przyczyny rozwoju renesansu: wzrost zainteresowania antykiem, podązanie za ideałem, człowiek w
centrum uwagi, ideologia,'nic co ludzkie nie jest ni obce', rozwój filozofii i reformacji, odkrycia geog,
rozwój sztuki,architektury, mecenatu, krytyka kościoła.Jan łaski młodszy był przyjacielemErazma z
Rotterdamu (Pochwała głupoty), Mikołaj Machiavelli ( Książę -analiza sposobów zdobycia i utrzymania
władzy orzaz zapewnienie dobrobytu państwu. robić wszystko aby osiągnąć swój cel) - od niego powstał
makiawelizm(działanie polegające na stosowaniu podstepu i manipul. ludzmi w myśl zadady-cel
uswięca środki) Leonadro da Vinci - 15.04.1452-2.05.1519. przetrwało 7000tron z rysunkami,szkicami
i notatkami. Rękopis'Kodeks Atlantycki'. napisał 'Traktat o malarstwie'- różne rodzaje perspektyw,
problematyka światła, koloru i konturu.wprowadził modelunek światłocieniowy(sfumato).był członkiem
tajnej organizacji Syjonu-strzegli legendarnego Grala. projekty machiny latającej i łodzi podwodnej.
dzieła: dama z łasiczką, ostatnia wieczerza, mona lisa. Michelangelo Buonarotti- 1475-1564
rzeźbydynamiczne i przedstawiajace uczucia. pracował tylko w marmurze. pozostawił wiele przac
n iedokończonych. wprowadził nowe dynamiczne zasady kompozycji oraz odmienne pojmowanie
przestrzeni - stosował klasyczneelementy w sposób sprzeczny z ich tradycjami.dzieła:pieta' watykańska
, dawid, mojżesz, sąd ostateczny.Raffaello Santi- 1483-1520 dażył do stworzenia idealnego typu postaci
kobiecej. dobrze godził chrześcijański światopogląd ze starożytnymi ideałami estetycznymi.na zlecenie
papieża JuliuszaII dekorował freskami Stanze. 1513-1520 nadzorował budowlę bazyliki św.piotra. dzieła
madonna sykstyńska, piekna ogrodniczka,zaślubiny marii.renesans włoski: interesowali się liter. staroż
., stosowano perspektywe malarską, idealistyczne przedstawianie postaci. renesans niemiecki:
realistyczne ujęcie postaci i przedst. scen, codzieenne zycie zwykłych ludzi, opanowano zasadę
perspektywy zbliżonej.4. nepotyzm- udzielenie poparcia członkom rodziny, faworyzowanie krewnych przy
obsadzaniu wysokich stanowisk.symonia- świętokupstwo,handlowanie godnościami, urzędami i
przywilejami kościelnymi. dysputa- rozmowa, dyskusja, zwłaszcza na tematy o charakterze naukowym.
pokój augsburski-1555r(co wyznawał władca to podani też to samo). wojna chłopska w Reszy-
1524-1525(chłopi napadali na majątki ziemskie i usiłowali je podzielić między siebie-stworzyć idealne,
równe społeczeństwo). akt supremacji w Anglii-1534r. rzeź hugenotów-1572r. edykt tolerancyjny(nantejski)-1598r.
odwołanie edyktu nantejskiego-1685r.Luteranizm (kościół ewangelicko-augsburski): 2sakramenty
(chrzest i eucharystia), zniesienie celibatu i ślubów zakonnych, odrzucono kult Maryi, świętych, obtazów
i posągóworaz wiarę w czysciec, praktyki pokutne i ascezę., najważniejsze były kazanie i wspólne spiewy
, światynie-zboty były bardzo skromnie wyposazone Marcin Luter- w 1517r ogłosił 95 tez skierowanych
przeciwko odpustom. poparł publicznie tezy Husa. Leon X potępił L. i chciał by on odwołał swoje poglądy
w ciągu 60 dni i kazał spalić jego dzieła('np:O wolności chrześcijanina'). luter schował się w zamku w
Wartburgu u Fryderyka Mądrego. ożenił się z Katarzyną von Boro w 1525r.Kalwinizm surowe obyczaje(praca)
, nauka o predestynacji-przekonanie ze jedni ludzie mocą bozego wyboru zostali przeznaczeni do zbawienia
, inni skazani na wieczne potępienie.JEAN Calvin- fr. refor. rel., działajacy w Szwajcarii. Od 1535r przebywał
w Bazylei, a od 1541r w Genewie, która później stała się ogólnoeuropejskim centrum kalwinizmu
.Anglikanizm:zachowano podstawowe dogmaty wiary,komunie pod dwiema postaciami,zlikwidowano zakony
,a dobra klasztorne przeszły na własność władcy,celibat przestał być obowiązkowy,zachowano chierarchię
kościelną z biskupami.Wg. nauczania wyznań reformowanych do zbawienia prowadzą wiara i łaska boża,a
nie dobre uczynki.Dogmat-prawda,której nikt nie może podważyć.Przyczyny reformacji:krytyczna ocna
kościoła katolickiego,rozpowszechnienie pisma ,poszukiwanie zmnian,wzrost świadomości społeczeństwa,
humanizm spowodował zainteresowanie człowiekiem,reforma kościoła,odkrycia geograficzne skutkowały
wymianę międzykulturową,rozwój nauki i literatury,szerzenie się nepotyzmu i symonii.6.Henryk 4
zagwarantował (edykt nantejski) wolność sumienia swobode kultu religijnego,własne szkolnictwo wyznaniowe
i dostęp do urzędów państwowych.Ludwik 14 odwołał edykt 200tys. hugenatów opuściło francję udając się
do anglii,holandii i prus (zyskali cenionych rzemieślników).Ulrich zwingli z genewy próbował siłą narzucić
kantonom katolickim swoje poglądy religijne zm.1531.W XVII wieku na mocy traktatu westfalskiego
rep.zjednoczonych prowincji niderlandów została oficjalnie uznana za niepodległy kraj przez państwa
eur.kalwinizm zwyciężył w płn.niderlandach w 1581r,luteranizm zwyciężył w XVIw.w krajach skandynawskich
.w angli kościół anglikański zwyciężył ostatecznie za panowania elżbiety I.W 1563r zakończyły się obrady
soboru w trydencie,który zapoczątkował odnowę kościoła kat.i kontrreformacje.Ignacy Loyola utworzył
towarzystwo jezusowe (jezuici).Papież zatwierdził ich w 1540r.Jezuici byli wykształceni,dobrze urodzeni,
byli doradcami i spowiednikami monarchów,książąt,arystokratów,prowadzili aktywną działalność misyjną.
Szkolnictwo.postęp techniczny umożliwił wzrost jakości i wydajności w hutnictwie,tkactwie i budowie
okrętów.postęp w rolnictwie,upowszechnienie i udoskonalenie nowych narzędzi oraz nowych metod
uprawy ziemi.W eur.zach.nastąpił rozwój miast,handlu i rzemiosła.Pojawiły się nowe formy finansowania
przedśięwzięć gospodarczych-kredyty i giełdy.