Scenariusz zajęć dydaktycznych:

Witam państwa serdecznie. Nazywam się Patrycja Kasperkiewicz i jestem uczennicą Medycznej Szkoły Policealnej w Łańcucie na kierunku Dietetyk. Na dzisiejszym spotkaniu omówimy 10 zasad zdrowego odżywiania oraz normę żywieniową i dzienną racją pokarmową.

Na początek pragnę Państwu przedstawić Dekalog zdrowego odżywiania. Oto i on:

1. Dbaj o różnorodność spożywanych produktów.

2. Unikaj nadwagi i otyłości.

3. Pieczywo ciemne jest zdrowsze niż pieczywo białe.

4. Ryba jest zdrowszym źródłem białka niż mięso.

5. Zastępuj tłuszcze zwierzęce tłuszczami roślinnymi.

6. Spożywaj owoce i warzywa w każdym posiłku.

7. Należy wypijać co najmniej 2 szklanki mleka dziennie, a dzieci i młodzież 4 szklanki tego napoju. Można go zastąpić napojem fermentowanym lub twarogiem.

8. Unikaj nadmiaru soli kuchennej, która jest przyczyną nadciśnienia tętniczego.

9. Unikaj nadmiaru słodyczy, które są przyczyną nadwagi i otyłości oraz próchnicy zębów.

10. Alkohol jest wrogiem zdrowia.

Omówmy więc 10 zasad zdrowego odżywiania. Pierwsza zasada dotyczy różnorodności zdrowych pokarmów. Żadne z nich nie mogą się powtarzać w każdym posiłku w ciągu dnia. Wyjątkiem tego są pieczywo, mleko i nabiał. Każdego dnia należy zaplanować tak, aby nie spożywać tych samych produktów, co poprzednio.

Drugą regułą jest uniknięcie nadwagi i otyłości, gdyż doprowadzić m.in. do chorób układu krążenia, a nawet do śmierci. Otyli ludzie powinni mieć zmniejszoną wartość energetyczną w posiłkach na dobę. Również osoby z nadwagą powinny spożywać posiłki w małych ilościach w regularnych odstępach czasu, bez tzw. podjadania.

Kolejna zasada mówi o ciemnym pieczywie, które jest zdrowsze od pieczywa białego, ponieważ zawiera ono dużo błonnika pokarmowego, jest łatwiej przyswajalny dla przewodu pokarmowego. Błonnik pochodzący z pieczywa ciemnego pęcznieje, dając uczucie sytości na dłużej. Dłużej trawione są węglowodany, a przez to poziom glukozy we krwi jest ustabilizowany i utrzymuje się na stałym poziomie przez dłuższy czas.

Ponadto, produkty zbożowe zawierają solidną dawkę witamin z grupy B, które odpowiadają za właściwą pracę układu nerwowego oraz żelazo, magnez i potas.

Następną regułą okazuje się to, że ryba jest zdrowszym źródłem białka niż mięso. Istnieje określenie „ryba wpływa na wszystko”. To znaczy, że ryby mają szeroki, korzystny wpływ na organizm. Pełnowartościowe białko, które znajduje się w rybie, ma wysoką przyswajalność, dlatego nie podrażnia nawet przewodu pokarmowego. Zawiera też nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminę D oraz szereg składników mineralnych jak jod, selen, fluor, magnez, wapń.

Dochodzimy do połowy Dekalogu. Piąta zasada mówi o tym, jak zastępować tłuszcze zwierzęce tłuszczami roślinnymi. Tłuszcze zwierzęce są ciężko strawne, dlatego po ich spożyciu miewa się zaparcia. Oleje roślinne są oczyszczone, utwardzane lub odwadniane. Mają szerokie zastosowanie kulinarne, dlatego podaje się je do potraw gotowych na surowo. Oleje roślinne to: rzepakowy, słonecznikowy, lniany, oliwa z oliwek, itd.

Kolejna reguła dotyczy spożywania owoców i warzyw w każdym posiłku. Są one posiadaczami witamin i minerałów, dzięki którym organizm jest bardziej odporny na różne choroby. Są one podawane również jako deser (owoce) lub w postaci surówek i sałatek (warzywa).

Należy wypijać mleko – o tym mówi siódma zasada. Mleko krowie zawiera wiele składników, w tym wapń, fosfor, potas, sód, chlor, magnez, kwas cytrynowy. Również w nim znajdują się: kazeina jako najważniejsze białko mleka, albuminy, immunoglobuliny oraz – najważniejsze źródło węglowodanów – laktoza, odporna na wysokie temperatury. W mleku znajdują się też następujące witaminy: A, D, E i z grupy B. Wypicie mleka krowiego wpływa na rozwój oraz zapobiega krzywicy u dzieci.

Następną regułą jest to, że należy unikać nadmiaru soli kuchennej. Jest nie tylko przyczyną chorób układu krążenia, ale i cywilizacyjnych (nadciśnienie tętnicze). Należy więc dodawać do smaku tylko szczyptę soli.

Dziewiąte przykazanie mówi o uniknięciu nadmiaru słodyczy. Są one przyczyną nadwagi, otyłości oraz próchnicy zębów. Zawierają cukry proste, które mogą źle wpłynąć na przyswajanie przez organizm.

Ostatnia, dziesiąta zasada, dotyczy alkoholu. Można dzięki niemu wpaść w alkoholizm. Może to nawet doprowadzić do marskości wątroby i demencji.

Było już omawiane 10 zasad zdrowego odżywiania. Teraz przechodzimy do normy żywienia oraz dziennej racji pokarmowej.

Norma żywienia jest to ilość energii i składników odżywczych wystarczająca zaspokojeniu znanych potrzeb żywieniowych praktycznie wszystkich zdrowych osób w populacji. Spożycie zgodne z określonymi w normach ma zapobiec chorobom z niedoboru energii i składników odżywczych, a także szkodliwym skutkom ich nadmiernej podaży. Należy pamiętać, że normy opracowywane są grup ludności, a nie dla poszczególnych osób i przeznaczone są dla ludzi zdrowych.

Dzienna racja pokarmowa to ilość produktów spośród 12 grup produktów żywieniowych, którą powinna spożyć w określonym czasie osoba lub grupa osób, aby pokryć jej zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze.

Przedstawię Państwu za pomocą piramidy zdrowia 12 grup żywności. Są to:

1. Produkty zbożowe

2. Mleko i nabiał

3. Jaja

4. Mięso i jego przetwory, ryby, drób

5. Masło i śmietana

6. Tłuszcze inne

7. Ziemniaki

8. Owoce i warzywa z witaminą C

9. Owoce i warzywa z karotenem

10. Inne owoce i warzywa

11. Nasiona roślin strączkowych

12. Cukier i słodycze

A oto przykładowe normy oraz racje pokarmowe:

-pracujący fizycznie - 2,5 tys. kcal

-osoby odchudzające się - 1500 kcal i mniej

Przedstawię państwu przykładowy jadłospis na 1 dzień w diecie podstawowej.

Proszę postawić sobie pytanie, czy chce Państwo prowadzić zdrowy tryb życia. To zależy od Państwa, czy zdecyduje o zmianie trybu życia na podstawie przedstawionej wiedzy o zdrowym żywieniu.

Zdrowie wg WHO jest to optymalny stan człowieka pod względem psychicznym, społecznym i fizycznym. Przy okazji tego wykładu nie należy pominąć złych nawyków wpływających na organizm.

Przechodzimy do walki z alkoholizmem i paleniem papierosów. Osoba, która boryka się z problemem alkoholowym czy innym nałogiem, powinien się zgłosić na terapię do psychologa lub na terapię odwykową. Również można stosować plastry Niquitin, e-papierosy, bierze Nicorette, itp.

Co Państwo pamięta z

mojego wykładu o zdrowym odżywianiu oraz trybie życia? Wypiszmy wspólnie, co wolno, a czego nie można spożywać i robić, aby utrzymać dobrą kondycję zdrowotną.

Oto piramida zdrowia z 12 grupami żywności oraz zdjęcia dot. zdrowego trybu życia na ulotkach.

Rozdam Państwu teraz materiały.

Dziękuję Państwu za uczestnictwo w wykładzie. Życzę miłego powrotu do zdrowia. Proszę ulotki zachować na pamiątkę.

Polecam Państwu indywidualne konsultacje dietetyczne.

Do zobaczenia.