Kamil Gruba
Do mówienia
Strategia podatkowa jest jedną z form reakcji przedsiębiorstwa na nałożone podatki. Celem strategii podatkowej jest optymalizacja obciążenia podatkowego (które nie zawsze jest równoznaczne z minimalizacją kwoty podatku do zapłacenia).
Optymalizacja podatkowa – oznacza podejmowanie działań zgodnych z regulacjami prawnymi (nie mówimy w tym przypadku o nadużyciach, lub nawet działań niezgodnych z prawem – choć i takie występują, jednak występujące w optymalizacji podatkowej są to wyłącznie LEGALNE działania), w ramach których przedsiębiorstwo wykorzystuje dostępne środki do obniżenia obciążenia podatkowego, które powstałoby bez ich zastosowania.
Można mówić o trzech typach reakcji podatników na obłożenie podatkiem:
zapłacenie podatku,
ucieczka przed podatkiem,
stosowanie strategii podatkowej.
Elementy strategii podatkowej
Strategię podatkową przedsiębiorstwo realizuje podejmując decyzje dotyczące wielu obszarów działalności, w szczególności zaś w zakresie:
Formy organizacyjno-prawnej prowadzonej działalności
Jest to na przykład wybór pomiędzy jednoosobową działalnością gospodarczą i spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. Konsekwencją tego wyboru mogą być różne możliwości korzystania z ulg podatkowych i różna wysokość obciążenia podatkowego. Na przykład w latach 90-tych duże znaczenie dla wysokości obciążeń podatkowych miało to, czy firma była prywatna czy państwowa, ponieważ firmy prywatne mogły korzystać z tzw. wakacji podatkowych, a państwowe były obciążone podatkiem od ponadnormatywnych wynagrodzeń (tzw. popiwkiem) i obligatoryjną dywidendą.
Miejsca prowadzonej działalności
Decyzja ta może dotyczyć zarówno kraju prowadzonej działalności (różne kraje stosują różne stawki podatku CIT, PIT, VAT i innych; szczególnie korzystne z punktu widzenia przedsiębiorstwa jest przeniesienie działalności do tzw. rajów podatkowych o bardzo łagodnej polityce podatkowej), jak i regionu czy miasta w obrębie jednego kraju (np. w Polsce istnieją Specjalne Strefy Ekonomiczne, które inwestującym tam firmom oferują różne preferencje podatkowe; ponadto gminy mają możliwość kształtowania stawek tzw. podatków lokalnych, czyli m.in. podatku od nieruchomości i podatku od środków transportu).
Rodzaju i przedmiotu prowadzonej działalności
Ta decyzja wiąże się z istnieniem specjalnych form opodatkowania (karta podatkowa i podatek zryczałtowany), które można stosować jedynie dla określonych typów działalności (np. dla wytwarzania wyrobów rękodzielniczych, dla usług ślusarskich).
Kształtowania wysokości kosztów i dochodów.
Przykładowo stosowanie strategii wysokich kosztów i niskich dochodów prowadzi do obniżenia płaconego podatku dochodowego.
Źródła finansowania
Ponieważ koszty kapitału obcego (np. odsetki od kredytu) są kosztem podatkowym, decyzja o wyższym udziale kapitału obcego zaowocuje niższym opodatkowaniem. Rozważane mogą być też kwestie opodatkowania bardziej zaawansowanych form finansowania obcego (np. venture capital, faktoring, leasing).
Kształtowania i podziału dochodów.
W efekcie decyzji o wydatkowaniu dochodów, podatnik część z nich może odliczać od podstawy opodatkowania, np. darowizny na cele charytatywne, wydatki na rehabilitację, internet czy nowe technologie.
Planowanie podatkowe ma na celu zmniejszenie ogólnego ciężaru podatkowego
przedsiębiorstwa z uwzględnieniem współdziałania wszystkich podatków w tym
przedsiębiorstwie. Obniżenie jednego konkretnego podatku może dać mniejszy efekt
finansowy, niż uwzględnienie podatków przedsiębiorstwa w całokształcie.
Wyróżnić można 2 sposoby (nielegalny i legalny):
„tax evasion” – „uchylanie się” od opodatkowania. Polega na zmniejszaniu podatków nielegalnymi metodami. Jedną z nich jest ukrywanie swoich dochodów, nie ujawnianie podstawy opodatkowania urzędowi skarbowemu, czyli działanie w tzw. „szarej strefie”. Trzeba pamiętać, żeukrywanie swoich dochodów stanowi przestępstwo skarbowe.
„tax planning” - polega na legalnym wykorzystaniu wszystkich dostępnych w prawodawstwie podatkowym ulg, luk prawnych, możliwości legalnego obniżenia i zmniejszenia ciężarów podatkowych. Można to nazwać planowaniem podatkowym lub podatkową optymalizacją. Podatnik prowadzi rzetelną i zgodną z prawem ewidencję i księgowość. Celem planowania podatkowego nie jest zmniejszenie ciężaru konkretnego wybranego podatku, tylko zwiększenie zysku netto przedsiębiorstwa po zapłaceniu wszystkich podatków.
Przykład („Planowanie podatkowe” Denys Kendzerskyy )
1. Podatki, które są wliczone w koszty własne produkowanych towarów lub świadczonych usług. Zmniejszenie tych podatków powoduje zwiększenie dochodów ze sprzedaży i odpowiednie zwiększenie podatku od tego dochodu. W rezultacie efekt od tych działań jest tylko częściowy, ponieważ zwiększa się podatek od dochodu.
2. Podatki, które nie są wliczane do kosztów własnych przedsiębiorstwa (na przykład VAT). Dla zmniejszenia ciężaru tych podatków ważna jest minimalizacja różnicy, podlegającej wpłacie do budżetu państwa. Obniżenie samej stawki podatku od sprzedaży nie zawsze spowoduje obniżenie tej różnicy.
3. Podatki od dochodów przedsiębiorstwa. Dla minimalizacji tych podatków ważne jest
zmniejszenie stawki podatkowej oraz podstawy opodatkowania (tj. dochodu opodatkowanego). W tym przypadku dopuszcza się zwiększenie podatków, które są wliczone do kosztów własnych przedsiębiorstwa, ale w efekcie osiąga się pozytywny skutek finansowy.
4. Podatki płacone od zysku (na przykład podatek od dywidendy). Dla tych podatków
trzeba dążyć, o ile to możliwe, do zmniejszenia stawki podatkowej oraz podstawy
opodatkowania.
Aby osiągnąć najbardziej efektowne rozwiązanie w sytuacji konkretnego podatnika trzeba rozpatrzyć i przeanalizować sytuację jego przedsiębiorstwa w całości, z uwzględnieniem
wzajemnego wpływu i współdziałania wszystkich podatków w tym przedsiębiorstwie
Instrumenty i narzędzia
W celu łagodzenia skutków wcześniej podjętych decyzji dotyczących podatków można wykorzystać szereg narzędzi umożliwiających zmniejszenie negatywnych konsekwencji nadmiernego opodatkowania. ( Na przykładzie podatku CIT):
Obniżenie stawki podatku
„wakacje podatkowe”– ustalony prawem okres zwolnienia od płacenia podatków (głównie podatku dochodowego) dla firm rozpoczynających działalność.
Ulgi inwestycyjne
Kredyt podatkowy to potoczna nazwa zwolnienia z obowiązku płacenia zaliczek na podatek dochodowy. Z przywileju tego można korzystać przez rok i przysługuje on podatnikom, którzy po raz pierwszy rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej.
Tzw. Przyspieszona amortyzacja – Ta metoda amortyzacji polega na możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie środków trwałych wymienionych w ustawach o podatkach dochodowych poprzez dokonanie ich jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. Mogą tylko mali podatnicy którzy nie przekroczyli kwoty 1 200 000 euro lub dopiero pierwszy raz rozpoczęli działaność