Informacja – występuje wtedy gdy da się ją wyrazić za pomocą zdania, postać: bez narzędziowa (słuchamy mówionego, czytamy pisane), narzędziowa (słuchamy nagrań, oglądamy TV)
Cechy dobrej informacji:
- użyteczność (musi przynosić skutek – treściowo odpowiadać potrzebie związanej z podjęciem konkretnych decyzji)
- dostępność (inf. musi być osiągalna, w miarę tania)
- operatywność (aktualna, na czas i szybka)
- trafność (adekwatna – trafia w sedno sprawy, nie pomijając istotnych faktów)
- zrozumiałość (we właściwym języku, przystępna)
- prawdziwość ( przedstawia sprawy tak jak mają się one rzeczywiście)
- wiarygodność (pochodzenie z wiarygodnego źródła)
- rzetelność (dokładnie i staranie przedstawia przedmiot)
- weryfikowalność (możliwa do sprawdzenia, uzupełnienia, pogłębienia)
Motywy poznawcze utrzymujące równowagę psychiczna:
- teoria spójności (szukamy inf. zgodnych z jej wewnętrznymi przekonaniami)
- teoria atrybucji (wybieramy inf. zgodne z jej opinią)
- teoria kategoryzacji (wybieramy inf. zgodne z jej sposobem klasyfikowania rzeczywistości)
- teoria obiektywizacji (przyswajamy te inf. które odzwierciedlają jej świat zewnętrzny)
Motywy poznawcze rozwijające osobowość:
- teoria autonomii (poszukujemy inf. które pomogą określić jej tożsamość, samorealizacja)
- teoria symulacji (wybieramy inf. poszerzającej jej wiedze o świecie)
- teoria utylitarności (przyswaja takie inf. które pomagają rozwiązywać jej problemy zyciowe)
Motywy emocjonalne utrzymujące równowagę psychiczną:
- teoria redukcji napięcia (szukamy inf. które rozładują wewnętrzne stresy)
-teoria ekspresji (wybieramy inf. które wyrażają nasz stosunek do rzeczywistości)
- teoria obrony ego (odbieramy inf. które są zdone z wyobrażeniami o sobie)
- teoria wzmacniania (przyswajamy inf. które utrwalają nasze nawyki)
Motywy emocjonalne rozwijające osobowość:
- teoria uznania (poszukujemy inf. które zwiększą poczucie własnej wartości)
- teoria afiliacji (wybieramy inf. które pomogą nam nawiązywać kontakty)
- teoria identyfikacji (odbieramy inf. które kształtują nasze przekonania)
- teoria modelowania (inf. które pozwalają naśladowanie zachowań osób znaczących)
System referencyjny – to elementy które istotne dla prawidłowego i skutecznego przebiegu komunikacji.
Na system referencyjny składa się kilka grup elementów:
- przedmiot przekazu
- środku przekazu (dzięki nim przekaz jest nadawany i odbierany)
- język właściwy dla danych srodków przekazu
- okoliczności w jakich przebiegają czynności komunikacyjne(przestrzenno-czasowe, osobowe, społeczno-organizacyjne)
- partnerzy procesu komunikacyjnego
Założenia ogólnej teorii systemów (twórca: John Bertalanffy)
1. System społeczny tworzony poprzez komunikację w którą włączony jest każdy człowiek. Nie zaczyna i nie kończy procesu, tylko swój udział w nim.
2. Akty komunikacyjne to zachowanie obserwowane- - mają wkład w proces wymiany interpersonalnej i kształtowaniu stosunków społecznych które bez komunikacji nie miały by miejsca.
3. System komunikowania jest sekwencją wydarzeń które zachodzą jedno po drugim w danym czasie, nie można go przerwać.
4. Każdy akt komun. Ma dwa aspekty: zawartości merytorycznej, i określania relacji między rozmówcami. Można wyróżnić następujące teorie komunikacyjne:
- nie jest możliwy brak komunikowania się w obecności innych. w komun. Można uczestniczyć na 3 sposoby: *akceptując, *odrzucając, *ignorując.
- na proces komun. mają wpływ: *kontekst w jakim odbywa się komun., *aspekty kontekstu, które wnosi każdy uczestnik, *komun. w swojej strukturze jest cykliczna ( wszystko jest jednocześnie przyczyną i skutkiem)
Destrukcyjne zjawiska komunikowania:
- dyskwalifikacja to komunikacja polegająca na poniżeniu
- dyskwalifikacja transakcyjna (polega na tym ze druga wypowiedz nakłada się na pierwszą w niejasny sposób)
- budzenie w rozmówcy niepewności wobec jego własnych odczuć, poglądów
- przekaz paradoksalny który zawiera w sobie błąd logiczny powoduje dwuznaczność
Szczególnym przypadkiem procesu komunikowania jest proces nauczania/ uczenia się - polega na pojawianiu się wspólnych znaczeń wynikających z interakcji miedzy nad. a odb.
Styl komunikowania się – źródłem intencji komunikowania się mogą być różne obszary komunikowania: *- związany z osobą nad. i jego potrzebami, *- stanowią potrzeby odb. ale spostrzegane przez nad., * - kontekst w jakim przebiega komunikacja.
Style komunikowania (instr. Najlepszy!):
1. Styl instrumentalny – komun. skoncentrowana na przedmiocie, obustronna wymiana argumentów, uważne słuchanie wzajemnie, ważne jest dążenie do ustalenia stanowisk i chęć zdobycia informacji
2. Styl egocentryczny – komun. skupione na osobie nad. Nie słucha on odbiorców, nie dopuszcza ich do głosu. Uwzględnia tylko swój punkt widzenia, formułuje zakazy i nakazy, kieruje przebiegiem komun. ustala moment rozpoczęcia i zakończenia.
3. Styl allocentryczny – ‘allo’ – na zewnątrz, poza własnym ‘ja’, obiektem zainteresowania jest odb., nad się dostosowuje, nad łatwo poddaje się perswazji i sugestiom odbiorcy. Dostrzega kompetencje drugiej strony w porównaniu z własnymi możliwościami poradzenia sobie w określonej sytuacji.
Czynniki i reguły skutecznego komunikowania(może operować nimi nad.):
- nad. zaliczani przed odb. do własnej grupy – maja większa szanse oddziaływania
- nad. wywiera wrażenie bardziej pozytywne od tego jakiego się spodziewali ma szanse spowodować zmianę opinii
- cechy fizyczne mogą warunkować oddziaływanie odb. na nad.
- nad. którego odb. nie znają, przyjęty jest tym lepiej im dobitniej stwierdzi na wstępie, ze jego stanowisko jest zbieżne ze stanowiskiem odb.
- nad. wiarygodny łatwiej uzyska zmianę opinii odb.
- image nadawcy wpływa na stropień zapamiętywania przed odbiorców treści nadanych przez nadawcę.
Komunikowanie – czasownik podkreśla jednostronność tego zjawiska
Komunikowani się – wielostronna wymiana informacji
Komunikacja – termin określający transfer czegoś(info, sygnał) z jednego miejsca na inne. Warunkiem koniecznym jest zajście wspólnego kodu zarówno przez nad. i odb.
Komunikowanie – to proces przetwarzania informacji (percepcja-odbiór, przechowywanie, tworzenie komunikatów) oraz proces wymiany inf. między ludźmi.
Procesy mają charakter teleologiczny – celowościowy.
Klaus Merten (niemiecki badacz komun. dokonał analiza 160 def. Związanych z komunikowaniem. Podzielił na dwie grupy:
1. Definicje ujmujące komun. jako proces jednostronny, wyróżnia trzy typy def. określające komunikowanie jako: transmisję, działanie na zasadzie bodziec reakcja, interpretacja)
2. Definicje traktujące komun. jako proces dwustronny, tj.: porozumienie, wymiana, uczestnictwo, stosunek (opinie), zachowanie, interakcja.
J. Gerbner – psycholog amerykański - Komunikowanie jest to szczególne formalnie zakodowane lub symboliczne wydarzenie społeczne umożliwiające wnioskowanie o stanach, stosunkach i procesach. Interakcja społeczna za pomocą symboli i komun.
Karol Jaspers – filozof - Komunikacja oznacza kontakt człowieka z człowiekiem.
Harold Laswell – politolog – Akt komunikacji pomiędzy dwoma osobami jest pełny gdy obie rozumieją ten sam znak w ten sam sposób. Komun. to nie tylko przenoszenie ale tez przetwarzanie znaczeń.
Tomas Newcomb – psycholog społeczny – bez wspólnie uznawanych norm możliwa jest interakcja między ludźmi ale nie możliwe jest komunikowanie w sensie dzielenia się znaczeniami w toku interakcji.
Charles Cooley – badacz amerykański – określa komunikowanie jakos mechanizm poprze funkcjonowanie którego ludzkie stosunki istnieją i rozwijają się.
Jonh Devey – pedagog i psycholog amerykański – o komunikowaniu mówi się wówczas gdy następuje skuteczne przesyłanie informacji od jednego uczestnika do drugiego. Społeczeństwo nie tylko trwa ale i istnieje poprzez przekazywanie i komunikowanie
Elementy charakteryzujące nadawcę: *- emocjonalny (afektywny), *- poznawczy ( świadomość wyboru i selekcja), *- świadomość wyboru, *- akceptacja, *- elementy społeczne – ważna jest tożsamość i poczucie prawdziwej przynależności do swojej grupy, * el. Behawiorystyczny (tendencja do różnych zachowań, * zawodowy (antycypacja – przewidywanie przyszłości)
Funkcje komunikowania :
- informacja – zbieranie przechowywanie przetwarzanie upowszechnianie danych obrazów itp.
- socjalizacja dostarczenie wiedzy która pozwala ludziom skutecznie działać jako członkom społeczeństwa.
- motywacja – dostarczenie bodźców do realizacji bliskich i dalekich celów społeczensta, stymulowanie wzorów i aspiracji.
- debaty i dyskuzje – udostępnianie i wymiana inf. o faktach potrzebnych do zawarcia porozumienia lub wyjaśnienia różnicy zdań na temat spraw publicznych
- edukacja – transmisja wiedzy służąca rozwojowi intelektualnemu, kształtowanie osobowości.
- kultura – upowszechnianie wytworów kultury i sztuki
- rozrywkowa – upowszechnianie znaków symboli teatru tańsza muzyki itp.
- integracyjna – umożliwienie dostępu wszystkim ludziom grupom do przekazów które muszą znać by zrozumieć się nawzajem i rozumieć swoje wzajemne warunki życia poglądy i aspiracje.
Systemy komunikowania:
1. System komunikacji społecznej, którym jest ogól relacji komunikacyjnych między członkami systemu społecznego, na system ten składa się codzienne wysyłanie opinii, zdan wiadomości w małych grupach np. rodzina grupy pracownicze
2. System publiczny – obejmuje on większe zbiorowości i środowiska np. przemówienia na wiecach.
3. System masowy -oparty na elektronicznych środkach komunikowania np. radio tv
4. System instytuacjonalny – wewnętrzny organizacji instytucji który obejmuje te formy komunikowania które rozinęły organizację na użytek swoich członków władz.
Modele komunikowania :
- podstawowy V w. p.n.e. (trzy elementy: * osoba która przemawia, * przemówienie, *osoba które słucha)
- interakcyjny – G. Mead – filozof amerykański. model odnosi się do komunikowania bezpośredniego kłądzie nacisk na wzajemne odziaływanie na siebie uczestników procesu.
- wszechmocny propagandy (Serge Tchakhatine)
- typologiczny (K. Lewin) punkt wyjścia: analiza pojęcia przepływu inf. przepływ jest wiązany z informacjami
- aktu perswazyjnego (H. Lasswella) twierdzi ze proces komun. jest aktem perswazji i rozłożony jest na 5 elementów (nad., treść, kanał przekazu, odb., efekt)
- wspólnoty doświadczeń (w. Schramm) trzy tezy tworzenia i odbierania komun (kodowanie, interpretacja, dekodowanie)
- percepcji (g. Gerbner ) wyróżnia 10 podst składników aktu komunikowania ( ktoś, spostrzega zdarzenie lub odbiera komun., i reaguje, w sytuacji, za pomocą różnych środków, aby przekazać informacje, w pewnej treści, kontekście, przekazuje informacje, powodując pewne następstwa)
- analityczny (G. maletzky) wprowadził do swojego modelu nowe zmienne psychospołeczne, takie jak: przynależność do instytucji odbiorcy jak i nadawcy, wzajemnie postrzeganie siebie
- społeczno-kulturowy ( A. Tudor ) wskazuje na społeczne i kulturowe uwarunkowania proces komun. przy czym struktura społeczna określa pozycję zarówno nadawcy jak i odbiorcy oraz sytuację środka przekazu, natomiast kultura wyznacza języka środka przekazu oraz aspiracje, orientacje nad. i odb.
Cztery stwierdzenia określające sytuacje gdzie ma miejscie komunikacja międzyludzka;
- sytuacje w których ludzie wchodzą w związki ze sobą nawzajem lub ze swoim otoczeniem
- główna cechą charakterystyczna jest generowanie i wykorzystywanie znaków i symboli: aktów symbolicznych
- dzięki użyciu znaków i symboli powstają w tych sytuacjach optymalne warunki do wymiany doświadczeń, osiągnania celów, pozanwania otaczającej rzeczywistości i opanowania środowiska
- używane w tych sytuacjach znaki i symbole są percypowane przez uczestniczące w nich osoby
Formy Komunikowania:
- procesy komunikowania mogą być asymetryczne wtedy gdy aktywny podmiot komun. uruchamia bodziec adresowany do biernego obiektu komunikowania który na ów bodziec reaguje
- komun. ma charakter indywidualny, jest wydarzeniem angażującym pojedyncze osoby i one powinny być przedmiotem badań
- komun. jest intencjonalne – nadawca inicjuje akt komunikacyjny w sposób umyślny z reguły mając na uwadze jakiś cel, nad. stara się spowodować jakiś określony skutek
- komunikowanie ma charakter epizodyczny czli poszczególne epizody komunikacyjne mają określony początek i koniec oraz wywołują pewne dające się każdorazowo wyodrębnić wzajemne i niezależne skutki
Komunikowanie się - Formy komunikowania:
- komunikacja interpersonalna pośrednia (rozmowy tel)
- unikomunikacja (poprzez cos np. idol na koszulce)
- interpersonalna pozorowana za pomocą mediów (interakcje paraspołeczne np. telefoniczne uczestnictwo w programie)
Cechy komunikowania:
- komunikowanie jest specyficznym procesem społecznym ponieważ odnosi się przynajmniej do dwóch jednostek, przebiega zawsze w środowisku społecznym
- zachodzi w określonym kontekście, determinowanym przez liczbę charakter uczestników procesu, kontekst interpersonalny publiczny międzykulturowy
- ma charakter dynamiczny bo polega na percepcji rozumieniu interpretowaniu i tworzenia danej inf.
- jest procesem ciągłym trwa od chwili narodzenia aż do śmieci
-jest procesem symbolicznym bo posługuje się symbolami czy tez znakami, zgodność semiotyczna – operowanie tymi samymi znak. i symbl.
- to proces interakcyjny tzn za miedzy jego uczestnikami wytwarzają się określone stosunki - celowe i świadome bo działaniem każdego uczestnika procesu kierują określone motywy
- nieuniknione – nie można się nie komunikować.
- jest to proces złożony, wieloelementowy bądź wielofazowy, może mieć charakter dwustronny lub jednostronny, werbalny lub nie, bezpośredni lub nie.
- jest nieodwracalne, nie da się go powtórzyć cofnąć czy zmienić przebiegu