Politechnika Częstochowska
Wydział Zarządzania
Zaoczne – Licencjat
GR. XVI
Praca zaliczeniowa z przedmiotu Ekologia i Ochrona Środowiska. Temat pracy: „ODPADY PRZEMYSŁOWE”
Częstochowa dn. 18.06.2000 r.
SKŁADOWISKA ODPADÓW.
OCENA EKOLGICZNA TWORZYW PAPIERNICZYCH.
OCENA EKOLOGICZNA PRODUKCJI OPAKOWAŃ SZKLANYCH.
OCENA EKOLOGICZNA WYTWARZANIA BLACHY DO WYROBU OPAKOWAŃ.
OCENA EKOLOGICZNA TWORZYW SZTUCZNYCH.
WNIOSKI.
LITERATURA.
SKŁADOWISKA ODPADÓW
Składowiska odpadów komunalnych coraz częściej powodują zagrożenia dla zdrowia i życia ludności poprzez emisję uciążliwych gazów oraz skażenie gleb, zasobów wód i obszarów wodonośnych. Udowodniła to tragiczna w skutkach powódź , która nawiedziła między innymi Dolinę Odry wypłukując składowiska odpadów komunalnych, przez co zagrożone zostały olbrzymie obszary. Straty poniesione w rolnictwie i całej gospodarce wielokrotnie przewyższają choćby koszty budowy zakładów pełnego przetwórstwa i odzysku surowców wtórnych, które lokuje się nadal jako odpady na wysypiskach. Ponadto przeznaczenie cennych obszarów pod nowe składowiska ogranicza rozwój miast. Składowiska odpadów stanowią również formę bomby ekologicznej z opóźnionym zapłonem, czego dowodem jest składowisko odpadów po przemysłowych w Tarnowskich Górach, które zatruło wody podziemne i spowodowało wyłączenie z eksploatacji 17 ujęć wód. Zjawisko to wystąpiło dopiero po wielu latach od rozpoczęcia składowania. Rozwiązanie problemu ochrony środowiska przed odpadami ma nie tylko ekologiczny, ale także istotny wymiar przestrzenny. Odpady, których nie można wykorzystać gospodarczo likwiduje się lub unieszkodliwia, gromadzi albo wylewa w miejscach wyznaczonych na ten cel w planach zagospodarowania przestrzennego, w sposób zapewniający ochronę środowiska. Oznacza to że w planach zagospodarowania przestrzennego muszą być wyznaczone obszary, na których dopuszcza się powstanie składowisk. Składowanie odpadów jest budowlą o specyficznych cechach i właściwościach, które powodują, że oddziałuje ona niekorzystnie nie tylko na środowisko przyrodnicze, ale stanowi istotny element dezintegracji funkcjonalnej i przestrzennej w strukturze terenów zainwestowanych. Dlatego też odpady, zarówno komunalne, jak i przemysłowe ,są jednym z wielu problemów szeroko pojętej ekologii, wymagających pilnego rozwiązania. Podejmowane są próby minimalizacji odpadów, zwiększenia ich użyteczności poprzez wykorzystanie w charakterze surowców, zawracanie do biologicznego obiegu oraz stosowanie technologii utylizacji, ale nadal pozostaje do rozwiązania problem zagospodarowania ogromnej ilości odpadów, szczególnie tych uciążliwych dla środowiska naturalnego człowieka, tzn. odpadów komunalnych. W sąsiedztwie miast, osiedli i aglomeracji ludzkich są one społecznie nieakceptowane z racji występujących powszechnie i właściwych każdemu wysypisku śmieci uciążliwych w postaci:
wywiewania i roznoszenia poza wysypisko lotnych odpadów i zaśmiecania nimi okolicy
inwazja ptactwa, insektów i gryzoni
uciążliwych, przykrych zapachów jako skutku procesów rozkładowo-gnilnych odpadów organicznych
samozapalenia się śmieci powodującego zadymianie rozległej okolicy i swąd spalenizny
nieestetycznego wyglądu samego miejsca składowania, rejonu dróg dojazdowych i okolicy.
Wszystkie te nie akceptowane przez ludność negatywne zjawiska można wyeliminować przez zastosowanie technologii pokrywania składowisk szczelnym dywanem piany mocznikowo- formaldehydowej o nazwie PLAST-SOIL i zapewnić , że miejsce składowania będzie prezentować się porządnie, okolica może być nie zaśmiecona, a całe składowisko i jego powierzchnia-za wyjątkiem skarpy zsypowej- może być zazieleniona dzięki możliwości bezpośredniego wysiewu nasion trawy na dywan piany .Piana PLASTSOIL, jest nierozpuszczalna w wodzie i w większości znanych rozpuszczalników organicznych, nie pali się, a także nie przenosi i nie podtrzymuje płomienia i żarzenia .Poddana działaniu ognia pokrywa się warstwą „ochronną” powstała z rozpadu termicznego składników piany. Jest przyjazna dla środowiska naturalnego człowieka, zaś w późniejszym procesie rekultywacji i zagospodarowania powierzchni składowiska jej mocznikowy składnik jest pożądanym komponentem nawożenia i użyźniania gleby,
przyspieszając procesy glebotwórcze, natomiast stabilna struktura
pozwala na skuteczne zabezpieczenie składowiska odpadów .
Pokrycie odpadów ekologiczną pianą PLASTSOIL tworzy optyczny wizerunek uporządkowanego wysypiska, na którym do minimum zniwelowano ruchy wszystkich części lotnych , poza tym przez wiele miesięcy wypełnia skutecznie wymagania stawiane tymczasowym pokryciom, eliminuje zupełnie z wysypiska penetracje ptaków, gryzoni i owadów, nie narusza w niczym i nie wpływa negatywnie na procesy biologiczne zachodzące w odpadach. Jego wysoka odporność na temperaturę powietrza atmosferycznego gwarantuje zachowanie wszystkich właściwości .Niezależnie od rozwiązań przyszłościowych dotyczących wprowadzenia eksploatacji składowisk odpadów inertnych „na sucho”, w warunkach krajowych długo jeszcze składowiska będą musiały przyjmować nie segregowane odpady komunalne.
OCENA EKOLOGICZNA TWORZYW PAPIERNICZYCH
W ocenie ekologicznej papieru i tektury należy uwzględnić podział procesu produkcyjnego na dwa etapy: wytwarzania masy papierniczej oraz produkcji papieru. Drewno zawiera około 40-50% celulozy. Wytwarzaniu masy papierniczej towarzyszą największe zanieczyszczenia i największe zużycie energii. Masa papiernicza może być produkowana sposobem mechanicznym lub chemicznie. Bardziej przyjazny dla środowiska jest proces mechanicznego rozwłókniania ze względu na mniejsze zużycie środków chemicznych. Tak wytworzoną masę używa się głównie jako surowca do produkcji papieru na gazety i tygodniki. Do produkcji np. opakowań do żywności wymagany jest biały kolor i duży stopień czystości, wtedy masę celulozową bieli się przy użyciu chlorku lub innych substancji bielących. Najbardziej przyjazną dla środowiska metodą wytwarzania masy papierniczej jest wykorzystanie makulatury. Zaletą drewna, w porównaniu z innymi surowcami, jest możliwość jego odnowienia. Jednak należy pamiętać, że masa przyrostu nie jest tak znaczna, problemem zaś może być utrzymanie drzewostanów na niezmienionym poziomie, przy wykorzystaniu drewna do celów przemysłowych. Wiele działań podejmowanych w celu ochrony lasów może być sprzecznych z interesami środowiska przyrodniczego: drenowanie, nadmierne wyręby, stosowanie nawozów sztucznych oraz innych związków chemicznych.
Poważnym problemem związanym z produkcją papieru jest zanieczyszczenie wody. Przedostające się do rzek związki organiczne niekorzystnie wpływają na rośliny i zwierzęta wodne. Niektóre etapy produkcji papieru i tektury powodują emisje do atmosfery przede wszystkim związków azotu i siarki .Emisja spowodowana produkcją jednej tony papieru Kraft wynosi około 20 kg. Emisje towarzyszące produkcji 1 tony papieru siarczynowego są ponad trzykrotnie większe i wynoszą około 70 kg.(dwutlenek siarki, dwutlenek azotu oraz pyły).Produkcja masy papierowej wymaga znacznych ilości wody do celów technologicznych .Woda produkcyjna zawiera duże ilości szlamu, nie kwalifikowanego jednak do odpadów chemicznych. Pewne zanieczyszczenia mogą znajdować się w szlamie po produkcji masy z makulatury. Ogólna masa odpadów produkcyjnych powstających przy wytwarzaniu 1 tony papieru wynosi około 120 kg. .Odpady z masy celulozowej trafiające na wysypiska nie stanowią problemu w porównaniu z innymi materiałami opakowaniowymi z uwagi na stosunkowo krótki okres rozkładu. Niebezpieczna dla środowiska może być zawartość metali ciężkich występujących w barwnikach.
OCENA EKOLOGICZNA PRODUKCJI OPAKOWAŃ SZKLANYCH
Wytwarzanie szkła polega na stopieniu surowców w piecach szklarskich w temp. 1500-1600 C .Surowcami do produkcji szkła są : specjalny rodzaj piasku, wapń oraz soda. Wydobycie piasku i wapnia wiąże się z powstaniem wyrobisk na znacznych obszarach. Powoduje to relatywnie duże zniszczenie przyrody i krajobrazu.
W zależności od głębokości położenia pokładów piasku i wody, surowce te wydobywane są metodą mokrą i sucha. Metoda sucha powoduje zanieczyszczenie atmosfery pyłem i unoszącymi się w powietrzu ziarenkami piasku. Natomiast metoda mokra wiąże się ze zmianami hydrologicznymi w glebie. Produkcja sody powoduje emisję do atmosfery dwutlenku węgla i amoniaku oraz emisję do wody chlorków wapnia. Woda stosowana bezpośrednio i pośrednio do chłodzenia przy produkcji szkła może być zanieczyszczona olejami i metalami ciężkimi.. Recykling szkła pozwala na duże oszczędności energii i surowców oraz zmniejszenie zanieczyszczenia występujących przy wydobyciu surowców.
OCENA EKOLOGICZNA WYTWARZANIA BLACHY DO WYROBU OPAKOWAŃ
Rudę żelaza wydobywa się metodą odkrywkową oraz w mniejszym stopniu głębinową. Produkcja blachy powoduje zatem duże zniszczenie przyrody i krajobrazu przez powstawanie wyrobisk na dużym obszarze oraz hałd odpadów produkcyjnych. Największe zanieczyszczenia atmosfery towarzyszą produkcji stali (cynk, tlenki, siarki i pył).Ponad 90 % emisji do wody wiąże się z etapem produkcyjnym. Do wody przedostają się amoniak, ołów, cyjanki. Opakowania z blachy stalowej, jako odpady na wysypiskach, ulegają zniszczeniu w wyniku korozji. Niektóre składniki blachy (zwłaszcza powłok) takie jak np. Metale ciężkie, mogą przedostawać się do wód gruntowych. W przypadku spalania odpadów metalowych następuje emisja metali ciężkich do atmosfery i wody. Produkcja aluminium wywołuje zniszczenia przyrody i krajobrazu. Wydobycie boksytów wymaga zdjęcia zewnętrznej powierzchni gleby. Wytwarzaniu aluminium towarzyszą znaczne ilości odpadów. Odpady te są umieszczane w wyrobiskach. Problemem jest nie ilość odpadów, ale warunki ich składowania.. Na każdą tonę wyprodukowanego aluminium przypada emisja 8-12 kg. fluorków. Jest to jeden z największych problemów ekologicznych związanych z produkcją aluminium .Fluorki trafiając do wody mogą wywołać zniszczenia w faunie wodnej, ryby i skorupiaki kumulują te związki. Nadmierne nagromadzenie fluorków może przyczynić się do zmian szkieletowych u ludzi. Przyczyną niszczenia krajobrazu jest również odkrywkowa metoda wydobycia wapnia .Wydobycie wapnia powoduje emisje do atmosfery dużych ilości pyłów. Również eksploatacja boksytów wywołuje emisję pyłów, a także zanieczyszcza wodę rozpuszczalnymi solami glinowymi. Używane przez dłuższy czas wody z jonami glinowymi wywołuje u ludzi zmiany w centralnym układzie nerwowym.
OCENA EKOLOGICZNA TWORZYW SZTUCZNYCH
Tworzywa sztuczne są najczęściej pochodnymi ropy naftowej. Wydobycie i transport tego surowca stwarzają nieobliczalne w skutkach zagrożenie dla środowiska w przypadku awarii, wycieków ,katastrof tankowców itp. Może to spowodować śmierć ptaków, ryb oraz wywołać skażenie dużych obszarów wód, prowadzące nawet do zaniku życia biologicznego. Obliczono, że co roku około 30 tyś. m3 ropy trafia do wód morskich jako rezultat wypadków w czasie transportu. Najbardziej niebezpieczny jest transport chlorku stosowanego przy produkcji tworzyw sztucznych. Chlorek winylu (PCV) oraz pochodne benzenu do produkcji styrenu są czynnikami kancerogennymi. Barwniki stosowane do tworzyw sztucznych zawierają metale ciężkie: rtęć, kadm, chrom, ołów. Poza tym w czasie rafinacji ropy do atmosfery wydzielają się tlenki azotu, dwutlenek siarki i węglowodory, powodujące kwaśne deszcze i smog. Względy ekologiczne, ochrona środowiska, możliwość zmniejszenia ilości odpadów trafiających na wysypisko oraz ponowne wykorzystanie niektórych odpadów są czynnikami przemawiającymi za wdrażaniem systemu selektywnej zbiórki stałych odpadów komunalnych przez PU_A”ASTWA” sp. z o.o. w Białymstoku. Zbiórka surowców wtórnych powinna być włączona w miejski system gospodarki odpadami i dotyczyć tylko tych rodzajów odpadów, których odzysk byłby efektywny pod względem ekonomicznym i ekologicznym. W Polsce eksploatuje się obecnie kilkanaście nowoczesnych składowisk odpadów osiedlowych, w których zastosowano szczelne wykładziny chroniące ziemię i wody gruntowe przed szkodliwymi zanieczyszczeniami. W budowie są dalsze liczne składowiska odpadów, wyposażone w specjalistyczne powłoki ochronne. Zastosowanie nowoczesnych instalacji zapewniających ciągłą, monitorowaną kontrolę szczelności powłok ochronnych składowisk odpadów przyczynia się istotnie do poprawy bezpieczeństwa, zarówno zatrudnionych ludzi, jak też otoczenia ekologicznego składowisk .Monitorowanie szczelności obudowy składowiska odpadów emitującego szkodliwe odcieki, gazy i opary wodne stanowi podstawowe zabezpieczenie dla czystości wód podziemnych i gleby. Deponowanie odpadów, nawet na składowiskach o uszczelnionych podłożach składowiska może szkodliwie oddziaływać na środowisko naturalne w bardzo długim czasie. Przyczyną tego mogą być ludzkie błędy kontroli jakości wykładzin geomembranowych PEHD oraz ich spoinowania i właściwego wbudowania w uszczelnione podłoże mineralne.
WNIOSKI:
Wśród zagrożeń przyszłości coraz częściej wymienia się te, związane z niszczeniem środowiska naturalnego Ziemi. Maleją zasoby naturalne, zaczyna brakować wód pitnych, a równocześnie rośnie ich zużycie i zanieczyszczenie. Ociepla się klimat, co pogłębia z jednej strony proces pustynnienia lądów, z drugiej zaś może spowodować ich zalewanie i potężną migrację ludności. W rozrastających się aglomeracjach przybywa mieszkańców, żyjących w warunkach urągających wszelkim normom przestrzennym, sanitarnym, ekologicznym. Bezpieczeństwo środowiskowe człowieka jest zagrożone i z pewnością nie poradzą sobie z tym problemem sami ekolodzy. Wiedzę o stanie środowiska i bezpieczeństwie ekologicznym winni posiadać wszyscy obywatele, nie tylko inwestujący w poprawę czystości powietrza, wód i gleb. Faktyczny stan środowiska w dużym stopniu zależy od postaw wszystkich jego użytkowników, od tego, czy będą oni ograniczać swoje apetyty konsumpcyjne, oszczędnie czerpać z zasobów naturalnych ziemi i starać się likwidować szkody jakie już jej wyrządzili. Równie ważne jest, by decyzje o nowych inwestycjach podejmowali ludzie posiadający więdzę nie tylko o przydatności ekonomiczno-społecznej przedsięwzięć, ale w pełni świadomi skutków jakie mogą one wyrządzić w przyrodzie. W podejmowaniu decyzji, ważnych także z ekologicznego punktu widzenia, powinno uczestniczyć całe społeczeństwo. Bardzo często się zdarza, że ludzie przyjmują za najgroźniejsze te niekorzystne zjawiska, które widać gołym okiem, np. dymy z komina i towarzyszące im często nieprzyjemne zapachy, gdy tymczasem bardziej niebezpieczne są trwałe zanieczyszczenia gleb, które rodzą plony. Nad podnoszeniem świadomości ekologicznej Polaków trzeba bezustannie pracować .Nasze społeczeństwo nie jest jeszcze dostatecznie przygotowane do odbioru i interpretacji, na praktyczny użytek, informacji o stanie środowiska i faktycznych niebezpieczeństwach. Ekolodzy powinni pomagać w dostępie do informacji, programów szkoleniowych i informacyjnych, niezbędnych także do tworzenia regionalnej strategii bezpieczeństwa środowiskowego. Informacja dotyczyć winna przede wszystkim istniejących problemów ekologicznych, oraz optymalnych sposobów ich rozwiązywania, czyli najlepszych, dostępnych technik i technologii. Największą przeszkodą jednak jest tu utracone przed laty zaufanie do oficjalnych źródeł informacji. Gdy tymczasem ludzie mają zagwarantowane prawo do uzyskiwania pełnej informacji ekologicznej, a także prawo i obowiązek reagowania na jej treść. Dlatego przekazy o stanie środowiska, realizowaniu inwestycji powinny być tak zredagowane, by odbiorca je rozumiał i czuł, że coś od niego zależy i chciał działać. Podnoszenie świadomości ekologicznej jest bardzo ważne również w ograniczaniu potencjalnych konfliktów ekologicznych. Nie tylko lokalnych, ale także regionalnych i globalnych. Mam tu na myśli zarówno konflikty w rodzaju : zanieczyszczającym -budowę spalarni odpadów szpitalnych w jednym z gmin dla potrzeb regionu, lokowanie wysypiska śmieci na granicy miast, czy powszechne stosowanie freonu.
Ale także trzeba być przygotowanym na wypadek katastrof ekologicznych, które według scenariuszy przyszłości, tworzonych w krajach bogatych, będą się zdarzać .Ostatnia powódź odsłoniła naszą słabość w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń dla ludzi i środowiska. Opinia publiczna nie może trwać w stanie ekologicznego uśpienia i oczekiwać, że ktoś za nią podejmie słuszne decyzje i zagwarantuje pełne bezpieczeństwo nawet w sytuacji nagłego i niewyobrażalnego zagrożenia. Wszyscy musimy myśleć nie tylko o tym, by zwiększać nasz dochód narodowy i poprawiać swoją sytuację materialną. Powinniśmy domagać się, by część pieniędzy podatników była przeznaczona na przeciwdziałanie, czy też likwidowanie nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, których sprawcą jest sama natura, sprowokowana przez człowieka.