Metody proaktywne (usamodzielniające)- w odróżnieniu od grupy metod re produktywnych dopuszczają one samodzielność i pomysłowość ucznia w realizacji ćwiczeń. Z pedagogicznego punktu widzenia są metodami bardziej postępowymi, gdyż bardziej rozwijają osobowość ucznia.
W tej grupie wyróżniamy:
-metoda opowieści ruchowej
-metoda zabawowo naśladowcza
-zabawowa klasyczna
-metoda bezpośredniej celowości ruchu
-metoda programowanego usprawniania
1,Metoda opowieści ruchowej- stosuje się ją w grupach dzieci: przedszkolnych i wczesno szkolnych. Przebieg: nauczyciel opowiada fabułę w sposób obrazowy wytwarzając atmosferę do ćwiczeń dzieci ilustrując ją ruchem. Celem ćwiczeń może być rozgrzanie grup mięśni, rozciągniecie ich, wpływ na postawę ciebie itp.
2.Metoda zabawowo naśladowcza- dzieci ilustrują ruchy według własnych wyobrażeń i pomysłów na polecenie nauczyciela. Nauczyciel nie określa sposobu wykonania ruchu. W tej metodzie dzieci naśladują zachowanie fauny i flory (czyli zachowania drzewa na wietrze, więdnący kwiatek, chód niedźwiedzia, skoki żaby) naśladują czynności i zawody ludzi dorosłych(np. wieszanie prania, zrywanie jabłek). Zawody (np. naśladowanie drwala lotnika murarza). Uczeń wyzwala swoją inwencje twórcza oraz wyobraźnię, metoda realizowana w pierwszej części lekcji jako np. rozgrzewka. Ćwiczenia można ułożyć w kolejności czyli toku.
Można wprowadzić metodę do ćwiczeń korekcyjnych, dobrze realizuje się jako cz. 3 lekcji jako ćwiczenia uspokajające.
3.Metoda zabawowa klasyczna- dotyczy znanych zabaw z określonym przebiegiem. Odmiany berka, pająk i mucha, itp. Zabawa rozpoczyna się na sygnał lub zgodnie z przebiegiem. Metoda stosowana we wszystkich grupach wiekowych. Należy dostosować do poziomu trudności grupy wiekowej.
W szkole podstawowej i gimnazjum lekcja wf w większości powinna zaczynać się zabawą ożywiającą.
A w szkole ponad gimnazjalnej stosowane zabawy powinny po winny uwzględniać poziom sprawności i zainteresowań.
4.metoda bezpośredniej celowości ruchu-twórcą tej metody jest R. Czyżewski. Jest to tzw. Polska metoda gimnastyczna . dotyczy realizacji prostych ćwiczeń z przyborami lub bez, głównie w postaci ćwiczeń kształtujących i uspokajających.
W metodzie tej występują dwa rodzaje celów:
-cel bezpośredni- który interesuje ucznia np. rzuć jak naj dalej, skocz jak naj wyżej itp.
-cel pośredni- który interesuje nauczyciela tzw. Co ukształtuje u ucznia realizując określone ćwiczenia według powyższego: rzut-siła, skok-skoczność.
5.Metoda programowanego usprawniania się- duża popularność w krajach zachodnich gdzie przygotowanych jest wiele ścieżek zdrowia, tras do poruszania się np. w parkach. Każdy punkt na trasie zawiera wskazania, również ilustrację. Mogą występować urządzenia sportowe (drabinki, elementy skocznościowe itp.)
Wyróżnia się różne odmiany ścieżek o różnym odcinku trasy:
1.ścieżka marsz na przemian z biegiem na danym odcinku. Ćwiczący dąży do systematycznego zmniejszenia odcinku marszu i do pokonywania całej trasy w biegu, kolejno dąży do zmniejszenia czasu pokonania trasy.
2.bieg połączony z ćw. Na przyrządach przy określonych stanowiskach.
3.ścieżka testowa- bieg z pomiarem określonych zdolności motorycznych na określonych stacjach gdzie mamy tablice z opisem, punktacji i wskazaniami.