Metody kreatywne (twórcze)-polegają na samodzielnym rozwiązywaniu zadań przez ćwiczącego lub grupę. Sposób realizacji w samym założeniu stwarza warunki do samodzielnego różnorodnego wykonywania ćwiczeń. Nauczyciel może inspirować uczniów przez odpowiednie postawione zadanie. Inspiracja może też być muzyka, przybór, niestereotypowe urządzenia itp. Metoda wychodzi naprzeciw nowoczesnym trendom w pedagogice. Nauczyciele w zakresie swoich przedmiotów maja uczyć uczniów twórczego i samodzielnego działania. Zamiarem jest wychowanie człowieka kreatywnego na stanowisku pracy, w domu, realizacji własnych zainteresowań itp. W każdej lekcji wf powinien być zaproponowany kreatywny sposób rozwiązania jakiegoś problemu, zadania.
W tej grupie wyróżniamy:
1.Labanda
2.orffa
3.kniesów
4.problemowa.
Metoda R. Labana:
Z niej wywodzi się współczesna koncepcja wychowania fizycznego powszechnie realizowana w W. Brytanii i krajach niemieckojęzycznych. R. Laban wsławił się koncepcją tzw. 'gimnastyki twórczej', w naszym kraju znanej pod nazwą 'improwizacji ruchowej'. W jego metodzie odchodzi się od ruchu odwzorowywanego, wykonywanego na komendę, na rzecz ruchu podejmowanego zgodnie z własną inwencją, fantazją i doświadczeniem. Zgodnie z ta koncepcją ćwiczenia gimnastyczne powinny przybierać formę zadań otwartych, które zapewniają dużo swobody, możliwości decydowania o sposobie wykonywania ruchu i tym samym wyrażania swojej indywidualności. Rudolf Laban hołdował zasadzie, iż w wychowaniu fizycznym nie chodzi o to, 'czego się nauczyliśmy', ale 'jakimi się Stajemy' tzn.: jest to odwołanie się do koncepcji wychowania naturalnego i postawienie na twórczy rozwój jednostki.
Podstawowymi zasadami prowadzenia zajęć ruchowych wg Labana są:
każdy ćwiczący wykonuje zadania ruchowe na swój ( bez pokazu),
zajęcia prowadzone są w luzno ustawionej grupie, a pozycja wyjściowa do ćwiczeń jest dowolna dla każdego dziecka,
elementami towarzyszącymi wykonywaniu zadań ruchowych może być muzyka.
Tematyka zadań ruchowych wywodzi się z pięciu zasadniczych tematów:
1. Wyczucie (świadomość) własnego ciała.
2. Wyczucie ciężaru i czasu.
3. Wyczucie przestrzeni.
4. Rozwijanie wyczucia płynności ruchu i ciężaru ciała w przestrzeni i czasie.
5. Adaptacja ruchów własnych do ruchów partnera lub grupy.
Przy konstruowaniu toku zajęć obowiązują trzy zasady:
1. Zasada wszechstronności.
2. Zasada naprzemienności wysiłku i rozluznienia.
3. Zasada stopniowania trudności.
W tej koncepcji wychowania fizycznego dziecko ćwiczy to, na co ma ochotę i na co je stać. Liczy wyłącznie na siebie, ponieważ nikt niczego mu nie narzuca, ale i nikt mu nie pomaga. Przykłady ćwiczeń w obrębie w.w tematów generalnych.
TEMAT I: Wyczucie (świadomość) ciała.
Relaksacja:
- dziecko manipuluje, bawi się własnymi rękami, nogami, palcami, wykonuje wszelkie możliwe ruchy w stawach w sposób dowolny;
1. Gąsienica - leżenie przodem, dzieci pokazują jak porusza się gąsienica;
2. Słoń, wróbel, kot - naśladowanie ruchem wymienionych zwierząt (pokażcie jak porusza się kot, który próbuje upolować mysz );
3. Bal lalek - przy muzyce dzieci pokazują jak tańczą lalki marionetki, muzyka milknie lalki kłaniają się;
4. Kwiatek - dzieci pokazują jak rozwija się kwiatek, gdy świeci słońce i jak się zamyka, gdy słońce zachodzi:
5. Sprawdzanie, do jakich okolic swojego ciała możemy dosięgnąć pięścią, łokciem, palcami nóg, kolanem, głową;
6. Dotykanie jedną częścią ciała do drugiej, np.: łokieć wita się z piętą, czoło wita się z kolanem, nos wita się z ręką .
7. Z towarzyszeniem muzyki żywiołowej: zwijanie i rozwijanie ciała w pozycji leżącej, tańczą same ręce, same nogi, sama głowa,
8. Z towarzyszeniem muzyki: swobodny taniec indywidualny, na pauzę zatrzymanie się i dotknięcie jedną częścią ciała do drugiej, np. łokciem do kolana.
Scenariusze zabaw i ćwiczeń gimnastycznych prowadzonych metodą A.M.Kniessów.
Nr 1
pomoce: dwie grzechotki dla każdego dziecka
1. Dzieci wchodzą na salę w rytm melodii i biorą po dwie grzechotki.
2. Ustawienie dowolne, uderzenie przed sobą grzechotką w rytm, rytmizowanie: dzień – do – bry.
3. Swobodne poruszanie się po sali, potrząsanie grzechotkami w górze, przed sobą, za sobą, wygrywanie dowolnego rytmu.
4. Psychomotoryczna aktywizacja grupy: muzyka – rytm
– luźny marsz po całej sali z naśladowaniem gry na flecie,
– w rozkroku energiczny skłon tułowia w przód i uderzenie 4 razy między stopami, wznos ramion w górę i uderzenie grzechotkami nad głową 4 razy,
– ugięcie nogi prawej i uderzenie grzechotkami 4 razy pod kolanem i powrót do postawy z równoczesnym uderzeniem grzechotkami przed sobą (zmiana nogi),
– bieg i rytmiczne uderzanie grzechotkami: 4 razy przed sobą, 4 razy nad głową, 4 razy za sobą,
– Siad rozkroczny – skłon w przód i rytmiczne uderzanie grzechotkami o podłogę 4 razy a następnie na 1, 2, 3, 4 – wznos ramion,
– Siad skulny – toczenie grzechotek palcami stóp do przodu i z powrotem,
– Podskoki do przodu i uderzanie grzechotkami przed sobą, podskoki do tyłu i uderzanie grzechotkami nad głową, podskoki w bok w jedna stronę i uderzanie grzechotkami o siebie (to samo w drugą stronę).
5. Improwizacja ruchowa
– dowolny taniec z grzechotkami do słyszanej muzyki,
– wykonanie ćwiczeń kształtujących według własnej inwencji bez podawania rytmu, a następnie w rytmie.
6. Ćwiczenia korektywne stóp – siad skulny podparty, grzechotki leżą przed stopami, ustawienie stopami grzechotek.
7. Ćwiczenie oddechu – w dowolnej pozycji dmuchanie w grzechotkę tak, aby ja potoczyć do wyznaczonego miejsca.
8. Marsz i złożenie grzechotek.
Metoda problemowa wg Wincentego Okonia:
„Najogólniej biorąc, przez nauczanie problemowe rozumiemy zespół takich czynności, jak organizowanie sytuacji problemowych, formułowanie problemów, udzielanie uczniom niezbędnej pomocy w rozwiązywaniu problemów i sprawdzaniu tych rozwiązań, wreszcie kierowanie procesem systematyzowania i utrwalania tak uzyskanej wiedzy”.
Zajęcia prowadzone tą metodą powinny charakteryzować się:
- stawianiem zadań ruchowych możliwych do wykonania przez dzieci
- stopniowym wzbogaceniem zadań ruchowych elementami oceny i samooceny
- umożliwianiem indywidualnych torów czynności w trakcie realizacji zadań ruchowych
- stosowanie typowych i nietypowych przyborów i urządzeń
Efekty stosowania metody problemowej:
1. Nauczanie problemowe daje lepsze efekty w zakresie przyswajania wiadomości i ich trwałości niż nauczanie oparte na metodzie podającej,
2. Zdobyta wiedza w wyniku rozwiązywania problemów jest bardziej operatywna niż wiedza i umiejętności zdobyte w gotowej postaci,
3. Nauczanie problemowe daje również lepsze efekty w dziedzinie rozwoju umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy
Struktura każdego problemu ma dwa zasadnicze elementy:
- cel, do którego człowiek zmierza,
- dane początkowe, czyli informacje zawarte w sytuacji problemowej
J. Kozielecki wyróżnił w zależności od poziomu danych początkowych problemy otwarte i zamknięte.
1. W problemach otwartych poziom informacji jest bardzo niski. Dziecko nie posiada żadnych danych o możliwych rozwiązaniach problemu.
2. Problemami zamkniętymi będziemy nazywać problemy, w których dany jest zbiór możliwych rozwiązań. Zadanie dziecka polega na wyborze jednego z nich.
Fazy rozwiązywania problemów:
- dostrzeganie problemu,
- analiza sytuacji problemowej,
- wytwarzanie pomysłów rozwiązania,
- weryfikacja pomysłów.
Przeszkody w rozwiązaniu problemów:
a) błędne nastawienie,
b) fiksacja funkcjonalna.