Zasady stosowania i wykładni prawa 04.04.2011

Ideologia swobodnej decyzji stosowania prawa.

3.rzeczywistym prawem każdego społeczeństwa nie są wobec tego regułu ustanownione lecz spontanicznie tworzące się i funkcjonujące w świadomości społecznej ,,żywe prawo"

4.Prawo ustawowe jest tylko jednym z komponentów znaczeniowych pojęcia prawa.

5.Prawo bez ingerencji ustawodawcy podlega stałym przemianom, ma historyczną i dynamiczną naturę.

6.teksty prawne nie są jednoznaczne, a czasem zupełnie nonsensowne, przepisy są sprzeczne,a system nie jest zupełny, posiada wiele luk.

Przyczyną dla której tak się dzieje, niedoskonałości prawa, są właściwości jezyka, w jakim tekst prawny został sformułowany.

7.Język prawny przepełniają wyrażenia oceniające nieostre i jednoznaczne, odsyłają do ocen i reguł pozaprawnych.

Kluzula generalna-wyrażenia w tekście prawnym które w ten czy inny sposób odsyłają do jakiś tekstów pozaprawnych, pozstawiają organowi stosującemu prawo swobodę, odnoszenie się do konkretnego indywidualnego przypadku np,,dobro dziecka"; odsyła się organ do ocen prawnych, ,,zasada współżycia społecznego". Jeśli takie wyrażenia zostają użyte to organ stosujący prawo musi skorzystać z tych wyrażeń pozaprawnych.

8.Sędzia winien posiadać wolność i autonomię podobną do tej której dusponuje ustawodawca.

Język prawny nie jest doskonały, sędzia nie może być tubą ustawy.

Dlaczego musi mieć tą autonomię?

9.Decyzja sędziego ma bowiem z konieczności charakter twórczy, Tworzenie prawa przez sędziego w trakcie stosowania prawa jest nie tylko koniecznością techniczną lecz także oceniane dodatnio jako środek dostosowania prawa do potrzeb życia.

Skoro się zakłada że sędziowie też coś tworzą, to zakłada że wobec formalnie ustanowionego prawa rozwija się tzw. prawo sędziowskie.

10. Obok prawa ustawowego istnieje więc i rozwija się również tak zwane ,,prawo sędziowskie".

Jeśli się przyjmuje skrajną wersję, a sędzia podejmuje decyzję na podstawie intuicji, to zakłada się że prawo sędziowskie jest ważniejsze od prawa ustawowego. W wersji umiarkowanej prao ustawowe traktowane jest jako uzpełnienie prawa ustawowego.

czy twórcza działalność sędziego nie zagraża pewności prawa?

11.isnieją granice wolności sędziego i granice dopuszczalnej interpretacji prawa. Rozstrzygnięcia prawne muszą opierać się na obowiązujących zaakceptowanych w danym społeczeństwie normamch, chociaż nie koniecznie muszą być to normy formalnie ustanowione.

12.Wartości jakimi posługuje się sędzia, to sprawiedliwość , dobro morlane, słuszność , których wymaga rozstrzygnięcie ze względu na okoliczności konkretnej sprawy.

Ideologia decyzji racjonalnej i praworządnej

-kompromis

Na czym polega kompromisowość?

1.Oceny grają podstawową rolę w określeniu decyzji, niezależnie od tego na ile są uwidocznione w uzasadnieniu.

Odróżnia się proces podejmowania decyzji-który dzieje się w mózgu i samo uzasadnienie, które może przybrać formę pisemną. uzasadnienie nie odzwierciedla wszystkich ocen. Mimo tego że oceny grają podtswową rolę nie oznacza że może być dowolna.

2.Decyzja powinna być praworządna(legalna) . jest powiązana ze stosowanym normami prawa i ustaleniami dowodowymi za pomocą przyjętych dyrektyw stosowania prawa(interpretacyjne, dowodowe, wyboru konsekwencji prawnych).

3.Decyzja powinna być racjonalna. W tym sensie, że to powiązanie pomiędzy normami i decyzją za pmocą dyrektyw stosowania prawa musi być poprawne. Dyrektywy stosowania prawa muszą uzasadniac decyzję stosowania prawa. Mamy dodatkowy element, element zaakceptowany.

4. Ścisłe przestrzeganie prawa obowiązującego przez Sądy-decyzje zgodne z prawem traktuje się jako jedyne decyzje podejmowac się powinno.

5.Sędzia wydający decyzje ma sam aprobować ich zgodność z prawem z ounktu widzenia wartości wewnętrznych tego prawa, ma aktywnie akceptować te wartości.

To że sędzia ma wydawać decyzje zgodne z prawem, to nie zonacza że nie da się w ogóle prawa ocenić.

6.Nie wyłącza się możliwości oceny zewnętrznej prawa obowiązującego lecz wyłącza możliwość orzekania wbrew prawu, kierując się ocenami zewnętrznymi.

Niektórzy uznają że ta typologia nie jest do końca prawidłowa, zarówno co do użytych okresleń jsk i i co do wyróznionych typów, gdyż:

termin swobodna decyzja sądowa jest terminem , który w sposób mylący oddaje intencje nie-pozytywistycznych i neopozytywistycznych kierunków filozofii prawa.

a termin związana decyzja sądowa ma o wiele szerszy zakres niż ten zaproponowany powyżej-zakres pokrywający zdecydowaną większość filozoficzno-prawnych określeń podstaw decyzji sądowych.

Wartości stosowania prawa

1. Wartości znajdujące się wewnątrz porządku prawnego, a więc wartości, które tkwią w prawie obowiązującym w tym sensie, że dają się zrekonstruować na podstawie analizy tekstów tego prawa.Np. legalność, pewność, jedolitość, skuteczność czy elastyczność stosowania prawa.

2.Wartości zewnętrzne-mają charakter pozaprawny, związane ze spełnieniem przez prawo pewnych standardów ocennych z punktu widzenia jakiś pozaprawnych kryteriów. Np. sprawiedliwość, słuszność stosowania prawa.

Wykładnia-rodzaj intrpretacji

Interpretacja polega na przypisaniu znaczenia.

Interpretacja largissimo sensu-w najszerszym znaczniu, sposób poznania wszelkich przedmiotów kulturowych. Tak rozumiana interpretacja więc jest dokonywana w naukach humanistycznych(w odróżnieniu od nauk, w uporoszczeniu rzecz ujmując, przyrodnicznych).

Interpretacja sensu largo-rozumienie wyrażeń języka mówionego lub pisanego, a w szeczgólności tekstów prawnych. Interpretacja ta polega na przypisaniu znaczenia określonym zespołom znaków. Każde posłużenie isę jakimkolwiek tekstem pisanym lub mówionym , w tym tekstem prawnym, wymaga dokonania jego urzędniczej interpretacji.

Interpretacja sensu stricto- występuje w sytuacjach, w jakich powstają wątpilowści co do właściwego znaczenia tekstu rozumianego w ,,bezpośrednim znaczeniu".

Występuje w znaczeniu potocznym.

Interpretacja prawnicza, aczkolwiek należy do interpretacji humanistycznej, to jednak jest na swój sposób specyficzna.

Podlega pewnym rygorom, z którymi nie mamy do czynienia przy dokonywaniu interpretacji innego rodzaju.

Zakres zastosowania normy-klasa sytuacji(okoliczności, zdarzeń) od zaistnienia których norma uzależnia powstanie odpowiednich obowiązków po stronie jej adresata.

Zakres normowania normy-klasa zachowań nakazanych(zakazanych przez normę postępowania,. Inaczej :terść wyznaczonego przez normę obowiązku.

Powody, dla których wykładnia powinna być podejmowana(racje wykładni).

1.O charakterze lingwistycznym, dy interpretator ma trudnoścu ze zrozumieniem języka tekstu prawnego.

2. O charakterze pozalingwistycznym, gdy interpretator ma wątpilwości o charakterze pozajęzykowym dotyczące zakresy zastosowania czy zakresu normowania normy o określonej na postawie przepisów prawnych.

Interpretator czyta przepisy prawne ale musi reekonstruować z nich normy prawne. Może mieć wątpliwości o charaktrze pozajęzykowym

Dlaczego interpretator może mieć trudności ze zrozumieniem języka i musi dokonywac wykładi

Racje lingwistyczne:

1.Otwara tekstowość tego języka prawnego.

Otwarta tekstowość to ponetcjalna nieostrość.

Znaczenie potencjalnie zależy od kontekstu.

My z góry nie jesteśmy w stanie przewidzeieć wsszytskich kontesktów w jakim dane wyrażenie może wystąpić i nie jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkich znaczen.

Interpretaor może miec problem ze zrozumieniem tekstu prawnego dlatego, że pojawił się nowy kontekst i nie jest pewien czy w nowym kontekście dane wyrażenie znaczy to i to.

2.Celowe posługiwanie się przez prawodawcę zwrotami niedookreślonymi znaczeiowo.

Racje pozalingwistyczne-gdy interpretator rozumie sens językowy przepisu prawnego okreslony albi poprzez zastosowanie reguł sensu języka prawnego(rozumienie bezpośrednie)albo poprzez zastosowanie dyrektyw interoretacyjncyh językowych (rozumienie pośrednie),a mimo to uznaje, że określona na tej podstawie norma może być stosowana, np:

Tekst prawny zawiera normy niezyciowe, sprzeczne z aktualnymi zasadami ustroju politycznego, ekonomicznego, i społecznego, niesłuszne lub niesorawiedliwe, sprzeczne z aktualnie akceptowanym systemem wartości niezgodne z intencjami prawodawcy historycznego lub aktualnego, takie, których stosowane byłoby niecelowe ze względu na ich konsekwencje albo

-tekst prawny zawiera normy sprzeczne z innymi normami albo stanow regulację niezupełną prowadzącą do powstania luk w prawie i uniemożliwiającą podjęcie decyzji w rozstrzyganje sprawie.

Ze względu na to że wykładnie dokunuje sie jak sa jkieś wątpilwości to mamy dwa rodzaje wykładni:

Wykładnia sensu stricto-wszelkie procesy zmierzające do ustalenia znaczenia przepisów prawnych, których sens z takich lub innych powodów budzi wątpliwości.

Do wykładi zawężającej (sensu stricto)zaliczamy w szególności wszelkie prcedury związane ze stosowaniem dyrektyw wykładni jęztkowej systemoej i funkcjonalnej, a także dyrektyw preferencyjncyh oraz domniemań interoretacyjnych. Wchodzą tu także kwestie związane z okresleniem mocy wiążącej wykładni oraz zasad zastsosowania wykładni literalnej, rozszerzającej i zawężającej.

Wykladnia sensu largo-to przede wszystkim rozwiązywamie problemów związanych ze stosowaniem dyrektyw wnioskowań prawniczych(np.anaelogii czy argumentum a contrario), a także różneg rodzaju dyrektyw kolizyjnych.

Wykładnię sensu largo można inaczej określić egzegezą.

Zasada pierwszeństwa wyładni sensu stricto-podmiot stosujący prawo winien dążyć do usunięcia wątpliwośc interpretacyjnej odwołując się w pierwszym rzędzie do wykładni sensu strictom a zatem do wykładni językowej , systemowej , funkcjonalnej, dopiero wtedy kiedy ta wykładnia nue da rezultatu wolno jest odwołać do wykładni sensu largo, a więc na przykład do analogii, innych wnioskowań lub reguł kolizyjnych.

Jeśli zachodzą wątpliwości intepretaycjn to dowolnie nie żemy sobie zajrzeć do narzedzia. Mamy obowiązek stosowani tego po kolei jak to zapisane jest w przyepisach prawa.