Stosowanie i wykładnia prawa 18.04.2011

Dyrketywy preferencji jest część dyrektyw wykładni systemowej i wykładni funkcjonalnej wskazujących jakiejest znaczenie tekstu prawnego jest właściwe, gdy przeprowadzanie wykładni językowej daje rozbieżne rezultaty.

Przykłady przyjętych w systemie praw apolskiego dyrektyw interpretacyjnych II stopnia
1.Zasada pierwszeństwa wykładni językowej oraz subsydiarności(pomocniczości) wykładni systemowej i funkcjonalnej

-jeżeli sens językowy przepisu jest jasny i oczywisty to interpretator powinien się na nim oprzeć(interpretatio cessat in claris). Odstąpienie od sensu językowego przepisu mogą uzasadnić jedynie szczególnie ważne racje.

Zasada pierwszeństwa wykładni językowej ustala więc następujący porządek preferencji:

Wątpliwości interpretacyjne>wykładnia językowa>wątpilowści intepretacyjne>wykłafnia systemowa>wątpliwości interpretacyjne>wykładnia funkcjonalna

Z uwagi na ww.zasadę wykładnia systemowa i funcjonalna pełnią następujące funkcje:

-służą rozstrzyganiu wątpliwości interpretacyjncyh, których nie zodołała usunąć wykładnia językowa.

-wykładnia językowa i funkcjonalna służą potwierdzeniu wykładni językowej

-pozwalają dokonać wyboru pomiędzy różnymi alternatywami interpretacyjnymi, które sugeruje wykładnia językowa

-pozwalają odpowiednio zmodyfikować sens przepisu harmonizując go z wymogami wykładni systemowej lu funkcjonalnej

w wyjątkowych sytuacjach motywowanych ważnymi powodami uzasadniają odstępstwo od sensu językowego przepisu

2.Zasada harmonizowania kontekstów.

-nie wolno całkowicie ignorować wykładni systemowej i funkcjonalnej-ustalając znaczenie językowe trzeba brać obie te wykładnie pod uwagę.

Rozumienie ma charakter kolisty.

3.Interpretatorowi pozwala się odstąpić od sensu językowego gdy:

a)jest on ewidentnie sprzeczny z fundamentalnymi wartościami konstytucyjnymi

b)gdy wykadnia językowa prowadzi do rozstrzygnięcia, ktre w świetlne powszechnie akceptowanych wartości musi być uznane za rażąco niesłuszne, niesprawiedliwe, nieracjonalne lub niweczące ratio legis interpretowanego przepisu,

ratio legis-racja regulacji, powód dla którego regulacja została ustanowiona.

c)wykładnia językowa prowadzi do absurdum

d)ujawnił się nim oczywisty błąd legislacyjny

4.Zasada pierwszeństwa wykładni sensu stricto:

Interpretator powinien w pierwszej kolejnoścu stosować dyrektywy wykładni sensu stricto i dopiero wtedy, gdy sprzeczności ;ub luki nie da się usunąć odwołując się do reguł wykładni sensu stricto, wolno mu się posłużyć regułami wykładni sensu largo, a więc wnioskowaniami prawniczymi i regułami kolizyjnymi

Np.TK wskazał na konieczność stosowania techniki wykładni w zgodzie z konstytucją-ustalenienie niekonstytucyjnoścu przepisu jest dopuszczalne dopiero wtedy, gdy nie uda się w drodze wykładni ustalić takiego jej sensu, który byłby zgodny z konstytucją.

Akceptacja określonych dyrektyw preferencji jest związana z przyjęciem określonej ideologii wykładni prawa-statycznej lub dynamicznej.

staytyczna-znaczenie normy powinno być stałe w całym okresei jej obowiązywania

dybnamiczna-znaczenie normy może się zmieniać w zależności od zmiany stosunków społecznych.

Dyrektywy interpretacyjne nie są wytworem doktryny prawniczej i praktyki. Nie mają charakteru obowiązujących regułach prawnych i są przyjmowane na podstawie powszechnej akceptacji przez praktykę i doktrynę prawnicza.

Dyrektywy interpretacyjne pełnią w procesie stosowania prawa dwie funkcje:

heurystyczną-bo pełnią rolę wskazówek ułatwiających rozstrzygnięcie wątpliwości związanych ze znaczeniem tekstu prawnego, a więc są pomocne w procesie dochodzenia do ustalenia właściwego znaczenia przepisów prawnych(heurystyczny-prowadzący do poznania nowych prawd).

uzasadniającą-racjonalizują już podjętą decyzję interpretacyjną, tzn. stanowią argument uzasadniający dokonane rozstrzygnięcie interetacyjne

Rodzaje wykładni ze względu na kontekst, w którym ustalane jest znaczenie normy albo inaczej ze względu na racje wykładni i sposób jej dokonania( a więc rodzaj zastosowanych dyrketyw interpretacyjnych):

1.wykładnia językowa

2.wykładnia systemowa

3.wykładnia funcjonalna

Wykładnia językowa-polega na posługiwaniu się dyrketywami które wskazują w jaki sposb należy ustalać znaczenie normy ze względu na jej kontekst językowy, tj. występowani eokreślonych terminów , wzrotów czy wyrażeń w języku prawnym.

WYKŁADnia językowa bywa także nazywana gramatyczną.

Można mówić o dwóch rodzajach kontekstu językowego:

1.Pierwszy rodzaj kontekstu językowego tworzą reguły składni(reguły synaktyczne-jak wiązać aby miały sens) oraz reguły sensu(czyli reguły semantyczne) języka prawnego.

2.Drugi wiąże się z faktem, że poszczególne zwroty językowe w procesie ich rozumienia nie mogą być traktowane jako autonomczne i izolowane elementy tekstu prawnego.Określone wyrażenia językowe w trakcie ich rozumienia muszą być postrzegane jako elementy tworzące ciągi wyrażen w ramach przepisu prawnego.

tekst prawny w dużej mierze ma charakter idiomantyczy-tryb oznajmujący czasie teraźniejszym, gdyby to rozumieć doslowanie to jakaś relacja z wydarzeń by się stworzyła, my nadajemu tekstowi inne znaczenie niż w tekście literackim.

Nie wszyskie dyrektywy związane z kontekstem językowym są przedmiotem teorii wykładni

Dryketywy niezbędne dla rozumienia i posługiwania się jezykiem potocznym nie są uwzględniane w żadnej teorii wykładni. Tego rodzaju dyrketywy języka są przedmiotem badań lingwistycznych.

Natomiast dyrektywy wykładni językowej to takie dyrektywy które określają jak nalezy ustalić znaczenie normt prawnej ze względu na język prawny, w którym jest ona formułowana.

Bliżej niesprecyzowane pojęcie języka potocznego. Niewątpliwie jednak język potoczny jest odmianą języka etnicznego.

Język powszechny-język którego słownnictwo jest zbiorem elementów danego języka etnicznego powszechnie dostępnych dla przeciętnego członka danej grupy etnicznej i w związku z tym nadających się do powszechnego użytku.

Język potoczny-mówiony odpowiednik języka literackiego.

Język potoczny-języka, za pomocą którego porozumiewamy się z otoczeniem w życiu codziennym.

Język ogólny-jedyny dialekt kulturalny języka etnicznego, odmiana języka naturalnego pozostająca w związku z językiem literackim, stosowana w szkolnictwie, administracji, mediach , literaturze i innych dziedzinach życia narodu.

ZASADY WYKŁADNI

Dyrektywy interpretacyjne językowe

1.Domniemanie języka potocznego-interpretowanym zwrotom nie można bez dostatecznych powodów przypisywać swoistego znaczenia prawnego, ale gdy ustali się że takie znaczenie mają wówczas nalezy posługiwać się nim bez względu na to jakie znaczene mają równokształtne zwroty w języku potocznym.

2.Jeżeli na gruncie języka potocznego można przypisać wyrażeniom użytym w tekście prawnym kilka różnych znaczeń to należy wybrać to znaczenie, które jest najbardziej oczywiste.

oczywiste-nie ma definicji, to jest kwestia intuicji językowej