Filozofia egzystencjalna jako źródło pedagogiki egzystencjalno-personalistycznej
Ogólna charakterystyka filozofii egzystencjalnej (S.Kierkegaard, M.Heidegger, M.Buber, J.P Sartre)
Paradoks sytuacji egzystencjalnej człowieka
Każdy człowiek jest jedyny w swoim rodzaju, lecz każdy człowiek żyje
we wszechświecie, który pozostaje obojętny wobec ludzkiego istnienia.
Zadaniem spekulacji egzystencjalnych jest opisanie walki jaką toczy człowiek aby dokonać samookreślenia przez wybór.
Ważne są indywidualne poszukiwania sensu istnienia
W filozoficznej refleksja nad życiem przyjmuje się indywidualny i subiektywny punkt widzenia. Bycie człowieka w świecie nie jest wyznaczane przez socjologiczną, ideologiczną strukturę społeczną ani też przez metafizyczną, teleologiczną, strukturę wszechświata.
Najważniejsze dla życia człowieka jest wartościowanie i dokonywanie wyborów.
Wartości powstają dzięki osobistym wyborom. Zatem nie istnieje żadne uniwersalne kryterium pozwalające na ocenę wartości.
Psychologia humanistyczna (A. Maslow, C.Rogers, R.Maya)
Proces budowania własnej tożsamości wynika z doświadczania coraz to nowych sytuacji. STRUKTURA naszego JA czyli osobowość, wyłania się w wyniku interakcji środowiskowych i społecznych ale kształtujemy/określamy ją samodzielnie.
Podstawowe założenia pedagogiki egzystencjalno-personalistycznej
Egzystencjaliści pragną uwolnić ludzi od ograniczeń wynikających z kategoryzowania wszechświata.
Portret człowieka wskazuje, iż jest istotą egzystującą w obcym świecie i obciążoną wyłączną odpowiedzialnością za określanie własnej tożsamości.
Zadania wychowania egzystencjalistycznego:
Uświadomienie uczniowi, że jego wolność może być ograniczona przez pewne instytucje, zjawiska i tendencje społeczne.
Kształtowanie intensywnej świadomości, dzięki której uczeń przekonuje się, jak ważna jest wolność wyboru.
Wpajanie przekonania, że każdy człowiek jest odpowiedzialny za swoje samookreślenie oraz za konsekwencje wszelkich działań.
Rozwijanie umiejętności rozróżniania pomiędzy błahymi a istotnymi wyborami.
Założenia wychowania w pedagogice egzystencjalno-personalistycznej
Zadaniem edukacji opartej na założeniach egzystencjalizmu jest kształtowanie osoby w pełni autentycznej, która zdaje sobie sprawę ze swojej wolności i zdaje sobie sprawę, że każdy wybór jest aktem tworzenia indywidualnej wartości.
Warunkiem dążenia do autentyczności jest świadomość osobistej odpowiedzialności związanej z dokonywaniemwyborów.
Człowiek jest zdany na siebie. Spotkanie z innymi ludźmi naszego Ja a inną osobą budzi lęk, że zagrozi ona naszej osobistej wolności i ograniczy ją wykorzystując nas do osiągnięcia swoich osobistych celów.
Zadaniem edukacji opartej na założeniach egzystencjalizmu jest kształtowanie osoby w pełni autentycznej, która zdaje sobie sprawę ze swojej wolności i zdaje sobie sprawę, że każdy wybór jest aktem tworzenia indywidualnej wartości.
Warunkiem dążenia do autentyczności jest świadomość osobistej odpowiedzialności związanej z dokonywaniem wyborów.
Cechy nauczania – uczenia się
Program nauczania
Przedmioty, które objaśniają fizyczne i społeczne aspekty rzeczywistości. Przedmioty humanistyczne, które objaśniają ludzkie wybory.
Proces nauczania-uczenia się
W procesie uczenia się ważne jest znaczenie jakie uczeń nadaje wiedzy, to uczeń konstruuje znaczenie danego przedmiotu. Pośrednie uczestnictwo w rozwiązywaniu istotnych kwestii miłości, śmierci, cierpienia i winy, wolności.
Metody dydaktyczne
Żadna z metod nie może zakłócać relacji Ja – Ty. Najważniejszy jest dialog (por. pedagogika dialogu)