POJĘCIA I SYSTEMY PEDAGOGICZNE - ŚCIĄGA :)

SUBDYSCYPLINA: część całości, może dzielić na wiele poddziłów, np: a) wiek wychowanka, b) genontopedagogika - bada problemy i pojęcia życia osób starszych, c) ped. społeczna, d) ze wzglęgu na jakość zdrowia, e) ze względu na charakter problemów badawczych.

WYCH. DYREKTYWNE: wych. oparte na dyscyplinie, polega na jednokierunkowym oddziaływaniu wychowawcy na wychowanka, oparte na metodzie kar i nagród, urabianie osobowości.

WYCH. NIEDYREKTYWNE: polaga na wspieraniu człowieka w rozwoju, inaczej zwane wych. humanistycznym.

BEHAWIORYZM: początek XX w. (John Watson). Założenia: przeżycia każdego z nas są naszą osobistą sprawą. Zach. człowieka to reakcja na bodźce zew. Znając rodzaj bodźców można przewidzieć zach. człowieka i odwrotnie. S ---> R (bodziec ---> reakcja). Wychowanie: bezpośrednie działanie wychowawcy na wychowanka. Samodzielność w beh. nie istnieje. Jest to jednokierunkowe działanie tzw. wych. dyrektywne. Znaczenie ma to co zamieżył wychowawca bądź społ. Narzuca się świat wartości wychowankowi. Człowiek daje sie dowolnie fortmować, jego zach. jest kopią środ. wychowawczego.

KONCEPCJA HUMANISTYCZNA: (Janusz Korczak, Rarl Rogers, Abraham Maslow) człowiek jest podmiotem, nie jest istotą bezwolną, jest osobą która bez wzglądu na wiek, przekonania, osobowość ma swoje prawa. Dziecko nie jest niczyją włosnościa, każdy człowiek ma jakieś oczekiwania wobec rzeczywistości. Decyzje które podejmujemy są nasze. Wych. człowieka ma wspierać, ma go rozwijać. Człowiek rozwija sie sam, a wych. ma go wspierać, respektujemy jego osobowość, wych. nie jest dyrektywne.

Wychowawca w wych. human. jest facylitatorem (ułatwia, wspiera, nie ma tam lęku, nie ma kar i nagród). Sygnały akceptacji są metodą wychowawczą.

EMPATIA: zdolność wczuwania sie w stna emocjonalny człowieka.

DECENTRACJA: zdolnośc patrzenia na sytuację oczami drugiej osoby.

KONCEPCJA PSYCHOSPOŁECZNA: (Erich Fromm, Alfred Adler, Karen Harney). Na kształtowanie osobowości czł. wpływają nie tylko czynniki biologiczne (temperament) ale również czynniki społeczne, zachowaniami steruje świat społeczny. Relacje interpersonalne są główny elementem rozwoju. Rola kontaktów międzyludzkich jest kluczowa. Proces wych. jest procesem społecznym, mamy potrzebę afiliacji- przynależności. Skuteczność ddziaływań wych. zależy od dobrych stosunków międzyludzkich.

ŚRODOWISKO WYCH: jest to pakiet oddziaływań wychowawczych którym podlega człowiek, które biorą sie z wpływów zewnętrznych. Ś.W. jest połączeniem oddziaływań interpersonalnych, kulturowych i przyrodniczych.

Naturalne środ.wych.- rodzina, -lokalne środ., -grupy rówieśnicze

Środ. tworzone intencjonalnie: -instytucje opieki dla dzieci (zakłady specjalne, pogotowia opiekuńcze, zakłady poprawcze), -placówki które wspomagają rozwój dziecka poza szkoła (świetlica, domy kultury, poradnie, kolonie)

RODZINA: pierwsze, najważniejsze srod.wych. człowieka, środ.naturalne. Występuje we wszystkich strukturach społ.

Funkcje rodziny: -zaspokajanie popędów seksualnych, - zaspakajanie potrzeb życiowych, miłości, afiliacji, oparcie na kims; -rodzenie i wychowywanie dzieci

Typy więzi rodzinnych: -więzi krwi (pokrewieństwo); -więzi powinowactwa (są rodziną, nie są krewnymi np.mąż i żona), -więzi przysposobienia (adopcja)

Małżeństwo: jest legalnym, społecznym, seksualnym związkiem pomiedzy dwojgiem ludzi

Związki homoseksualne: gejowskie, lesbijskie

Małżenstwa poligamiczne: -poliandria (jedna kobieta wielu mężów); -poligynia (jeden mężczyzna, wiele żon)

Rodziny: -egzogamiczne:z różnych warst społ; -endogamiczne:z tych samych sfer, kultur;

Rodzina adopcyjna: sąd przyznaje prawo do opieki nad dzieckiem, ma pełnię praw rodzicielskich

Rodzina zastępcza: trzeba konsultować decyzje które podejmujemy w stosunku do dziecka.

SZKOŁA: wywodzi sie ze starożytnej Grecji, najpierw jako rozmowa filozofa z uczniami, -instytucje nauczające, -budynek w ktoórym sie spotykają uczniowie, -kierunek w nauce filozofii, przedstawicieli łączż te same poglądy; Szkoła to układ społeczny gdzie musi wystepowac społecznosc dwupokoleniowa, klasa szkolna - gr.rówieśnicza, nauczyciel - uczeń jako podmiot.

Szkoły alternatywne: -eliminacja lęku (np.brak ocen), -nowe metody nauczania, -styl relacji między uczniem a naucz., naucz. facylizatorem - pomocnikiem

Konformizm: dostosowujemy sie do panujących relacji. Szkoła nagradza konf. zdobywanie nagród.

Grupa rówieśnicza: jako środ. wych. przynależność dobrowolna, podstawą tworzenia sie gr. rów. są więzi, zainteresowania, występuje we wszystkiech fazach rozwoju.

Cechy charakt. grupę: -struktura gr: przywódca; -cele do realizacji: jedność gr i jednostki co do celów; -ośrodki skupienia: miejsca gdzie sie spotykamy; -ubiór, fryzura; -język; -wzorce zachowań.

Funkcje grupy: -organizacja czasu wolnego; -jest zapleczem emocjonalnym i społecznym; -sprzyja krystalizowaniu sie systemów wartości, -ułatwai zrozumienie różnicowania sie roli meskich i żeńskich, -można realizowac potrzebe dorosłości, -rola przywódcy sie zmienia w zaleznosci od zainteresowan.

Statut junesco: -idea pokoju miedzynarodowego, -idea walki z uprzedzeniami, -dazenie do obalenia rasizmu, -kultura, -solidarnosc

System wych. chrześcijanskiego (najstarszy): -wych.katolickie, -w całosci opiera sie na religi, -charak. teocentrychny (Bóg w centrum)

Metanoja: proces odradzania sie wewnetrznego człowieka

Św. Tomasz z Akwinu głosił teorie poznania: poznajemy świat zmysłowo, rozumowo; W rzeczywistosci wyrożniamy 2 rzeczy - istota rzeczy, -istnienie rzeczy.

Entelechia: to proces doskonalenia sie czlowieka; -idea nowego człowieka, -idea personalizmu, -idea moralizmu chrześcijańskiego

Francuski filozof Mounier: osoba ludzka ma trzy wymiary: 1)Wymiar w dół - człowiek jest organizmem, ma fizyczność. 2)Wymiar w góre - oznacza powołanie duchowe człowieka, czlowiek jest duchowascią. 3) Wymiar w szerz - oznacza zaangazowanie sie czlowieka w życie, zyjemy w otoczeniu innych ludzi, ma społeczną naturę.

SYSTEM WYCH. LIBERALNEGO: geneza XIX/XX w. "ruch nowego wych."; Maria Montessori, C.Freimet, J.Dewey, J.F.Herbart (reformator szkolnictwa niemieckiego, dyscyplina w szkole, istnienie kar fizycznych, wszystko co robi nauczyciel musi bys akceptowane przez uczniów)

Progresywizm: nurt filozofi głoszacy ze najwazniejsze w procesie uczenia sie są informacje.

Koncepcje prawdy: Arystoteles:Prawda to zgodność sądu z rzeczywistością; Progresywisci mowią że prawdziwe moze byc tylko myśl, sąd, zdanie, ktore ma swoje praktyczne konstekwencje, prawdziwe to co użyteczne.

Ideologie wych. liberalnego:

1) Idea wolności: a) wolność od czegoś - państwa od kosciola, nauki od religi, szkoły od nauki religi, szkolenia czł. od hamulców, zniewolenie; b) wolność do czegoś - zaspakajanie wlasnych potrzeb, zainteresowania, do decydowania o swoim losie, do wyznania

J. Rossean: w wych. należy unikać kar, człowiek jest dobry z natury sam w sobie, kontakt z przyroda rozwija czlowieka, psuje sie tylko w trakcie zycia.

J. Korczak: Żyd, założył w Warszawie 2 domy dla sierot, jeden dla dzieci polskich, drugi dla zydowskich. Zginął w obozie w Treblince. Dziecko nie jest niczyja wlasnoscia, ma prawo do szacunku, indywidualnosci.

2)Idea moralizmu liberalnego : moralizm lib.- głosi koniecznosc przestrzegania uniwersalnych zasad, miłości bliźniego, dzialanie zgodne z własnym sumieniem.

3)Idea personalizmu liberalnego: to suma części składowych, osoba to jednośc części składowych.

Osobowość: (Sztern) człowiek który dąży do wyzszych celów, do swojego rozwoju.

Autotelia: pierwsza droga, sposób rozwoju człowieka polegajacy na realizacji jego wlasnych celów rówozgodnych, nie zależnie od nikogo.

Heterotelia: przyjęcie obcych celów, wartości, norm i uznanie ich za własne, postępowanie zgodnie z nimi.

Ideotelia: droga rozwoju człowieka przez realizacje dobra, piękna.

Eduard Spranger - osobowość i ich typy:

a. osobowość teoretyczna - dociekanie, poszukiwanie prawdy, zadawanie pytań

b. osobowosc ekonomiczna - na codzien kieruje sie przede wszystkim zyskiem, korzyścią

c. osobowość estetyczna - muzyka

d. osobowosc spoleczna - lekarz

e. osobowosc polityczna, czyli władcza np. generała

f. osobowosc religijna - kapłan

g. typy mieszane: -osob. technicza (teoretyczna+ekonomiczna); -osob. prawnicza (teoretyczna+społeczna); -osob. pedagogiczna (społeczna+estetyczna)

Agresja instrumentalna: czemus innemu służy, np. dla zniszczenia konkurencji

Agresja prospołeczna: czemus dobremu ma służyc, np obrona przed napastnikiem

Agresja skierowana na siebie: autoagresja, autodestrukcja.

ECHTIOLOGIA AGRESJI- teoria pojawienia sie agresji:

1. Agresja jest elementem wyuczonego zachowania

2. Agresja jest rodzajem wewnętrznego, wrodzonego popędu, który nim kieruje: -hormony, -narkotyki, -alkohol

3. Frustracja jest stanem bezsilności.

Agresja nie poddaje sie wartościowaniu, nie jest ani dobra, ani zła. Następstwem zachowania na skutrek agresji jest dobro lub zło. Łudzie różną sie sposobem przejawiania sie agresji. Agresji można dać swój upust np. w fantazjach, snach.

Przemoc jest formą AGRESJI:

1. Przemoc fizyczna - bicie, okradanie, wymuszanie pieniędzy, plucie

2. Przemoc słowna - przezwiska, wyśmiewanie, groźby, poniżanie

3. Przemoc bez kontakty fizycznego - gesty wrogie

Ofiara pasywna: osoba wrażliwa, nieśmiała, lękliwa, o niskim poczuciu własnej wartości

Ofiara prowokująca : osoba która ma problemy z koncentracją, ADHD-owcy, wprowadza zamieszanie, wytwarza napięcie, osoba humorzasta.

Ofiary bardzo rzadko zwracaja sie o pomoc. charakteryzuje ich brak wiary ze ktokolwiek im pomoże, bardzo cierpia wewnetrznie, sa apotyczne.

Działanie społeczne: szczególny sposób zachowania się zorientowane na innych, uwzględia ich działanie na innych.

Wychowanie: to różne działania społ. skierowane na innych. To relacje dwóch podmiotów, interakcje tych podmiotów. Wych. musi rozszerzac przestrzeń autonomiczną człowieka, wycofanie sie wychowawców, wychowanie ma tak nas rozwijać, aby żyć swoim własnym życiem.

MAX WEBER:

1. Działania racjonalne ukierunkowane na cel. Cel uświęca środki, każdą pracę podejmujemy

2. Działanie o charakterze recjonalnym podejmowane ze względu na jakieś wartości

3. Działania o charakterze efektywnym - emocjonalnym

4. Działania o charakterze nawykowym.