HORMONY
PTH Hormon przytarczyc PARATHORMON
Głównym jego zadaniem jest utrzymanie odpowiedniego stężenia jonów wapnia w osoczu krwi.
Zwiększa wchłanianie zwrotne wapnia i magnezu z nerek
Nasila wydalanie fosforanów z nerek
Zwiększa wchłanianie jonów wapnia w jelitach
Może uwalniać rezerwy wapnia z kości
W kościach z jednej strony działa redukująco, a z drugiej strony odbudowująco
W jelitach powoduje zwiększenie wchłaniania jonów wapnia i fosforanowych
Jego całkowite działanie polega na szybkim zwiększeniu stężenia wapnia zjonizowanego we krwi i zmniejszenie stężenia fosforanów
KALCYTONINA
Jest wytwarzana w komórkach C tarczycy, także w przytarczycach i trzustce.
Zwierzęce kalcytoniny są skuteczne u ludzi.
Działa przeciwstawnie do PTH
Hamowanie uwalniania jonów wapnia i fosforanów z tkanki kostnej
Wzrost przyswajania jonów wapnia do kości
W nerkach wzrost wydalania wapnia, magnezu, sodu i potasu.
Jest stosowana w leczeniu bólów fantomowych
Stosujemy KALCYTONINĘ ŁOSOSIOWĄ (działa silniej i dłużej niż ludzka kalcytonina)
Regulacja uwalniania kalcytoniny zachodzi za pośrednictwem stężenia jonów wapnia w przestrzeni pozakomórkowej.
Uwalnianie kalcytoniny jest stymulowane po przyjęciu pożywienia przez hormony przewodu np. gastrynę i cholecystokininę
Wskazania:
Hiperkaliemia
Osteoporoza
Bóle kostne wywołane przerzutami nowotworowymi do kości
Działania niepożądane:
Stosunkowo rzadkie
Przejściowe nudności
Nagłe zaczerwienienie twarzy
Dolegliwości żołądkowo jelitowe
Stosowanie kalcytoniny łososiowej wiąże się z niebezpieczeństwem pojawienia się miejscowych lub uogólnionych reakcji alergicznych.
OSTEOPOROZA
Pierwotna ( po 50r.ż)
Wtórna (unieruchomienie, po glikokortykosteroidach)
Leczenie:
Podawanie jonów wapnia i Wit. D3
1000 j.m. Vit D3
1250 mg wapnia
Są preparaty łączone
Jeżeli występuje zaburzenie syntezy wit D3 to zamiast witaminy musi być podawany ALFAKALCYDOL lub KALCYTRIOL
U kobiet w okresie pomenopauzalnym stosuje się także substytucję hormonalna estrogenami lub modulatorami rec. Estrogenowych
Oprócz wspomnianych subst. Czynnych stosuje się również: KALCYTONINĘ, FLUORKI, BISFOSFONIANY, RANELAT STRONTU.
Środki lecznicze maja zapobiegać dalszej resorpcji kości lub przynajmniej ja opóźnić, pobudzić tworzenie tkanki kostnej i wywołać mineralizację utworzonego osteoidu.
BISFOSFONIANY
Bifosfoniany niepodstawione- KLODRONIAN (Bonefos i iinne) , ETIDRONIAN (Difosfen i inne)
Bifosfoniany podstawione z podgrupami aminobisfosfonianów. AMINOALKILOBISFOSFONIANY, ALENDRONIAN (Fosamax), PAMIDRONIAN (Aredia) . AMINOBIFOSFONIANY Z PODSTAWNIKIEM AZOTOWYM (Ibandronian) BIFOSFONIANY Z GRUPĄ HETEROCYKLICZNĄ RISEDRONIAN (actonel) KWAS ZOLENDRONIOWY
ALENDRONAT ! preparat Alendronate Arrow tabl 70mg 4 sztuki (przyjmowane 1 raz w tygodniu)
Rano, na czczo, popić min. Szklanką wody, pozostawać w pozycji pionowej min. 30min. (żeby zapobiec zapaleniu przełyku)
Działania niepożądane
Silne zapalenie przełyku
Zaburzenia żołądkowo jelitowe
Alergiczne odczyny skórne
Przez hamowanie aktywności osteoklastów bifosfoniany blokują uwalnianie wapnia z tkanki kostnej jak również resorpcję kości. Pozatym hamują adhezję komórek nowotworowych do macierzy kości i w wyniku tego uwarunkowana nowotworem osteolizę, a także hieperkacemie.
Zapobiega również wapnieniu tkanek miękkich w przebiegu hiperfosfatemii
Mogą upośledzać prawidłowe wbudowanie jonów wapnia i w ten sposób mineralizacje macierzy tkanki kostnej
Mechanizm działania na poziomie molekularnym jest tylko częściowo poznany:
Przez interakcje z cytoszkieletem bifosfoniany hamują migracje i adhezje osteoklastów na strukturach tkanki kostnej
Przy podaniu doustnym bifosfoniany źle się wchłaniaja. Dodatkowo równoczesne przyjmowanie pokarmu, na skutek zawartego w nim wapnia, obniża biodostępność.
Okres półtrwania w osoczu jest stosunkowo krótki, natomiast w tkance kostnej wynosi od kilku miesięcy do kilku lat.
Wydalanie następuje głównie przez nerki
Wskazania:
Osteoporoza
Choroba Pageta
Paliatywne leczenie wywołanej przez nowotwór osteolizy i hiperkalcemii
Bóle wywołane przerzutami do kości
FLUOREK (FLUORKI)
Stymuluje praliferazję osteoblastów, jak również syntezę macierzy i w ten sposób wzmaga wytwarzanie tkanki kostnej. Działanie częściowo polega na hamowaniu fosfatazy fosfotyrozolowanej w osteoblastach przez co zwiększa się aktywność kinezy białkowej aktywowanej przez miogen.
Działania niepożądane:
Nieregularna i opóźniona mineralizacja macierzy
Łamliwość kości
Dolegliwości żołądkowo jelitowe
Obrzęki i bóle stawu skokowego, kolanowego i biodrowego ze współistniejącymi mikrozłamaniami i bez nich
Przeciwwskazania:
Zaburzenia czynności wątroby i nerek
Osteomalacja
Ostre zaplenienie stawów u dzieci i młodzieży
Kobiety w wieku rozrodczym
Aby uniknąć szczytowych stężeń w osoczu przekraczających terapeutycznie korzystny zakres powinno się stosować prep. RETARD. Prawdopodobnie korzystne jest także prowadzenie terapii przerywanej.