C. Raport z ćwiczeń-poznanie budowy anatomicznej organów roślin naczyniowych

1. Budowa i funkcje łodygi roślin jednoliściennych
Budowa
Zewnętrzną warstwę łodygi stanowi pokryta kutykulą epiderma, w której znajdują się aparaty szparkowe. Pod skórką znajduje się cienka warstwa sklerenchymy, a pod nią cienki miękisz asymilacyjny. Większość roślin jednoliściennych zachowuje budowę pierwotną przez całe życie. Wnętrze łodygi wypełnia miękisz zasadniczy (bezzieleniowy), w którym rozproszone nieregularnie są wiązki przewodzące. Są to wiązki kolateralne zamknięte, bez przyrostu wtórnego.

Funkcje
Podtrzymuje liście, kwiaty i owoce, wznosząc je na wysokość umożliwiającą skuteczniejsze korzystanie ze światła, zapylanie, rozsiewanie; przewodzi wodę i sole mineralne z korzenia, a asymilaty z liści do pozostałych organów; magazynuje substancje odżywcze, wodę i sole mineralne, a łodygi zielone (niezdrewniałe) biorą udział w procesie fotosyntezy

2. Budowa i funkcje łodygi roślin dwuliściennych
Budowa
Budowa pierwotna u roślin dwuliściennych występuje u wszystkich gatunków, budowa wtórna- u niektórych. W tym drugim przypadku budowa pierwotna ograniczona jest tylko do najmłodszych, wierzchołkowych części łodygi, budowa wtórna cechuje starsze części.
Budowę pierwotną łodygi tworzą tkanki pierwotne, powstające w stożku wzrostu pędu. Zewnętrzną warstwę łodygi stanowi pokryta kutykulą epiderma z aparatami szparkowymi. Pod skórką znajduje się kora pierwotna. Jej zewnętrzną część stanowi zazwyczaj kolenchyma albo sklerenchyma. Pod nią znajduje się warstwa miękiszu wraz z chloroplastami, a następnie endoderma, której komórki zawierają ziarna skrobi lub wytwarzają pasemka Caspary'ego. Centralną część łodygi zajmuje walec osiowy. U niektórych roślin jego zewnętrzną część stanowi perycykl. W walcu osiowym znajduje się tkanka przewodząca tworząca zwarty pokład lub ułożona w postaci wiązek poprzedzielanych tkanką miękiszową. Środek walca osiowego wypełnia rdzeń, najczęściej miękiszowy. Przyrost wtórny łodygi następuje wskutek działania merystemów bocznych-fellogen i miazga. Miazga wytwarza na zewnątrz łyko wtórne, a do wnętrza – drewno wtórne.

Funkcje
Stanowi łącznik pomiędzy korzeniem a pozostałymi elementami rośliny, gdyż przewodzi wodę oraz sole mineralne z korzenia do wyżej położonych partii rośliny; łodyga przewodzi substancje także w kierunku odwrotnym tzn. związki wytworzone w czasie fotosyntezy przeprowadza do niższych części rośliny, w tym także do korzenia; pozwala na wydłużanie się całe rośliny; liczne rozgałęzienia boczne pozwalają na utrzymywanie liści w bardzo korzystnych położeniach, które umożliwiają swobodne zachodzenie procesu fotosyntezy; czasami w łodygach znajdują się chloroplasty, dzięki którym może zachodzić w nich proces asymilacji. W łodydze są gromadzone i przechowywane związki zapasowe; dzięki łodygom podziemnym możliwe jest rozmnażanie wegetatywne.

3. Budowa i funkcje korzeni
Budowa
Z peryferycznie położonych komórek w strefie różnicowania się korzenia powstaje tkanka okrywająca- rezoderma. Stanowi ją jedna warstwa cienkościennych komórek, ściśle do siebie przylegających, zawierających żywy protoplast. Ich celulozowe ściany tworzą charakterystyczne uwypuklenia-włośniaki. Pod tkanką okrywającą znajduje się tkanka miękiszowa, którą tworzą cienkościenne, żywe komórki tworzące luźne układy, wskutek czego powstają liczne przestwory międzykomórkowe. Obszar ten w korzeniu nosi nazwę kory pierwotnej. Najbardziej wewnętrzna warstwa kory pierwotnej, endoderma, zbudowana jest z drobnych komórek, których ściany sukcesywnie ulegają lignifikacji, a same komórki są martwe. Pośród nich, w ściśle określonych miejscach, położone są komórki pozbawione zgrubień skorkowaciałych i zdrewniałych (tzw. komórki przepustowe). Centralną część korzenia stanowi walec osiowy, którego pierwsza warstwa zachowuje charakter twórczy i nosi nazwę okolnicy (perycyklu). Warstwa ta daje początek korzeniom bocznym. Pozostałą część walca osiowego wypełnia tkanka miękiszowa, wśród której znajdują się zespoły komórek o charakterystycznej budowie, spełniające funkcje 4przewodzenia wody i asymilatorów. Zespoły tych komórek to wiązki przewodzące. W korzeniu wiązki sitowe i naczyniowe tworzą niezależne pasma, leżące w stosunku do siebie na przemian, tworząc układ naprzemianległy promienisty

Funkcje
Zaopatrywanie rośliny w wodę, rozpuszczanie w niej soli mineralnych czerpanych z gleby; przytwierdzanie rośliny do podłoża; utrzymanie rośliny w pozycji pionowej; starsze partie korzeni pełnią funkcje magazynów związków zapasowych; niektórym roślinom korzenie służą do wegetatywnego rozmnażania; chłoną wodę i parę wodną z powietrza; korzeń pewnych storczyków mających bardzo silnie zredukowane liście spełnia rolę organu asymilacyjnego; bywa organem czepnym; korzenie kurczliwe, spotykane, np.: u lilii, mają zdolność- kurczenia się, wskutek czego mogą wciągać- roślinę głębiej w glebę.

4. Budowa i funkcje korzeni spichrzowych
Budowa
Korzenie spichrzowe mają bardzo silny przyrost wtórny, który odznacza się małą ilością tkanki mechanicznej, a dużą ilością miękiszu spichrzowego. Przyrost wtórny korzeni spichrzowych odbywa się różnie u różnych roślin. Na przykład w korzeniu rzodkwi kambium wytwarza bardzo grubą warstwę drewna, a niewielką łyka. W korzeniu marchwi odwrotnie powstaje gruba warstwa łyka, a drewna przyrasta stosunkowo mniej. Dlatego to korzeń rzodkwi jest cały twardy, gdy u marchwi twarda jest tylko środkowa część korzenia, a gruba warstwa łyka jest miększa. W pierwszy m roku życia tych roślin w drewnie korzeni znajduje się jednak niewiele naczyń i zupełnie brak w nim włókien drzewnych, dużo natomiast jest tkanki miękiszowej, szczególnie w szerokich promieniach rdzeniowych. Łyko utworzone jest prawie wyłącznie z komórek miękiszowych. Do łyk dołącza się jeszcze miękisz podkorowy – felloderma. W miękiszu gromadzą się materiały zapasowe, które w drugim roku służą roślinie do szybkiego wytworzenia kwiatonośnego pędu. Dopiero w okresie kwitnienia i owocowania pojawiają się w korzeniu liczne grubościenne naczynia i włókna sklerenchymatyczne; korzeń silnie drewnieje i traci charakter organu spichrzowego. Korzenie spichrzowe rzodkwi, marchwi i innych roślin dwuletnich i wieloletnich przechodzą w górnej części w zgrubiały pęd, zakończony rozetką liści.

Funkcje
Gromadzenie materiały zapasowe, takie jak skrobia, cukier, inulina; zaopatrywanie roślin w wodę i sole mineralne; przytwierdzanie rośliny do podłoża; utrzymanie rośliny w pozycji pionowej.

5. Budowa i funkcje liści
Budowa
Blaszka liściowa stanowi główną część liścia, najczęściej jest płaska, cienka, różnokształtna, o symetrii grzbietowo- brzusznej, rozpięta na systemie wiązek przewodzących, tworzących unerwienie liścia (widlaste, siatkowe, równoległe). Ze względu na liczbę blaszek liście dzielimy na pojedyncze i złożone. Liście pojedyncze mają jedną blaszkę liściową, która może być cała, niepodzielona, lub podzielona na odcinki przez bardziej lub mniej głębokie wcięcia. Liście złożone składają się z kilku lub więcej blaszek liściowych, ułożenie ich może być dłoniaste lub pierzaste. W rozwoju rośliny występują kolejno: liście zarodkowe (liścienie), liście dolne, liście właściwe i często liście przykwiatowe, mające różną budowę. Najbardziej zróżnicowane morfologicznie u różnych gatunków są liście właściwe, składające się z nasady, ogonka i blaszki liściowej. Nasada przytwierdza liść do łodygi, u traw rozrasta się w tzw. pochwę liściową, u roślin dwuliściennych wytwarza dwa symetryczne, krótkotrwałe, drobne przylistki. Ogonek liściowy łączy pęd z blaszką, czasami występują liście siedzące, w których blaszka łączy się bezpośrednio z nasadą.

Funkcje
Bezpośredni udział w fotosyntezie.