Tarczyca

-2 płaty połączone Węziną

-leży na przedniej powierzchni tchawicy (wysokość szyi)

-komórki endokrynowe (z endodermy kanału pokarmowego)

-komórki C (z grzebienia nerwowego; inaczej komórki jasne, wytwarza kalcytoninę (hamują niszczenie kości i zmniejszają stężenie Ca²⁺, duże, owalne pęcherzykowate jądro)

-regulowana przez układ podwzgórzowo-przysadkowy i pozakomórkowe stężenie Ca²⁺ (zwiększenie pobudza, zmniejszenie hamuje wydzielania hormonu)

Budowa:

-otoczona torebką łącznotkankową (odeń odnogi w głąb narządu, tworzący zrąb)

-zrąb

-miąższ (pęcherzyki i komórki C (na obwodzie, albo między pęcherzykami) między pęcherzykami jest tkanka łączna luźna, zawierająca naczynia włosowate typu zatokowego, naczynia limfatyczne i włókna nerwowe)

Pęcherzyki tarczycy

-owalne/koliste/wielokątne

-ściana z jednowarstwowego nabłonka (komórki jego to tyreocyty), zwykle jest to nabłonek sześcienny (ma receptory TSH) ale może być też płaski (tkanka spoczynkowa)

-światło jest wypełnione koloidem/ tyreoglobuliną (homogenny żel)

-biorą udział w wytwarzaniu i wydzielaniu hormonów.

-na wolnej powierzchni mają mikrokosmki

-między nimi leżą włókna nerwowe adrenergiczne (tworzą rodzaj synapsy chemicznej)

Hormony

-T₃ i tyroksyna (wpływa na mitochondria, zwiększa się podstawowa przemiana materii, zwiększają absorpcję węglowodanów, regulują metabolizm tłuszczów, pobudzają wzrost organizmu)

-T₄

-są wytwarzane przez komórki nabłonkowe pęcherzyków i magazynowane w pęcherzykach

Gruczoły przytarczyczne

-3/4 gruczoły na tylnych powierzchniach płatów tarczycy

-pochodzą z endodermy

Budowa:

-pokryty torebką łącznotkankową (odeń odnogi tworzące zrąb)

-zrąb (stroma), podtrzymuje naczynia krwionośne typu zatokowego i komórki endokrynowe

-miąższ- endokrynowe komórki główne (wieloboczny kształt, okrągłe pęcherzykowate jądra, czasme się wyróżnia jasne (liczne ziarna glikogenu, ciemne jądra o zbitej chromatynie, nie wydzielają hormonu) i ciemne (mało glikogenu, jasne jądra z rozproszoną chromatyną, wydzielają), na powierzchni są receptory dla Ca²⁺) i komórki oksyfilne (występują najcześciej w grupach, większe niż główne, okrągłe jądra, wypełnione mitochondriami)

Czynności:

-wydzielanie parathormon PTH (pobudza niszczenie kości, uwalnianie Ca ²⁺ i fosforanów, oraz zwiększenie stężenia wapnia w krwi, receptory dlan są na powierzchni osteoblastów)

Wyspy trzustki (Langerhansa)

-zgrupowanie komórek endokrynowych leżących w części zewnątrz wydzielniczej trzustki

-wygląd jasnych, okrągłych struktur, wśród ciemniejszej części

Budowa:

-zrąb: tkanka łączna właściwa luźna, podtrzymująca naczynia krwionośne typu zatokowego i komórki wydzielnicze. Znajdują się też liczne zakończenia włókien nerwowych współczulnych i przywspółczulnych.

Komórki endokrynowe: tworzą miąższ wysp, Komórki A (wydzielają glukagon, działa antagonistycznie w stosunku do insuliny, działa na komórki wątrobowe), komórki B (zawierają niezależny od insuliny trasporter glukozy, który transportuje glukozę do komórek B, jeśli jej stężenie się zwiększa to dostaje się do komórek B, co powoduje fuzje błon (komórka i pęcherzyk z insuliną) i jej uwolnienei na zewnątrz komórki; wydzielają peptyd insulinę), komórki D (wydzielają somatostatynę- hamuje HCl w żołądku i gastrule- pobudza wydzielanie soku żołądkowego) i komórki PP (wytwarza peptyd trzustkowy)

-komórki APUD: komórki P. komórki EC, komórki S i komórki C

Insulina:

-pobudza wnikanie glukozy do komórek mięśniowych, tłuszczowych i innych (nie do wątroby i nie do komórek B)

-pobudza komórki wątrobowe do magazynowania glukozy jako glikogen

-pobudza syntezę kwasów tłuszczowych w komórkach wątrobowych

-hamuje aktywność lipazy komórek tłuszczowych

Nadnercze

-parzysty nadząd nakładający się na górne bieguny nerek

Budowa:

-otacze ja torebka łącznotkankowa (odeń odnogi tworzące zrąb)

-zrąb- podtrzymuje naczynia krwionośne i komórki endokrynowe, układają się w sznury i otaczają naczynia włosowate typu zatokowego

-warstwa zewnętrzna (kora)- komórki Endo z mezodermy

-warstwa kłębkowata (walcowate lub piramidalne komórki endokrynowe, układające się w kępki lub kolumny, komórki zawierają kropelki tłuszczów, syntetyzują steroidy)

-warstwa pasmowata (komórki układają się w pasma, między nimi są naczynia krwionośne typu zatokowego, są nań mikrokosmki, zawierają krople tłuszczu, spongiocyty, syntetyzują kortyzol)

-warstwa siateczkowata (komórki łaćzą się ze sobą wypustkami, synteza hormonów płciowych)

Czynność: synteza i uwolnienie aldosteronu, kortyzolu, męskich hormonów płciowych

-rdzeń- komórki Endo z grzebienie nerwowego

-wyspa komórek otoczona przez korę

-zrąb: tkanka łączna właściwa luźna podtrzymująca naczynia krwionośne i komórki endokrynowe (komórki chromofinowe/ feochromocyty)

Komórki Endo: z grzebienia nerwowego, zmodyfikowane neurony zazwojowe, dochodza doń włokna nerwowe przedzwojowe, tworząc z nimi synapsy, są dwa rodzaje: E (adrenalina) i N (noradrenalina)

-unerwiony przez przedzwojowe włókna współczulne

Czynność: wydzielenie adrenaliny i noradrenaliny,

Ciałka trzyzwojowe

-feochromocyty

-zgrupowania komórek Endo

-z grzebienia nerwowego

-synteza i wydzielenie katecholaminy

-są na przedniej powierzchni tętnicy głównej brzusznej