Szkielet bierną częścią układu ruchu; rola szkieletu:

- umożliwia poruszanie się

- jest rusztowaniem dla ciała

- ochrona narządów miękkich

- rola krwiotwórcza

- udział w ruchach oddechowych (żebra, klatka piersiowa)

Budowa kości

Rodzaje kości

a)długie – wszystkie kości kończyn – piszczelowa, obojczyki, żebra

b)krótkie – nadgarstka, stępu

c)płaskie – kości sklepieniowe czaszki, biodrowe, łopatka, mostek

d)różnokształtne – kręgi, kości twarzoczaszki, kosteczki słuchowe

Skład chemiczny kości

- sole mineralne – węglany i fosforany wapnia, fosforany magnezu – nadają kości twardość i wytrzymałość

- związki organiczne – nadają elastyczność i sprężystość

- woda

Szkielet osiowy

a)czaszka

- k. mózgoczaszki: czołowa, ciemieniowa, skroniowa, potyliczna

- k. twarzoczaszki: nosowe, jarzmowe, szczęka, żuchwa

b)kręgosłup 33-34kręgi!

- odcinek szyjny – 7kręgów: 1 atlas = dźwigacz, 2 obrotnik, 7kręg

- odc. piersiowy – 12kręgów – wraz z żebrami i mostkiem tworzą klatkę piersiową

- odc. lędźwiowy – 5kręgów – najbardziej masywne kręgi

- odc. krzyżowy – 5kręgów – zrośnięte w kość

- odc. guziczny – 4-5kręgów – ogonowy

W kręgosłupie człowieka występują naturalne krzywizny

*lordoza – wygięcie do przodu

*kifoza – wygięcie do tyłu

Między kręgami znajdują się chrząstki międzykręgowe zwane dyskami

c)klatka piersiowa

- kręgi piersiowe

- mostek

- żebra 12par: prawdziwe 7par, rzekome 3pary, wolne 2pary

Szkielet obręczy i kończyn

- obręcz górna = barkowa: łopatki, obojczyki

- kończyna górna: k. ramienna, k. przedramienia – łokciowa, promieniowa, k. dłoni – nadgarstka, śródręcza, palców

- obręcz dolna = miednicza: biodrowe, kulszowe, łonowe

- kończyna dolna: k. udowa, k. podudzia – piszczelowa, strzałkowa, k. stopy – k. stępy, śródstopia, k. palców.

Połączenia kości

- ścisłe – więzozrosty, chrząstkozrosty, kościozrosty

- stawy

a)budowa stawu

b)rodzaje stawów

* staw jednoosiowy lub w jednej płaszczyźnie np. łokciowy, kolanowy

* staw dwuosiowy np. nadgarstkowo śródręczy kciuka

* staw wieloosiowy lub na wielu płaszczyznach np. barkowy, biodrowy

Budowa mięśnia szkieletowego

Brzusiec z tkanki mięśnia poprzecznie prążkowanego

Ścięgno z tkanki łącznej – przyczepiony mięsień do kości

Brzusiec może rozdzielać się na jeden z dwóch końców na kilka części zwanych głowami:

-m dwugłowy ramienia

-m trzygłowy ramienia

-m czterogłowy uda

Antagonizm pracy mięśni szkieletowych

Dwie grupy czynnościowe mięśni:

*zginacze – w przodzie przed stawem

*prostowniki – od tyłu stawu

Skurcz jednego mięśnia powoduje rozluźnienie drugiego.

Mięśnie synergistyczne – współdziałające.

Przemiany biochemiczne podczas skurczu mięśni

Dług tlenowy to stan niedoboru tlenu w komórkach wywołany chwilową niemożnością dostarczenia tego składnika przez układ oddechowy i krwionośny

Odpoczynek bierny jest to ograniczenie do minimum wszelkiej aktywności mięśniowej i umysłowej. Najbardziej efektywną formę stanowi sen. Wtedy następuje wyraźne obniżenie napięcia mięśni szkieletowych.

Odpoczynek czynny to pełna aktywność ruchowa, przejawia się ona w praktycznie każdym ruchu, jaki wykonujemy.

Wady postawy i choroby układu ruchu

a)skolioza – skrzywienie kręgosłupa

b)płaskostopie – niewyprofilowana podeszwa stopy

c)choroby:

*krzywica – niedobór wit. D, deformacja kości

*reumatyzm – reumatoidalne zapalenie stawów

*osteoporoza – odwapnienie kości, zrzeszotnienie, zła dieta, brak ruchu, menopauza

Szkodliwość dopingu. Stosowanie substancji dopingujących prowadzi do zaburzenia homeostazy, często do poważnych schorzeń wątroby, serca, stawów, a niekiedy śmierci.