POLITYKA GOSPODARCZA

Czy ekonomia może być piękna?

Jeffrey Sachs w rozmowie z Jackiem Żakowskim dzieli się następująca refleksją:

„Zrozumiałem, że jestem samotny w moim rozumowaniu tego, jak należy uprawiać ekonomię, jak jej uczyć i jak stosować w praktyce. Dla mnie ekonomia była stosowana nauka społeczna, a wokół siebie miałem głównie ludzi traktujących ja jako naukę laboratoryjną. Moi akademiccy koledzy szukali w ekonomii piękna i harmonii nauk ścisłych. (co w tym złego? – pyta Żakowski) Gdy się jest poetą czy matematykiem, taka postawa jest w pełni uprawniona. Ale ekonomia nie może być nauka o harmonijnym pięknie. To jest nauka o narzędziach ułatwiających społeczeństwom życie. W ekonomii nie chodzi i piękno, ale o przetrwanie.” [Sachs 2009]

Znaczenie polityki

Czy polityka jest ważna – tak bo wszystko na świecie jest polityczne, to że Obama dostał pokojowa nagrodę Nobla, także to że Jan Paweł II nie dostał pokojowej nagrody Nobla, także to kto wygra wybory w danym kraju, np. na Ukrainie – bo były premier, a obecnie ambasador Rosji na Ukrainie – Czernomyrdin zasugerował, że jak wybory wygraja błękitni, to gaz będzie po 130 USD/1000 m3, a jak pomarańczowi to po 180 USD/1000m3, i tak się stało – był po 179 USD/1000m3, a propozycje na 2009 to 400 USD/1000m3, co przy imporcie ok. 50 mld m3 jest olbrzymim obciążeniem dla gospodarki tego kraju. Polityka to jest gra na osiągnięcie maksymalnych efektów przy możliwie dostępnych zasobach.

Czym jest polityka?

Obecnie charakter państwa: prorodzinny, prospołeczny, pro socjalny, czyli damy rozdamy pomożemy, poprawimy, dołożymy, tylko nikt nie mówi skąd na to weźmiemy, z czego to pokryjemy?

Poprzednio: Lewica – będziemy chronili najsłabszych i najbiedniejszych przed oddziaływaniem polityki gospodarczej.

H. Kohl (16 lat kanclerzem) – socjaldemokracja to wspaniała formuła rządów, pod warunkiem, że wcześniej chadecja zarobi na to pieniądze.

Rządy, które maja kłopoty z gospodarka uciekają do retoryki, anarchizmów, wywołania sztucznych i bardzo niepotrzebnych konfliktów.

Jaka jest polityka?

• Polityka nie można się nie interesować.

• Wszystko na świecie jest polityczne, np. nagroda Nobla dla dysydenta chińskiego, wojowniczki o prawa człowieka z Iranu.

• W polskim wydaniu polityka jest bardzo brudna, a bywa też bardzo prymitywna (wynika z poziomu demokracji, trzeba się jej uczyć przynajmniej kilkadziesiąt lat – np. Anglicy inne narody zachodu – my kilkanaście, stąd pojęcia: warcholstwo, chamstwo, nieuleczalny, i In.) są na porządku dziennym.

• Czy ją lubimy – 58% nie lubi. ;) w tym ja.

• Czy się nią interesujemy, czy jesteśmy ‘rozpolitykowani’?

• Niezależnie od tego czy ją lubimy czy nie, jest zagadnieniem bardzo ważnym (15/15h nie wystarczy na jej omówienie)

• Ważna jest bo potrafi poróżnić społeczeństwo, partie a nawet członków rodziny.

• Czym jest polityka – jest to cos takiego o czym myślimy, a mówimy zupełnie inaczej.

• Polityków nie powinno się oceniać po tym jak zaczynają, ale jak kończa karierę (np. były premier)

• Polityka jest coraz częściej sztuką rządzenia państwem, a coraz mniej branżowa np. nauki oświaty obrony itp.

Zagadnienia organizacyjne

Wizerunek polityka w kraju i za granicą wg Marcinkiewicza (26.02.2007) - przegrywamy naszą europejską szansę.

Dyplomacja – ważny jest styl, klimat i język dialogu, dla niektórych orientacji dyplomacja nie jest potrzebna, jej nie maja i nie chca mieć, ani się uczyc, wymaga to: dobrych, rozległych i utrwalonych (od dawna) kontaktów.

Polityka i dyplomacja mają wspólne rygory – trzymać język za zębami – jest odwrotnie – dźwięk wyprzedza rozum.

Dyplomacja ‘sztachetowa’ – po konflikcie w Gruzji dyplomacji (ambasadorzy) i ministrowie rosyjscy zastraszają Polskę, mówią o konsekwencjach naszej polityki przede wszystkim w gospodarce – ropa, gaz.

Podstawowe pojęcia z zakresu polityki gospodarczej

Pojęcie polityka:

- Od greckiego słowa politike – oznacza sztukę rządzenia państwem

- Współcześnie określa ono całokształt działalności władzy państwowej w kształtowaniu stosunków wewnętrznych w państwie oraz jego stosunków z zagranicą

- Często termin ten podsiada znacznie szersze, obejmujące wszelką działalność zmierzającą do wpływania na sprawy publiczne bez względu na to, kto ja prowadzi; podmiotem polityki w takim rozumieniu będzie nie tylko władza państwowa, lecz także każda organizacja, grupa spoleczna czy nawet osoba, kiedy ich działanie wywiera zamierzony wpływ na sprawy publiczne.

Kto wpływa na obywateli?

• Państwo [podatki, ustawy]

• Bank [oprocentowanie, kredyty]

• Rektor [statut uczelni, regulamin studiów]

• Rodzice [wychowanie restrykcyjne, bezstresowe]

• Kościół [czy nasz jest dobry, tolerancyjny]

• Partie polityczne [ustawy, konstytucja, prawica – lewica]

- Uważane jest ono z przymiotnikiem, który określa nam bliżej przedmiot – rodzaj spraw, których interesująca nas działalność dotyczy.

Np. Polityka zagraniczna, edukacyjna, kulturowa, wojskowa.

Gdy analizujemy działalność państwa odnoszącą się do gospodarki, używamy pojęcia polityka ekonomiczna (w języki polskim zamiennie z gospodarcza).

Saldo obrotów handlu zagranicznego.

• Sytuacja po 1989

• Czym jest deficyt dla gospodarki?

• Wzrost deficytu i jego przyczyny.

• Zdolność konkurencyjna w warunkach globalizacji (jakość towarów, cena)

• Nadwyżka UE w handlu z PL do 2002 wynosiła 112 mld USD, co jest równoznaczne z utrzymywaniem w tych krajach przez PL 1 mln miejsc pracy.

Samotność polskiego przedsiębiorcy na światowych rynkach

Choć wielu przedsiębiorców robi co może, aby udowodnić, że Polska produkuje nie tylko dobrą wódkę, lecz także unikalne technologie, pozostają w tych staraniach osamotnieni. Państwo nie stworzyło dotąd systemy, który pomógł im w ekspansji zagranicznej.

Definicje pojęcia polityka gospodarcza:

• Wg Kruszczyńskiego – bezpośrednie kierowanie gospodarką narodową przez państwo lub pośrednie oddziaływanie państwa na funkcjonowanie i rozwój tej gospodarki.

• Wg Secomskiego – działalność polegająca na określeniu bieżących i perspektywicznych celów społeczno – gospodarczych oraz ich realizacji za pomocą metod i środków wynikających z zasady racjonalnego gospodarowania.

• Wg Kuzińskiego – praktyczne zastosowanie praw ujawnionych przez ekonomię polityczną dla osiągnięcia za pomocą metod racjonalnego gospodarowania celów określanych przez państwo.

Funkcje instytucje oraz mechanizmy polityki są różne w różnych krajach i wynikają z jednej strony z odmienności ustrojów politycznych i systemów społeczno-gospodarczych oraz uwarunkowań, z drugiej zaś funkcje polityki ekonomicznej podlegają stałej ewolucji.

Stopień zaangażowania się poszczególnych państw w sprawy gospodarcze jest zróżnicowany i zmienny w czasie, stąd też definicja ogólna i możliwie szeroka jest następująca:

Polityka ekonomiczna (gospodarcza) jest to świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową, na jej dynamikę, strukturę funkcjonowanie, na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje gospodarcze z zagranicą.

• Wg Jana Pawła II jest to ‘sprawowanie władzy dla wspólnego dobra’

• Jest to walka o własny interes [wg społeczeństwa]

• Polityka powinna mieć na celu dobro państwa i jej obywateli a jest zwykłą walką partii (Prymas Glemp)

Podmiotem polityki gospodarczej jest władza państwowa, w której imieniu konkretne działania prowadzą odpowiednie organy. W tej sytuacji istotny jest:

• Sposób powoływania

• Struktura oraz zakres kompetencji i odpowiedzialności poszczególnych organów

• Procedura przygotowywania i podejmowania decyzji

Może się to odbywać na różnych szczeblach, zarówno w centralnych organach władzy (gwarantuje to jednolitość podejścia i sposobu rozstrzygnięć) jak i organach samorządu terytorialnego (pozwala uwzględnić specyficzne zagadnienia oraz preferencje regionalne i lokalne).

W procesach decyzyjnych może wystąpić dominacja aparatu urzędniczego, który jest w zasadzie powoływany do przygotowywania projektów decyzji i ich realizacji. Powinny też występować mechanizmy zapewniające partycypację czynników społecznych oraz demokratyczne formy podejmowania rozstrzygnięć przez organy typu przedstawicielskiego

Władza a naród

• Wszyscy chcą być tam, gdzie państwo, administracja, urzędy, policja są przyjazne – dobre (zaufanie do władzy).

• Ważny też jest wzajemny stosunek do władzy rządowej do samorządowej na poszczególnych szczeblach, jak jest w naszym regionie.

• Taktowniej będzie podać przykłady na świecie.

Imigracja do USA kwitnie

Najwięcej z Meksyku. W stanach Zjednoczonych mieszka 35,2 mln ludzi urodzonych poza ich granicami, a szacunkowa liczba nielegalnych emigrantów to 9-11 mln.

Będą bariery na granicy amerykańsko-kanadyjskiej?

• Granica pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Kanadą wynosi 8893 km [2477 km granicy pomiędzy Kanadą a Alaską oraz 6414 km równoleżnikowo].

• Na podstawie raportu amerykańskich służb granicznych, USA rozważa wzniesienie barier w miejscach trudnych do kontrolowania.

• W październiki br. Będą przeprowadzane publiczne konsultacje w Waszyngtonie i nadgranicznych miastach.

• Do tej pory na ten temat nie były prowadzone rozmowy między kanadyjską agencja i jej amerykańskim odpowiednikiem.

• Wg agencji Canadian Press bariery maja w bliżej nieokreślony sposób ‘wkomponować się’ w przyrodę.

Coraz mniej szlaków eksportu kaspijskiej ropy naftowej.

Rurociągami przez Gruzję płynie codziennie do Europy ok miliona baryłek ropy. Najważniejszy jest rurociąg Baku – Tbilisi – Ceyhan zbudowany w ramach europejskiej polityki uniezależniania się od dostaw z Rosji. Wojna podkopała jednak zaufanie do szlaku przez Gruzję. O budowaniu kolejnych rurociągów nie będzie raczej mowy.

We współczesnym świecie obserwujemy integrację gospodarstw narodowych w ramach wspólnot gospodarczych i politycznych (EWG, Rada Europy, UE), które świadomie rezygnują z części swoich suwerennych uprawnień na rzecz wspólnych organów ponadnarodowych. Przejmują one większość funkcji w dziedzinie planowania i realizowania współpracy gospodarczej w skali całej wspólnoty i staj a się ponadnarodowymi podmiotami polityki ekonomicznej.

Zagadnienia współczesnej polityki ekonomicznej obejmują:

• problematykę kształtowania podstawowych stosunków ekonomicznych i rozwiązań systemowych w gospodarce (wybór ustroju, czego oczekujemy)

• sposób racjonalizacji wykorzystywania zasobów kraju i ich powiększenia, pobudzania przedsiębiorczości, alokacji czynników wzrostu

• wybór i realizację strategii rozwoju społeczno-gospodarczego itd. (im ambitniejsze plany, tym ich realizacja musi się odbywać kosztem większych wyrzeczeń)

Nauka polityki ekonomicznej będą w związku z tym:

1. Struktury własnościowe, organizacyjne i terytorialne gospodarki narodowej:

• prywatyzacja – na 2006r zaplanowano przychody w wysokości 5,5 mld zł, wielkie transakcje nie przejdą ( spółki energetyczne), można liczyć co najwyżej na 1 mld zł (na 8.09.2006 wpływy wyniosły 472 mln zł)

• za spór z Eureko zapłacimy co najmniej 2 mld zł ( gdybyśmy chcieli odebrać majątek zagranicznym inwestorom (4,5mld zł), należałoby z pełnymi konsekwencjami zapłacić ponad 14 mld zł.

1. Procedury postępowania w ustalaniu założeń, kierunków i programów polityki gospodarczej.

2. Systemy planowania, układy celów i środków.

3. Instrumentarium realizacyjne polityki ekonomicznej, czyli wszelkiego rodzaju narzędzia za pomocą których władze państwowe mogą wpływać na zachowanie się w procesie gospodarczym przedsiębiorstw i gospodarstw domowych, a także sposoby używania tych narzędzi i ich skuteczność w danych okolicznościach.

Polityka gospodarcza, jako nauka obejmuje dorobek wszystkich dyscyplin ekonomicznych. Szczególne znaczenie mają wyniki prowadzonych przez ekonomię szczegółową i jej działy nazywane ekonomikami(przemysłu, rolnictwa, handlu itp.)

Wprowadzanie do polityki ekonomicznej ujęć terytorialnych w postaci polityki regionalnej i przestrzennej wiąże się z wykorzystaniem geografii ekonomicznej i ekonomiki regionalnej, a posługiwanie się narzędziami typu pieniężnego i fiskalnego wymaga znajomości nauki o finansach. Prowadzenie polityki ekonomicznej musi być wsparte przez statystykę, a w projektowaniu strategii i działań operacyjnych stosuje się osiągnięcia prakseologii, nauki o programowaniu oraz teorii informacji.

(znaczenie i koszty informacji w warunkach rynkowych, znaczenie informacji i prognozowania przy podejmowaniu decyzji.)

W przedmiocie tym powinno się także korzystać z dorobku nauk nie zaliczanych do dyscyplin ekonomicznych. Dotyczy to nauk prawnych i administracyjnych, socjologii, psychologii społecznej, ekologii oraz sięgania do scenariuszy dostarczanych przez prognostykę.

Najbliższe sobie wydają się być nauki ekonomiczne i prawne. Na wielu uniwersytetach są to wspólne wydziały, my wcześniej też byliśmy razem.

Metody stosowane w polityce ekonomicznej.

Nauka polityki ekonomicznej posługuje się tymi samymi metodami co inne nauki ekonomiczne – empirią i dedukcją. Punktem wyjścia są badania empiryczne wykonywane na podstawie gromadzonych informacji.

Etapy:

I etap – obserwacja rzeczywistości społeczno-ekonomicznej pod kątem ustalenia i rozpoznania oddziaływań organów państwowych na gospodarkę. Zebrany materiał umożliwia wyodrębnienie zjawisk powtarzających się i określenie występujących między nimi związków.

II etap – przejście do konkretyzacji uwzględniającej wpływ różnego rodzaju uwarunkowań na zróżnicowane formy, kierunki i metody polityki ekonomicznej.

Formą quasi-eksperymentu w polityce ekonomicznej jest postępowanie symulacyjne, przeprowadzane za pomocą odpowiednio skonstruowanych modeli, przedstawiających w sposób uproszczony rzeczywistość społeczno-gospodarczą. Metoda ta jest obecnie szczególnie powszechnie stosowana w planowaniu gospodarczym i w programowaniu działań polityki ekonomicznej, szczególnie w odniesieniu do problemów dających się ująć w sposób skwantyfikowany. Do modelu wprowadzane są wariantowo zmienne zależne od polityki. Badane są kolejne wyniki oceniane poszczególne projektowane warianty działań ex ante.

W polityce ekonomicznej eksperyment może być zastąpiony analizą i oceną doświadczeń polityki ekonomicznej za granicą. Taki sposób jest dobrze pojmowany, jednak w tej sytuacji należy precyzyjnie rozpoznać uwarunkowania danego państwa i ich odmienności w porównaniu do naszego kraju.

Dość często w praktyce polityki ekonomicznej stosowana jest metoda „prób i błędów” . Nie zawsze należy to oceniać w sposób pejoratywny. Metoda ta polega na podejmowaniu działań tak długo, aż natrafi się na właściwe. Jest ona podstawą kolejnych przybliżeń stosowanych w praktyce i w teorii polityki ekonomicznej.

Założenia doktrynalne

Na kierunki i treść oddziaływań władz państwowych na sprawy gospodarcze duży wpływ, oprócz nauki, wywierały i nadal wywierają założenia wypływające z formułowanych w poszczególnych okresach i krajach doktryn polityki ekonomicznej.

Doktryna jest to zbiór uporządkowanych w pewien sposób założeń, twierdzeń i poglądów na temat określonej dziedziny wiedzy lub działalności.

W doktrynach znajdujemy różne twierdzenia nawiązujące do dorobku nauki, ale także liczne tezy, które wynikają z przyjmowania założeń światopoglądowych, ideologicznych, moralnych, dotyczące tego „ co być powinno” , określające kierunki i cele, do których należy dążyć, mówiące o tym jak należy postępować. Doktryny podejmują bowiem problemy, wobec których nauka nie czuje się w pełni kompetentna – wskazywania i wartościowania celów działań, zwłaszcza celów rodzajowo niejednorodnych i ilościowo trudno wymiernych. Od teorii naukowych doktryny różnią się też brakiem pełnego uzasadnienia całości przyjmowanych przesłanek i wyprowadzanych z nich wniosków.

Zasady polityki doktrynalnej

Proces gospodarczy obejmuje problemy, co do których sposoby i przesłanki wartościowania i kryteria ocen bardzo ściśle wiążą się z przekonaniami oraz opiniami i poglądami poszczególnych ludzi, zespołów ludzkich, grup i warstw społecznych.

1. W starożytności wszystkie zagadnienia gospodarcze uważano za polityczno-etyczne.

2. W średniowieczu z kolei traktowano je z punktu widzenia moralności. To właśnie z tego okresu żywe do dziś pochodzą pojęcia „słusznej” czy „uczciwej” ceny, dopuszczalnej wysokości stopy zysku, procentu, skali bogacenia się, poziomu konsumpcji. Na straży przestrzegania odpowiednich norm stała wówczas opinia publiczna, jak i władza państwowa. Dopuszczalny poziom konsumpcji był zgodny z przyjętymi zwyczajami i stanowiskiem zajmowanym w społeczeństwie.

W czasach nowożytnych zagadnienia gospodarcze rozpatrywano z punktu widzenia polityki państwowej prowadzonej przez poszczególnych władców, tj. z punktu widzenia ich dążeń, pragnąc umocnienia swej siły, utożsamianej z siłą państwa (np. Ludwik XIV – „państwo to ja”)

• Rządy całkowicie absolutne

• Polityka rozwoju doprowadziła Francję do rozkwitu

• Wojny i powiększenie terytorium, aneksje

• Po 72 latach panowania, przeżywszy syna i wnuków przekazał tron prawnukowi

• Czy dziś mamy podobnych przywódców szarlatanów, przykłady

1. W XVII w. powstał pierwszy zwarty system zasad polityki gospodarczej – merkantylizm. Gloryfikował on rolę handlu(zagranicznego) w tworzeniu bogactwa narodu( z wł. Mercante-kupiec)

Pojęcie wieloznaczne, określające:

*kierunek myśli ekonomicznej (bogactwo kraju zależy od nagromadzonego kruszcu, protekcjonizm celny i popieranie produkcji krajowej, zmniejszenie popytu na towary importowane

* okres w historii gospodarczej po wielkich odkryciach geograficznych, tworzenie kolonii i rozwój handlu międzynarodowego, rozwój giełd, ubezpieczeń, sądownictwa gospodarczego oraz zwiększenia swobód gospodarowania( czy Polska miała i czy chciała mieć kolonie ?)

*jako narzędzie polityki gospodarczej obejmował protekcjonizm, popieranie produkcji krajowej oraz ograniczenie swobód gospodarskich i silne zaangażowanie państwa w procesy gospodarcze ( XIX i XX w)

4. W XVII w. powstała doktryna liberalizmu gospodarczego, która postulowała ograniczenie interwencji państwa w sprawy gospodarcze do niezbędnego minimum. Doktrynę tą propagowały szczególnie państwa silniej rozwinięte, których gospodarka nie potrzebowała takiej ochrony( przykład gospodarki w 100% liberalnej, przykład partii i państwa najbardziej liberalnego)

5. W XX w. w krajach gospodarki rynkowej przeplatają się okresy dominacji tendencji interwencjonistycznej i tendencji neoliberalnych. Interwencjonizm państwowy znalazł duże oparcie w dziełach J.M. Keynesa i jego uczniów. Kierunek ten przeważał też po II wojnie światowej (aż do połowy lat 70) kiedy to w Wielkiej Brytani, USA i innych krajach wzięły znów górę tendencje neoliberalne. Spór między dwoma rozbieżnymi kierunkami założeń doktrynalnych odnośnie funkcji państwa i charakteru polityki ekonomicznej przewija się też w obecnych dyskusjach ekonomicznych w Polsce.

Partie polityczne

Poglądy w sprawie zakresu i sposobów oddziaływania państwa na gospodarkę bardzo często wiążą się z przesłankami typu ideologicznego. Poszczególne partie polityczne, wyrażające interesy klas i warstw stanowiących ich bazę społeczna, formułują cele i całe programy polityki ekonomicznej – i w razie dojścia do władzy starają się je realizować (polityka edukacyjna, zatrudnienia, własnościowa).

Doktryny polityki ekonomicznej obejmują poglądy i koncepcje określonych sił społecznych dotyczące przesłanek, zakresu, stopnia pożądanej intensywności, celów i sposobów oddziaływania państw na gospodarkę, strategii rozwoju, zasad funkcjonowania gospodarki i obowiązujących w niej reguł gry.

Programy partii komunistycznych zakładają z reguły zniesienie prywatnej własności środków produkcji i tworzenie gospodarki, której podstawa będą przedsiębiorstwa kolektywne (głównie państwowe). W założeniach programowych partii tej orientacji istnieją duże róznice programowe, które dotyczą, m in:

• Zakresu i sposobu nacjonalizacji

• Stopnia centralizacji bądź decentralizacji zarządzania

• Skali wykorzystania mechanizmów rynkowych i stosunków towarowych

Partie socjaldemokratyczne przyjmują idee zachowania własności prywatnej i postulują nacjonalizacje tylko niektórych gałęzi gospodarki i największych przedsiębiorstw, a opowiadając się za interwencją państwa w sprawy procesu gospodarczego (zwłaszcza w sferze dystrybucji), uznają jednak konieczność zachowania mechanizmów rynku, konkurencji i motywacji opartej na materialnych korzyściach.

Partie liberalne i konserwatywne głoszą programowo koncepcje minimalizacji ingerencji państwa i zapewniania maksymalnej swobody działania konkurującym ze sobą przedsiębiorcom, opowiadając się zdecydowanie za zachowaniem i umacnianiem własności prywatnej. Szczególnie miejsce we współczesnym świecie zajmuje katolicka nauka społeczna, odnosząca się negatywnie do ideologii komunistycznej, ale zajmującej tez stanowisko krytyczne wobec doktryny liberalnej oraz różnych wartości i konsekwencji społecznych systemu kapitalistycznego (czy możliwy jest do końca podział na prawice i lewice?).

Inwestycje zagraniczne

Kapitał zagraniczny napływający do polskiej gospodarki pełni bardzo ważną rolę w procesie jej prywatyzacji i restrukturyzacji.

1. Ustroje społeczno – ekonomiczne i systemy regulacji procesu gospodarczego.

Przedmiotem oddziaływań polityki ekonomicznej jest gospodarka narodowa, która składa się z licznych i różnorodnych jednostek. Należą do nich: przedsiębiorstwa, gospodarstwa rolne, banki zakłady ubezpieczeniowe, gospodarstwa domowe, organizacje gospodarcze. Wytwarzanie dóbr i ich podziały w nowoczesnym społeczeństwie jest procesem, w którym współpracują miliony ludzi, którzy są specjalistami w bardzo różnorodnych dziedzinach. Uczestnicy tego procesu wykonują czynności wzajemnie się uzupełniające, stad tez są od siebie zależni.

W całej gospodarce wyróżniamy 2 rodzaje procesów tj:

• Procesy realne – obejmujące produkcję, transport, magazynowanie, obrót

• Procesy regulacyjne – obejmujące zbieranie i przetwarzanie informacji, przygotowywanie i podejmowanie decyzji, kontrolowanie ich wykonywania itp.

W przedsiębiorstwach o charakterze rolniczym, przemysłowym czy handlowym przeważają procesy realne natomiast w instytucjach wkraczających w sferę gospodarki (banki, zakłady ubezpieczeniowe, organy państwowe i samorządowe) funkcje podlegają na czynnościach regulacyjnych.

Dla zgodnej działalności całej gospodarki mogącej zaspokoić potrzeby społeczeństwa należy zapewnić określony porządek, który jest wyznaczony przez obowiązujący system ekonomiczny.

System ekonomiczny – zbiór instytucji i mechanizmów oraz zasad ich działania, które regulują postępowanie wszystkich uczestników procesu gospodarczego.

System ekonomiczny musi rozwiązywać podstawowe problemy regulacji całego systemu gospodarczego. Musi on określać:

• Kto i jak decyduje o tym jakie dobra i w jakich ilościach powinny być wytwarzane

• W jaki sposób wytwarzanie uzupełniających się produktów ma być bilansowanie i koordynowane pod kątem zaspokojenia różnorodnych potrzeb społecznych

• A jaki sposób ma być dokonywany podział globalnego produktu społecznego miedzy członków społeczeństwa

Podstawowa funkcja państwa wobec gospodarki polega na zapewnieniu przestrzegania ustrojowych i systemowych zasad porządku społeczno-gospodarczego, w tym głównie:

• Zasady wolności gospodarczej

• Poszanowania własności

• Swobody przedsiębiorstw

• BAUMAN- firma znajdująca się na danym terenie nie należy do gminy czy powiatu ani do ludzi w niej zatrudnionych lecz do tych którzy w nią inwestują (globalizacja)

• (podział majątku- jest tego, kto udowodni wnoszenie udziału, np. niepracująca zawodowo kobieta i pracujący mężczyzna)

Koszty dla Skarbu Państwa z tytułu odszkodowań

• Pod adresem państwa polskiego narastają finansowe pretensje. Roszczenia w sądach zgłaszają:

• Zabużanie

• Represjonowani

• Osoby, których mienie bezprawnie zagarnięto

• Właściciele kamienic, którzy nie mają ich z czego utrzymać

• Z większości roszczeń mających źródła w okresie PRL kolejne rządy zdawały sobie sprawę jednak ciągle odsuwały termin zadośćuczynienia im. Przez ostatnie 15lat państwo nigdy nie miało pieniędzy, ale sytuacja finansowa sąsiednich państw postkomunistycznych też była nienajlepsza, a mimo to potrafiły te kwestie rozwiązać. Im szybciej to zrobiły, tym mniejsze koszty poniosły

• Przy przystąpieniu Polski do UE nasz kraj musi respektować wspólnotowe zasady praw człowieka, dlatego nie może dłużej lekceważyć roszczeń o odszkodowania

Uwarunkowania zewnętrzne

• Warunki wymiany, czyli tzw. terms of trade (wymiana towaru za towar)

• Zadłużenie wobec zagranicy i warunki regulacji tych zadłużeń- obsługa kredytu (MFW)

• Stan i struktura zagospodarowania regionów przygranicznych krajów sąsiednich

• Otoczenie międzynarodowe

• Położenie geograficzne- determinuje sytuację geopolityczną, ekonomiczną i strategiczną

• Uwarunkowania wynikające z międzynarodowej sytuacji

• Przynależność kraju do ugrupowań militarnych, politycznych i gospodarczych (NATO, UE);

• Restrykcje importowo-eksportowe- embargo (zakaz przywozu lub wywozu określonych towarów do lub z danego państwa), weto, WTO, ograniczenia kredytowe i walutowe

Tranzyt – to w transporcie przewóz ludzi lub towarów przez terytorium jakiegoś państwa (z jednego obcego kraju do drugiego).

• bezpośredni – ma miejsce wtedy, gdy ładunek obcy jest przewożony przez terytorium własnego kraju bez prawa składowania;

• pośredni – ma miejsce wtedy, gdy przewożone ładunki obce składowane są przez pewien czas na terytorium własnego kraju.

Czy Polska to kraj tranzytowy?

• Świetne położenie Polski to także znaczenie jako kraj tranzytowy jak jest w praktyce

• Tranzyt stanowi nieco powyżej 2% towarowych przewozów kolejowych, w innych krajach są to przynajmniej dwie cyfry np. Słowacja- 23%

• Trudno zachęcić Skandynawów skoro inni maja niższe stawki i gwarantują wyższe prędkości przewozów (pl 23 km/h; Niemcy 45 km/h)

• Odprawa celna i sanitarna u nas trwa 5 dni i więcej, w Niemczech 1dzień

• Nasze porty nie mają połączeń z autostradą, dlatego tracą rocznie 1mld zł

• Wg zalecenia Putina, 85% towarów rosyjskich powinno trafić do ich portów

• Towary z Chin płyną bezpośrednio statkami od Europy Zach, chociaż koleją byloby o połowę krócej

• Samo korzystne położenie więc nie wystarczy by odnieść sukces

• Brak inwestycji w infrastrukturę drogową i kolejową, przejęcie inicjatywy przez Rosję i zainteresowane tranzytem kraje europejskie powodują, że stajemy na straconej pozycji

WETO

1. Łac. Veto- nie pozwalam, sprzeciw, protest

2. Niedopuszczenie do przyjęcia uchwały, nieudzielenie zgody

3. Polit. Prawo głowy państwa do zawieszania uchwał parlamentu i odsyłania ich do ponownego rozważenia,

4. Polskie weto w sprawie kolejnej umowy UE- Rosja wynikało głównie z embarga wprowadzonego przez Rosję na dostawy naszych produktów rolnych oraz braku ratyfikacji przez ten kraj karty energetycznej

5. Konsekwencje- blisko- i dalekosiężne, czy słuszne i konieczne?

• Polska ma duże doświadczenie w tej dziedzinie- w ciągu dwóch ostatnich lat doprowadziliśmy to słowo do perfekcji, m.in.: podział mandatów w parlamencie, konstytucja, budżet, podatek VAT, umowa z Rosją oraz readmisja więźniów, finansowanie budowy Gazociągu Pół. z EBOR-u,

Berlin-2007- Konstytucja za 2 lata (my i Czechy) (Europejski Dzień przeciwko karze śmierci- pozostałe 26 państw UE poparło, my przeciwko- Tusk zgłosił stanowisko, lansujemy dzień w sprawie życia, a więc aborcji, eutanazji)

1. Do tej pory nic nie wskóraliśmy i z veta dla Rosji trzeba będzie się wycofać, bo wiadomo, że embargo nie zniesie

Światowa Organizacja Handlu

(ang. World Trade Organization, WTO) – organizacja międzynarodowa z siedzibą w Genewie. WTO stanowi kontynuację Układu Ogólnego w Sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT), została powołana w 1994 w Marrakeszu (Maroko), w ramach tzw. rundy urugwajskiej GATT.

Światowa Organizacja Handlu rozpoczęła działalność w styczniu 1995, a jej siedzibą jest Genewa. Polska była jednym z państw założycielskich – stosowne porozumienie ratyfikowała już w lipcu 1995. Głównym zadaniem Światowej Organizacji Handlu jest liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i usługami, prowadzenie polityki inwestycyjnej wspierającej handel, rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany handlowej, przestrzegania praw własności intelektualnej. Kraje przystępujące do WTO zobowiązane są do dostosowania wewnętrznego ustawodawstwa do norm Światowej Organizacji Handlu oraz udzielania koncesji handlowych podmiotom zagranicznym. Są tu określone sytuacje kiedy ma miejsce handel usługami:

• sprzedaż transgraniczna

• świadczenie i konsumpcja usług za granicą

• obecność handlowa za granicą

• fizyczna obecność świadczących usługi

• Najbardziej kłótliwe w WTO były Stany Zjednoczone, organizacja ta orzekła przeciwko temu państwu ponad dwukrotnie częściej niż przeciwko innym krajom tej organizacji (USA przegrały 31 sporów a UE tylko 14)

• Po podpisaniu dokumentów, Rosjanie musieli się wycofać od zaraz z ograniczeń nałożonych na eksport amerykańskiej wieprzowiny, wołowiny i drobiu, obniżyć cła na artykuły rolne i przemysłowe o 8%

• W sektorze usług, Rosja musi otworzyć swoje rynki dla firm amerykańskich, w tym dystrybucji, budownictwa, ochrony środowiska, telekomunikacji, usług finansowych

• Rosjanie zobowiązali się do walki z piractwem intelektualnym a Amerykanie znieśli ograniczenia w dostawach sprzętu i części m.in. do samolotu

INSTRUMENTY POLITYKI STRUKTURALNEJ UE W OKRESIE 2007-2013

Fundusze i zakres wsparcia

• W okresie programowania 2007-2013 w krajach czl;onkowskich UE dostępne SA następujące instrumenty polityki strukturalnej, służące wspieraniu rozwoju regionalnego:

• Fundusze strukturalne:

• Europejski Fundusz Społeczny

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

• Fundusz Spójności

• Europejski Bank Inwestycyjny

Europejski Fundusz Społeczny w okresie 2007-2013 finansuje:

• Zwiększenie zdolności adaptacyjnych pracowników, przedsiębiorstw (np. szkolenia z zakresu zmiany lub podnoszenia kwalifikacji zawodowych);

• Zwiększenie dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie trwałej integracji na rynku pracy osób poszukujących pracy i nieaktywnych zawodowo, zapobieganie bezrobociu, zachęcanie do aktywności zawodowej, zwłaszcza osób starszych

• Zwiększanie integracji społecznej osób w niekorzystnej sytuacji, zwalczanie wszelkich form dyskryminacji (np. społeczność romska)

• Duże projekty w zakresie ochrony środowiska i europejskiej infrastruktury transportowej, a także projekty, w zakresie energetyki, energii odnawialnej, sieci transportowych, kolejowych, transportu rzecznego, morskiego, intermodalnego, transportu publicznego miejskiego (np. budowa i modernizacja międzynarodowych portów lotniczych)

Europejski Bank Inwestycyjny w okresie 2007-2013 finansuje:

Udziela pożyczek i gwarancji dla realizacji projektów:

• Zmierzających do rozwoju regionów o niższym poziomie zaawansowania,

• Dotyczących modernizacji lub przekształcenia przedsiębiorstw

• Wspólnie realizowanych przez kilka państw

Wsparcie dla Polski

Polska jest krajem dla którego przeznaczono bardzo duże środki w ramach funduszy strukturalnych w okresie 2007-2013 [w mld euro]:

• F. Spójności: 22 176 (to prawie 32% całkowitego budżetu funduszu państw członkowskich UE, który wynosi 69 578)

• „Cel Konwergencja”- jeden z trzech głównych celów europejskiej polityki regionalnej w okresie 2007-2013, służący wspieraniu zmian i dostosowań w regionach opóźnionych w rozwoju gospodarczo-społecznym; 44 377 (co stanowi ponad 30% całkowitego budżetu funduszu dla wszystkich 27 krajów członkowskich, łączna pula wynosi 199 322)

• Łącznie dla Polski 67 284.

Ważne

• Wszystkie regiony Polski lokują się w grupie regionów nieosiągających 75% średniej UE (wskaźnikiem jest PKB per capita), a to oznacza, że są objęte działaniem celu „konwergencja”

Nowy okres programowania- cele

Koncentracja działań na trzech nowych celach powiązanych z priorytetami Strategii Lizbońskiej:

• CEL 1: konwergencja (wspieranie wzrostu i tworzenie nowych miejsc pracy w państwach i regionach najbiedniejszych

• CEL 2: regionalna konkurencyjność i zatrudnienie (wspieranie zmian strukturalnych w regionach nie kwalifikujących się do uzyskania pomocy w ramach celu 1 ze względu na przekroczenie wskaźnika PKB per capita UE- oraz wspieranie zmian na rynku pracy)

• CEL 3: europejska współpraca terytorialna (wspieranie terytorialnej konkurencyjności oraz promowanie harmonijnego i zrównoważonego rozwoju terytorium Unii- beneficjentami będą wewnętrzne i zewnętrzne regiony geograficzne)

Instrumenty finansowe 2007-2013

konwergencja	Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie	Europejska współpraca terytorialna
EFRR	EFRR	EFRR
EFS	EFS
Fundusz Spójności

Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015

Jest dokumentem stanowiącym podstawę programowania rozwoju regionalnego, przy wykorzystaniu środków UE

• Cel- podniesienie poziomu jakości życia mieszkańców Polski, poszczególnych obywateli i ich rodzin

• Cel strategiczny- tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki, opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach UE i wewnątrz kraju.

Obszary wsparcia EFS

• aktywna polityka rynku pracy

• przeciwdziałanie bezrobociu i zjawisku wykluczenia społecznego,

• przystosowanie pracowników do zmian technologicznych, zmian na rynku pracy,

• wzmocnienie potencjału ludzkiego w badaniach, nauce i technologii,

• rozwijanie systemu edukacji i szkoleń,

• poszerzenie swobody przepływu pracowników wewnątrz Unii, zwiększanie ich zawodowej i geograficznej mobilności,

• zapewnienie równomiernego rozwoju regionów Unii,

• kształcenie ustawiczne,

• doskonalenie kadr gospodarki oraz rozwój przedsiębiorczości,

• równość szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy.

Uwarunkowania wewnętrzne

• stan i struktura zasobów kraju- czynniki przyrodnicze (bogactwa naturalne: surowce mineralne, zasoby wodne, gleby, lasy, użytki zielone, które występują w ilościach ograniczonych)

• Kraje zasobne mają też biednych obywateli

• wiele państw z gospodarką opartą na wydobywaniu surowców naturalnych jest bardzo bogatych, ale ich obywatele SA biedni, bo nie są w stanie stworzyć miejsc pracy, które zapewnia pełne zatrudnienie

• bogactwo wynikające z surowców naturalnych może wywoływać bańki spekulacyjne w takich sektorach jak rynek nieruchomości, czego przykładem jest teraz m.in. Australia, przeżywająca boom na rynku surowców (potężny eksport węgla i rudy żelaza do Chin). Niższe wydatki konsumentów oraz rządu zrównoważą australijski boom na rynkach surowcowych

• kraje o bardzo różnych zasobach surowców np. Norwegia i Finlandia rozwijają się podobnie

• czynniki ludzkie (demograficzne i społeczne- charakter ilościowy i jakościowy, liczba i struktura ludności kraju, struktura narodowościowa- stanowią potencjał pracy żywej, natomiast dorobek społeczno-duchowy jest uwarunkowaniem jakościowy, ważny jest też stosunek społeczeństwa do władzy);

• czynniki materialne- zagospodarowanie kraju i regionów, wyposażenie w majątek trwały ( produkcyjny i infrastrukturalny), ważny jest jego stopień nowoczesności oraz zużycia technicznego i ekonomicznego, rozmiary i kierunki inwestycji

Zużycie wody- Rodzina 4os zużywa tygodniowo około 3500litrów wody

Farmy wiatrowe- 2007r- 160 farm; 2007r-287MW; 2010r- 2500MW; prognoza 2020r- 12000MW

Wartość energetyczna kg paliwa (w gigadżulach)

• gaz płynny – 49,6

• gaz ziemny 48,8

• olej opałowy 43,4 [53,9zł/GJ]

• węgiel kamienny 30,0

• miał węglowy 27,0

• słoma sucha

• drewno suche

• ziarno owsa, żyta

Źródła odnawialne nieobowiązkowe

• 15.02.2007r ministrowie państw członkowskich osłabili ambitny cel

• Obecnie państwa UE nie SA w stanie spełnić zobowiązania (1/5 energii w 2020r odnawialna- słońce, wiatr, woda) – komisja europejska chce żeby więcej niż dotąd energii pochodziło ze źródeł odnawialnych. W Polsce ma ona pokrywać 15% zapotrzebowanie, obecnie- ok. 8%

• Większość państw członkowskich uzgodniła, że ten cel nie jest obowiązujący, powstaje więc pytanie po co ustalać limit skoro nie będzie sankcji

• Nie przyjęto też innego pomysłu Unii, dot. Rozdzielenia własnościowego producentów energii od operatorów sieci przemysłowych, pogłębia się spór z Niemcami na temat naszego bezpieczeństwa energetycznego- wg niemieckiego Ministra ds. gospodarki Glosa, to prywatna inwestycja niewymierzona w Polskę, która odrzuciła już 4 warianty niemieckiej pomocy w razie przerwy w dostawach gazu z Rosji

Co podpisał Prezydent Lech Kaczyński?

• W unijnym dokumencie wiele stron poświęcono konieczności zwiększenia efektywności energetycznej oraz rozbudowania systemu handlu pozwoleniami na emisję CO2

• Obecnie są one DARMOWE i przydzielane krajom, które następnie dzielą je pomiędzy poszczególne przedsiębiorstwa

• Wg nowych zasad zezwolenia dla wielu branż przemysłu będą płatne

• W konkluzjach z marca 2007r uzgodniono, że specjalnie powinny być traktowane branże energochłonne

• Komisja Europejska opracowuje projekt wg którego niektóre z nich- jak hutnictwo czy cementowanie- będą dostawać pozwolenia emisyjne w całości lub częściowo za darmo

• Dokument z marca 2007r nie wspomina o specyfice gospodarki, która tak jak polska oparta jest na węglu

Pawlak nie chce sięgać po energię z wnętrza ziemi.

Unia stawia na elektrownie napędzane gorącą wodą. Polska nie. Jak wynika z raportu- do 2020r nie będziemy rozwijać tej gałęzi energetyki

Elektrownie atomowe

• Do 2020r w Niemczech zostaną wyłączone wszystkie elektrownie atomowe

• Decyzję o wstrzymaniu nowych inwestycji podjął również parlament w Szwajcarii

• W Polsce trwają przygotowania do budowy pierwszej elektrowni jądrowej, która ma powstać do 2020r

• Koszt jej budowy szacowany jest na 55mld zł

Polityka energetyczna

• Opodatkowanie złóż

• Resort finansów zapowiedział podwyższenie podatków od wydobycia surowców

• Bank Światowy zaleca konsultacje z przemysłem przy ustalaniu wysokości opłat eksploatacyjnych

• Zapowiedziane podwyżki mają przynieść dochody w wys. Ok. 2mld zł w skali roku

• Bezpieczeństwo energetyczne w Unii

• Bruksela przedstawiła program budowy infrastruktury energetycznej, która umożliwia bezproblemowe wzajemne przesyłanie energii między krajami

• Na jej budowę Unia potrzebuje 200mld euro

• UE chce, aby pakiet antykryzysowy był stałym instrumentem finansowania unijnych połączeń energetycznych

• Polska i Czechy przygotowują się do połączenia rynków energii

• Towarowa giełda energii rozmawia z Pragą. To dobra wiadomość dla odbiorców, gorsza dla firm energetycznych

Kłopoty kryzysowe- spadek cen w ciągu ½ roku

• Miedź- spadek ceny z 8 tys USD/t do 3,1tys USD/t

• Ropa naftowa (kontrakty trzymiesięczne) spadek ze 128 USD/bryłkę do 42 USD/bryłkę

• Węgiel- spadek ceny ze 145 USD/t do 75 USD/t

• Gaz- niestety drożeje, a jedyna nadzieja dla PGNiG-e, że cena gazu jest w pewnym stopniu pochodną ceny ropy, jej spadek może obniżyć koszty importu, ale nie stanie się to wcześniej niż po pół roku

• Popyt na energię elektryczną będzie zwrastał średnio ok. 3%rocznie

Nowe źródła energii

Najwięcej zielonej energii będzie pochodziło w 2030r z wiatru, a produkcja słoneczna wzrośnie 140-krotnie. Jednak odnawialne źródła nie zastąpią całkowicie paliw kopalnych

Elektrownie zapłacą

• Pakiet klimatyczny najbardziej uderzy w polską energetykę uzależnioną od węgla

• Najmniejszy problem z emisją CO2 maja kraje skandynawskie i te, które korzystają z energii nuklearnej

• Jeśli od 2013r polskie elektrownie będą musiały kupować 100% pozwoleń na emisje CO2 to odczujemy dramatyczny wzrost cen energii, zdaniem polskiego rządu nawet 70%

• Polski budżet zyska z tego tytułu przychody rzędu 5mld euro rocznie

• Pieniądze te przynajmniej w 20% mają być przeznaczone na inwestycje w nowe technologie ograniczające emisje CO2

• Unijny pakiet energetyczno-klimatyczny ma spowodować zmniejszenie emisji CO2 do 2010r o 20%

Krajowe źródła

• Polska co roku potrzebuje ok. 20mln t ropy i 14mld m3 gazu ziemnego

• Z krajowych źródeł możemy zaspokoić ok. 40% zapotrzebowania na gaz i 5% na ropę

• Większość surowców musimy importować z zagranicy, głównie z Rosji

• Wg niektórych danych z Bałtyku możemy wydobywać znacznie większe ilości ropy

Energetyczny podział

Pod względem struktury źródeł energii można wyróżnić kilka charakterystycznych grup państw:

• Bazujące na odnawialnej energii wodnej: Norwegia (63,39%), Islandia (61,5%) i Brazylia (38,6%)

• Z rozwiniętą energetyką jądrową: Francja (38,6%), Litwa (37,8%) i Szwecja (35,7%)

• O dominującym udziale gazu ziemnego

• Bazujące gł. Na ropie naftowej

• O zróżnicowanym bilansie paliwowym

Energia w gospodarce:

• Węgiel kamienny był paliwem XIXw i pierwszej połowy XXw.

• W latach 50 został wyparty przez ropę i gaz

• Na przełomie lat 70 i 80 pojawiła się energetyka jądrowa, która stopniowo odebrała węglowi sporą cześć rynku

• 1995- węgiel został wyprzedzony przez gaz ziemny

WĘGIEL

Jeszcze w latach 80 w produkcji wegla byliśmy potentatem światowym, 4 miejsce w produkcji i 2 w eksporcie. Od 1999r spadło wydobycie, co spowodowało ogromne kłopoty- zmniejszenie eksportu, redukcja zatrudnienia w przemyśle węglowym

• Wielkość zasobów na świecie wystarczyć powinna:

• Węgla kamiennego na ok. 200lat

• Gazu na ok. 60lat

• Ropy naftowej na ok. 40lat

• Zużycie węgla kamiennego i brunatnego wzrośnie do 2030r dwukrotnie- do 10,5 mld ton rocznie

• W 2008r import węgla do Polski był wyższy niż jego eksport

• Producenci węgla kamiennego: Chiny, USA, Indie, Australia, Płd. Afryka, Polska

• Udział węgla kamiennego w produkcji energii El: Polska (94,9mln ton)

GAZ

Przewidywano zużycie gazu większe niż w rzeczywistości. Spada jego prognoza zużycia.

1. Po co kupować (w takiej ilości) gaz z Norwegii, jak można prawie dwa razy tańszy gaz z Rosji? Dlaczego zużycie gazu w najbliższych latach nie wzrośnie?

Przede wszystkim ze względów ekonomicznych, koszt 1GJ z węgla 4ł a gazu 20zł

1. Czy jest ciągłość państwa np. w zakresie polityki energetycznej? Co będzie z umowami podpisanymi przez poprzednią koalicję z Norwegią? Czy aktualne rozmowy prowadzone z Rosją mogą być partnerskie, skoro czyniła zawsze z gospodarki narzędzie polityczne? Czy mamy w to z góry nie wierzyć?

Na podstawie dotychczasowych umów z Rosją jeżeli nie zbudujemy drugiej nitki, to będziemy musieli zapłacić za 5mld m3 gazu, których nie wykorzystamy. Jeżeli zużycie nie zwrośnie (a tak na pewno będzie) to od 2005r wykorzystywalibyśmy zaledwie 1/3 zakontraktowanego na ten okres gazu.

My nie możemy zakładać, że będziemy końcowym odbiorcą rosyjskiego gazu, bowiem kraje zachodnie (unijne) zakontraktowały na najbliższe lata ponad 500 mld m3, co przy naszych 15mld m3 jest faktycznie ilościa mało znaczącą

Rosja i Niemcy są zdecydowane na budowę wzbudzającego kontrowersję gazociągu pod Bałtykiem. Jednak Moskwa „z radością powita” przyłączenie się do przedsięwzięcia inwestorów z Polski.

Szef rosyjskiej dyplomacji Siergiej Ławrow zastrzegł, iż wszelkie zmiany własnościowe SA możliwe, pod warunkiem, że Rosja zachowa 51% udziałów. Oznacza to, że to Niemcy musieliby zrezygnować z części swoich udziałów na rzecz Polski lub innych krajów. Na razie udziałowcami są dwie niemieckie firmy oraz jednej rosyjskiej.

Polskie ministerstwo Spraw Zagranicznych nie zajęło na razie stanowiska w sprawie rosyjskiej propozycji. Wątpliwości ma niezależny ekspert B. Sienkiewicz, który podkreśla, że Polsce potrzebna jest dywersyfikacja źródeł gazu, a nie kolejny kierunek dostarczenia surowca z Rosji

Polska a Rosja

• Polska nie ma szans by odegrać istotną rolę jako kraj tranzytowy między Rosją a resztą Europy

• Rosjanie nie pozostawiają już złudzeń- przygotowują inwestycje, które pozwolą im ominąć Polskę

• Za kilka lat rosyjski gaz popłynie rurociągiem przez Bałtyk a ropa tankowcami z portu w Primorsku

• Stracimy na tym politycznie i finansowo, bo wpływy z opłat za przesyłanie surowców przez nasze terytorium będą niższe od planowanych, a nasze rafinerie mogą być zmuszone do sprowadzania droższej ropy statkami

Wolimy atom od gazu i węgla

• Dokonał się przełom świadomości ludzi: zrozumieli, że za darmo nie uzyskamy bezpieczeństwa energetycznego, i na dodatek preferują inwestycje w elektrownie atomowe

• 26% uważa, że aby uniezależnić się od rosyjskich dostaw gazu, rząd powinien zwiększyć wydobycie węgla

• 29% uważa że rząd powinien kupowac gaz od innych dostawców niż Rosja

Za dwa lata Polska zmniejszy uzależnienie

• Stanie się to dzięki rurociągom trans granicznym z Niemcami, Czechami i Słowacją

• Liczymy ciągle na gaz z Norwegii

Problem gazu

• Mała ilość gazu- chętnych do zakupu jest więcej niż producentów

• Brak floty do przewozu gazu- Polska będzie potrzebować jednego statku na 150tys m3 gazu

• Kosztowne rurociągi

Problem ropy i gazu ziemnego w stosunkach Rosji z Białorusią i Ukrainą

Specyfiką stosunków Rosji z jej dwoma zachodnimi sąsiadami: Białorusią i Ukrainą, jest wysoka pozycja problematyki paliwowo - energetycznej. Zainteresowanie wszystkich stron koncentruje się przede wszystkim na handlu ropą i gazem oraz na warunkach przesyłu tych surowców przez terytoria Białorusi i Ukrainy. Historia kilkunastu lat stosunków rosyjsko – białorusko - ukraińskich ukazuje, że ekonomiczny aspekt relacji gazowo - naftowych nierozerwalnie powiązany został ze sferą politycznych interesów wszystkich trzech państw. Dla Rosji znajdująca się na terytoriach Białorusi i Ukrainy infrastruktura przesyłowa posiada strategiczne znaczenie dla dostaw gazu i ropy naftowej na rynek Środkowej i Zachodniej Europy. Z punktu widzenia Moskwy warunkiem bezpieczeństwa eksportu surowców energetycznych, a zatem dużej części dochodów budżetu państwa i PKB, jest utrzymanie politycznej kontroli nad tymi państwami¹. Efektywne wpływanie Rosji na sąsiadów osiągane jest między innymi dzięki ich zależności surowcowej. Utrzymanie dominującej pozycji dostawcy ropy i gazu jest jednym z priorytetów polityki Moskwy wobec Mińska i Kijowa.

---