glutaminowy

-prolina

-tyrozyna

Białka pełnowartościowe zawierają wszystkie aminokwasy niezbędne w odpowiednich ilościach i proporcjach umożliwiających trwanie, rozwój i wzrost organizmu

Aminokwasy ograniczające- jeśli jednego jest za mało to blokuje następne

Wzajemne uzupełnianie się aminokwasów- aminokwasy uzupełniają się wzajemnie jeśli któreś brakuje

Białka pełnowartościowe wartość biologiczna

-jaja(żółtko) 100

-mleko 93

-ser biały 93

-ryby 76

-wołowina 75

-drób 75

Do każdego posiłku powinno się dodać białko pełnowartościowe!!!

Białka niepełnowartościowe nie zawierają wszystkich egzogennych aminokwasów, podtrzymują życie ale nie dają rozwoje i wzrostu organizmu.

Niedożywienie typu MORASMUS – niedożywienie poprzez brak białka w diecie

Niedożywienie typu KWASHIORKOR – niedożywienie poprzez bardzo szybkie spalanie białka przy niedostatecznym dowozie białka.

Strawność – podatność na działalność enzymów trawiennych

Przyswajalność – to % wchłonięcia do naszego organizmu

Denaturacja białka:

-temperatura 10-100 stopni C.

-kwasy i zasady (ocet, alkohol)

-detergenty

Funkcje białek:

-wzrost

-uzupełnienie naturalnych ubytków

-naprawa tkanek

-sterowanie procesami przemiany materii przez układy enzymatyczne

-regulacja ważnych czynności życiowych poprzez hormony

-udział w procesach obronnych ustroju

-regulacja równowagi wodnej

-regulacja równowagi kwasowo – zasadowej

-funkcje transportowe białek

-udział w procesach widzenia

Struktury białek:

I-rzędowa O+O+O+O+O+O+O – łatwo strawne (jajka na moękko)

II – rzędowa łatwo strawne

III – rzędowa

IV – rzędowa (przestrzenne) trudno strawne(jajka surowe, na twardo)