Fundusz celowy jest jedną z form organizacyjno prawnych jednostek należących do sektora finansów publicznych.

Fundusz Promocji Twórczości, jest państwowym funduszem celowym utworzonym na mocy ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. Nr 24, poz. 83).Nie posiada on osobowości prawnej, a dysponentem jego jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Z FPT można otrzymywać środki tylko na zadania, wynikające z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych czyli dotacje do wydań, stypendia i zapomogi.

Wyłącznym źródłem przychodów funduszu są:

- wpływy od producentów i wydawców utworów i opracowań utworów literackich, muzycznych plastycznych, fotograficznych, wówczas gdy upłynął okres ( 70 lat) ochrony a autorskich praw majątkowych

- wpływów z tytułu kwot zasadzonych w procesach o naruszenie autorskich praw majątkowych

- darowizn i zapisów i innych dobrowolnych wpłat.

Opłata na rzecz funduszu wynosi 5% wpływów brutto ze sprzedaży tych utworów i dotyczy to wydań publikowanych na terytorium RP obejmujących autorów zarówno polskich jak i zagranicznych. Rozporządzenie to wydane przez Ministra Kultury i dziedzictwa Narodowego dotyczy utworów opublikowanych po 1 stycznia 2003 roku.

Podstawy prawne działania funduszu:

- art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. Nr 24, poz. 83).

- rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 24 lutego 2003 r. w sprawie wysokości procentu wpłat na Fundusz Promocji Twórczości (Dz. U. Nr 41 poz. 354).

- rozporządzenie Ministra Kultury z dn. 17 stycznia 2003 r. w sprawie podmiotów uprawnionych do występowania z wnioskiem o przyznanie środków z Funduszu Promocji Twórczości oraz wymogów formalnych, jakim powinien odpowiadać ten wniosek (Dz. U. Nr 13, poz. 134),

Stypendia z Funduszu Promocji Twórczości

Stypendia przyznawane są zgodnie z Decyzjami Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 17 maja 2010 roku:

- wielkość środków zgromadzonych na koncie decyduje o liczbie udzielanych stypendiów i stanowi do 60% przychodów Funduszu

- Minister KiDN zastrzga sobie prawo do jakichkolwiek zmian w przyznawaniu funduszu na wypadek gdyby budżet okazał się mniejszy od zakładanego

- stypendia przyznawane są dla osób zajmujących się twórczością artystyczną, upowszechnianiem kultury oraz opieką nad zabytkami

- stypendia przyznawane są w następujących dziedzinach:

a) literatura

b) muzyka i taniec

c) opieka nad zabytkami

d) sztuki plastyczne

e) teatr i film

f) upowszechnienie kultury ( w tym twórczość ludowa)

- stypendia nie mogą zostać przyznane na:

a) prace doktoranckie

b) zakupy ( np. instrumentów, materiałów plastycznych, wyposażenia pracowni)

Stypendia nie są przyznawane osobom, które:

- starają się o stypendium dla osób zajmujących się twórczością artystyczną czy też upowszechnianiem kultury.

- są upoważnione do ubiegania się o Stypendium dla uczniów szkół artystycznych czy też studentów

Wnioski o stypendia przyjmowane są raz w roku.

Podstawa prawna: Regulamin przyznawania i rozliczania stypendiów z FPT

Wnioski na temat przyznawania stypendium z FPT:

Moje własne przemyślenia na ten temat koncentrują się bardziej na tym z jakiego powodu i komu te stypendia nie są przyznawane. Uważam, że ze stypendium powinno się móc finansować zakup np. instrumentów czy tez wyposażenie pracowni, bo przecież podstawa do doskonalenia umiejętności są dobrze wyposażone pracownie i sprzęt, na którym szlifuje się swoje zainteresowanie. W obecnej sytuacji trzeba szukać sponsora na własną rękę, a przecież od tego powinien być fundusz aby pomagać w każdym stopniu i na każdym etapie.

Dotacje do FPT:

Środki z funduszu są przeznaczane na dotacje do:

- wydawanych książek i czasopismo szczególnym znaczeniu dla kultury i nauki polskiej

- na zapomogi socjalne dla twórców i na stypendia twórcze.

Termin składania wniosków upływa 30 stycznia każdego roku.

Tabela 2. Środki finansowe w ramach Programów Operacyjnych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (limit finansowy)

Źródło : http://www.kongreskultury.pl

Pomoc socjalna z Funduszu Promocji Twórczości:

Pomoc socjalna jest wyłącznie dla twórców z dorobkiem artystycznym, jest przyznawana jednorazowo a wnioski o pomoc socjalną są rozpatrywane nie rzadziej niż raz na kwartał.

Podstawa prawna: Regulamin przyznawania pomocy socjalnej z FPT.

Wnioski na temat pomocy socjalnej z FPT:

Uważam, że pomoc wyłącznie dla artystów posiadających dorobek twórczy jest krzywdzący w stosunku do osób, które nie posiadają jeszcze takiego dorobku. Pomoc należy się każdemu kto jej potrzebuje. Odpowiednie przepisy i umiejętne rozdysponowanie środków z funduszu powinno rozwiązać ten problem, który jest niewątpliwie ważnym i istotnym tematem.

Tabela 1. Przepływy pieniężne w ramach Funduszu Promocji Twórczości (w mln zł)

Źródło : http://www.kongreskultury.pl

Wypowiedź Jerzego Milera z 2000r.:

„Fundusz promocji Twórczości uzyskuje dochody od producentów i wydawców dzieł artystów w stosunku do których wygasła ochrona autorskich praw majątkowych. Mimo bardzo niskiej skuteczności ustalania i egzekwowania należnych wpłat moim zdaniem nie malezy zmieniać zasad funkcjonowania FPT. Fundusz finansuje zadania kierując się przy ich doborze wartością artystyczną oraz lub pozycją artystyczną twórcy. Dlatego nie dostrzegam możliwości związania funkcjonowania FPT z polityką regionalną”.

Wnioskowanie:

Problemem funduszu jest ustalenie pełnej kwoty należności Funduszu, która zależy od rzeczywistej wielkości sprzedaży utworów, a która jest trudna do skontrolowania. W obecnej chwili należności ustala się na podstawie deklaracji składanych przez wydawców.

Główne cechy instytucji budżetu i instytucji funduszu celowego.

Cecha	Budżet	Fundusz celowy
Przedmiot finansowania	ogólny	ściśle określony
Okres finansowania	roczny	nieokreślony
Ciągłość finansowania	brak	zapewniona
Bezpieczeństwo finansowania zadań	niskie – konkurencyjność zadań	wysokie – brak konkurencyjności zadań
Arbitralność w alokacji środków	istotna	nieistotna
Możliwość akumulacji środków finansowych po roku finansowym	nie istnieje	istnieje
Zasady gospodarki finansowej	sztywne (rygorystyczne)	elastyczne
Możliwość mobilizacji dochodów	minimalne	znaczne
Możliwości kontroli ze strony władz przedstawicielskich	istotne	ograniczone
Racjonalizacja wydatków	ograniczona	znaczna
Możliwość realokacji środków finansowych stosownie do zmieniających się warunków społecznych i politycznych	duża	mała
Możliwość nieracjonalnego wydatkowania środków w wyniku działania grup nacisku	duża	mała
Możliwość rozbicia gospodarki pieniężnymi środkami publicznymi	mała	duża

Źródło: S. Owsiak, Finanse publiczne, op. cit.,