Nazwa ośrodka: Centrum Wspierania Biznesu w Rzeszowie przy Stowarzyszeniu Promocji Przedsiębiorczości, PARP
Tytuł pakietu: Podstawowe zasady sporządzania biznes planu i jego zastosowanie
Grupa: Bankowość-finanse
Autor: Monika Pudło
Aktualizacja: Paweł Czyż
Data aktualizacji: 22.12.03r.
Planowanie jest jedną z najbardziej istotnych funkcji zarządzania przedsięwzięciem gospodarczym i stanowi podstawowy czynnik warunkujący jego rozwój.
Proces planowania można podzielić na:
identyfikację problemu wymagającego działania i określenie celów, które firma chce osiągnąć,
diagnozę sytuacji, czyli ocenę pozycji strategicznej firmy,
zaprojektowanie niezbędnych działań, czyli wybór strategii działania,
przygotowanie planu działania firmy,
wdrożenie tego planu,
stałą i bieżącą kontrolę wykonywania planu.
Biznes plan jest dokumentem, w którym na podstawie oceny pozycji strategicznej firmy określony jest sposób osiągania celów, przy uwzględnieniu wszystkich uwarunkowań finansowych, marketingowych, organizacyjnych i technologicznych.
Biznes Plan to:
przekształcenie pomysłu w jasny, ścisły i rzetelny plan funkcjonowania nowej firmy na rynku lub realizacji nowego przedsięwzięcia w istniejącej firmie;
kompleksowe spojrzenie na przedsięwzięcie gospodarcze – jego cele, działania, sposoby finansowania, metody zarządzania, schemat uruchomienia i rentownego funkcjonowania;
źródło wiedzy o przedsięwzięciu dla ewentualnych inwestorów lub kredytodawców.
Biznes Plan powinien być:
wymierny i określony w czasie;
przejrzysty i zrozumiały.
wewnętrzną – jest wykorzystywany jako narzędzie niezbędne do skutecznego zarządzania firmą,
zewnętrzną - jest dokumentem służącym do zdobywania środków zewnętrznych na finansowanie przedsięwzięć.
Często pojawia się pytanie, jak obszerny i na ile dokładny powinien być Biznes Plan? Odpowiedź na to pytanie jest również związana z koniecznością uświadomienia sobie celu, w jakim przystępuje się do jego pisania. Stworzony materiał ma być dla przedsiębiorcy narzędziem skutecznego zarządzania firmą. Musi wyczerpująco opisywać stan obecny i zamierzenia (wraz z wynikającymi z różnych uwarunkowań wariantami). Jednocześnie musi być jasny, zwięzły i przejrzysty tak, aby czytający go adresaci zewnętrzni rozumieli zawarte w nim koncepcje, byli przekonani o potencjale i możliwościach przedsiębiorstwa oraz zdolności do realizacji zamierzeń, nawet mimo ewentualnie występującego ryzyka.
Kolejne pytanie - czego oczekują od Biznes Planu adresaci zewnętrzni? Takim adresatem może być instytucja dysponująca środkami finansowymi ze źródeł pomocowych, przyznawanymi w formie grantów. W tym przypadku najistotniejsze dla odbiorcy będzie uzyskanie przekonania, że przedsięwzięcie gwarantuje prawidłowe, zgodne z jego celami wykorzystanie środków oraz kontynuacje działań w przyszłości. Ważne z punktu widzenia dysponenta środków pomocowych jest m.in. zagwarantowanie, że przedsięwzięcie leży w interesie gospodarki kraju lub regionu, przyniesie nowe miejsca pracy oraz, że zapewniony będzie wkład innych środków pochodzących ze źródeł prywatnych.
Dla banków udzielających kredytów istotna będzie odpowiedź na pytanie - kiedy przedsięwzięcie zacznie przynosić pierwsze zyski, czy zapewni terminowe spłacanie odsetek, czy jest w stanie przetrwać ewentualne niepowodzenia w trakcie realizacji, w jaki sposób może zabezpieczyć spłatę zadłużenia.
Ewentualny inwestor oczekuje przede wszystkim gwarancji wysokiej stopy zwrotu zainwestowanego kapitału a w przypadku funduszy inwestycyjnych – zdefiniowania “strategii wyjścia” z inwestycji, czyli terminu i formy zwrotu kapitału.
W każdym z powyższych przypadków należy oczywiście starać się, aby elementy interesujące adresata były odpowiednio wyeksponowane.
Dobry Biznes Plan musi być przejrzyście zaplanowany, napisany językiem precyzyjnym jednak bez nadużywania specjalistycznego żargonu. Bardzo istotna z punktu widzenia czytelnika jest również atrakcyjna, lecz profesjonalna (bez nadmiaru ozdobników) forma graficzna Biznes Planu.
Na początku warto sporządzić analizę finansową. Analiza finansowa planowanego przedsięwzięcia inwestycyjnego powinna stanowić centralną część biznes planu. Na podstawie planowanej strategii działania szacowane są niezbędne nakłady inwestycyjne oraz planowane przychody i koszty działalności gospodarczej. Celem analizy ekonomiczno-finansowej jest dostarczenie niezbędnych informacji do podjęcia decyzji inwestycyjnej. Prawidłowo opracowana analiza znacznie ogranicza ryzyko niepowodzenia planowanej inwestycji.
Plan
finansowy planowanego przedsięwzięcia inwestycyjnego powinien
zawierać
w
szczególności analizę:
Bieżącej sytuacji finansowej firmy
Wymaganych przez projekt nakładów inwestycyjnych
Źródeł finansowania inwestycji
Planu
produkcji wyrobów gotowych oraz zakupu niezbędnych materiałów
i
towarów
Kosztów stałych i zmiennych prowadzonej działalności
Projekcji sprawozdań finansowych:
Rachunku zysków i strat
Sprawozdania z przepływu środków pieniężnych
Bilansu
Pierwszą część analizy finansowej powinny stanowić założenia do biznes planu opracowane na podstawie:
planu marketingowego,
planu technicznego,
planu organizacyjnego.
Nakłady inwestycyjne bezpośrednio związane są z rodzajem planowanego przedsięwzięcia inwestycyjnego i obejmują inwestycje typu:
odtworzeniowego, polegające na zastępowaniu zużytych lub przestarzałych urządzeń nowymi,
modernizacyjnego, powodujące zmniejszenie kosztów wytworzenia wyrobów,
innowacyjnego, które służą modyfikacji wytwarzanych dotychczas wyrobów,
rozwojowego, zwiększające potencjał produkcyjny (maszyny, sieć handlową itp.).
Planowane nakłady inwestycyjne obejmują w szczególności:
1.Wydatki kapitałowe fazy przedrealizacyjnej, czyli nakłady na prace przygotowawcze,
koszty studiów przedinwestycyjnych (projekty, wynagrodzenia konsultantów)
badania wstępne,
koszty organizacji spółki,
koszty gromadzenia kapitału (emisji akcji).
2. Nakłady na zakup składników majątku trwałego
wydatki na zakup ziemi i przygotowania terenu,
wydatki na budynki i prace inżynieryjno-budowlane,
wydatki na zakup maszyn i urządzeń,
wydatki na zakup wartości niematerialnych i prawnych.
3.Nakłady
niezbędne do sfinansowania kapitału obrotowego liczonego jako
różnica pomiędzy
bieżącymi aktywami i bieżącymi zobowiązaniami
Określenie źródeł finansowania
Źródła finansowania najczęściej obejmują:
Środki własne (wkłady pieniężne, aporty oraz zysk netto i amortyzacja)
Środki obce:
kredyty krótkoterminowe
kredyty długoterminowe
pożyczki,
leasing
Zapotrzebowanie na środki obce i struktura źródeł finansowania znajduje swoje odzwierciedlenie w planie finansowym.
Prognozę przychodów ze sprzedaży opracować należy w oparciu o plan marketingowy uwzględniający w szczególności:
zdolności produkcyjne zakładu,
prognozy popytu rynkowego na produkowane wyroby lub towary będące przedmiotem sprzedaży.
Analiza
kosztów planowanej działalności gospodarczej
dokonana powinna być
w
podziale na koszty stałe i zmienne.
Pod pojęciem kosztów zmiennych należy rozumieć te z nich, których kwota zmienia się wraz ze zmianą wielkości produkcji.
Do kosztów zmiennych zalicza się w szczególności:
koszty zużycia materiałów i surowców,
koszty energii bezpośredniej,
płace bezpośrednie wraz z narzutami,
inne koszty bezpośrednie (obróbka obca, usługi podwykonawców itp.)
Szacunki
kosztów produkcji należy oprzeć na wielkościach wynikających
z
zakładanych zdolności produkcyjnych i technologii produkcji.
Koszty stałe są to koszty, których wielkość nie ulega zmianie wraz ze zmianą produkcji, należą do nich:
czynsze i inne opłaty,
koszty płac pracowników pośrednio-produkcyjnych wraz z narzutami,
koszty transportu,
koszty telekomunikacji,
ubezpieczenia rzeczowe,
koszty promocji i reklamy,
koszty finansowe - odsetki od kredytów,
podatki zaliczone w koszty,
koszty utrzymania biura.
W oparciu o powyższe założenia i szacunki należy dokonać projekcji podstawowych sprawozdań finansowych dotyczących realizowanego przedsięwzięcia inwestycyjnego, na okres od 3 do 10 lat.
Rachunek zysków i strat jest sprawozdaniem finansowym, który wskazuje zależności pomiędzy przychodami ze sprzedaży, a kosztami prowadzonej działalności gospodarczej. Pokazuje on w syntetyczny sposób kształtowanie się wyniku finansowego firmy.
Rachunek zysków i strat obejmuje w szczególności pozycje zawarte w poniższej tabeli.
Tabela 1. Rachunek zysków i strat
A. |
Przychody ze sprzedaży produktów i towarów ujmuje się w cenach netto, a więc po odjęciu obciążeń obowiązkowych (podatek VAT) |
Dane z prognozy przychodów ze sprzedaży |
B. |
Koszty zmienne |
Dane z prognozy kosztów |
C. |
Marża brutto |
A-B |
D. |
Koszty stałe bez kosztów finansowych i amortyzacji |
Dane z prognozy kosztów |
E. |
Zysk operacyjny |
C-D |
F. |
Amortyzacja |
Dane z prognozy kosztów |
G. |
Koszty finansowe |
Dane z harmonogramu spłaty kredytu |
H. |
Zysk brutto |
E-F-G |
I. |
Podatek dochodowy od osób prawnych lub fizycznych |
H* stopa podatku dochodowego |
J. |
ZYSK NETTO |
H-I |
W analizie wyniku finansowego bardzo ważna jest ocena stabilności osiąganych przychodów i kosztów planowanej działalności gospodarczej.
Bilans firmy przedstawia z jednej strony składniki majątkowe jednostki gospodarczej (aktywa), a z drugiej strony źródła finansowania majątku (pasywa).
Poszczególne
pozycje aktywów i pasywów wykazywane są w kolejności zgodnej
z przyjętymi ogólnie zasadami, którymi są:
w zakresie aktywów - zasada wzrastającej płynności,
w zakresie pasywów - zasada rosnącego stopnia wymagalności.
Uproszczony schemat bilansu przedstawia poniższa tabela.
Tabela 2. Bilans
AKTYWA |
PASYWA |
I. MAJĄTEK TRWAŁY |
I. KAPITAŁ WŁASNY |
1. Wartości niematerialne i prawne |
1. Kapitał podstawowy |
2. Rzeczowy majątek trwały |
2. Kapitał zapasowy |
3. Finansowy majątek trwały |
3. Kapitał rezerwowy |
4. Należności długoterminowe |
4. Wynik finansowy |
II. MAJĄTEK OBROTOWY |
II. ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE |
1. Zapasy |
III. ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE |
2. Należności i roszczenia |
|
3. Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu |
|
4. Środki pieniężne |
|
RAZEM AKTYWA |
RAZEM PASYWA |
Bilans pozwala uzyskać informacje na temat struktury majątku firmy oraz struktury źródeł finansowania. Szczególnie ważne są relacje pomiędzy majątkiem trwałym i majątkiem obrotowym oraz kapitałami własnymi i kapitałami obcymi (zobowiązaniami).
Rachunek
z przepływów środków pieniężnych jest
sprawozdaniem finansowym, ujmującym zmiany w stanie środków
pieniężnych, ze wskazaniem na źródła ich zwiększeń
i
zmniejszeń oraz na kierunki ich wykorzystania.
Analiza przepływów pieniężnych umożliwia ocenę:
zapotrzebowania na zewnętrzne źródła finansowania,
możliwości kreowania gotówki przez firmę,
zdolności do regulowania zobowiązań,
zdolności kredytowej - możliwość obsługi zadłużenia,
efektów działalności finansowej i inwestycyjnej.
Zestawienie sprawozdania z przepływów środków pieniężnych sporządza się zwykle w oparciu o metodę pośrednią lub bezpośrednią.
Zestawienie sprawozdania z przepływów środków pieniężnych wg metody pośredniej przedstawia poniższa tabela.
Tabela 3. Sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych - wariant 1
Lp. |
Pozycja |
A. |
Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej |
1. |
Zysk netto |
2. |
Amortyzacja |
3. |
Zmiana stanu zapasów |
4. |
Zmiana stanu należności |
5. |
Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych |
B. |
Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej |
1. |
Nabycie/Sprzedaż wartości niematerialnych i prawnych |
2. |
Nabycie/Sprzedaż składników rzeczowego majątku trwałego |
3. |
Nabycie/Sprzedaż składników finansowego majątku trwałego |
C. |
Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej |
1. |
Zmiana stanu zadłużenia krótkoterminowego |
2. |
Zmiana stanu zadłużenia długoterminowego |
3. |
Spłata odsetek |
4. |
Wypłata dywidend |
5. |
Zmiana stanu funduszy i kapitałów |
D. |
Zmiana stanu środków pieniężnych netto (A+/- B+/-C) |
E. |
Środki pieniężne na początek roku obrotowego |
F. |
Środki pieniężne na koniec roku obrotowego |
Zestawienie sprawozdania z przepływów środków pieniężnych wg metody bezpośredniej przedstawia poniższa tabela.
Tabela 4. Sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych - wariant 2
Lp. |
Pozycja |
I. |
Gotówka początkowa |
II. |
Wpływy gotówki |
1. |
Sprzedaż za gotówkę |
2. |
Spłaty bieżących należności |
3. |
Sprzedaż majątku trwałego |
4. |
Zwiększenie kapitału |
5. |
Kredyt |
6. |
Odsetki od lokat i rachunku bieżącego |
7. |
Pozostałe wpływy |
III. |
Gotówka do dyspozycji |
IV. |
Wydatki gotówkowe |
1. |
Zakup materiałów, surowców, towarów |
2. |
spłata zobowiązań |
3. |
Wynagrodzenia |
4. |
narzuty na wynagrodzenia |
5. |
Czynsze |
6. |
Transport |
7. |
energia/woda/gaz |
8. |
opłaty telekomunikacyjne |
9. |
ubezpieczenia rzeczowe |
10. |
administracja |
11. |
reklama |
12. |
podatki zaliczone w koszty |
13. |
spłata kredytu - rata kapitałowa |
14. |
spłata kredytu - odsetki |
15. |
opłaty leasingowe |
16. |
wydatki inwestycyjne |
17. |
zmniejszenie kapitału |
18. |
dywidenda |
19. |
przyrost kapitału obrotowego |
20. |
Inne wydatki |
V. |
Saldo końcowe gotówki III-IV |
Analiza finansowa rachunku zysków i strat oraz bilansu pozwala na określenie sytuacji finansowej firmy, w tym wypłacalności i zyskowności zainwestowanego kapitału oraz umożliwia wyznaczenie rentowności prowadzonej działalności gospodarczej.
BILANS jest zestawieniem stanu majątku (aktywów) i źródeł jego pochodzenia (pasywów) na koniec okresu sprawozdawczego.
Analiza bilansu obejmuje dwa etapy:
Wstępną analizę bilansu, która polega na ustaleniu:
struktury majątkowej firmy w oparciu o wskaźniki struktury aktywów,
struktury kapitałowej firmy na podstawie wskaźników struktury pasywów.
Analizy wskaźnikowej bilansu w celu określenia relacji zachodzących pomiędzy poszczególnymi składnikami majątku firmy i źródeł jego finansowania.
Badanie bilansu może przybrać formę analizy statycznej lub dynamicznej. Analiza statyczna polega na ocenie struktury aktywów i pasywów w oparciu o jeden okres sprawozdawczy.
Analiza
dynamiczna dostarcza informacji
na temat trendów występujących
w
majątku jednostki gospodarczej i źródłach jego pochodzenia, w
oparciu o następujące po sobie okresy sprawozdawcze.
Struktura majątkowa obejmuje majątek trwały i majątek obrotowy, natomiast struktura pasywów odzwierciedla źródła pochodzenia aktywów, które w oparciu o kryterium własności obejmują kapitały własne i kapitały obce.
Analiza struktury aktywów powinna obejmować, obok oceny udziału poszczególnych składników aktywów w sumie bilansowej, określenie relacji majątku trwałego do majątku obrotowego. Świadczy ona o stopniu unieruchomienia środków w firmie oraz stanowi podstawę do oceny elastyczności firmy i stopnia ryzyka prowadzonej działalności gospodarczej (im wyższy udział majątku trwałego, tym mniejsze możliwości generowania przychodów).
Struktura kapitałowa przedstawia podstawę finansową, na której oparta jest działalności gospodarcza firmy. Wysoki stan kapitałów własnych w porównaniu do kapitałów obcych świadczy o silnych podstawach finansowych firmy. Natomiast zbyt duże zaangażowanie zobowiązań powoduje większe obciążenie przedsiębiorstwa odsetkami oraz zmniejsza niezależność finansową prowadzonej działalności gospodarczej.
Udział poszczególnych pozycji aktywów i pasywów w sumie bilansowej uzależniony jest od rodzaju prowadzonej działalności.
Zestawienie wskaźników struktury przedstawia poniższa tabela:
Nazwa wskaźnika |
Sposób jego ustalania |
WKAŹNIKI STRUKTURY AKTYWÓW |
|
Udział majątku trwałego w aktywach ogółem |
Majątek trwały/Aktywa ogółem* 100% |
Udział Wartości niematerialnych w aktywach ogółem |
Wartości niematerialne i prawne/Aktywa ogółem *100% |
Udział Rzeczowego majątku trwałego w aktywach ogółem |
Rzeczowy majątek trwały/Aktywa ogółem *100% |
Udział finansowego majątku trwałego w aktywach ogółem |
Finansowy majątek trwały/Aktywa ogółem *100% |
Udział Należności długotermi-nowych w aktywach ogółem |
Należności długoterminowe/Aktywa ogółem*100% |
Udział majątku obrotowego w aktywach ogółem |
Majątek obrotowy/Aktywa ogółem*100% |
Udział zapasów w aktywach ogółem |
Zapasy/Aktywa ogółem*100% |
Udział należności i roszczeń w aktywach ogółem |
Należności i roszczenia/Aktywa ogółem*100% |
Udział papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu w aktywch ogółem |
Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu/Aktywa ogółem*100% |
Udział
środków pieniężnych |
Środki pieniężne/Aktywa ogółem*100% |
WSKAŹNIKI STRUKTURY PASYWÓW |
|
Udział
kapitałów własnych |
Kapitały własne/Pasywa ogółem*100% |
Udział Zobowiązań długotermi-nowych w pasywach ogółem |
Zobowiązania długoterminowe/Pasywa ogółem*100% |
Udział Zobowiązań krótkotermi-nowych w pasywach ogółem |
Zobowiązania krótkoterminowe/Pasywa ogółem*100% |
Analiza wskaźnikowa bilansu ma na celu określenie struktury kapitałowo-majątkowej bilansu, która odzwierciedla poziome powiązania pomiędzy poszczególnymi pozycjami aktywów i pasywów.
Złota reguła bilansowa mówi, że majątek trwały, obciążony wysokim ryzykiem powinien być w pełni sfinansowany kapitałem własnym, co świadczy o niezależności finansowej firmy.
Natomiast majątkowi obrotowemu odpowiadać powinny zobowiązania krótkoterminowe.
Do oceny wzajemnego związku pomiędzy aktywami i pasywami wykorzystuje się wskaźniki zawarte w poniższej tabeli.
Nazwa wskaźnika |
Sposób jego ustalania |
Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym |
Kapitał własny/Majątek trwały*100% |
Wskaźnik pokrycia majątku obrotowego kapitałami krótkoterminowymi |
Kapitał krótkoterminowy/Majątek obrotowy *100% |
Relacja majątku obrotowego do zobowiązań krótkoterminowych określa poziom płynności finansowej, która mierzy zdolność firmy do wywiązywania się z bieżących zobowiązań. W tym celu wykorzystywane są poszczególne składniki majątku obrotowego począwszy od zapasów, poprzez należności krótkoterminowe oraz środki pieniężne, które mogą być szybko zamienione na gotówkę.
Istotnym miernikiem płynności w firmie jest poziom kapitału pracującego, który pokazuje wartość tej części majątku obrotowego, która pozostała po uregulowaniu zobowiązań bieżących.
Wskaźniki płynności wymienione w poniższej tabeli wskazują na stopień w jakim poszczególne składniki aktywów bieżących pokrywają bieżące zobowiązania.
Nazwa wskaźnika |
Sposób jego ustalania |
Optymalna wielkość |
Wskaźnik bieżący (wskaźnik płynności III stopnia) |
Aktywa bieżące/Zobowiązania bieżące |
1,2-2,0 |
Wskaźnik szybki (wskaźnik płynności II stopnia - quick ratio) |
(Aktywa bieżące - Zapasy)/ Zobowiązania bieżące |
1,0-1,2 |
Wskaźnik płynności gotówkowej (wskaźnik płynności I stopnia) |
(Środki pieniężne + krótkoter-minowe papiery wartościo-we)/Zobowiązania bieżące |
0,2 |
Kapitał obrotowy (pracujący) |
Aktywa bieżące - Zobowiązania bieżące |
Dodatnia wartość |
Rozszerzeniem analizy płynności firmy jest analiza sprawności działania, która pokazuje efektywność wykorzystania składników majątku firmy w oparciu o wskaźniki rotacji wymienione w poniższej tabeli.
Nazwa wskaźnika |
Sposób jego ustalania |
Wskaźnik rotacji zapasów |
Sprzedaż netto*/Średni stan zapasów |
Wskaźnik
rotacji zapasów |
360/wskaźnik rotacji zapasów lub Średni stan zapasów*360/Sprzedaż netto* |
Wskaźnik rotacji należności |
Sprzedaż netto/Średni stan należności |
Wskaźnik
rotacji należności |
360/wskaźnik rotacji należności lub Średni stan należności*360/Sprzedaż netto |
Okres
spłaty zobowiązań |
Średni stan zobowiązań bieżących*360 dni/Sprzedaż netto |
Cykl środków pieniężnych |
Wskaźnik rotacji zapasów w dniach+wskaźnik rotacji należności w dniach- okres spłaty zobowiązań w dniach |
*lub koszty sprzedanych towarów i produktów
Wskaźnik
cyklu środków pieniężnych pokazuje jaki okres czasu upływa od
momentu odpływu gotówki przeznaczonej do spłaty zobowiązań do
momentu przypływu gotówki
z
pobranych należności.
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT jest obok bilansu jednym z najważniejszych sprawozdań finansowych sporządzanych na koniec okresu sprawozdawczego. Grupuje on przychody i koszty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz pozwala na określenie wyniku finansowego na koniec roku bilansowego.
Analiza
rachunku zysków i strat podobnie jak bilansu może przybrać formę
analizy statycznej lub dynamicznej. Analiza statyczna dostarczy
informacji na temat podstawowych wielkości wpływających na kształt
ostatecznego wyniku finansowego w bieżącym okresie sprawozdawczym.
Analiza dynamiczna ma na celu określenie trendów zachodzących
w
przychodach i poszczególnych grupach kosztów.
Najistotniejszym
elementem analizy finansowej jest analiza rentowności prowadzonej
działalności w oparciu o bilans i rachunek zysków i strat.
Generowanie dochodu związane jest bezpośrednio z finansowaniem
inwestycji, a więc odzwierciedla możliwości wzrostu
i
rozwoju firmy.
Analiza rentowności prowadzona może być w trzech obszarach:
Rentowności sprzedaży
Rentowności majątku
Rentowności kapitału
Rentowność sprzedaży informuje o wartości zysku operacyjnego, zysku brutto, czy też zysku netto przypadającego na każdą złotówkę sprzedanych towarów i produktów.
Nazwa wskaźnika |
Sposób jego ustalania |
Wskaźnik rentowności operacyjnej |
Zysk operacyjny/Przychody ze sprzedaży *100% |
Wskaźnik rentowności brutto |
Zysk brutto/Przychody ze sprzedaży*100% |
Wskaźnik rentowności netto |
Zysk netto/ Przychody ze sprzedaży*100% |
Rentowność majątku odzwierciedla efektywność firmy w zakresie generowania zysku. Wymienione poniżej wskaźniki określają jaka kwota zysku operacyjnego lub zysku netto przypada na jednostkę zaangażowanego kapitału.
Nazwa wskaźnika |
Sposób jego ustalania |
Wskaźnik rentowności operacyjnej majątku |
Zysk operacyjny/Aktywa ogółem*100% |
Wskaźnik rentowności netto majątku (ROA) |
Zysk netto/Aktywa*100% |
Rentowność
kapitału własnego ilustruje możliwość firmy do generowania
zysku
z
zainwestowanych przez akcjonariuszy kapitału własnego oraz określa
jaka kwota zysku netto przypada na jednostkę zainwestowanego
kapitału przez akcjonariuszy.
Nazwa wskaźnika |
Sposób jego ustalania |
Wskaźnik rentowności kapitału własnego |
Zysk netto/Kapitał własny*100% |
Z punktu widzenia celu opracowania biznes planu, jakim jest przede wszystkim pozyskanie zewnętrznego wsparcia finansowego, konieczna jest również ocena zadłużenia przedsiębiorstwa oraz zdolności firmy do obsługi długu.
W tym celu wykorzystuje się wskaźniki mierzące stopień zasilania firmy przez zewnętrzne źródła finansowania, przedstawione w poniższych tabelach.
Nazwa wskaźnika |
Sposób jego ustalania |
Optymalna wielkość |
Wskaźnik ogólnego zadłużenia |
Zobowiązania ogółem/Aktywa |
0,55-0,65 |
Wskaźnik zobowiązania długo-terminowego |
Zobowiązania długoterminowe/ Kapitał własny |
0,5-1,0 |
Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego |
Zobowiązania ogółem/ Kapitał własny |
0,5-1,0 |
Wymienione
powyżej wskaźniki określają strukturę finansowania prowadzonej
działalności gospodarczej i wskazują na udział zobowiązań w
majątku całkowitym i kapitale własnym firmy. Relacje te określają
stopień ryzyka finansowego i w dużym stopniu decydują
o
możliwości dalszego pozyskiwania środków pieniężnych z
zewnętrznych źródeł finansowania.
Dalsza analiza struktury finansowej powinna obejmować zdolność firmy do obsługi długu. Do oceny możliwości zwrotu uzyskanych przez firmę środków pieniężnych z zewnętrznych źródeł finansowania wykorzystuje się szereg wskaźników (patrz poniższa tabela).
Nazwa wskaźnika |
Sposób jego ustalania |
Optymalna wielkość |
Wskaźnik
pokrycia obsługi |
(Zysk operacyjny + odsetki)/ (bieżąca rata kredytu + odsetki) |
1,3-2,5 |
Wskaźnik
pokrycia obsługi |
Zysk netto/(bieżąca rata kredytu + odsetki) |
Wyższa od 1,0 |
Wskaźnik pokrycia obsługi długu z cash flow |
(Zysk netto+amortyzacja) / (bieżąca rata kredytu + odsetki) |
Optymalna wartość wskaźnika 1,5 |
Załącznik nr 1 Analiza sprawozdań finansowych na przykładzie
Rachunek zysków i strat na dzień 31.12.2001r.
Lp. |
Wyszczególnienie |
31.12.01 |
A. |
Przychody ze sprzedaży produktów i towarów |
350000 |
B. |
Koszty zmienne |
250000 |
C. |
Marża brutto |
100000 |
D. |
Koszty stałe bez kosztów finansowych i amortyzacji |
30000 |
E. |
Zysk operacyjny |
70000 |
F. |
Amortyzacja |
10000 |
G. |
Koszty finansowe |
20000 |
H. |
Zysk brutto |
40000 |
I. |
Podatek dochodowy od osób prawnych lub fizycznych |
13600 |
J. |
ZYSK NETTO |
26400 |
Bilans na dzień 31.12.2001r.
Wyszczególnienie |
31.12.01 |
Wskaźniki strukturalne |
I. MAJĄTEK TRWAŁY |
152740 |
44,56% |
1. Wartości niematerialne i prawne |
15000 |
4,38% |
2. Rzeczowy majątek trwały |
125740 |
36,69% |
3. Finansowy majątek trwały |
10000 |
2,92% |
4. Należności długoterminowe |
2000 |
0,58% |
II. MAJĄTEK OBROTOWY |
190000 |
55,44% |
1. Zapasy |
100000 |
29,18% |
2. Należności i roszczenia |
60000 |
17,51% |
3. Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu |
10000 |
2,92% |
4. Środki pieniężne |
20000 |
5,84% |
RAZEM AKTYWA |
342740 |
|
I. KAPITAŁ WŁASNY |
192740 |
56,24% |
1. Kapitał podstawowy |
150000 |
43,76% |
2. Kapitał zapasowy |
10000 |
2,92% |
3. Kapitał rezerwowy |
6340 |
1,85% |
4. Wynik finansowy |
26400 |
7,70% |
II. ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE |
100000 |
29,18% |
III. ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE |
50000 |
14,59% |
RAZEM PASYWA |
342740 |
|
Informacje dodatkowe
Wartość zapasów na dzień 31.12.2000 |
80000 |
Wartość należności na dzień 31.12.2000 |
55000 |
Wartość zobowiązań na dzień 31.12.2000 |
45000 |
Bieżąca rata kredytu |
20000 |
Analiza wskaźnikowa
|
Nazwa wskaźnika |
31.12.01 |
Analiza wskaźnikowa bilansu |
||
1. |
Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym |
126,19% |
2. |
Wskaźnik pokrycia majątku obrotowego kapitałami krótkoterminowymi |
26,32% |
Wskaźniki płynności |
||
3. |
Wskaźnik bieżący (wskaźnik płynności III stopnia) |
3,8 |
4. |
Wskaźnik szybki (wskaźnik płynności II stopnia - quick ratio) |
1,8 |
5. |
Wskaźnik płynności gotówkowej (wskaźnik płynności I stopnia) |
0,6 |
6. |
Kapitał obrotowy (pracujący) |
140000 |
Wskaźniki sprawności działania |
||
7. |
Wskaźnik rotacji zapasów |
3,89 |
8. |
Wskaźnik rotacji zapasów w dniach |
92,57 |
10. |
Wskaźnik rotacji należności |
6,09 |
11. |
Wskaźnik rotacji należności w dniach |
59,14 |
13. |
Okres spłaty zobowiązań w dniach |
48,86 |
15. |
Cykl środków pieniężnych |
102,86 |
Wskaźniki rentowności |
||
16. |
Wskaźnik rentowności operacyjnej |
20,00% |
17. |
Wskaźnik rentowności brutto |
11,43% |
18. |
Wskaźnik rentowności netto |
7,54% |
19. |
Wskaźnik rentowności operacyjnej majątku |
20,42% |
20. |
Wskaźnik rentowności netto majątku (ROA) |
7,70% |
21. |
Wskaźnik rentowności kapitału własnego |
13,70% |
Wskaźniki zadłużenia |
||
22. |
Wskaźnik ogólnego zadłużenia |
0,44 |
23. |
Wskaźnik zobowiązania długoterminowego |
0,52 |
24. |
Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego |
0,78 |
Zdolność do obsługi długu |
||
25. |
Wskaźnik pokrycia obsługi długu I |
2,25 |
26. |
Wskaźnik pokrycia obsługi długu II |
0,66 |
27. |
Wskaźnik pokrycia obsługi długu z cash flow |
0,91 |
WNIOSKI
Analiza wskaźnikowa sprawozdań finansowych wskazuje na dobrą sytuację finansową firmy.
Analiza wskaźnikowa indykuje prawidłowe relacje pomiędzy majątkiem firmy i źródłami ich finansowania. Kapitały własne w pełni finansują majątek trwały, o czym świadczy wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym w wysokości 126,19%. Również majątek obrotowy jest jedynie w części finansowany przez kapitały krótkoterminowe, co odzwierciedla niezależność finansową przedsiębiorstwa i stwarza firmie korzystną pozycję w razie trudności finansowych. Potwierdza to dodatni poziom kapitału obrotowego w wysokości 140000.
Korzystną sytuację finansową firmy potwierdzają ponadto wskaźniki płynności, których wartości kształtują się na poziomie zapewniającym pełną zdolność do terminowej spłaty zobowiązań.
Wskaźniki efektywności gospodarowania wskazują na umiarkowaną efektywność wykorzystania składników majątku firmy. Niskie poziomy wskaźników rotacji zapasów i należności wskazują na konieczność dokładnej analizy stanu zapasów i należności.
Rentowność sprzedaży kształtuje się na poziomie przybliżonym do średniej w branży (wskaźniki rentowności sprzedaży należy porównywać do średniej z branży). Niekorzystnie natomiast kształtuje się wysokość wskaźnika rentowności kapitału całkowitego (7,70%), który jest niższy od oprocentowania kredytu i tym samym zaniża wysokość rentowności kapitałów własnych.
Wskaźniki zadłużenia i obsługi długu kształtują się w granicach, które można uznać za optymalne.