PEDIATRIA WYKŁAD 3 01.03.13

KARMIENIE NATURALNE I SZTUCZNE NIEMOWLĄT. ZASADY RACJONALNEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY. ZAPOTRZEBOWANIE NA WITAMINĘ D3.

ŻYWIENIE jest ważnym czynnikiem pozwalającym w pełni zrealizować wrodzony, genetycznie uwarunkowany potencjał zdrowotny i rozwojowy dziecka.

KARMIENIE NATURALNE:

-naturalny i rekomendowany sposób żywienia niemowlęcia

-WHO zaleca karmienie dziecka wyłącznie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia

-korzystne jest utrzymanie karmienia piersią do końca 1-go roku życia przy stopniowym wprowadzaniu odpowiednich grup pokarmów w drugim półroczu życia

-należy zacząć wkrótce po urodzeniu dziecka – optymalne w ciągu pół godziny

-wszystkie zdrowe noworodki powinny być karmione pokarmem matki, jedynie w wyjątkowych przypadkach karmienie piersią jest niemożliwe

-noworodka należy karmić piersią na żądanie tzw wówczas, gdy sygnalizuje głód, nie należy wyznaczać sztywnych godzin karmienia

-głód objawia się u noworodka płaczem, niepokojem, wzrostem aktywności, pojawia się także objaw szukania

-podczas jednego posiłku dziecko należy karmić kolejno z obu piersi

-ilość karmień zmniejsza się stopniowo wraz z wiekiem dziecka

-karmienie na żądanie oznacza także karmienie z inicjatywy matki (przepełnienie piersi)

-pokarm matki zaspokaja głód i pragnienia dziecka

-dziecko karmione wyłącznie piersią nie wymaga dopajania

-podawanie dodatkowych płynów może osłabić potrzebę ssania, zmniejszyć wypływ mleka oraz spowodować zmniejszenie wydzielania prolaktyny

-pokrycie potrzeb żywieniowych ocenia się na podstawie stałych przyrostów masy ciała oraz prawidłowego zachowania

-wprowadzenie pokarmów uzupełniających (po 6 msc życia) jest konieczne ze względu na szybkie tempo wzrostu niemowlęcia, zwiększone zapotrzebowanie na energię i inne składniki odżywcze, oraz rozwój umiejętności gryzienia, połykania i samodzielnego jedzenia

0-6 msc: 100% zapotrzebowania energetycznego

6-8 msc 70%

9-11 msc 55%

12-23 msc 40%

-posiłki uzupełniające podajemy po a nie przed karmieniem piersią, podajemy łyżeczką lub z kubka nie przez smoczek

-smoczek płytko penetruje jamę ustną niemowlęcia, układ ust i języka niemowlęcia nie jest dostosowany do kształtu smoczka

-powoduje to tzw mylenie wzorca (model ssania smoczka bardzo łatwo się utrwala i próby ssania piersi w ten sam sposób są nieskuteczne)

KORZYŚCI:

-rzadsze występowanie infekcji dróg oddechowych, biegunek, zapalenia ucha środkowego, zakażeń układu moczowego i martwiczego zapalenia jelit

-rzadsze występowanie cukrzycy, chłoniaków, choroby Leśniowskiego-Crohhna oraz chorób cywilizacyjnych (choroba wieńcowa, udar mózgu, nadciśnienie tętnicze)

-mniejsze ryzyko chorób alergicznych

1

-szybsze opróżnianie żołądkowe u niemowląt karmionych piersią niż u karmionych sztucznie – zmniejsza to ryzyko wystąpienia refluksu żołądkowo-przełykowego i zachłyśnięcia się niemowlęcia

-zmniejsza krwawienia poporodowe i przyspiesza inwolucję macicy

-przyspiesza powrót do masy ciała sprzed okresu ciąży

-zwiększa reamineralizację kości w okresie poporodowym

-zmniejsza ryzyko zachorowania na raka piersi

-daje korzyści ekonomiczne: mleko matki zawsze jest świeże, zawsze na czas, nic nie kosztuje.

KORZYSTNE DZIAŁANIE POKARMU NATUALNEGO:

-wspomagające i regulujące odporność organizmu (slgA, IgM, IgG, makrofagi, limfocyty)

-działa przeciwzapalnie (laktoferyna, lizozym)

-zapobiega zakażeniom (polisacharydy)

-zwiększa wchłanianie wapnia (kazeina, laktoalbumina)

-zwiększa wchłanianie żelaza (laktoferyna, kazeina)

-zwiększa wchłanianie cynku i miedzi (kazeina)

-ułatwia trawienie tłuszczu (lipaza)

-ułatwia trawienie węglowodanów (amylaza)

PRZECIWSKAZANIA DO KARMIENIA PIERSIĄ:

-ze strony matki: czynna gruźlica, zakażenie HIV, niektóre leki np. barbituralny, leki przeciwwirusowe

-ze strony dziecka: wrodzone wady metaboliczne (galaktozemia, fenyloketonuria), dzieci ze słabym odruchem ssania lub choroby uniemożliwiające karmienie piersią (oddech wspomagany) – karmienie pokarmem odciąganym.

NIE STANOWIĄ PRZECIWWSKAZANIA:

-popękane brodawki sutkowe, ból odczuwany podczas karmienia

-łagodne przeziębienie u matki, temp ciała do 38,5 stopni C

-zapalenie gruczołów piersiowych

-żółtaczka związana z karmieniem piersią

-poród przez cięcie cesarskie

PRAWIDŁOWA DIETA KOBIETY KARMIĄCEJ:

-zapotrzebowanie energetyczne zwiększa się o około 300 kcal/24 godz w porównaniu z okresem przed ciążą

-prawidłowe zbilansowanie białka, węglowodanów i tłuszczów (konieczna podaż nienasyconych kwasów tłuszczowych)

-konieczna podaż kwasu foliowego (profilaktyka wad cewy nerwowej – 0,4 mg/dzień)

RODZAJE POKARMU KOBIECEGO:

-siara: 1-5 dzień laktacji, wysoka zawartość białka i slgA

-mleko przejściowe : 6-15 dzień laktacji, utrzymuje się wysoka zawartość białka

-mleko dojrzałe: powyżej 15 dnia laktacji, niższa zawartość białka, wyższa zawartość tłuszczu

Kazeina/serwatka

Stężenie białka w mleku krowim jest 3 krotne większe niż w mleku matki.

W mleku krowim dominują kwasy tłuszczowe nasycone a w leku ludzkim dominują nienasycone kwasy tłuszczowe.

W mleku ludzkim jest więcej węglowodanów (laktozy) i zawiera oligosacharydy (odżywiają prawidłową florę jelitową – żeby były prawidłowe bakterie, które pomagają dziecku trawić)

Mleko krowie zawiera więcej soli mineralnych co obciąża nerki.

Mleko krowie zawiera więcej wapnia ale na niekorzystny stosunek wapnia do fosforanów mleko krowie jest trudniej przyswajalne.

Żelazo z mleka kobiecego wchłania się w 50% a z krowiego 12%.

NOWY MODEL ŻYWIENIA NIEMOWLĄT KARMIONYCH PIERSIĄ:

1-6 miesiąc: karmienie piersią na żądanie

5-6 miesiąc: posiłki dodatkowe

Początkowo (nie wcześniej niż w 5 miesiącu i nie później niż w 6 miesiącu):

2

-stopniowe wprowadzanie niewielkiej ilości glutenu np. kaszka lub kleik zbożowy glutenowy ( 1 raz dziennie, pół łyżeczki czyli ok 2-3 g na 100 ml w przecierze jarzynowym)

7-9 miesiąc: karmienie piersią na żądanie, posiłku uzupełniające:

-zupa jarzynowa lub przecier jarzynowy z gotowanym mięsem lub rybą (1, 2 razy w tyg) – bez wywaru – z kleikiem zbożowym glutenowym i z ½ żółtka co drugi dzień

-kaszka/ kleik zbożowy bezglutenowy lub glutenowy

-sok owocowy (najlepiej przecierowy) lub przecier owocowy - nie więcej niż 150g

10 miesiąc: karmienie piersią na żądanie, posiłki uzupełniające:

-obiad z 2 dań: zupa jarzynowa z kaszką glutenową + jarzynką z gotowanym mięsem (rybą 1-2 w tyg), ½ żółtka do posiłków codziennie

-kaszki/kleiki glutenowe, niewielkie ilości chleba, biszkopty

11-12 miesiąc: karmienie na żądanie, posiłki uzupełniające

-obiad z 2 dań: zupa jarzynowa

-jogurt, kefir,

-soki owoce

KARMIENIE SZTUCZNE :

-konieczność karmienia sztucznego noworodków i niemowląt zachodzi w sytuacji, gdy matka nie może karmić piersią lub gdy istnieją ze strony dziecka bezwzględne przeciwwskazania do karmienia naturalnego

-mleka zmodyfikowane są przygotowane na bazie mleka krowiego

Wyróżniamy:

-mleko początkowe: typu 1, przeznaczone dla zdrowych, donoszonych noworodków i niemowląt do 6 miesiąca życia

-mieszanki następne – od 7 msc życia

MLEKO TYPU 1 (POCZĄTKOWE):

-np. bebiko1, bebilon1, NAN

-są przeznaczone dla niemowląt do końca 6 miesiąca życia

-posiadają obniżoną w porównaniu do mleka krowiego: zawartość białka (1,8-2,5 g/100 ml), obniżony skład jonów

-posiadają zwiększoną ilość tłuszczów nienasyconych

-zawierają wyłącznie laktozę (3,5 g/100 kcal)

-normokaloryczne (64-72 kcal/100 ml)

-są wzbogacone w taurynę

TYPU 2:

-bebiko 2, beblion2

-przeznaczone dla niemowląt od 7 msc życia

-zawierają więcej białka niż mleko modyfikowane typu 1

-zawartość tłuszczu 3,3-6,5 g/100 kcal

-zmniejszona zawartość laktozy

-wzbogacone w żelazo

Typu 3:

-np. bebiko3, nestle junior, humana 3R

-przeznaczone dla dzieci powyżej 12 msc życia

-zaleca się podawanie mleka do 2 a nawet 3 roku życia

-wzbogacone w witaminy, mikro i makroelementy, nienasycone kwasy tłuszczowe (oleje roślinne)

ŻYWIENIE WCZEŚNIAKÓW:

-dzieci te wymagają specjalnego zabezpieczenia żywieniowego, uwarunkowanego odmiennym metabolizmem w porównaniu z noworodkiem donoszonym, na który dodatkowo wpływają problemy adaptacyjne i chorobowe.

Mieszanki dla wcześniaków:

-zawierają więcej białka 3

-wzbogacone w Ca, P, Mg, Fe, Zn, J, wit D,E,K,C, kwas foliowy

-poza laktozą zawierają polimery glukozy

-wzbogacone w cholinę, kanitynę, inozytol

MIESZANKI O ZMODYFIKOWANYM SKŁADZIE BIAŁKOWYM:

-celem modyfikacji składu białkowego jest zmniejszenie działania alergizującego białek mleka krowiego, dokonuje się częściowej lub całkowitej hydrolizy pełnego białka mleka krowiego

-w zależności od rodzaju białka hydrolizowanego wyróżnia się; hydrolizaty białek serwatkowych, hydrolizaty białek kazeinowych

MIESZANKI PREWENCYJNE: HA

-bebiko HA, nan HA

-zawierają białko poddane częściowej hydrolizie (oligopeptydy)

-zastosowanie: profilaktyka alergii na białka mleka krowiego, u dzieci zdrowych z obciążeniem rodzinnym chorobami atopowymi

MIESZANKI LECZNICZE:

-mieszanki specjalistyczne, które stosuje się w leczeniu alergii

MLEKA SOJOWE:

-preparaty bezlaktozowe

-wskazania: udowodniona alergia IgE zależna na białko mleka krowiego,

-może uczulać, nie wcześniej podawać niż w 6 msc życia

-u niemowląt karmionych sztucznie zaczynając od ukończenia 4 msc wprowadzamy do żywienia stopniowo inne (niemleczne) posiłki – soki warzywne i owocowe, zupę jarzynową, mięso, żółtko, posiłki zbożowe

-nowe pokarmy wprowadza się pojedynczo i stopniowo w ilościach wzrastających zaczynając od małych ilości, np. 3-4 łyżeczki

-konieczność dopajania

-przygotowanie posiłków z produktów

ZALECENIA DOTYCZĄCE DZIENNEGO ZAPOTRZEBOWANIA NA WITAMINĘ D3:

-kobiety ciężarne – 400 j.m/24 godz począwszy od drugiego trymestru ciąży

WITAMINA K :zalecenia dotyczące suplementacji witaminy K u noworodków i niemowląt karmionych piersią:

-wszystkie noworodki po urodzeniu powinny otrzymywać witaminę K

-noworodki zdrowe, donoszone: 0,5 mg domięśniowo lub 2 mg doustnie

-noworodku z grupy ryzyka; 0,5 mg domięśniowo

4