Nazwa ośrodka: Nidzicka Fundacja Rozwoju “NIDA”, Centrum Informacji Gospodarczej przy RAR "INWESTOR" sp. z o. o. w Rudzie Śląskiej, PARP

Tytuł pakietu: Obrót wekslami

Grupa: Bankowość-finanse

Autor: Andrzej Zawieska

Aktualizacja: Joanna Wadecka

Data aktualizacji: 20.10.03r.

Weksel uznany jest za najstarszy instrument finansowy w gospodarce. Jego początki sięgają czasów wczesnego średniowiecza. Sprawował wówczas rolę krótkoterminowego środka zapłaty, który pozwalał uniknąć ryzyka związanego z transportem gotówki.

Weksel jest to dokument zobowiązujący wystawcę lub wskazaną przez niego osobę do bezwarunkowego zapłacenia w oznaczonym czasie do rąk wymienionej w dokumencie osoby, podanej w nim sumy pieniężnej.

Prawo wekslowe zawiera opis dokumentu wekslowego, wskazując na te jego atrybuty, których istnienie warunkuje przyznanie dokumentowi waloru weksla.

Dyskonto weksli:

Dyskontowanie weksli jest to wykup weksli przez bank przed terminem płatności z potrąceniem odsetek dyskontowych, liczonych za okres od daty dyskonta weksli do czasu ich płatności. Redyskonto jest to wykup przez Narodowy Bank Polski przed terminem płatności weksli zdyskontowanych przez inne banki z potrąceniem odsetek redyskontowych.

Wysokość obciążenia dyskontowego zależy od stopy dyskontowej stosowanej przez daną instytucję kredytową, okresu kredytowania oraz standingu finansowego głównego dłużnika wekslowego z weksla (akceptanta lub wystawcy weksla własnego).

Właściwym dla weksla sposobem przenoszenia wynikających z niego praw jest indos. Zbywca weksla (remitent, indosatariusz, chcąc przenieść jego własność na rzecz instytucji kredytowej, umieszcza na wekslu indos (złożenie na wekslu podpisu wraz z klauzulą “ustępuję na zlecenie”). Z tą chwilą wchodzi on, jako indosant, w krąg dłużników wekslowych, odpowiedzialnych za zapłatę weksla (nie dotyczy pomocniczych klauzul indosowych: “ustępuję, ale nie na zlecenie”, “ustępuję, ale bez odpowiedzialności”¹). Dla banku dyskontującego weksel, obecność na wekslu podpisu dobrze znanego mu, wiarygodnego klienta, nie jest obojętna przy ocenie ryzyka transakcji dyskontowej. Prawo wekslowe zapewnia bankowi jako posiadaczowi weksla regres w do stosunku indosanta na wypadek, gdyby główny dłużnik wekslowy nie zapłacił za weksel w terminie płatności.

Dyskonto weksli może być prowadzone poprzez zawarcie umowy o linię dyskontową lub w formie doraźnych transakcji nabycia wierzytelności wekslowych. Linia dyskontowa jest to limit kredytowy przyznawany przez bank, do wysokości którego będą przyjmowane weksle do dyskonta (linia dyskontowa może być odnawialna i nieodnawialna).

Forfaiting:

Forfaiting jest szczególną formą posługiwania się wekslem w transakcjach zagranicznych. Operacja ta polega na skupie należności terminowych w postaci weksli, z wyłączeniem prawa regresu wobec odstępującego weksel (wierzytelność). W takim przypadku indosant umieszczając na wekslu indos powinien napisać również klauzulę wyłączającą jego odpowiedzialność wekslową (patrz przypis nr 1).

Przykład:

Firma X wystawia na rzecz Firmy Y weksel na kwotę 50.000 zł z 60-dniowym terminem wykupu. Firma Y przekazuje w/w weksel do banku do dyskonta.

Warunki dyskonta:

• prowizja – 1 % sumy wekslowej

• odsetki dyskontowe – 24 % w skali roku

Prowizja – 0,01 x 50.000 = 500 zł

50.000 x 60 356

O dsetki dyskontowe = : = 1.973 zł

100 24

Opłaty dyskontowe ogółem = 500 zł + 1973 zł = 2473 zł

Kwota wypłacona Firmie Y przez bank: 50.000 zł - 2473 zł = 47.527 zł

1 Nieprzerwany ciąg indosów “ustępuję na zlecenie” daje wekslowi tzw. “legitymację formalną”, która oznacza, że wszystkie osoby wymienione na wekslu solidarnie odpowiadają za jego terminowe wykonanie. Klauzula “ustępuję, ale nie na zlecenie” ogranicza odpowiedzialność indosanta tylko do indosariusza, tzn. jego bezpośredniego następcy, zaś klauzula “ustępuję, ale bez odpowiedzialności” w ogóle zwalnia indosanta z odpowiedzialności za terminową realizację weksla.

2