ZAKRES PROBLEMATYKI

PRZYGOTOWANIA DO EGZAMINU Z KLASYCZNEJ STRATEGII (10.02.12 s. 320)

I. POJĘCIA, TERMINU, ZAKRES, ZNACZENIE

1. Pochodzenie terminu „strategia”

-termin greckiego pochodzenia

1. Pojęcie (definicja) strategii

- Strategia – nauka i sztuka rozwijania i wykorzystania możliwości narodu w zintegrowanej i zsynchronizowanej formie w celu osiągnięcia celów narodowych i międzynarodowych.

- Strategia – to wybór środków i sposobu ich użycia, w celu uzyskania przewagi

- Wg. Clausewitza – to umiejętność wykorzystania bitwy do celów wojny.

- Jej zadaniem jest osiąganie celów ustalonych przez politykę.

1. Klasyczna strategia – pojęcie, pozycje: światowe, polskie

2. Sentencja Sokratesa o strategii: pochodzenie, wyjaśnienie znaczenia współczesne

„Strategia jest dobrodziejstwem Bogów, bowiem stanowi dla kraju środek zapewniający mu wolność i szczęście”

- bo decyduje o skuteczności lub nieskuteczności siły militarnej – ultima ratio regum (ostateczny, decydujący argument) dla przetrwania i rozwoju państw.

-bo o skuteczności siły militarnej (odstraszaniu, obronie, zwycięstwie) nie przesądza przewaga liczebna czy jakościowa – żołnierzy, broni – lecz przewaga w wyborze sposobów (taktyki) i środków (struktury wojska, uzbrojenia, terenu) walki zbrojnej.

-bo to geniusze lub niedołęgi (analfabeci) strategii tworzą historię potęgi lub upadków narodów, państw, cywilizacji.

-mapa świata z ponad 200 państwami (początek XX – 30 państw) i historia ludzkości świadczy, że super mocarstwa i mocarstwa militarne nie były i nie są wstanie zdominować czy pokonać walczących o wolność narodów.

1. Działanie (uprawianie) strategiczne (strategii)

- (H. v. Moltke – strategia jest przeniesieniem wiedzy na praktykę życia)

1. myśleć (rozumować) kategoriami strategicznymi (przyszłość, przestrzeń, przewaga, niepokonalność, geografia, historia, naród i państwo, zwycięstwo, cele polityczne…)

2. stosować dyrektywy strategiczne (np. zwyciężaj strategią (swoją J.M.) strategię (przeciwnika – J.M.) uczyń siebie, niepokonanym – Sun Tzu

3. dokonywać wyboru środków (z posiadanego zasobu) właściwych i koniecznych dla realizacji celu politycznego poprzez uzyskanie przewagi strategicznej warunkującej niepokonalność i ewentualne zwycięstwo.

1. Co jest nauką a co sztuką strategii?

1. Sztuka strategii

- „najwyższą sztuką jest zwyciężać armię wroga bez wydania bitwy” – Sun Tzu

- „przygotowanie na wszelkie ewentualności jest powodem do dumy” – Sun Tzu

- „wojenna doktryna radzi polegać raczej na swojej gotowości do obrony nie skupiać się na przewidywaniu ataku wroga tylko uczynić siebie niezwyciężonym”- Sun Tzu

- „najwyższym osiągnięciem jest pokonać wroga bez walki” – Sun Tzu

- „najpełniejsze i najszczęśliwsze zwycięstwo to zmuszenie nieprzyjaciela do zrezygnowania z jego celów, nie ponosząc przy tym żadnych strat” – Belizariusz

b) nauka strategii - nie jestem co do tego pewna!!!!!!!!!!

- kategorie

-metodologie

- dochodzenie do prawdy

-dowodzenie słuszności

-tezy

-środki

-dyrektywy

1. Zadanie strategii

- osiąganie celów ustalonych przez politykę, przy jak najlepszym wykorzystaniu posiadanych środków (A. Beaufre)

II. METODOLOGIA STRATEGII (ŹRÓDŁA WIEDZY, SPOSÓB DOWODZENIA RACJI, TEZY)

1. Na czym opera się nauka strategii?

2. Jak dowodzi się słuszność (trafność) tezy (koncepcji) strategicznej?

3. Dlaczego państwa popełniają błędy strategiczne?

III. KATEGORIE (PODSTAWOWE POJĘCIA) STRATEGII

1. Przyszłość

1. A. Beaufre: przyszłość jest zmienna, nieprzewidywalna, regułą jest zaskoczenie. …Odrzucamy bierną postawę wobec wydarzeń wyrażającą się w niespokojnym pytaniu: „co się stanie?” a zastępując je pytaniem twórczym i męskim: „Co powinniśmy czynic?”

2. K. Popper: przyszłość jest otwarta, jesteśmy odpowiedzialni za to co się wydarzy w przyszłości.

3. Leksykon politologii: przyszłość zna tylko Pan Bog, przewidzieć może prorok, a zechce przewidzieć głupiec.

1. Niepokonalność -

2. Przewaga

3. Morale

4. Przestrzeń (terytorium kraj)

1. Marsz. J. Piłsudski (1867-1935) – jest jeden wielki pan – władca myśli wojennej i działań – to przestrzeń, którą rozważać musi każdy wódz.

2. Gen. Broni W. Sikorski (1881 – 1943) – wszyscy ci wodzowie (Aleksander Wielki, Hannibal, Dżingis-Chan i Napoleon..) nie uniknęli losu, który im zgotowała wchłaniająca ich siły i osłabiająca stopniowo ich energię, działania niezwyciężona ostatecznie, gdyż nie zorganizowana należycie, a więc i nie podbita przez nich – przestrzeń

3. Feldmarsz. A. v. Gneisenau (1760-1831) – strategia jest sztuką wykorzystania czasu i przestrzeni. Łaknę zawsze czasu niż przestrzeni, przestrzeń zawsze mogę odzyskać, czasu straconego nigdy.

4. Napoleon (1769-1821) – politykę wszystkich mocarstw (dziś – państw) określa ich położenie goegraficzne

1. Wódz naczelny (przywódca)

2. Sztuka wojenna

3. Determinanty (wyznaczniki) strategii państwa

IV. DYREKTYWY STRATEGICZNE

1. Zwyciężania

2. Uderzania

3. Poznania (Wykrycia)

4. Dezorganizacji

5. Niepokonalności

6. Mylenia i zaskoczenia

7. Manewru

V. DZIEŁA KLASYCZNEJ STRATEGII – WKŁAD DO NAUKI STRATEGII – NAJWAŻNIEJSZE TEZY

1. KLASYKA ŚWIATOWA (jak sylabus)

• DZINGIS CHAN

  1. Urodzony: 1155, 1162, 1167

  2. Znakomity strateg wojenny

  3. Posiadał znakomitą umiejętność planowania i łatwość przewidywania

  4. Armia mongolska odznaczała się niezwykłą mobilnością, umiejętnością stosowania różnorodnych taktyk na polu walki, doskonałym zgraniem poszczególnych oddziałów, sprawnością wojowników, wysoką dyscypliną

  5. Struktura armii była oparta na systemie dziesiętnym tworząc tümeny (średniowieczna jednostka podziału wojsk mongolskich. Liczył 10 tys. żołnierzy, odpowiednik korpusu)

  6. Armia Czyngis-chana musiała być nadzwyczaj sprawna, waleczna, świetnie zorganizowana, wyszkolona i dowodzona. Zapewniały to, wprowadzone przez chana zasady powszechnie uzbrojonego ludu oraz organizacji wojskowo-terytorialnej.

  7. Przed każdą wyprawą wojenną, sztab Czyngis-chana studiował warunki geograficzne atakowanego kraju, stosunki społeczne, polityczne i religijne tam panujące, organizację armii, stan dróg itp. Posiadali doskonały wywiad.

  8. Czyngis-chan opracował system wywiadowczy, aby uchronić się przez zdradą. Miał płatnych agentów donoszących mu o wszystkim co dzieje się na terenie powierzonym ich obserwacji.

  9. Umiejętność przewidywania uczyniła z chana doskonałego stratega wojennego i przyczyniła się do sukcesów jego armii. Potrafił planować rozmieszczenie swoich wojsk w czasie bitwy, obserwując sposób poruszania się oraz walki mrówek i na tej podstawie czerpać pomysły na strategię wojenną.

  10. Za najcenniejszą cechę towarzysza broni i poddanego Temudżyn uważał wierność wobec swojego prawowitego chana. Zdrajcy, nawet ci, którzy zdradzili swoich panów dla niego, nie mogli liczyć nie tylko na względy, ale nawet na łaskę. Wyrok był niezmienny – kara śmierci.

• Napoleon Bonaparte

  1. 15 sierpnia 1769 – 5 maja 1821

  2. Dlaczego jest wielki? Bo dał ludziom wolność

  3. Środki strategii wg Napoleona: morale --> naród --> przestrzeń

  4. „Tylko armia narodowa zapewni republice wolność i poszanowanie z zewnątrz”

  5. „Gdy cały lud jest pod bronią i chce walczyć w imię wolności, to jest niezwyciężony”

  6. „Nie ma taktyki najlepszej samej w sobie”

  7. „Strategia jest sztuką wykorzystania czasu i przestrzeni”

  8. „Istota strategii polega na tym, aby ze słabszą armią mieć więcej siły niż przeciwnik w tym miejscu, w którym ty atakujesz, lub w którym atakują ciebie.”

  9. „Na wojnie obowiązuje dobrze ugruntowana maksyma – nigdy nie robić tego, czego nieprzyjaciel chce, i to z tego tylko powodu, że tak chce nieprzyjaciel”

• Carl von Clausewitz

1. XVIII/XIX w.

2. Autor : „O wojnie”

3. Środki nowoczesnej strategii obrony

   1. Teren

   2. Ludność, obrona terytorialna

   3. Działania nieregularne

   4. Wojska operacyjne

   5. Dobra strategia

   6. Twierdze

   7. Powstania narodowe

   8. Sprzymierzeńcy

4. Odniesienie do Polski w „O wojnie”: księga VI, rodz. 6.

   1. „Polska bezrobotny step”

Clausewitz omawiając przyczyny upadku Polski w XVIII w. pisał: „gdyby Polska była państwem zdolnym do obrony, te trzy mocarstwa nie przystąpiłyby tak łatwo do jego rozbioru, mocarstwa zaś najbardziej zainteresowane w utrzymaniu Polski, jak Francja, Szwecja i Turcja, mogłyby współdziałać zupełnie inaczej celem jej utrzymania. Żądać jednak, aby utrzymanie jakiegoś państwa było troską tylko sił zewnętrznych, to doprawdy zbyt wiele.” W konkluzji stwierdzał, iż „obrońca w ogólności więcej może liczyć na pomoc z zewnątrz niż nacierający. Będzie on mógł tym pewniej na to liczyć, im ważniejsze jest jego istnienie dla wszystkich innych, to znaczy im zdrowszy i silniejszy jest jego stan polityczny i wojskowy”.

1. Rodzaje działań bojowych: natarcie, obrona, wycofanie

2. Sposoby walki: uderzenie, odpieranie uderzenia, manewr

3. „Wojna nie jest niczym innym, jak dalszym ciągiem polityki przy użyciu innych środków”

4. „Wojna jest aktem przemocy, mającym na celu zmuszenie przeciwnika do spełnienia naszej woli”

5. „Chcesz pokoju, szykuj się na wojnę”

6. „Sztuka wojenna radzi, aby właśnie słabi, skazani na obronę byli zawsze uzbrojeni, aby nie ulec napadowi”

7. „Obrona jest formą silniejszą, o celu negatywnym. Natarcie zaś formą słabszą, ale za to przynoszącą wyniki pozytywne”

8. ‘Teren… posiada decydujący wpływ na bitwę i to zarówno na jej przebieg, jak i jej przygotowanie i wykorzystanie”

9. „Ten kto przeoczył możliwość, zaopatrzywszy się na niemożliwość, jest głupcem” – ostatnie zdanie w „o wojnie”

10. Strategia:

    1. „jest wykorzystaniem bitwy do celów wojny”

    2. Elementy (czynniki) strategii:

       1. Moralne – wszystko to, co podlega właściwościom i wpływom duchowym

       2. Fizyczne – wielkość sił zbrojnych, ich skład, współzależność różnych rodzajów broni

       3. Matematyczne – kąty linii operacyjnych, ruchy dośrodkowe i odśrodkowe

       4. Geograficzne – wpływ terenu, jak punkty dominujące, góry, rzeki, lasy, drogi

       5. Statystyczne – środki zaopatrzenia i tym podobne

• Helmuth von Moltke

  • Twórca nowoczesnej operacji wojskowej

  • Pogodził trzy zasadnicze czynniki operacyjne: siły, czas i obszar

  • Inteligentne dowodzenie – twórca sztabu wojskowego

  • „Jak można w ogóle napisać książkę o strategii?, przecież strategia to po prostu stosowanie zdrowego rozsądku, a tego nikogo nie można nauczyć”

  • Zasada: uderzać na główne siły przeciwnika na jego terytorium i bić je w rozstrzygających spotkaniach, przy czym maszerując oddzielnie korpusy schodziły się na polu bitwy i otaczały nieprzyjaciela.

  • „Maszerować osobno, atakować/uderzać razem”

• „Jeżeli pisze się o wielkich czynach, wtedy nie trzeba mówić, że były one wielkie. Sam prosty opis przebiegu zdarzeń zawiera pochwałę”.

• Strategia nie jest systemem, podkreślał Moltke, z którego można by czerpać „ogólne dyrektywy, wyprowadzone z nich reguły”. „Strategia jest systemem. Jest czymś więcej, niż tylko nauką, jest przeniesieniem wiedzy na praktykę życia, dalszym rozwojem głównej myśli w stale zmieniających się warunkach, jest sztuką działania pod presją najtrudniejszych okoliczności”.

• Mao Tse Tung

• 1893 – 1976

1. KLASYKA POLSKA (jak sylabus)

VI. PRZEŁOM STRATEGICZNY XVII/XIX w.

1. Wydarzenia i istota przełomu

1. Wydarzenia

- KB – 1768 – 1772

-I rozbiór Polski – 1772

- Rewolucje:

-USA -1775-1782

-Francuska – 1789

- Powstanie Kościuszkowskie – 1790

-Wojny Napoleońskie -1795 – 1815

-Księstwo Warszawskie – 1800 - 1815

-Królestwo Polskie – 1815 – 1830

- Powstanie Listopadowe – 1830

- Powstanie Styczniowe – 1863

b) istota przełomu

- ludzie stają się wolni

-powstanie armii narodowej – powszechna służba wojskowa

1. Znaczenie i konsekwencje przełomu dla świata i Polski

VII. KLASYCZNA STRATEGIA A BEZPIECZŃSTWO NARODOWE POLSKI

1. Co najcenniejszego i koniecznego z klasycznej strategii dla tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski

2. Strategie (wybrane środki) zwycięstw Polski: klasycznej, 1920, Solidarności

1. Polska klasyczna

- zdolności narodowotwórcze i państwowotwórcze plemiona Polan i dynastii Piastów połączone z ich wojowniczością oraz wysokim poziomem sztuki wojennej;

- skuteczna dla obrony Polski strategia wojskowa oparta na: powszechnym obowiązku obrony (pospolitym ruszeniu) realizowanym w dwóch komponentach: ówczesnych wojskach operacyjnych – drużynie królewskiej a następnie chorągwiach ziemskich
i królewskich oraz ówczesnej obronie terytorialnej – obronie ziemi (miejscowej) obejmującej obronę grodów warownych, miast oraz wsi; umocnieniu terytorium systemów grodów warownych, umocnień miast o linii wałów obronnych; sprawnej taktyce ówczesnych działań nieregularnych (wojna – szarpana, podjazdowa, urywcza);

- przyjęcie chrześcijaństwa było największym i najważniejszym działaniem narodowo
i państwowotwórczym pierwszych Piastów o fundamentalnym znaczeniu dla tworzenia bezpieczeństwa Polski ponieważ:

• wyprowadziło tworzący się naród polski z barbarzyństwa i wprowadziło do przodującej i największej cywilizacji łacińskiej (zachodniej), której chrześcijaństwo jest fundamentem;

• uchroniło tworzące się państwo polskie od nieuchronnej chrystianizacji
  i kolonizacji ze strony Niemiec co groziło narzuceniem języka niemieckiego, niemieckiej administracji kościelnej i obcej władzy (vide los Słowian Połabskich i Prusów);

• państwo polskie znalazło silne oparcie w papiestwie (Watykanie);

• system organizacji Kościoła katolickiej (parafie, diecezje, zakony, administracja kościelna, szkoły i uczelnie kościelne, itd.) stał się najbardziej trwałą częścią organizacji i tożsamości narodu, pełniąc funkcję niezachwialnej ostoi polskości w tragicznych okresach historii (rozbicia dzielnicowego, rozbiorów, okupacji, dominacji sowieckiej po II wojnie światowej);

- silne, sprawne i stabilne przywództwo¹ narodowe, które stanowiła dynastia Piastów ze szczególnym wyróżnieniem takich władców jak: Mieszko I, Bolesław Chrobry, Bolesław Śmiały, Przemysł II, Władysław Łokietek i Kazimierz Wielki.² Oprócz królów przywództwo narodowe tworzyła wykształcona szlachta i magnateria oraz kadra dowódcza na czele z hetmanią. Warto podkreślić, że wszyscy wielcy królowie – to zarazem utalentowani wodzowie. Oprócz wymienionych Piastów do nich można zaliczyć W. Jagiełłę, S. Batorego, Władysława IV i Jana Sobieskiego;

- rozwój szkolnictwa, nauki, prawodawstwa oraz kultury narodowej (szczególnie literatury polskiej i historiografii) był początkowo owocem wejścia w krąg cywilizacji łacińskiej i szerokiego korzystania z dziedzictwa Grecji i Rzymu a następnie utworzenia własnych narodowych instytucji na czele z Uniwersytetem Jagiellońskim;

- rozwój gospodarczy wyrażający się w zakładaniu nowych wsi i miast, eksporcie produktów rolniczych i leśnych na zachód, ściąganiu do Polski rzemieślników
i artystów oraz kupców;

- sprawna dyplomacja oparta o wykształcone za granicą kadry dyplomatów oraz tworzenie koneksji małżeńskich i rodzinnych z obcymi dworami królewskimi (cesarskimi) i możnowładcami;

- umiejętnie zawierane i wykorzystywane sojusze, głównie z Litwą, które pozwoliły obronić się a następnie zwasalizować państwo krzyżackie – stanowiące od XIII do XV wieku największe zagrożenie bezpieczeństwa narodowego.

b) 1920

1. geniusz przywódczy i strategiczny Naczelnego Wodza marsz. J. Piłsudskiego wyrażający się w: jego strategicznej wizji i uporczywej woli odbudowy potęgi wojskowej Polski od początku XX w. (Strzelec, POW, Legiony) oraz gigantycznym wysiłku organizacyjnym stworzenia w latach 1918-1920 sprawnej blisko milionowej armii³ - podstawy zwycięstwa.⁴ Ponadto, niezachwianej wierze i wytrwałości w dążeniu do zwycięstwa oraz w wypracowaniu i wdrożeniu strategii obronnej, która złamała, zniweczyła strategie ofensywną Rosji Sowieckiej;⁵

2. wielki patriotyzm społeczeństwa polskiego przejawiający się w: wysokim morale wojska i społeczeństwa⁶ (woli walki i gotowości poświęcenia się w obronie Ojczyzny); powszechnym udziale w obronie Polski – w walce zbrojnej i wsparciu cywilnym wojska oraz w odporności na destrukcyjną propagandę komunistyczną;

3. skuteczna strategia obronna oparta na wykorzystaniu naturalnych korzyści strategicznej przewagi obrony własnego terytorium (przestrzeń, obrona miast, wsparcie społeczeństwa, możliwość uderzenia na skrzydła, itd.) do prowadzenia skutecznej obrony (nie pozwolić się rozbić i osłabić wroga) a następnie szybkiej kontrofensywy na skrzydła zatrzymanego, rozciągniętego i osłabionego przeciwnika;⁷

4. przygotowanie i dobór doskonałej kadry dowódczej i sztabowej (generałowie:
   T.J. Rozwadowski, W. Sikorski, J. i S. Hallerowie, E. Rydz-Śmigły, L. Żeligowski,
   J. Dowbór-Muśnicki, S. Szeptycki i inni), która wykonała sprawnie trzy grupy zadań: tworzenia armii, planowania operacji i dowodzenia wojskami;

5. zdolność zorganizowania (rekrutacji, wyposażenia, wyszkolenia) najpotężniejszej (liczebnie) armii w dziejach Polski, której liczebność na jesieni 1920 r. doprowadzona została „do 1000000 ludzi, z czego 7000000 na froncie, tworzących sześć armii. Ogólny nasz wysiłek zbrojny w latach dwudziestych wyraża się liczbą 1300000 ludzi, wcielonych w szeregi, w czym 300000 ochotników (…) Ogromne to wojsko powstało z trzech wojsk różnych: „szarego”, powstałego w kraju, „błękitnego” przybyłego
   z generałem Hallerem, i wielkopolskiego.⁸

6. uzyskanie jedności narodowej i zgodnego działania w obronie Polski wszystkich przywódców politycznych (J. Piłsudski, R. Dmowski, J. Paderewski, W. Witos,
   W. Korfanty) oprócz komunistów;

7. umiejętność pozyskania i wykorzystania wsparcia i politycznego, materialnego i kadrowego wielkich mocarstw Francji i Stanów Zjednoczonych.

1. Solidarność

1. Strategiczne przyczyny klęsk Polski: upadku I RP, klęski 1939 r.

1. Upadek I RP

1. - stopniowe osłabianie przywództwa państwowego w wyniku elekcji (wyboru) królów przez szlachtę i magnaterię w czasie, której kandydaci na władców deklarowali nadanie przywilejów osłabiających władzę królewską i skarbiec państwa. W końcu doszło do tego, że zdemoralizowani wyborcy (szlachta i magnateria) byli przykupywani przez obce mocarstwa i głosowali na wskazywanych przez nich kandydatów (np. August II i August III) dodatkowo byli „motywowani” obecnością obcych wojsk podczas elekcji;

2. utrata przez szlachtę i magnaterię świadomości narodowej państwowej, zwanej „odwróceniem się od państwa”, a także podstawowej cechy szlacheckiej – rycerskości (bojowości), czego wyrazem był upadek powszechnej organizacji wojskowej (pospolitego ruszenia) zastąpiony zawołaniem „królu najmij sobie wojsko”;

3. upadek organizacji i siły wojskowej Polski wyrażający się: w załamaniu powszechnego obowiązku obrony szlachty, chłopstwa i mieszczan zastąpionego wojskiem najemnym, na które nie było pieniędzy (pusty skarb); i braku modernizacji bądź budowy nowych umocnień (miast, zamków, twierdz); braku szkół wojskowych oraz wytwórni uzbrojenia. Upadek siły wojskowej już w XVIII wieku skutkował nieustannymi najazdami Szwedów, Rosjan, Tatarów i Turków, Wołochów, rebeliami, kozackimi, które doprowadziły do ruiny gospodarkę, miasta, wsie. Od początku XVIII wieku po prawie całkowitym zniszczeniu przez Augusta II, Augusta III i Piotra I⁹ wojsk koronnych i litewskich Rzeczpospolita stała się owym „bezbronnym stepem… drogą publiczną dla obcych wojsk” (C.v. Clausewitz) – saskich, szwedzkich, rosyjskich, pruskich i austriackich (zał. 2);

4. anarchizacja państwa wyrażająca się w bezsilności władzy państwowej, załamaniu prawa, braku służby dyplomatycznej, braku wojska, pustym skarbie, demoralizacji szlachty i magnaterii, panoszeniu się obcych ambasadorów i obcych wojsk;

5. załamanie gospodarki, handlu, upadek miast i wsi.

1. Klęska 1939 r.

   1. W myśleniu strategicznym:

1. zlekceważenie fundamentalnych determinantów przygotowania obrony: geografii (położenia między Niemcami i Rosją) i historii (od tysiąca lat Niemcy i Rosja atakowały Polskę);

2. nieprzygotowanie obrony na najgorszą ewentualność (wynikająca z geografii i historii atak obu państw);

3. oparcie obrony Polski wyłącznie na opcji współdziałania z Francją i Anglią a więc na naiwnej wierze w trwałość i niezawodność sojuszy;

4. zlekceważenie nauki strategii, wynikające z „analfabetyzmu strategicznego” (określenie stanu kultury strategicznej w Polsce przez marsz. J. Piłsudskiego – 1924 r.);

5. chorobę zwycięstwa 1920 r. czyli oparcie doktryny wojennej na doświadczeniu wojny 1920 r. (manewr – środek zwycięstwa) co proroczo sygnalizował marsz. J. Piłsudski: „…zwyciężyć i polec na laurach – to klęska”;

6. niewypracowanie narodowej (samodzielnej) strategii obrony (spóźnioną próbą było Studium planu strategicznego Polski przeciw Niemcom z 1937/38 gen. T. Kutrzeby
   i ppłk S. Mossora).

   1. W wyborze i przygotowaniu środków obrony:

1. oparcie obrony tylko na działaniach regularnych wojsk operacyjnych (uderzeniowych);

2. całkowite zlekceważenie przygotowania innych oprócz wojsk operacyjnych, środków właściwych i koniecznych do obrony własnego terytorium: powszechnej Obrony Terytorialnej,¹⁰ umocnienia terytorium¹¹, obrony miast na podejściach oraz działań nieregularnych w masowej skali;

3. nieurządzenie obronne przestrzeni – brak osłony strategicznej, rejonów (linii) obronnych, obrony powietrznej;

4. niewykorzystanie potencjału ludzkiego do obrony militarnej – 2 mln wyszkolonych żołnierzy rezerwy.

1. Wykorzystanie klasycznej strategii dla zapewnienia skutecznej (niepokonalnej) obrony Polski w XXI w.

2. Przesłania strategiczne J. Nowaka-Jeziorańskiego i prof. Z. Brzezińskiego dla Polskie XXI w.

J. Nowak – Jeziorański – „Polska po raz pierwszy w swej tysiącletniej historii nie ma konfliktów terytorialnych z żadnym ze swych sąsiadów i utrzymuje ze wszystkimi dobre stosunki. […] Rzeczpospolita stoi dziś wobec licznych zagrożeń wewnętrznych, choćby wobec bezrobocia. Nigdy natomiast nie była lepiej zabezpieczona przed zagrożeniem z zewnątrz. Przystąpienie do NATO wyprowadziło Polskę z geopolitycznego położenia kraju wtłoczonego między dwóch zaborczych olbrzymów – Niemcy i Rosja.”

Z. Brzeziński – „Polska jest kluczem do upadku komunizmu”

VIII. KLASYCZNA STRATEGIA W DZIAŁALNOŚCI „CYWILNEJ” I W ŻYCIU CZŁOWIEKA

1. Wykorzystanie klasycznej strategii w „cywilu” – możliwość, zakres, potrzeba

2. Potrzeba i użyteczność klasycznej strategii w życiu człowieka

Literatura:

• Jak w sylabusie przedmiotu

• Klasycy strategii

---