Wykład 4

Choroby autoimmunizacyjne
Choroby autoimmunizacyjne
U ich podłoża leży zjawisko autoimmunizacji czyli reaktywności immunologicznej skierowanej przeciwko własnym tkankom i narządom.

Przyczyny:

• Genetyczne i hormonalne

  • Związek z antygenami HLA

  • Modyfikacje genów

  • Płeć, wiek

• Czynniki wyzwalające reakcje

  • Superantygeny

  • Antygeny sekwestrowane

  • Antygeny reagujące krzyżowo

  • Determinanty MHC kl II

• Mechanizmy rozwijające i utrzymujące procesy autoimmunizacji

  • Autoreaktywne limfocyty B

  • Zaburzenia funkcji limfocytów T

  • Zaburzenia funkcji limfocytów Th1/Th2 i rola cytokin

    Związek między HLA i chorobami autoimmunizacyjnymi

    HLA DR3 SLE, celiakia, zespół Sjorgena

    HLA DR4, DR3 cukrzyca insulino zależna

    HLA DR2 stwardnienie rozsiane

    HLA DR4 rzs, nefropatia IgA, pęcherzyca

    HLA DR5 niedokrwistość złośliwa, choroba Hasimoto

    HLA B27 zzsk, zespół Reitera

    Modyfikacje genów

    -Powodujących utratę tolerancji
    -Odpowiedzialnych za przedłużoną odpowiedź zapalną
    -Wywołujących działania wielogenowe

Związek między występowaniem chorób autoimmunizacyjnych a płcią

Choroby autoimmunizacyjne występują w większości u kobiet po okresie pokwitania ( 70-80% przypadków)

Przyczyna

Hormony żeńskie zwłaszcza estrogeny i ich nieprawidłowy metabolizm wpływają na przebieg chorób autoimmunizacyjnych

Dowód

Poprawa stanu klinicznego u kobiet z rzs w okresie ciąży

Związek między występowaniem chorób autoimmunizacyjnych a wiekiem

Większa częstość zachorowań u osób w wieku starszym

Czynniki wyzwalające reakcje autoimmunizacyjną:

• Superantygeny- silna aktywacja wielu komórek

• Limfocyty T

  - Cytotoksyczność

  -cytokiny aktywacja limfocytów B autoprzeciwciała

• Makrofagi

  -Cytokiny
  -Rft
  -Enzymy

• Antygeny sekwestrowane- brak tolerancji

  -Tkanka nerwowa
  -Soczewka, siatkówka, naczyniówka oka
  -Mitochondria

Czynniki wyzwalające reakcję autoimmunizacyjną:

• Antygeny reagujące krzyżowo- podobne fragmenty peptydowe błon bakterii i białek ludzkiego organizmu
  - Paciorkowce A- sarkolemma mięśnia sercowego (choroba reumatyczna)
  - Wirusy( herpes, hepatitis B, retrowirusy)- autoprzeciwciała przeciwko wirusom lub błonie zakażonej komórki
  - Leki- działają jak hapteny, indukują powstawanie autoprzeciwciał- kompleksy w naczyniach i kłębuszkach nerkowych
  -Sulfonamidy
  -Leki przeciwmalaryczne
  -Leki zawierające fenacetynę

• Determinanty MHC kl II- na innych komórkach niż APC
  - Prezentacja antygenów własnych jako obcych

Komórki uczestniczące w reakcji autoimmunizacji:

- Autoreaktywne limfocyty T
- Autoreaktywne limfocyty B

Mediatory uczestniczące w reakcji autoimmunizacji:

- Cytokiny
- Autoprzeciwciała

Choroby narządowo- nieswoiste

• Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa kręgi

• Reumatoidalne zapalenie stawów IgG

• Twardzina skóry Topoizomeraza, centromery

• Zespół Sjőgrena gruczoły zewnątrzwydzielnicze

• Toczeń rumieniowaty układowy (SLE) Dwuniciowy DNA, antygeny

  jądrowe

Choroby narządowo- swoiste

- Choroba Addisona komórki kory nadnerczy
- Anemia hemolityczna antygeny błonowe erytrocytów
- Choroba Gravesa receptor dla TSH
- Zespół Gullaina- Barrego nerwy obwodowe
- Zapalenie tarczycy peroksydaza tarczycy
- Choroba Hashimoto
- Cukrzyca insulino zależna komórki beta trzustki
- Pęcherzyca keratynocyty
- Anemia złośliwa czynnik wewnętrzny
- Zapalenie wielomięśniowe mięśnie
- Zespół Goodpasturea błona podstawna nerki i płuc
- Wielogruczołowa narządy wewnątrzwydzielnicze

Choroby narządowo- swoiste:

Choroby tarczycy:
Przyczyna: antygeny przeciw którym kierowane są reakcje

- Tyreoglobulina w koloidzie tarczycy
- Peroksydaza tarczycowa (TPO), enzym odpowiedzialny za utlenianie jodu
- Błonowy receptor tyreotropiny (TSH)
-Tyreoglobulina (TG)

a)Choroba Gravesa Basedowa

Przyczyna: autoprzeciwciała wiążące receptory błonowe TSH

Diagnostyka immunologiczna:

-Oznaczanie autoprzeciwciał przeciw tarczycowych: anty TSH, anty TPO, anty TG w surowicy
-Rzadko beta2 mikroglobulina, sIl-2R
-Badanie antygenów zgodności tkankowej HLA

b)Choroba Hashimoto

Przyczyna: wysoka aktywność Tc oraz makrofagów, przeciwciała anty TG i anty TBO

Diagnostyka immunologiczna:

- Badanie autoprzeciwciał przeciwtarczycowych anty TG, anty TPO w surowicy krwi żylnej
- Badanie antygenów zgodności tkankowej HLA
- Badanie bioptatów tarczycy na obecność niektórych cytokin