Pedeutologia- traktowała o nauczycielu.

J. Kretz-Mirski- autor nauki o nauczycieli, czyli pedeutologii (Kongres Międzynarodowej Ligii Nowego Wychowania w Nicei – 6 sierpnia 1932r.)

I. Sznajer- autor najważniejszego artykułu, Pedeutologia, jej rozwój i metody.

Pedeutologia zajmowała się głównie:
-osobowością nauczyciela,
-teoretycznie (modele, psychogramy, socjodramy),
-badaniami empirycznymi,
-badaniami historycznymi.

Sznajer:
- metody badań nad nauczycielem,
- kształcenie nauczyciela,
- ocenianie nauczycieli przez wychowanie i byłych wychowanków,
- rola i zadania nauczyciela – wychowanka,
- higiena zawodu nauczyciela,
- socjologiczna morfologia współpracy nauczyciela,
- historia nauczania.

Problemy badawcze, wg S. Krawcewicza:

- osobowość nauczyciela,

- poziom i zakres wykształcenia nauczycieli,

- warunki i efekty pracy nauczycieli,

- dobór kandydatów do zawodu nauczycielskiego i ich kształcenie,

- doskonalenie i samodoskonalenie nauczycieli,

- struktura, pozycja i funkcja społeczna zawodu nauczycielskiego.

Nauczyciel – organizator i eksploatator pola dydaktycznego, nauczyciel – klinicysta, opiekun dzieci, nauczyciel jako promotor postępu, nauczyciel jako układ samoregulujący i samoorganizujący się.

Orientacje:

1. technologiczna – pragmatyczna - nastawiona na zastąpienie nauczyciela technicznymi środkami nauczania.

2. humanistyczna – osobowościowa - skierowana na osobowość nauczyciela
i jego kwalifikacje.

Cele badań pedentologicznych:
- aksjologiczny – jaką ma wartość?
- deskrypcyjny – co było? jakie było?
- eksplikacyjny – dlaczego dane zjawisko takie było?
- normatywny – jakie być powinno?

Metody badań pedentologicznych:
-metoda biograficzna,
-sondaż diagnostyczny,
-analiza dokumentów,
-obserwacja,
-statystyczne opisy,
-eksperyment.

Organizacja jakościowa-przykłady formułowania celów w badaniach początkujących nauczycieli:

- analiza sposobu kształcenia studentów do pracy w zawodzie nauczyciela,

- identyfikacja mocnych i słabych stron w zakresie kompetencji nauczyciela,

- poznanie motywów podjęcia decyzji o pracy w zawodzie nauczyciela,

- identyfikacja wyobrażeń badanych nauczycieli na temat przebiegu kariery zawodowej,

- poznanie sposobów organizacji wsparcia początkującego nauczyciela w szkole, identyfikacja czynów ułatwiających i utrudniających adaptację zawodową nauczyciela.

Problematyka pedentologiczna koncentrowała się na:

- stosunku nauczyciela do samego siebie i swojego zawodu,

- nauczyciela do uczniów,

- współpracowników i kolegów,

- własnej szkoły,

- społeczności lokalnej,

- społeczeństwa, narodu, państwa i ludzkości,

- wartości duchowych.

Obszary zainteresowań:

- praca nauczyciela – strategie i kompetencje,

- kształcenie nauczycieli,

- stawanie się nauczycielem – budowanie wiedzy,

- rozwój zawodowy i doskonalenie,

- kontekst, środowisko i warunki pracy nauczyciela,

- myślenie nauczycieli o sobie, myślenie o nauczycielach,

- uczenie się w miejscu pracy,

- podejście badawcze pedeutologii.

Ken Robinson:
Edukacja nie potrzebuje reformy tylko transformacji. Kluczem do sukcesu edukacji nie jest standaryzacja, ale personalizacja, by zdobywać osiągnięcia, odkrywać indywidualność dzieci i by stworzyć dzieciom środowisko, gdzie chcą się uczyć i w naturalny sposób odkrywać swoje pasje.

Pedeutologia , wykład II

/13.11.2014 r./

Kierunki w polskiej myśli pedentologicznej i jej wybrani przedstawiciele.

Klasyfikacja kierunków w polskiej myśli pedentologicznej (wg Antoniego Smołalskiego):

- kryterium kierunku,

- założenia pierwotne.

Kryterium zaliczania do kierunku:

- najczęściej powtarzana myśl autora (podział nie wyczerpuje zbioru, wydzielone elementy nie są rozłączne).

Założenia pierwotne:

- cechy, właściwości nauczyciela będą się odzwierciedlać w osobowości i postawach ucznia.

W polskiej myśli pedentologicznej obserwujemy 2 tendencje:

- doskonalenie osobowości nauczyciela,

- optymalizacja pracy nauczyciela i szkoły.

Kierunki polskiej myśli pedeutologicznej:

- normatywny,

- empiryczny,

- technologiczny,

- prawno – administracyjny,

- socjologiczny,

- prakseologiczny,

- autonomiczno - samorządności owy,

- scjentystyczny,

- środowiskowy,

- polityczno – agitacyjny,

- korporacyjny,

- prognostyczny,

- porównawczy,

- historyczny,

- etyczny, etyczno – moralny,

- biograficzny,

- eklezjalny,

- ogólny (?).

KIERUNEK NORMATYWNY

Modelowanie nauczyciela wg wyobrażeń danego myśliciela lub przedstawiciela administracji oświatowej pod względem:

- pedagogicznym,

- moralnym,

- narodowym,

- państwowym,

- społecznym,

- naukowym.

Przedstawiciele kierunku:

1. J. W. Dawid

2. T. Łopuszański

3. J. Mirski

4. ks. J. Gralewski

5. Z. Mysłakowski

6. H. Wernic

7. W. Spasowski

KIERUNEK EMPIRYCZNY

Ustalenie, jakimi byli w rzeczywistości konkretni nauczyciele:

- jakie były struktury ich umysłu,

- w jakiej sytuacji bytowej się znajdowali,

- jakie były ich relacje z pracodawcami,

- jakie były ich relacje z uczniami,

- jakie były ich relacje z rodzicami uczniów,

- jak kształtowały się ich stosunki z lokalnymi władzami, itp.

Przedstawiciele kierunku:

1. S. Dobrowolski

2. A. B. Dobrowolski

3. W. Dzierzbicka

4. M. Grzegorzewska

KIERUNEK TECHNOLOGICZNY

W orientacji dydaktycznej (metodycznej) – eksponujący pytania i zalecenia odnoszące się do konkretnych umiejętności nauczyciela:

- dydaktycznych,

- wychowawczych,

- opiekuńczych,

- politycznych,

- turystycznych

oraz do uzdatniania zawodowego lub do prowadzenia do stanu technologicznego mistrzostwa w zawodzie.

Przedstawiciele kierunku:

1. K. Duraj – Nowakowa

2. W. Okoń

3. I. Szaniawski

KIERUNEK PRAWNO – ADMINISTRACYJNY

Traktowanie zagadnień nauczycielskich z tendencją do uregulowania przepisami – głównie administracyjnymi, możliwie całego obszaru życia nauczyciela i do uczynienie z nauczyciela elementu w systemie urzędniczym danego kraju.

BODZIEC z urzędu -> REAKCJA nauczyciela

Dominuje w tym kierunku formułowanie i komentowanie obowiązków służbowych nauczyciela oraz procedur służbowego postępowania określanych w przepisach:

- ustawach,

- rozporządzeniach,

- dekretach,

- zarządzeniach,

- statutach,

- regulaminach,

- instrukcjach,

- komunikatach.

Przedstawiciele kierunku:

1. J. Homplewicz

2. W. Iwanicki

KIERUNEK SOCJOLOGICZNY

Badanie zespołów nauczycielskich – formalnych i nieformalnych, ich struktur i funkcjonowania, stosunków międzyludzkich, np. występujących w nich konfliktów.

Przedstawiciele kierunku:

1. J. Chałasiński

2. B. Sadaj

3. W. Spasowski

4. J. Szczepański

KIERUNEK PRAKSEOLOGICZNY ( ORGANIZACYJNY )

Działalność dyrektorów instytucji edukacyjnych, ale funkcji kierowniczej nauczyciela wobec uczniów.

Zainteresowanie nauczycielem i dyrektorem szkoły z punktu widzenia sprawności kierowniczego działania, tj.

- skuteczność,

- planowość,

- ekonomiczność.

Badano organizację czasu nauczycieli i dyrektorów, styl kierowania zespołami nauczycielskimi i uczniowskimi.

Przedstawiciele kierunku:

1. T. Kotarbiński

2. W. Goriszowski

3. J. Homplewicz

4. A. Janowski

5. W. Trzebiatowski

6. M. Pęcherski

KIERUNEK AUTONOMICZNO – SAMORZĄDNOŚCIOWY

Traktowanie nauczyciela z założeniem, że aby dobrze wykonać powinności tego zawodu trzeba posiadać nie tylko dobre przygotowanie zawodowe, ale także są konieczne warunki do czynienia pełnego użytku z posiadaniem kwalifikacji.

Samorządne funkcjonowanie zespołów nauczycielskich, autonomiczne i podmiotowe traktowanie nauczyciela – postulowane jako warunek.:

- nauczycielskiej pracy twórczej,

- nauczycielskiego samo diagnozowania, samoregulacji i samodoskonalenia się nauczyciela i całej szkoły.

Przedstawiciele kierunku:

1. A. Smołalski

2. B. Śliwierski

KIERUNEK SCJENTYSTYCZNY

Jako postulat bezpośredniego uczestniczenia nauczycieli w prowadzeniu badań naukowych.

Jako postulat powiązania nauczycieli z istniejącą nauką poprzez ich kształcenia na pełnym poziomie akademickim.

Przedstawiciele kierunku:

1. J. W. Dawid

2. K. Twardowski

3. A. B. Dobrowolski

4. T. Łopuszański

5. T. Kotarbinski

6. T. Pasierbiński

KIERUNEK ŚRODOWISKOWY

Oparty na obserwacji, wg której bezpośredni intencjonalny wpływ nauczyciela na ucznia bywa często mniejszy, niż wpływ żywiołowego środowiska lokalnego.

W kierunku środowiskowym nauczyciel jest postrzegany także ze względu na potrzeby lokalnego środowiska społecznego, z uwzględnieniem nie tylko potrzeb dzieci i młodzieży, ale także osób dorosłych oraz instytucji.

Zakłada się ŚRODOWISKOWĄ SŁUŻBĘ SPOŁECZNĄ NAUCZYCIELA.

Przedstawiciele kierunku:

1. Z. Kwieciński

2. M. Kozakiewicz

3. J. Pieter

4. H. Radlińska

KIERUNEK KORPORACYJNY

W nauczycielu chcę widzieć przede wszystkim członka wspólnoty zawodowej, która ma własną ideologię zawodową, swoje cele strategiczne oraz dysponuje pewnymi technikami zachowań taktycznych wobec władz edukacyjnych, państwowych, partyjnych i kościelnych.

Solidarności ze związkiem, wspieranie go – nauczyciel = pomoc w sporze z pracodawcą – związek.

Przedstawiciele kierunku:

1. S. Sempłowska

2. J. Hulewicz

3. S. Krawcewicz

4. C. Wycech

KIERUNEK POLITYCZNO – AGITACYJNY

Reprezentowany zwyczaj przez autorów powiązanych ideologicznie i praktycznie z jakąś partią świecką lub kościelną, eksponujący konieczność prowadzenia agitacji ideologicznej przez nauczyciela, jako należącej – rzekomo – do jego funkcji podstawowych.

Przedstawiciel kierunku:

1. E. Kuroczko

KIERUNEK PROGNOSTYCZNY

Określanie zapotrzebowania ilościowego i jakościowego na nauczycieli w perspektywie bliżej i dalszej, proponowanie władzom decyzji w tym zakresie.

Przedstawiciele kierunku:

1. C. Banach

2. M. Falski

3. B. Suchodolski

KIERUNEK PORÓWNAWCZY

Gromadzenie i opracowanie danych o sytuacji nauczycieli w różnych krajach współczesnego świata (zwłaszcza w związku z planowanymi / odbywającymi się reformami szkolnymi), o ich organizacjach światowych, krajowych i lokalnych.

Przedstawiciele kierunku:

1. T. Wiloch

2. B. Nawroczyński

3. R. Pachociński

4. M. Pęcherski

5. M. Świątek

KIERUNEK HISTORYCZNY

Najczęściej dąży do możliwie dokładnej rekonstrukcji i opisu losów dawnych nauczycieli, a rzadziej podejmuje rozważania o charakterze pedentologiczno – historiozoficznym.

Przedstawiciele kierunku:

1. S. Wołoszyn

2. Ł. Kurdybacha

3. K. Jakubiak

4. T. Jałmużna

KIERUNEK ETYCZNO – MORALNY

Przedmiotem zainteresowań jego przedstawicieli były nie tylko normy (powinności) nauczyciela i nauczycielstwa, ale także szczegółowe dyrektywy moralne, jakimi powinni się kierować nauczyciele w swej codziennej pracy.

Przedstawiciele kierunku:

1. T. Kotarbiński

2. S. Krawcewicz

3. J. Legowicz

KIERUNEK BIOGRAFICZNY

Skoncentrowany na tworzeniu biogramów postaci pedagogów (indywidualnych i zbiorowych) i wykazów bibliograficznych.

Przedstawiciele kierunku:

1. S. Możdżeń

2. E. Podgórska

3. T. Jałmużna

KIERUNEK EKLEZJALNY

Reprezentowany przez duchowo lub organizacyjnie związanych z Kościołem Katolickim autorów.

Przedstawiciele kierunku:

1. M. Klepacz

2. K. Michalski

KIERUNEK OGÓLNY (?)

Moje spojrzenie na dziecko jako istoty pełnowartościowej łączyło w sobie elementy wiedzy psychologicznej, medycznej, socjologicznej, pedagogicznej.

Przedstawiciele kierunku:

1. J. Legowicz

2. H. Kwiatkowska

3. B. Żechowska

JANUSZ KORCZAK

J. Korczak (Henryk Goldszmit – Stary Doktor, Pan Doktor) – ur. 22.07.1878r., zm. w sierpniu 1842 r., zamordowany w obozie, w Treblince. Lekarz, pedagog, powieściopisarz, działacz społeczny, publicysta. Ukończył medycynę na Uniwersytecie Warszawskim, pracował jako lekarz – pediatra w szpitalu dziecięcym. Założył i prowadził Dom Sierot – dla dzieci żydowskich w Warszawie; Nasz Dom – sierociniec dla polskich dzieci.

Książki.

Na różnych etapach swojego życia Korczak kontynuował działalność pedagogiczną, społeczną i literacką. Opublikował szereg książek dla dzieci, rodziców, nauczycieli i wychowawców.

Prekursor działań na rzecz praw dziecka i całkowitego równouprawnienia dziecka. Wprowadził samorządy wychowanków, które miały prawo stawiać przed dziecięcym sądem swoich wychowawców. W 1926 roku zainicjował pierwsze pismo redagowane w większości przez dzieci – „Mały przegląd”. Pionier działań w dziedzinie resocjalizacji nieletnich, diagnozowania wychowawczego, opieki nad dzieckiem trudnym. Korczak został uznany za „klasyka pedagogiki opiekuńczej”.

Idee przewodnie pedagogiki Korczaka:

1. dziecku należy się szacunek, powinno być traktowane jako podmiot, gdyż rozwija się dzięki własnej aktywności.

2. wychowanie powinno być traktowane jako proces oparty na partnerstwie.

3. dziecko powinno mieć zapewnione prawo do opieki.

4. wszelkie techniki zastosowane w działaniach pedagogicznych powinny wynikać z założeń danego systemu opiekuńczo – wychowawczego.

5. całe społeczeństwo dorosłych powinno być odpowiedzialne za warunki życia dziecka.

6. powinno się poszukiwać i pogłębiać wiedzę o dziecku.

3 przesłania Nowego Wychowania:

1. treści ogólne, które powinny być przedstawiane wszystkim członkom społeczeństwa, zarówno rodzicom, jak i dzieciom.

2. treści pedagogiczne, które powinny być umiejętnie wykorzystane podczas kształcenia kadry pedagogicznej.

3. treści szczegółowe, które powinny służyć pomocą zwłaszcza wychowawcom pracującym w instytucjach opiekuńczo – wychowawczych.

Janusz Korczak uważany jest za człowieka, który jako jeden z pierwszych ZAPOCZĄTKOWAŁ walkę o PRAWA DZIECKA. Wskazywał potrzebę uznania dziecka za w pełni wartościowego człowieka już od momentu narodzin. W przedstawionej przez Korczaka koncepcji systemu wychowawczego mamy do czynienia nie tylko z prezencją technik i środków stosowanych w działaniach pedagogicznych, ale także dużo cennych porad wskazujących, jak mądrze i skutecznie opiekować.

Poglądy J. Korczaka.

Porady Korczaka nie mają w sobie nadmiaru dydaktyzmu. Jego dzieła – napisane kunsztownym językiem literackim – są dobrym poradnikiem nie tylko dla rodziców, ale także wychowawców, nauczycieli i opiekunów.

Do najbardziej znanych i podkreślanych poglądów Korczaka należą:

- potrzeba indywidualnego podejścia wychowawcy do każdego dziecka,

- zauważenie i podkreślanie wyjątkowej roli dziecka w życiu społecznym,

- akcentowanie i przestrzeganie praw dziecka.

Założenia pedagogiczne Korczaka:

- dziecko jako istota pełnowartościowa, łączenie elementów wiedzy psychologicznej, medycznej, socjologicznej oraz pedagogicznej,

- walka o dobro dzieci, ich równouprawnienie, zaspokajanie potrzeb o stworzenie warunków dla pełnego i harmonijnego rozwoju ich osobowości.

System zachęt i 3 zasady pedagogiczne.

Wychowanie wg Korczaka to przede wszystkim:

- opieka,

- obrona,

- obowiązek chronienia dzieci

przed niedomaganiami otaczającego ich świata, nieuporządkowanego, źle urządzonego i źle rządzonego, prawie w ogóle nie dostrzegającego istnienia dzieci, nie rozumiejącego potrzeb i spraw „ludu małorosłego”.

Nie ma jasnego podziału pomiędzy wychowaniem a opieką nad dzieckiem. W koncepcji wychowania założeniem i zarazem celem było dążenie do samowychowania. Korczak był wrogiem zamkniętego, sztywnego, mało elastycznego systemu wychowawczego.

Wychowanie miało być twórczym procesem polegającym na ustawicznym poszukiwaniu własnych skutecznych form i metod.

System zachęt i 3 zasady pedagogiczne:

1. Współgospodarzenie – prace samoobsługowe wychowanków.

2. Współzarządzanie – porozumiewanie się z dorosłymi na przykładzie Rady Samorządowej, Sądu Koleżeńskiego i Sejmu Domu Sierot.

3. Oddziaływanie opinii społecznej – ujawniła się w pracy, przy podziale obowiązków, w plebiscytach.

Osobowość opiekuna – wychowawcy

Korczakowska myśl pedagogiczna miała solidne podstawy w pogłębionej refleksji.

Nad istotą wychowania i rolą wychowawcy oraz znajomości praktyki wychowawczej. Korczak osobiście poznał różnorodne tereny działań wychowawczych jako pedagog, dyrektor, wychowawca, lekarz, redaktor.

Był człowiekiem, który całym swoim życiem dowiódł, że prawdziwy wychowawca to nie ten, kto jedynie wykonuje określony zawód. Lecz ten, kto z uwagi na swoją osobowość i wyznawane wartości traktuje wychowanie jako misję – realizowaną nie tylko wobec własnych podopiecznych, ale i każdego dziecka napotkanego na swojej drodze.

DZIECKO – Myśli Korczaka zawsze stawiają dziecko i jego szeroko rozumiany rozwój w centralnym punkcie oddziaływań wychowawczych.

RODZICE – DZIECKO – WYCHOWAWCA – Wychowawca jest po rodzicach najważniejszą osobą oddziałującą na dziecko.

„Pan Doktor” w swoich zakładach wychowawczych, którymi kierował starannie dobierał personel wychowawczy przy współudziale wychowanków. Twierdził, iż człowiek nielubiany nie może wychowywać, musi wśród wychowanków rozbudzać autorytet moralny, szacunek, chęć naśladownictwa.

Warunki jakie powinien spełniać dobry wychowawca:

1. powinien mieć odpowiedni stosunek do samego siebie, wykazywać się odpowiednią postawą refleksyjną.

2. musi uświadomić sobie zadania, które ma spełnić wobec wychowanków.

3. starać się dokładnie poznać dziecko, chcąc świadomie kierować jego rozwojem. Główną metodą poznania dzieci jest obserwacja. Daje mu nowe doświadczenia, wpływa na jego poglądy, uczucia i daje mu nakazy, poczucia i wychowuje.

4. stara stwarzać warunki rozwoju dzieciom oddanym pod jego opieką. Czuje się odpowiedzialny za wszystkie dzieci i jest życzliwy wobec wszystkich. Odpowiada za dzisiejszy dzień wychowanka, ma być pogodny, radosny,

5. organizuje proces wychowawczy za pomocą : zabawy, nauki, gier sportowych, prac fizycznych, zajęć artystycznych, działalności samorządowej.

6. nie powinien nadużywać zakazów, nakazów, wyzwalać działania wychowanków przez zachętę.

7. winien być pracowity, badawczy – rzeczywistość pedagogiczna.

8. ciągłe i wszechstronne poznawanie dziecka, aby zabezpieczyć jego harmonijny rozwój, wydobyć i zdobywać zdolności, zainteresowania – dziecko winno pytać, rozwijać umysł.

9. winien być dobrym diagnostą, poprzez obserwację dziecka oraz umiejętność wczuwania się w jego świat, uczuć, przeżyć – cieszyć się i smucić, kochać i gniewać, obrażać i wstydzić, obawiać się i ufać.

10. mieć umiejętności organizatorskie, zwłaszcza w wychowaniu grupowym.

11. realizować prawo dziecka do bycia dzieckiem, respektować szacunek dla niewiedzy dziecka.

12. pomiędzy wychowankiem a wychowawcom powinny panować relacje partnerskie, opierające się na wzajemnym zaufaniu i poważaniu.

Negatywne postawy opiekuńcze i wychowawcze wychowanków:

1. wychowawcy pobłażliwi, liberalni, którzy chcą kokietować dzieci: szybko, tanio i bez pracy usiłują zyskać dziecięce zaufanie. Liberalizm dotyczy potrzeb oraz systemu wartości, które ma urzeczywistniać w dziecku opiekun – wychowawca.

2. wychowawca – brutal, charakteryzuje się lekceważącym, a nawet brutalnym stosunkiem do własności dziecka.

3. wychowawcy – dozorcy, uważają że ich obowiązkiem jest pilnowanie. Lekceważą dzieci, pouczają, narzucają, zwalczają. Są wygodni, leniwi, nic z siebie nie dają, ukrywają istotne trudności wychowawcze.

4. wychowawca – tyran, najgorsza , ale wg niego skuteczna metoda – przemoc fizyczna.

5. wychowawca – idealista, uważa, że dziecko jest aniołem, a w rzeczywistości pokazuje co innego.

6. wychowawca – przyrodnik, darzy bezwarunkową miłością wychowanków, ale sądzi, że musi mieć swoich faworytów. Wywołuje negatywne zmiany w osobowości wychowanków nie faworyzowanych.

7. wychowawca – dogmatyk, chce każdemu nadać ten sam kierunek rozwoju. Może doprowadzić to do zaburzeń osobowości, gdy dziecko odkryje swoją prawdziwą naturę.

8. wychowawca – rutyniarz, wpada w pewną rutynę, która pozwala mu oddalać problemy od siebie, zmechanizować jego pracę.

9. wychowawca – apostoł, praktykuje dla idei, nastawiony na dawanie – rozdaje myśli, rady, uczucia. Ponad swoje życie osobiste stawia zaspokajanie potrzeb dziecięcych. Postawa jest wyrazem nadopiekuńczości i będzie zaburzać przebieg procesu wychowania.

Wśród wskazówek dla współczesnych nauczycieli za Korczakiem można wymienić następujące postulaty:

- zacząć od poznania siebie i dziecka,

- uznać dziecko za pełnowartościowego człowieka,

- uznać przysługujące mu prawo do miłości, szacunku i swobody,

- stworzyć optymalne warunki do wszechstronnego rozwoju,

- pomóc w rozwiązywaniu problemów,

- dostosować wymagania do indywidualnych możliwości dziecka,

- połączenie teorii z praktyką.

Wg Korczaka wszystkie czynności wykonywane przez nauczyciela – wychowawcę mają na celu zapewnienie harmonijnego rozwoju duchowego dzieci, rozwijanie zdolności i zainteresowań oraz wychowywanie ich w poszanowaniu cnót uniwersalnych – piękna, dobra i wolności.

JAN DAWID

Ur. 26.06.1859r. jako syn nauczyciela w gimnazjum. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego : studia prawnicze i przyrodnicze, nauki przyrodnicze i pedagogiczno – psychologiczne (Lipsk i Halle).

Działalność naukowa : publicystyczna i społeczna współpraca z czasopismami, działalność publicystyczna o społeczno – politycznym zabarwieniu (Warszawa), zmiana kierunku prac naukowych – zainteresowanie filozofią i psychologią religii (Kraków).

Sylwetka J. Dawida.

1. wybitny pedagog – uznawany jest za najwybitniejszego polskiego pedagoga przełomów wieków XIX / XX, a więc trudnego czasu zaborów.

2. unaukowił pedagogikę - przyczynił się do unaukowienia pedagogiki, zainicjował zainteresowanie psychologią wychowawczą. Był autorem wielu prac z dziedziny pedagogiki i psychologii.

3. działacz, organizator – nauczyciel, publicysta, społecznik, oświatowiec, działacz polityczny. Organizator ruchu pedagogicznego.

Istota „duszy nauczycielstwa”.

Dawid pojmował ją, jako „boski pierwiastek w człowieku”. Przyjmował, iż dusza nauczycielstwa kształtuje się poprzez:

- uniezależnienie się od porządku natury,

- nieuleganie zmysłom,

- poszukiwanie moralnego porządku w świecie,

- „dobrowolnie przyjęcie na siebie części ogólnego cierpienia”.

Wskazywał, że formowanie „duszy nauczycielstwa” odbywa się przez wyrzeczenie, przymus i wysiłek.

Dusza nauczyciela,

wg Dawida – „za co się ma i czym jeszcze chciałby być – nauczyciel” – archaizm

- jest wyznacznikiem wartości moralnych.

Cechy stanowiące o istocie „duszy nauczycielstwa”:

- odczuwanie potrzeby doskonałości,

- poczucie obowiązku i odpowiedzialności,

- zamiłowanie do pracy,

- wewnętrzna prawdziwość,

- autonomii,

- odwaga moralna.

Właściwości nauczyciela:

- poczucie duchowej wspólności i jedności z innymi,

- wysoka samoświadomość i świadomość celów wychowawczych,

- entuzjazm,

- poświęcenie,

- „szlachetny aligator”,

- idealista,

- kreatywny,

- stale doskonalący się.

PEDEUTOLOGIA – III WYKŁAD – ZMIENNOŚĆ FUNKCJI NAUCZYCIELA

NAUCZYCIEL:

Współcześnie :

specjalność zawodowa;

odpowiednio przygotowany specjalista do pracy dydaktyczno-wychowawczej

(nauczającej) w instytucjach oświatowo-wychowawczych

→ dawniej też prywatni nauczyciele

synonimy: wychowawca, profesor, dydaktyk, pedagog, wykładowca, instruktor

INDIE – BUDDA:

Nauczyciel – guru, mistrz, członek kasty braminów, wcielenie bóstwa,

autorytet, który nie znał sprzeciwu.

CHINY – KONFUCJUSZ:

Nauczyciel – ten, kto uzyskiwał najniższy stopień na egzaminie

urzędnika państwowego, „karzący jako bóg piekieł”.

EGIPT – GIZA:

??

EGIPT – KAPŁAN:

Nauczyciel – kapłan przygotowujący do zawodów praktycznych,

„dozorca uznający rózgę za najskuteczniejszy środek wychowawczy”

CEL DZIAŁALNOŚCI NAUCZYCIELSKIEJ:

wyposażenie ucznia w umiejętności i wiedzę, które miały mu

zapewnić pozycję społeczną

PERIODYZACJA KULTURY: (GRECJA)

3000 – 1100 r. p.n.e. KULTURA EGEJSKA

- minojska (kreteńska)

- mykeńska achajska)

- cykladzka

1100 r. p.n.e. – VIII/VII w.p.n.e WIEKI CIEMNE

VII/VI – V/IV w. p.n.e. – OKRES KLASYCZNY

IV – I w. p.n.e. – OKRES HELLENISTYCZNY

od I w. (r.30) p.n.e. – OKRES RZYMSKI

GRECJA – NAUCZYCIEL HOMERYCKI:

Nauczyciel homerycki – raczej członek rodziny, który przygotowywał

młodzież do celów stawianych przez ród, np. Fojniks.

GRECJA – NAUCZYCIEL JOŃSKI:

Nauczyciel joński – mistrz z zakresu działalności gospodarczej,

sprawny technik przekazujący swe doświadczenie

(podbudowane filozofią) młodszym.

GRECJA – SPARTA:

Nauczyciel spartański – komendant skoszarowanego oddziału efobów,

przygotowujący żołnierza gotowego na wszystko – w walce

z wewnętrznym i zewnętrznym wrogiem.

(Sparta – Leonidas)

GRECJA – ATENY:

AKROPOL ATEŃSKI

Nauczyciel - Ateński pajdagogos – rzemieślnik (często niewolnik) nauczający indywidualnie, dbający o fizyczne wyrobienie ucznia, jego wykształcenie umysłowe, kulturę ogólną

i przygotowanie obywatelskie. (V w. p.n.e.)

GRECJA – RODZAJE NAUCZYCIELI:

w zależności od typu szkoły mówimy o nauczycielu:

- gramatysta

- lutnista

- kitarysta

- pedotriba

GRECJA – SOFIŚCI:

Sofista – humanista i indywidualista, nauczający wszystkiego i kształtujący ucznia swoją osobowością – Gorgiasz.
Nauczyciele - twórcy wielkich szkół filozoficznych – Sokrates, Platon,
Arystoteles, Epikur

GRECJA – NAUCZYCIEL HELLENISTA:

Nauczyciel hellenistyczny – technik szkolacy pragmatystów,
którego wskaźnikiem dydaktycznej efektywności był egzamin uczniów.

RZYM: Quem dii oderunt, peadagogum fecerunt” - chcąc kogoś ukarać
bogowie czynili go nauczycielem.

RZYM – AOSTA FORUM RZYMSKIE:

Nauczyciel - przekazujący wiedzę niewolnik lub człowiek,
któremu nie powiodło się w innym zawodzie:
- ludi magistra – nauczyciele nauczania  początkowego
- literati – nauczyciele średniego poziomu ogólnohumanistycznego
- retores – nauczyciele studiów prawniczo – retorycznych

RZYM – RETOR:
Retor – to określenie nauczyciela w tym okresie, był to nauczyciel
o ojcowskim sercu dla młodzieży, otwierający drogę do urzędów
i stanowisk państwowych.

PEDAGOGIA – szkoły dla niewolników
– „nieodzownych narzędzi, specjalnie usprawnianych.

ŚREDNIOWIECZE:

KAROL WIELKI:

Nauczyciel – katecheta, ideowy kierownik,
zarządzający ludem dla wspólnoty chrześcijańskiej
i zarazem wychowujący zgodnie z jej wymogami.

ŚREDNIOWIECZE – NAUCZYCIEL:
Nauczyciel – pan (dominus):
-mający zwierzchnictwo
-przekazana przez Boga
Uczeń – poddany:
-jego służebność
-nadane przez Boga

ŚREDNIOWIECZE – SZKOŁA:
Nauczyciel w szkole średniowiecznej miał BEZWZGLĘDNY AUTORYTET, NIEOGRANICZONĄ WŁADZĘ NAD UCZNIEM

RENESANS:
Renesans – nauczyciel niegroźny:
Nauczyciel – ma postępować z uczniem bez zastraszania i gróźb;
ma być przyjacielem i życzliwym kierownikiem ucznia na drodze
do życia własnym ludzkim życiem, do nieograniczonego rozwoju.
KONIECZNOŚĆ znajomości psychiki wychowanka, jego indywidualności, zalet, wad.

RENESANS – NAUCZYCIEL WG J.A. KOMEŃSKIEGO:
Nauczyciel – ktoś, kto rozkoszuje się uczeniem;
Praca nauczyciela przypomina pracę rzeźbiarza, który usiłuje wykuć najpiękniejsze kształty. Nauczyciel – dobry pasterz, strzegący swych owieczek przed wilkami i dzikimi zwierzętami, chroniący przed zejściem na manowce.
Nauczyciel – pilny ogrodnik, pielęgnujący delikatne roślinki w porze wiosennej.
Nauczyciel – wódz zwalczający wszelkiego rodzaju barbarię.

OŚWIECENIE (XVII-XVIIIw.):
Nauczyciel nowożytny – kształcący umysły, ale i wychowujący,
łączący z posiadaną wiedzą zalet;
PRZEDSTAWICIELE:
- Grzegorz Piramowicz
- J.J. Rosseau

NEOHUMANIZM I POZYTYWIZM: (XIXw.)
NEOHUMANIZM – J.H. PESTALOZZI:
Propagował przekonanie, że NAUCZYCIEL, aby mógł skutecznie uczyć:
•powinien znać nie tylko przedmiot, którego naucza,
•otrzymywać odpowiednie przygotowanie pedagogiczne i psychologiczne,
•opanować określone umiejętności dydaktyczne, wychowawcze,
społeczno-oświatowe.
NEOHUMANIZM – A. DIESTERWEG:
Kto tresuje konie, albo daje je tresować, jest bardziej ceniony niż ten,
kto uczy dzieci; również kto ćwiczy rekrutów jest bardziej ceniony
niż nauczyciel.

NOWE WYCHOWANIE:
PAJDOCENTRYZM:
Sytuuje nauczyciela na orbicie indywidualnych potrzeb rozwojowych ucznia;
Przedstawiciele:
- Janusz Korczak
- Maria Grzegorzewska

2 POŁOWA XX w.:
EKSPLOZJA OŚWIATOWA – w związku z postępem naukowo-tech.,
gospodarczym i kulturalnym pojawiła się potrzeba kształcenia permanentnego.

2 POŁ. XX w. - ZAD. NAUCZYCIELA ZW. Z FUNKCJAMI SZKOŁY:
4 ZADANIA NAUCZYCIELA:
1) f. opiekuńcza – stwarzać warunki
2) f. dydaktyczna – uczyć, jak się uczyć
3) f. Wychowawcza – kształtowanie pełnej osobowości
4) f. Edukacyjno-kulturalna – tworzyć społeczny klimat edukacyjny

OKRES PRL-u – MONIZM OŚWIATOWY:
W okresie 45-89 nauczyciel był odtwórcą realizującym zadania edu.
Na podst. gotowych programów pracy; osoba prowadząca, kierująca,
dyrektywna wobec ucznia;
Podstawą działalności nauczyciela jest oczywistość i słuszność jego racji, programu,
podręcznika, urzędnika, wizytatora, a racja dziecka oznacza przystosowanie się
do racji innych.
Nauczyciel jest osobą nadrzędną w stosunku do ucznia.

LATA '90 – PLURALIZM EDUKACYJNY:
Doktryna krytyczno-kreatywna – zakładająca nieskrępowany rozwój osobowości,
uwzględnianie potrzeb, liczenie się z aspiracjami jednostek.

→ Rola kreatywna - nauczyciel jako mistrz, mentor:
- fascynujący intelektualnie uczniów,
- człowiek aktywny, wątpiący, poszukujący,
- nie boi się porażek i błędów,
- chce, aby tacy byli jego uczniowie

→ Rola krytyczna – wyznacza nauczycielowi funkcję pomocnika, prowadzącego
ucznia po „mapie problemów świata”; podążającego za lub obok ucznia;
wspierającego, pomagającego, współorganizującego, ukierunkowującego,
wyznaczającego zakresy edukacji.

KONCEPCJA STEFANA WOŁOSZYNA:
Nauczyciel: technolog, reżyser, socjoterapeuta, psychoterapeuta

Wołoszyn wymienił 8 podstawowych cech,
którymi nauczyciel powinien się charakteryzować:
1 - dobry specjalista o możliwie gruntownej wiedzy i kulturze naukowej
2 - ma budzić w młodzieży zainteresowania, kształcić umiejętność
i nawyki samodzielnego uczenia się i doskonalenia własnej kultury intelektualnej
3 - ma korzystać z ułatwień, jakie daje w pracy dydaktycznej postęp techniczny
4 - ma być „spolegliwym”-  życzliwym młodzieży wychowawcą na płaszczyźnie partnerstwa
5 - ma być życzliwym i fachowym doradcą rodziców
6 - ma być animatorem(inspiratorem), organizatorem, różnych poczynań kulturalnych,
w stosunku do różnych kręgów społecznych
7 - ma prezentować „otwartą postawę” wobec postępu naukowego, pedagogicznego,
społecznego i kulturalnego
8 - ma prezentować wartościową osobowość, nieustannie doskonalącą się wielostronnie

MODEL NAUCZYCIELA W ASPEKCIE WSPOMAGANIA UCZNIA
W PROCESIE WYCHOWANIA:

SCENARIUSZE „SZKOŁY PRZYSZŁOŚCI” I PRZEWIDYWANIA DOT. NAUCZYCIELI

PEDEUTOLOGIA IV WYKŁAD:

EDUKACJA NAUCZYCIELSKA HISTORYCZNA I WSPÓŁCZESNA

(lata 1918-1989 w skrypcie)

Co reguluje współczesną edukację nauczycielską?

-regulowana jest przede wszystkim przez Rozporządzenie Ministra Nauki

i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012r. W sprawie standardów

kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela

4 KOMPONENTY PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA NAUCZYCIELI:

(wg A.T. Pearsona)

1) praktyka

2) wiedza ogólna

3) specyficzna wiedza pedagogiczna

4) znajomość nauczanego przedmiotu

Wg Wincentego Okonia są to 3 grupy przedmiotów:

a) ogólne – kształtujące kandydata na nauczyciela jako człowieka

b) specjalistyczne – czyniące z niego specjalistę

c) [edagogiczno-psychologiczne – kształtujące go jako pedagoga

3 CZYNNIKI, OD KTÓRYCH ZALEŻY KOMPETENTNE NAUCZANIE:

1) wiedza przedmiotowa

2) wiedza profesjonalna

3) refleksyjne doświadczenie praktyczne

SKŁADNIKI KWALIFIKACJI NAUCZYCIELSKICH:

- k. społeczno-moralne

- k. (cechy) fizyczne i zdrowotne

- k. zawodowe – widziane w różnych koncepcjach jako układy:

wiedzy, umiejętności, motywacji, zainteresowań i zdolności planowania,

oraz organizacji i oceny procesów edukacyjnych

KOMPETENCJE PEDAGOGICZNE UZNAWANE

WE WSPÓŁCZESNYCH KONCEPCJACH EDUKACJI NAUCZYCIELSKIEJ:

- poznawcza

- językowa

- wartościująco-komunikacyjna

/- interpersonalna

- kulturowa

- życiowego doradztwa

/- praktyczno-moralna

/- techniczna

HIERARCHIA KOMPONENTÓW EDUKACJI (ZWŁASZCZA NAUCZYCIELSKIEJ)

CZ. BANACH:

1. postawy i wartości

2. umiejętności

3. kanony i treści kształcenia

4. dobór metod i środków pracy pedagogicznej

MODELE SYSTEMU KSZTAŁCENIA NAUCZYCIELI:

(w ostatnim 20leciu, oparte na modelach zachodnich)

W zakresie wiedzy teoretycznej:
- model synchroniczny – opiera się na równoczesnym kształceniu
specjalistyczno - pedagogicznym;
- model diachroniczny – procesy kształcenia specjalistycznego nie następują jednocześnie,
a na ogół kształcenie pedagogiczne następuje po kształceniu specjalistycznym.
W zakresie łączenia teorii z praktyką:
- model jednofazowy – stwarzający więź między przygotowaniem teoretycznym
a praktycznym;
- model dwufazowy- rozdzielający od siebie zajęcia teoretyczne od praktycznych.

PODSTAWOWE PROGRESYWNE TENDENCJE W KSZTAŁCENIU
PRACOWNIKÓW PEDAGOGICZNYCH – WG BLAHOSLAV KRAUS

1 .TENDENCJA GNOSEOLOGICZNA:
/specjalizacyjna/ - koncentruje swoją uwagę na pytaniu:
Co nauczyciel ma wiedzieć?- zarówno w przedmiotach swojej specjalizacji,
ale także z dziedziny: pedagogiki, psychologii, socjologii.

2. TENDENCJA PRAKSEOLOGICZNA:
kładzie nacisk na profesjonalizację i aktywizację kształcenia nauczycieli.
Koncentruje swoją uwagę na pytaniu: co nauczyciel ma umieć praktycznie,
w jakie umiejętności praktyczne ma być wyposażony?

3. TENDENCJA KREACYJNA:
forma funkcjonalnie integrowanej koncepcji kształcenia nauczycieli -
m.in. wprowadzanie nowych form i metod nauczania oraz jego aktualizacji

4. TENDENCJA AKSJOLOGICZNA:
podkreśla zasadnicze znaczenie osobowości wychowawcy, jego systemu wartości.

14 ZASAD EDU. NAUCZYCIELSKIEJ WG CZ. BANACHA:
1. Otwartość , innowacyjność i antycypacyjność.
2. Elastyczność procesu kształcenia studentów.
3. Humanizm procesu kształcenia studentów, generowanie edukacji z sytuacji człowieka w świecie.
4. Prospektywność – poznanie trendów rozwojowych.
5. Ustawiczność – jako kształtowanie umiejętności organizacji samokształcenia i własnego „warsztatu pracy”.
6. Harmonijne przygotowanie do wszystkich funkcji nauczyciela , poszerzanie jego doświadczeń życiowych i pedagogicznych, umożliwianie „sprawdzenia się” do zawodu w czasie studiów.
7.Wykształcenie wyższe i dwuprzedmiotowość – /z wyj.nauczycieli: języka polskiego,
matematyki, kształcenia zintegrowanego i wychowania przedszkolnego/.
8. Naukowość, integracyjność i interdyscyplinarność.
9. Znajomość języków obcych
10. Świadomość cech „szkoły przyszłości” i dowartościowywanie problemów kultury pedagogicznej i etyki zawodowej nauczyciela .
11. Drożność wszystkich form kształcenia i dokształcania.
12. Współpraca uczelni kształcących nauczycieli ze szkołami i placówkami oświatowo – wychowawczymi.
13. Racjonalność i otwartość realizacji pomiędzy przygotowaniem: kierunkowym, ogólnopedagogicznym i metodyczno – sprawnościowym.
14. Dostosowywanie środków finansowych i materialnych do zadań kształcenia studentów
i dokształcania nauczycieli.

A.T. PEARSON:
Do edukacji nauczycielskiej mocno przystaje stwierdzenie:
„im bardziej coś się zmienia, tym bardziej pozostaje takie samo”.

T. GORDON:
Skoro nie dajemy sobie rady z ustalaniem pożądanych zmian programowych -
czy nie należałoby zainteresować się zmianą ludzi przychodzących na studia nauczycielskie?

R. PACHOCIŃSKI:
Mimo wielkich wymagań zgłaszanych wobec nauczycieli przez społeczeństwo,
istota i organizacja ich pracy niewiele zmieniła się od połowy XIX wieku.
Obecne kształcenie kandydatów do zawodu i studiujących nauczycieli
ma mały wpływ na zachowania i postawy nauczycieli.

K. RYAN:
Treść programów kształcenia nauczycieli przypomina wielbłąda,
stanowiącego wytwór działania komitetu ekspertów, a więc będącego
kompromisem wielu poglądów i wielu czynników.

M. DEBESSE:
Czy mamy szanse kształcenia nauczycieli na tyle kompetentnych,
by mogli stawiać czoła wyzwaniom rzeczywistości naznaczonej
postępującym upadkiem humanizmu?

A.W. COMBS:
Nauczyciele uczą raczej tak, jak sami byli uczeni, a nie tak,
jak my ich uczyliśmy, ażeby uczyli.

W. KOMAR:
Czy wystarczy humanistyczno- romantyczne koncentrowanie się na uszlachetnianiu
osobowości nauczyciela – czy raczej należy zastanawiać się jak jego nie-anielskość,
ludzką niedoskonałość wykorzystać do celów edukacyjnych?

PEDEUTOLOGIA – WYKŁAD IV:

ROZWÓJ ZAWODOWY NAUCZYCIELA:

Rozwój – jest to „proces kierunkowych przemian,

w którego toku obiekty przechodzą od form lub stanów prostszych,

mniej doskonałych do form lub stanów bardziej złożonych,

doskonalszych pod określonym względem;
tak rozumiane pojęcie jest ściśle związane z pojęciem postępu”

Zawód – jest to „określony zespół czynności wyodrębnionych

w ramach społecznego podziału pracy, wymagający odpowiedniego

przygotowania (kwalifikacji), wykonywany przez jednostkę stale

lub dorywczo i stanowiący dla niej źródło utrzymania.

Zawód jest jednym z czynników kształtujących osobowość jednostki,
określa jej intelektualny rozwój, wyznacza miejsce w społecznym

podziale pracy i w skali prestiżu, określa przyjmowane systemy

wartości, wzory zachowania, wpływa na aspiracje i ambicje życiowe.”

Rozwój wg Eriksona:

Na podstawie klinicznych obserwacji nad dziećmi, dorastającą

młodzieżą, studentami wyższych uczelni oraz starszymi osobami

Erikson wzbogacił teorię rozwoju osobowości o 3 ważne idee:

• Przez analogię do stadiów psychoseksualnych postulował

psychospołeczne stadia rozwoju ego, w których jednostka

kształtuje nowe nastawienia wobec siebie samej i innych ludzi

ze swojego otoczenia,

• Rozwój osobowości rozpatrywał jako proces trwający nieustannie

przez wszystkie fazy życia, a nie jako proces zakończony w okresie

niemowlęctwa,

• Każde z tych stadiów wymaga nowego poziomu interakcji społecznej,

co może zmienić przebieg rozwoju osobowości albo w kierunku pozytywnym

albo negatywnym.

Erikson zidentyfikował 8 stadiów rozwoju psychospołecznego,

określających cykl ludzkiego życia od niemowlęctwa do starości.

W każdym stadium najważniejsze znaczenie ma pewien szczególny konflikt.

Nigdy nie zostaje on rozwiązany raz na zawsze, to jednak musi być on rozwiązany

w takim stopniu, aby dana jednostka mogła uporać się skutecznie z konfliktami

powstającymi w późniejszych stadiach.

1. Zaufanie czy nieufność ( 1 rok życia)

2. Autonomia czy zwątpienie ( 2 i 3 rok życia )

3. Inicjatywa czy poczucie winy (4 i 5 rok życia)

4. Pracowitość czy poczucie niższości (od 6 do 11 roku życia)

5. Tożsamość czy przemieszczanie ról (okres dorastania

od 12 do 18 roku życia)

6. Intymność czy izolacja (dojrzała młodość)

7. Wielkoduszność czy zaabsorbowanie sobą (wiek średni)

8. Poczucie spełnienia czy rozpacz (wiek starczy)

Rozwój wg Eriksona

STADIUM I – Zależnie od jakości opieki, jaką otrzymuje niemowlę,

uczy się ono ufać swemu otoczeniu, spostrzegać je jako uporządkowane

i przewidywalne lub też uczy się być podejrzliwe, lękliwe i nieufne

wobec chaosu i nieprzewidywalności otoczenia.

Dzięki interakcji nacechowanej zaufaniem tworzą się podstawy zaufania

do samego siebie.

STADIUM II –Zależnie od przebiegu rozwoju zdolności ruchowych

i umysłowych oraz tego, czy dziecko miało sposobność do manipulowania

oraz badania otoczenia, powstaje tego poczucie autonomii, adekwatności

i autokontroli. Nadmierny krytycyzm lub ograniczanie możliwości ćwiczenia

się dziecka w eksploracji sprawia, że staje się ono nieśmiałe i wątpi

we własną adekwatność.

STADIUM III – Zależnie od sposobu w jaki rodzice reagują na inicjowaną

przez dziecko aktywność będzie ono albo samodzielne i przedsiębiorcze,

albo też pełne poczucia winy i przekonane, że jest niezręcznym intruzem

w świecie dorosłych.

STADIUM IV – Zainteresowanie dziecka, tym jak wszystko działa i jak

ono samo powinno działać, prowadzi do ukształtowania się pracowitości

oraz pilności. Można wywołać poczucie niższości u dziecka, gdy te jego

wysiłki są odrzucane jako niemądre, złośliwe czy też kłopotliwe.

W tym właśnie stadium oddziaływania spoza domu zaczynają wywierać

większy wpływ na rozwój dziecka.

STADIUM V – Człowiek nabywa zdolności postrzegania zjawisk w ich

zróżnicowaniu, przyjmowania punktu widzenia innych osób,

odgrywania różnych ról. W efekcie jednostka ma szansę stworzyć

zintegrowane poczucie własnej tożsamości odrębnej od innych,

lecz spójnej i akceptowalnej. Jeśli nie dokona się taka „integracja”

tożsamości, to pojawia się następująca alternatywa:

albo dana jednostka nie wie, kim właściwie jest, albo też przybiera

„negatywną tożsamość” – jakąś rolę społecznie nieakceptowaną,

jak na przykład „dziwaka – narkomana” lub też błazna klasowego.

STADIUM VI – Gdy jednostka osiągnie wiek dojrzały, to jej usiłowania

zmierzające do nawiązania kontaktu z innymi ludźmi mogą doprowadzić

do intymności lub do izolacji – braku bliskich stosunków personalnych.

STADIUM VII – W tym okresie doświadczenia życiowe jednostki mogą

rozszerzyć zakres jej zainteresowań tak, by nie ograniczały się do niej

samej, lecz objęły rodzinę, społeczeństwo lub przyszłe pokolenia.

Taka przyszłościowa orientacja może się nie rozwinąć i zamiast tego

dana osoba może interesować się tylko sprawami materialnymi i własnym

dobrobytem.

STADIUM VIII – W tym ostatnim stadium życia człowiek spogląda

wstecz i w przód – na niewiadomą śmierci . W wyniku rozwiązań dokonanych

na każdym z poprzednich stadiów może cieszyć się spełnieniem życia,

mając poczucie zadowolenia z siebie. Alternatywą jest rozpacz i strach

związany ze świadomością, że nie starczy już czasu, by naprawić błędy

poprzednich etapów.

Sposób w jaki człowiek będzie rozwijał się dalej, w każdym sensie, zależy

w znacznym stopniu od każdego z etapów. Już początki rozwoju mają

znaczący wpływ na późniejszą drogę zawodową .

• Niepomyślne rozwiązanie początkowych kryzysów życia w konsekwencji

niesie zaburzenia na dalszych etapach rozwoju – również rozwoju zawodowego.

• Wykształcona nieufność w rozwoju osobistym skutkuje nieufnością współpracy

z zawodzie (z rodzicami czy innymi nauczycielami).

• Wykształcone w 3 stadium poczucie winy wiąże się z obwinianiem

się za wszystkie niepowodzenia pedagogiczne (nawet te, które nie zależą

od osoby nauczyciela).

• Niekorzystne wyniki kryzysów na płaszczyźnie rozwoju osobistego mają

także negatywne konsekwencje i wpływają na pole kryzysów rozwoju zawodowego.

• Wszystkie negatywne skutki rozwojowe odbijają się więc na pracy zawodowej

albo wcześniej na jej złym wyborze.

Rozwój zawodowy – to proces rośnięcia i uczenia się, któremu podporządkowane

są wszelkie przejawy zachowania zawodowego, stopniowy wzrost i zmiany

zdolności jednostki do określonych rodzajów zachowania zawodowego .

Rozwój zawodowy należy pojmować jako naturalny, integralny składnik

rozwoju ogólnego – nie mogę rozwijać się zawodowo, a zarazem nie dbać

i nie zajmować się innymi obszarami swojego życia.

PODSTAWOWE FUNKCJE ROZWOJU ZAWODOWEGO:

• poszerzanie wiedzy - pomocnej w sytuacjach problemowych,

zwłaszcza w pracy koncepcyjnej;

• uczenie się na podstawie doświadczeń - zdobywanie wiedzy

praktycznej poprzez obserwację siebie i innych pracowników

oraz wdrażanie nowych rozwiązań do wykonywanej pracy;

• rozwój nowych postaw i przekonań - zmiana dotychczasowych

poglądów, przeformułowywanie systemu wartości, zasad i norm postępowania;

• możliwość odbudowywania kwalifikacji zawodowych - dotyczy wymiaru

jednostkowego i odnosi się do indywidualnych kompetencji pracownika,

ich diagnozowania i podnoszenia na wyższy poziom;

• współpraca i wkład w rozwój personelu - dzielenie się wiedzą

i umiejętnościami, korzystanie z zasobów wiedzy innych pracowników,

wzajemne uczenie się i działanie (coaching, mentoring, peertutoring).

OKRESY ROZWOJU ZAWODOWEGO WG K. CZARNECKIEGO:

1. Okres preorientacji zawodowej dzieci

(od urodzenia do 10 roku życia)

2. Okres orientacji zawodowej młodzieży

(od 11 do 15 roku życia)

3. Okres szkolnego uczenia się zawodu

(od 16 do 25 roku życia)

4. Okres kwalifikowanej pracy zawodowej dorosłych

(od 18 do 70 roku życia)

5. Okres reminiscencji i refleksji społeczno – zawodowej emerytów

(po przejściu na emeryturę)

OKRES PREORIENTACJI ZAWODOWEJ DZIECI:

• Obserwacja i naśladownictwo prostych czynności zawodowych

• Rozwój wiedzy o zawodach

• Rozwój wiedzy o czynnościach zawodowych

• Rozwój wiedzy o prostych narzędziach pracy człowieka

• Prozawodowe marzenia i nastawienia dziecięce

• Rozwój wiedzy o źródłach zawodu i pracy człowieka

OKRES ORIENTACJI ZAWODOWEJ MŁODZIEŻY:

• Rozwój zainteresowań i zamiłowań zawodowych

• Ujawnianie się zdolności i uzdolnień kierunkowych

• Rozwój i dojrzewanie motywacji wyboru dziedziny

• Rozwój i dojrzewanie decyzji wyboru zawodu

• Decyzja wyboru zawodu

OKRES SZKOLNEGO UCZENIA SIĘ ZAWODU:

• Adaptacja, identyfikacja i stabilizacja szkolno -zawodowa

• Recepcja treści kształcenia zawodowego

• Strukturyzacja i interioryzacja treści kształcenia zawodowego

• Sukcesy szkolno - zawodowe

• Kwalifikacje i kompetencje szkolno - zawodowe

• Plany dalszego rozwoju społeczno - zawodowego

OKRES KWALIFIKOWANEJ PRACY ZAWODOWEJ DOROSŁYCH:

• Dojrzewanie decyzji podjęcia pracy zawodowej

• Decyzja pracy zawodowej

• Adaptacja społeczno - zawodowa

• Identyfikacja i stabilizacja społeczno - zawodowa

• Dokształcanie i doskonalenie się społeczno - zawodowe

• Rekwalifikacja społeczno - zawodowa

• Szczytowe osiągnięcia społeczno - zawodowe stopniowy

regres aktywności społeczno - zawodowej

• Wycofanie się z pracy społeczno – zawodowej

OKRES REMINISCENCJI I REFLEKSJI
SPOŁECZNO - ZAWODOWEJ EMERYTÓW:

• Adaptacja do zmienionej sytuacji społeczno - zawodowej

• Dominacja reminiscencji i refleksji społeczno - zawodowej

• Schyłek życia pozawodowego

ROZWÓJ ZAWODOWY NAUCZYCIELA:

Rozwój nauczycieli ma znaczenie dla ich życia osobistego

i zawodowego, a także dla polityki edukacyjnej i otoczenia szkolnego,

w którym pracują. Na każdym etapie życia i kariery nauczyciele znajdują

się w szczególnej fazie rozwoju osobistego i zawodowego.

Uczenie się zawodu przez profesjonalistów jest częścią ich szerszego rozwoju,

ważne jest, by rozpoznać pozytywne i negatywne wpływy, które mogą być

z nimi związane. Istnieją pewne teorie dotyczące umiejętności zawodowych,

które opisują i wyjaśniają różnice między nauczycielami.

Powszechnie przyjmuje się pogląd, że nauczyciele uczą się poprzez zdobywanie

doświadczenia.

Rozwój zawodowy nauczyciela – to uporządkowany, systematyczny

proces zmian w obszarach jego postaw osobistych, koncepcji

wychowawczo – dydaktycznych, wiedzy, umiejętności i praktycznego

funkcjonowania, zmierzający do optymalizacji jego efektywności zawodowej

i osobistej satysfakcji z pracy.

ROZWÓJ OSOBISTY, A ZAWODOWY NAUCZYCIELA:

Rozwój zawodowy jest istotnie związany z procesem rozwoju osobistego .

Związek ten wydaje się być dwukierunkowy.

1. Poziom osobistej dojrzałości nauczycieli decyduje o wielu aspektach

ich pracy w szkole np.:

• Wiarygodności w oczach wychowanków .

• Zdolności oddziaływania na ich postawy poprzez modelowanie.

• Poziomie współpracy w zespole nauczycielskim, w tym zwłaszcza

wsparciu, jakie nauczyciele mogą sobie wzajemnie świadczyć.

• Zdolności do dawania sobie rady z osobistymi problemami i emocjami,

oddzieleniu problemów w pracy od życia osobistego, zdolności radzenia

sobie ze stresem i zjawiskami związanymi z wypaleniem zawodowym.

2 . Postępy w rozwoju zawodowym wpływają na nauczyciela
na poziomie osobistym np..:

• Pomagają weryfikować potencjał osobisty

• Stymulują rozwój umiejętności

• Mogą wpływać na zmianę postaw wobec siebie i otoczenia

w kierunku większej dojrzałości. Relacja pomiędzy rozwojem

osobistym i zawodowym nauczycieli ma charakter cyrkularny,

polega na wzajemnej stymulacji.

MODEL ROZWOJU ZAWODOWEGO NAUCZYCIELA WG R. HARRE:

W koncepcji tej rozwój zawodowy ujmuje się w 2 obszarach:

• Umiejętności podejmowania działań niezbędnych do skutecznego

wykonywania zadań zawodowych

• Umiejętności bycia – postaw (emocji, motywacji i teorii)

dotyczących stosunku do siebie oraz możliwości kierowania

swoim rozwojem.

Rozwój zawodowy wypływa z rozwoju osobistego i polega

przede wszystkim na rosnącej niezależności w myśleniu

i działaniu oraz indywidualizacji.

PROCES ROZWOJU SKŁADA SIĘ Z 4 ETAPÓW:

ETAP I Konwencjonalizacja:

– Nauczyciel przechodzi od przygotowywania się do zawodu

do stawania się nauczycielem.

Posługuje się nabytymi uprzednio procedurami i nawykami,

podporządkowuje się zewnętrznym autorytetom i zaleceniom,

poddawany jest zewnętrznym ocenom.

Bycie nauczycielem oznacza posiadanie wiedzy i napotykanie

na duże trudności w jej zastosowaniu.

ETAP II Przyswajanie:

– Nauczyciel w drodze treningu przyswaja sobie emocje,

motywacje i przekonania związane z profesją, rozwija

poczucie osobowej tożsamości. Nadal ważne są dla niego zewnętrzne

autorytety, a także ogólne zasady. Ocena pozostaje zewnętrzna.

Bycie nauczycielem oznacza posiadanie umiejętności niezbędnych

do podejmowania zadań zawodowych.

ETAP III Transformacja:

– polega na kształtowaniu własnych poglądów i metod pracy .

Nauczyciel nabiera odwagi w samodzielnym poszukiwaniu

efektywnych dla siebie procedur. Źródłem autorytetu są wciąż

inni nauczyciele, lecz wzrasta zaufanie do siebie.

Oceny dokonują inni nauczyciele (kontrola rówieśnicza).

Teraz bycie nauczycielem to bycie profesjonalistą.

ETAP IV Uzewnętrznienie:

– czyli publiczne manifestowanie siebie w działaniu.

Nauczyciel uświadamia sobie, iż każdy wzorzec działania

jest unikalny. Licząc się ze zdaniem współpracowników,

sam stanowi dla siebie główne źródło autorytetu i oceny.

Nauczanie staje się sztuką.

MODEL ROZWOJU ZAWODOWEGO NAUCZYCIELA WG BUTLERA:

Rozwój zawodowy nauczyciela wg Butlera składa się

z pięciu etapów:

1.Nowicjusz

2. Zaawansowany początkujący nauczyciel

3. Kompetentny nauczyciel

4. Biegły nauczyciel

5. Ekspert

ETAP I Nowicjusz

– rozpoczynając karierę zawodową, nauczyciel zachowuje się

według znanych sobie reguł. Jego działanie jest sztywne,

odtwórcze i w małym stopniu wrażliwe na rzeczywistość.

Aby przejść przez ten etap musi zacząć zastanawiać się nad swoim

postępowaniem.

ETAP II Zaawansowany początkujący:

- nauczyciel wierzy, że zna odpowiedź na wszystkie problemy,

wie jakie zachowania pasują do danej sytuacji i jest

sytuacyjnie skuteczny. Jest przekonany, że pojawiające się problemy

mają jedno rozwiązanie i ktoś je zna. Dalszy rozwój zależy

od wsparcia ze strony środowiska: powinno ono stwarzać

nauczycielowi przestrzeń do samodzielnego rozwiązywania problemów,

zbudowania zaufania do swojej wiedzy praktycznej iumiejętności

dokonywania refleksji.

ETAP III Kompetentny nauczyciel:

– jest nastawiony zdecydowanie analitycznie.

Ma za sobą co najmniej 3 lata pracy, tworzy długofalowe plany

oparte na świadomym rozumieniu problemu. Brakuje mu wciąż szybkości

i elastyczności. Na tym etapie wiedza i umiejętności podlegają świadomemu

porządkowaniu . Dla przejścia do następnego etapu konieczne jest ograniczenie

analizy, a poszerzenie pola percepcji i podejmowanie działań z tej perspektywy.

Pomocne są też wprowadzone w trakcie szkoleń profesjonalnych symulacje

i inne ćwiczenia, umożliwiające praktyczne ćwiczenie umiejętności.

ETAP IV Biegły nauczyciel:

– ma co najmniej 5 lat pracy za sobą.

Postrzega całościowy obraz sytuacji, kieruje się własnym

doświadczeniem i wynikami analizy sytuacji. Postrzega znaczenie

wydarzeń z perspektywy długofalowych celów.

Dalszy rozwój stymulują studia przypadków, pokazujące obszary

kompetencji i deficytów nauczyciela.

ETAP V Ekspert:

- ma potężne doświadczenie. Opierając się na intuicyjnym

rozumieniu sytuacji, koncentruje się na istocie problemu.

Jest bardzo sprawny w diagnozowaniu sytuacji i podejmowaniu

odpowiednich działań, gdyż jego perspektywa jest holistyczna.

Sposobność do dalszego rozwoju daje mu dokumentowanie

działań, dające szansę na usprawnienie refleksji.

ETAPY ROZWOJU WG R. KWAŚNICY:

Podstawą tej typologii jest model rozwoju moralnego jednostki,

zachodzący pod wpływem zmian struktur poznawczych i postaw

jednostki wobec otoczenia L . Kohlberga.

Rozwój zawodowy nauczyciela przebiega od stadium wchodzenia

w rolę zawodową, poprzez pełną adaptację do tej roli,ku fazie

twórczego jej przekraczania i zastępowania przepisu roli

indywidualną samoświadomością i poczuciem tożsamości.

Proces ten dzieli się na 3 stadia:

1. Stadium przedkonwencjonalne

– polega na tym, że nauczyciel naśladuje wzory zachowań

pożądane, nagradzane i akceptowane w środowisku,

ale nie w pełni je sobie uświadamia i rozumie.

Nie rozróżnia też stojących za nimi racji.

2. Stadium konwencjonalne

- dotyczy nauczyciela, który zna i rozumie wzorce postępowania

nauczycielskiego, jest także świadom stojących za nimi racji,

ale uzasadnienia pochodzą z zewnątrz. Dąży do wypełniania

zinstytucjonalizowanego wzorca postępowania, utrwalonego

w tradycji i wiedzy pedagogicznej. Pełna adaptacja do roli

polega na akceptacji „przypisu” tej roli (wyznaczonych

przez nią celów, działań i powinności, reguł funkcji i uzasadnień).

Nauczyciel staje się jednak coraz bardziej samodzielny w doborze

środków i konkretnych rozwiązań.

3. Stadium postkonwencjonalne

- przejawia się w dwojaki sposób:

• w krytycznym podejściu nauczyciela do konwencji związanej

z rolą zawodową, co wyraża się w badaniu jej źródeł,

poszukiwaniu własnych uzasadnień, modyfikowaniu standardów

związanych z rolą,

• w uniezależnieniu się, twórczym wykorzystaniu wiedzy, kształtowaniu

osobistej koncepcji nauczyciela i siebie samego jako osoby,

własnych sposobów działania.

SCHEMATYCZNY MODEL KARIERY NAUCZYCIELA WG HUBERMANA:

Najbardziej miarodajne badania nad karierami zawodowymi nauczycieli

zostały przeprowadzone przez Michaela Hubermana wśród szwajcarskich

nauczycieli szkół średnich, przez zespół Sikesa wśród nauczycieli angielskich

oraz przez Fesslera i Christensena wśród nauczycieli amerykańskich.

Ich prace dowodzą, że nauczyciele przechodzą przez pięć wyraźnych faz:

1. Rozpoczęcie kariery (1–3 rok pracy)

- wstępne zaangażowanie, łatwe lub bolesne początki

2. Stabilizacja (4–6 rok pracy)

– odnajdywanie zaangażowania (konsolidacja, emancypacja,

integracja z kolegami z pracy)

3. Eksperymentowanie – ocena sytuacji (7–18 rok pracy)

– nowe wyzwania, nowe troski, odpowiedzialność, konsternacja

4. Uspokojenie – konserwatyzm (19–30 rok pracy)

– osiągnięcie zastoju zawodowego, poczucie śmiertelności,

zakończenie starań o awanse, zadowolenie lub stagnacja

5. Wyłączenie się z zawodu „spokojne” lub „gorzkie”

(powyżej 31 roku pracy), faza końcowa

– zwiększona troska o uczenie się dzieci i rosnące zainteresowanie

sprawami pozazawodowymi, rozczarowanie, ograniczanie

działalności i zainteresowań zawodowych.

KRYZYS ROZWOJU ZAWODOWEGO:

Kryzys rozwoju zawodowego nauczyciela to stan, kiedy uświadamia

on sobie głębokie rozbieżności pomiędzy swoimi zamysłami

i możliwościami, a osiąganymi rezultatami działalności pedagogicznej,

przeżywa brak widoków na poprawę sytuacji materialnej i traci

zdolność do samorealizacji.

Można wyróżnić:

• kryzys adaptacji zawodowej,

• kryzys pracy rutynowej

• kryzys schyłkowego okresu pracy zawodowej

Kryzys adaptacji zawodowej:

Początkujący nauczyciel musi „wejść” do grona pedagogicznego,

ustanowić odpowiednie relacje z ludźmi różnego wieku i płci,

musi określić się wobec norm i zasad funkcjonujących w szkole,

musi na każdym kroku weryfikować stan przygotowania w uczelni

pedagogicznej w zetknięciu z realiami pracy. Złożoności okresu adaptacji

mogą prowadzić do kryzysu, gdy sytuacje i stawiane przed nauczycielem

wymogi formalne zbyt drastycznie odbiegają od antycypowanych

przez niego ról zawodowych. Największy ich konflikt występuje u młodych

nauczycieli mających ambicje pracować twórczo.

Kryzys pracy rutynowej:

Pojawia się po 10 – 15 latach pracy zawodowej nauczyciela

i związany jest z „wypaleniem”, czyli zjawiskiem nieuchronnej

destrukcji jaka zachodzi w psychice osób, których praca zawodowa

polega na stałej koncentracji na problemach innych ludzi,

które zbytnio eksploatują swe siły „w dawaniu siebie innym”.

W następstwie tego nauczyciel przestaje odczuwać możliwości

swojej twórczej samorealizacji, a praca staje się dla niego monotonna

i mechaniczna. Prowadzi to do przemienienia się nauczyciela

w funkcjonariusza – formalistę, który poprawnie wykonuje swoją

„taśmową” pracę. Kryzys ten często doprowadza do odejścia ze szkoły,

szczególnie w sytuacjach konfliktowych.

Kryzys w schyłkowym okresie pracy zawodowej:

W efekcie długiej pracy zawodowej nauczyciel mając ogromny

bagaż doświadczeń, często bardzo twórczych, może stanąć

wobec konieczności (lub spotkać się z żądaniem) dokonania

zasadniczej korekty swojej pracy, która wynika ze złożonego

procesu zmiany świata wartości uczniów. Nauczyciel głęboko

doświadczony widząc, że uczniowi w życiu może przydać się

wszystko, niczego nie modyfikuje, samouspokajając się

w uczciwości czynienia tak, jak go kiedyś przygotowano.

Postawa taka nie może być akceptowana przez podmioty

procesów edukacyjnych, dlatego nawet doświadczony nauczyciel

zmuszony jest „dostrajać się” do sytuacji co może dodatkowo

pogłębiać poczucie niezadowolenia i w efekcie prowadzić

do odejścia nauczyciela.

Przezwyciężanie kryzysów zawodowych wiąże się ze zdolnością

nauczyciela do przewartościowania dotychczasowej koncepcji pracy

i odkrywaniem nowych sposobów samorealizacji. Nie zawsze

udaje się skutecznie przezwyciężyć stresujące sytuacje zawodowe.

Wówczas może dojść do powstania patomechanizmów zawodowych,

np. syndromu wypalenia zawodowego lub deformacji osobowościowych.

NEGATYWNE SKUTKI KRYZYSÓW ZAWODOWYCH:

1. WYPALENIE ZAWODOWE:

- to proces nieuchronnej destrukcji, jaki zachodzi

w psychice osób, które zbytnio eksploatują swoje siły

w „dawaniu siebie” innym ludziom. Wykracza ono znacznie

poza zwykłe zniechęcenie .

Objawy wypalenia zawodowego:

1. Fizyczne – narastające zmęczenie, bóle głowy, pleców,

żołądka, bezsenność.

2. Behawioralne – łatwe okazywanie złości, duża zmienność zachowania.

3. Psychologiczne – przygnębienie, uczucie znudzenia, zniechęcenia.

Skutki wypalenia zawodowego:

1. Zwiększona absencja.

2. Duża płynność kadr .

3. Niska jakość świadczonych usług .

4. Często rezygnacja z pracy.

5. Pogarszanie się stosunków z innymi ludźmi.

KLASYFIKACJA DEFORMACJI NAUCZYCIELSKICH

OSOBOWOŚCI WG K. SUSZKA:

Awans zawodowy – to przejście pracownika na wyższe stanowisko,

osiągnięcie wyższego szczebla w hierarchii zawodowej, osiągnięcie

wyższej grupy osobistego zaszeregowania, a także zwiększenie

odpowiedzialności za wykonaną pracę, często zwiększenie udziału

we władzach zakładu i podniesienie prestiżu społecznego.

SZCZEBLE AWANSU ZAWODOWEGO NAUCZYCIELI:

Nowy system awansu zawodowego nauczycieli został wprowadzony

w 2000 r. Karta nauczyciela ustala 4 hierarchiczne stopnie awansu

zawodowego nauczycieli:

1. Nauczyciel stażysta

2. Nauczyciel kontraktowy

3. Nauczyciel mianowany

4. Nauczyciel dyplomowany

Nauczyciel stażysta

Osoba rozpoczynająca pracę w szkole uzyskuje szczebel nauczyciela stażysty

i jest zobowiązana do podjęcia stażu na stopień nauczyciela kontraktowego.

Staż ten trwa 9 miesięcy. Nauczycielowi zostaje przydzielony opiekun stażu.

Warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego szczebla jest:

1. Posiadanie kwalifikacji merytorycznych i pedagogicznych.

2. Odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną.

3.Uzyskanie po rozmowie akceptacji komisji kwalifikacyjnej

Nauczyciel kontraktowy

Nauczyciele kontraktowi nie mają obowiązku podejmowania stażu na kolejne

stopnie awansu zawodowego. Staż trwa 2 lata 9 miesięcy,

natomiast jeżeli osoba posiada tytuł doktora skraca się on do 1 roku

i 9 miesięcy. Warunkiem nadania nauczycielowi kontraktowemu

kolejnego stopnia awansu zawodowego jest:

1. Posiadanie kwalifikacji merytorycznych i pedagogicznych.

2. Odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną.

3. Zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną.

Nauczyciel mianowany

Nauczyciel mianowany nie ma obowiązku podejmowania stażu

na stopień nauczyciela dyplomowanego.

Staż trwa kolejne 2 lata i 9 miesięcy. Na tym etapie nauczyciel

nie ma już opiekuna stażu. Warunkiem nadania nauczycielowi

mianowanemu kolejnego stopnia awansu zawodowego jest:

1. Posiadanie kwalifikacji merytorycznych i pedagogicznych.

2. Odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego.

3. Nauczyciel mianowany uzyskuje akceptację komisji kwalifikacyjnej

po dokonaniu analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadzonej rozmowie.

Nauczyciel dyplomowany

Uzyskanie tego stopnia jest górną granicą awansu zawodowego.

Osoba na tym szczeblu ma dwa wyjścia albo poczuje się wypalona

zawodowo, albo będzie szukała kolejnych celów do realizacji.

*Nauczycielowi,który w trakcie pracy zawodowej uzyskał wyższy poziom wykształcenia

niż określony w akcie nadania stopnia awansu zawodowego, dyrektor szkoły lub określony

organ, wydaje na wniosek nauczyciela nowy akt nadania odpowiedniego stopnia awansu

zawodowego, uwzględniający uzyskany poziom wykształcenia.

Nauczyciel, który nie uzyskał akceptacji lub nie zdał egzaminu odpowiednio przed komisjami

może ponownie złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego

po odbyciu, na wniosek nauczyciela i za zgodą dyrektora szkoły, dodatkowego stażu

w wymiarze 9 miesięcy, z tym że:

1) nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy mogą przystąpić ponownie odpowiednio

do rozmowy z komisją kwalifikacyjną lub do egzaminu przed komisją egzaminacyjną

tylko jeden raz w danej szkole;

2) nauczyciel mianowany w przypadku powtórnego nieuzyskania akceptacji przed kolejnym

ubieganiem się o uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej jest obowiązany do odbycia

stażu w wymiarze określonym.

Porównanie awansu zawodowego

nauczycieli w Polsce i krajach UE: