LEKI MOCZOPĘDNE

1. Bezpośredni wpływ na naczynia krwionośne

2. Zmniejszenie objętości płynów krążących → zmniejszenie powrotu żylnego → zmniejszenie pojemności minutowej serca

Grupy leków moczopędnych:

* inhibitory anhydrazy węglanowej

* tiazydy i leki tiazydopodobne

* diuretyki pętlowe

* leki moczopędne oszczędzające potas

* diuretyki osmotyczne

* metyloksantyny

Inhibitory anhydrazy węglanowej

Acetazolamid (Diuramid)

- słabe leki moczopędne

- miejsce działania - cewka bliższa

- wskazania: przewlekła niewydolność krążenia z masywnymi obrzękami i retencją wodorowęglanów, serce płucne, jaskra, padaczka, hiperfosfatemia

Tiazydy i leki tiazydopodobne

Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorotiazid)

Chlortalidon (Hygroton)

Klopamid (Clopamid)

Indapamid (Tertensif) - ma zastosowanie w leczeniu nadciśnienia tętniczego,hamuje transport wapnia w komórkach mięśni gładkich naczyń, ma działanie wazodilatacyjne, słabe moczopędne

• Działanie:

• mają zbliżoną siłę działania, budowę sulfonamidową, różnią się szybkością wystąpienia działania i czasem działania moczopędnego (hydrochlorotiazyd działa do 12 h, klopamid do 24 h, chlortalidon ok. 48 h)

• najczęściej stosowane leki moczopędne

• słabsze diuretyki od pętlowych (stosowane gdy szybkość filtracji kłębkowej jest > 30ml/min)

• działają na cewkę dalszą

• hamują zwrotne wchłanianie sodu, sód w zwiększonej objętości moczu jest wydalany przez nerki

• zwiększają wchłanianie jonów wapnia

• zwiększają wydalanie jonów magnezu i potasu

• Wskazania:

• obrzęki pochodzenia sercowego

• obrzęki pochodzenia nerkowego (chlortalidon)

• obrzęki w marskości wątroby (chlortalidon, klopamid)

• moczówka prosta

• nadciśnienie tętnicze - podstawowe leki

• Działania niepożądane:

• hipokaliemia (predysponuje do komorowych zaburzeń rytmu, należy uzupełniać potas!)

• hipomagnezemia

• hiponatremia

• hiperkalcemia

• hiperurikemia

• hiperglikemia

• wzrost stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, trójglicerydów

• rzadsze są objawy ze strony p. pokarmowego, ukł. krwiotwórczego, skóry

• Interakcje:

• utrata potasu nasila działanie glikozydów nasercowych

• tiazydy zwiększają zapotrzebowanie na leki przeciwcukrzycowe

• glikokortykosterydy nasilają utratę potasu

• indometacyna antagonizuje moczopędne i hipotensyjne działanie tiazydów

• diuretyki pętlowe zwiększają nefrotoksyczność i ototoksyczność aminoglikozydów

Tialorid (hydrochlotiazyd + amiloryd)

W niewydolności serca: Furosemid, Torasemid, Hydrochlorotiazyd

Diuretyki pętlowe

- silne diuretyki o budowie sulfonamidowej

- miejsce działania - grubościenna część rdzeniowa ramienia wstępującego pętli Henlego

Furosemid

• Działanie:

• hamuje reabsorpcje jonów Na, Cl oraz wtórnie wody i zwiększa ich wydalanie przez nerki

• działa szybko (p.o. po 15-30min., i.v. po 3-5min)

• działa krótko (dz. moczopędne utrzymuje się do 4 h)

• przed wystąpieniem efektu moczopędnego występuje rozszerzenie naczyń żylnych za pośrednictwem prostaglandyn uwalnianych przez nerki, zmniejszenie obciążenia wstępnego

• Wskazania:

• niewydolność krążenia ostra (obrzęk płuc) i przewlekła

• obrzęk mózgu

• niewydolność nerek ostra i przewlekła

• marskość wątroby z wodobrzuszem

• nadciśnienie tętnicze

• leczenie zatruć (z dużymi objętościami płynów)

• Przeciwwskazania:

• niedrożność dróg moczowych z bezmoczem

• uczulenie na lek

• śpiączka wątrobowa

• hipokaliemia

• przedawkowanie glikozydów naparstnicy

• ciąża, laktacja

• Działania niepożądane:

• obniżenie stężenia potasu i magnezu w surowicy krwi (zaburzenia rytmu)

• hipowolemia

• hiponatremia

• hiperglikemia

• hiperlipidemia

• hipokalcemia

• hiperurikemia

• alergiczne reakcje skórne

• nadwrażliwość na światło

• zmiany w morfologii krwi

• zaburzenia słuchu zwykle odwracalne (nasilenie ototoksyczności przy równoczesnym stosowaniu aminoglikozydów)

• Interakcje:

• furosemid zwiększa toksyczność glikozydów nasercowych (hipokaliemia)

• nasila ototoksyczność i nefrotoksyczność aminoglikozydów oraz nefrotoksyczność niektórych cefalosporyn

• NLPZ osłabiają działanie diuretyków pętlowych

Torasemid

• Działanie:

• działanie moczopędne utrzymuje się do 8-12 godzin

• w przeciwieństwie do furosemidu okres półtrwania nie ulega przedłużeniu w niewydolności nerek

• Wskazania:

• stosowany w obrzękach w niewydolności serca

• w ciężkiej niewydolności nerek

• w nadciśnieniu tętniczym

• nie powoduje gwałtownych zaburzeń wodno-elektrolitowych

Kwas etakrynowy

- bardziej toksyczny od furosemidu

• Wskazania:

• obrzęk płuc lub mózgu

• skąpomocz w chorobie nerek

• wodobrzusze

• Działania niepożądane:

• zaburzenia słuchy nieodwracalne

• zaburzenia żołądkowo-jelitowe

• ↓ ciśnienia krwi

• zaburzenia szpiku kostnego

• zasadowica

• odczyny uczuleniowe

Leki moczopędne oszczędzające potas

- słabe leki moczopędne

- miejsce działania - cewka dalsza

- zwiększają wydalanie sodu i wody, zmniejszają wydalanie potasu

- nasilają efekt sodopędny i zmniejszają hipokaliemię po diuretykach tiazydowych, tiazydopodobnych, pętlowych

Spironolakton

• Działanie:

• konkurencyjny antagonista aldosteronu - blokuje receptory aldosteronowe w różnych narządach - zmniejsza resorbcję zwrotną sodu i zmniejsza wydzielanie potasu

• metabolizowany do aktywnego metabolitu kanrenonu

• działanie moczopędne rozwija się powoli

(w ciągu 24 h, nawet 2-3 dnia, utrzymuje się 2-3 dni po odstawieniu)

• może być stosowany po. i iv.

• Wskazania:

• hiperaldosteronizm pierwotny i wtórny (u pacjentów z niewydolnością wątroby, wodobrzuszem)

• niewydolność serca

• Działania niepożądane:

• hiperkaliemia (unikać w niewydolności nerek)

• zaburzenia miesiączkowania

• ginekomastia

• zaburzenia żołądkowo-jelitowe

• hirsutyzm, zmiany skórne

• agranulocytoza i inne zaburzenia hematologiczne

Triamteren i amiloryd

- pseudoantagoniści aldosteronu (zmniejszają przepuszczalność błony komórkowej cewki dalszej dla jonów sodu)

Tialorid

• Wskazania (jak dla tiazydów)

• obrzęki w przewlekłej niewydolności krążenia

• obrzęki pochodzenia nerkowego (chlortalidon)

• obrzęki w marskości wątroby (chlortalidon, klopamid)

• leczenie nadciśnienia

• moczówka prosta

Diuretyki osmotyczne:

- są to rozpuszczalne w wodzie nieelektrolity, nieaktywne farmakologicznie, niewchłaniane zwrotnie w nerce, powodują wzrost ciśnienia osmotycznego w świetle cewki i zwiększenie diurezy proporcjonalnie do ilości przesączonego leku

- najczęściej jest stosowany Mannitol (iv.) w zapobieganiu obrzęku mózgu

Izosorbid

Gliceryna

Mocznik

• Inhibitory anhydrazy węglanowej

• Diuretyki osmotyczne

• Inhibitory kotransportera Na+ / K+ / 2Cl- (diuretyki pętlowe)

• Inhibitory kotransportera Na+ / Cl- (tiazydy i leki tiazydopodobne)

• Diuretyki oszczędzające potas

• Inhibitory kanałów sodowych

• Antagoniści aldosteronu

Leki modyfikujące transport kanalikowy

1. O wysokiej efektywności (do 25-30%)– diuretyki pętlowe:

• Pochodne sulfonamidowe – furosemid, torasemid, bumetanid, piretanid

• Pochodne kwasu fenoksyoctowego – kwas etakrynowy

• Związki organiczne rtęci - mersalil

2. O umiarkowanej efektywności (do 15 %):

• Pochodne benzotiazydyny = tiazydy – chlorotiazyd, hydrochlorotiazyd

• Związki tiazydopodobne – chlortalidon, klopamid, indapamid

3. O śladowej efektywności (poniŜej 5 %):

• Diuretyki oszczędzające potas – spironolakton, triamteren, amilorid

Inhibitory anhydrazy węglanowej – acetazolamid

Inne leki moczopędne:

• Diuretyki osmotyczne

• Środki pochodzenia roślinnego