Logistyka produkcji łączy logistykę zaopatrzenia z logistyką dystrybucji. L.p. obejmuje wszystkie czynności, które są związane z zaopatrzeniem procesu produkcji w stosowane towary i z przekazywaniem półwyrobów oraz wyrobów gotowych do magazynu zbytu lub wysyłki. Obiekty log.p. podlegają w czasie produkcji ciągłej przemianie wskutek procesów obróbki/przetwarzania.
Procesy produkcyjne i czynności logistyczne są ściśle ze sobą powiązane. Zewnętrzne zaopatrzenie materiałowe dot. przepływu materiału od dostawcy do przedsiębiorstwa (log. zaopatrzenia).
Log. prod. zajmuje się wewnętrznym zaopatrzeniem procesów produkcyjnych w materiały.
W dużych przedsiębiorstwach log. prod. można podzielić na:
log. dot. poszczególnych linii produkcyjnych,
wydziałową,
międzywydziałową,
międzyzakładową.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA KSZTAŁTOWANIE SYSTEMU PRODUKCYJNO-LOGISTYCZNEGO.
Bezpośredni wpływ na l.p. ma forma organizacji systemu produkcyjnego oraz system planowania i sterowania produkcją. Wielkość i struktura przepływu materiałów i towarów określa intensywność powiązań transportowych (mij) ilość towaru odniesione do określonej jednostki transportu (j) należy przetransportować z jednej jednostki produkcyjnej (i) do drugiej (j) w jednostce czasu i,j=1...m, gdzie m= liczbie jednostek produkcji.
Wielkość i struktury przepływu materiału i odpowiednich intensywności transportu można przedstawić za pomocą:
macierzy przepływu,
grafów przepływu materiałów (jednostki produkcyjne to węzły i łączące je przepływy materiałów – krawędzie grafów)
Intensywność powiązań transportowych określa konieczną wydajność transportu ma wpływ na wysokość kosztów przepływu materiału.
stanowi podstawę planowania przestrzennego lokalizacji systemu produkcji i systemu logistyki (min. odległości).
Należy rozważyć zależności między strukturą procesu produkcji i liczbą oraz rozmieszczeniem magazynów w przepływie materiałów.
Znaczenie ma tutaj typ produkcji:
liniowa,
zbieżna,
rozbieżna,
przegrupowująca.
oraz rodzaj produkcji:
ciągła,
nieciągła.
Typy organizacyjne produkcji:
warsztatowa,
potokowa (taśmowa),
gniazdowa.
Stanowiska robocze, które wykonują operacje obróbkowe tego samego rodzaju, zostają przyporządkowane przestrzennie i organizacyjnie do tej samej jednostki (warsztatu). Każde zamówienie produkcyjne zostaje przekazane wg. kolejności operacji, które trzeba wykonać na obrabianych przedmiotach, do poszczególnych warsztatów:
duża liczba przebiegów transportowych,
konieczność składowania pośredniego (wynikającego z problemów zsynchronizowanych procesów pracy i transportu),
problem optymalnego dostosowania zapotrzebowania do zdolności produkcyjnych w danym terminie.
Systemy robocze są rozmieszczone wg. podobieństwa technologii obrabianych wyrobów. Jeśli kolejność operacji obróbkowych jest taka sama dla każdego obrabianego przedmiotu i stanowiska robocze są rozmieszczone odpowiednio do tej kolejności – wówczas realizuje się zasadę przepływu. Wynikiem tej zasady produkcja seryjna, w której postęp pracy odbywa się bez bezpośredniego powiązania czasowego operacji.
ciągły transport materiału,
cały proces produkcji zagrożony jest przez przestoje środków, uszkodzenie maszyn/narzędzi, przerwy personelu (konieczność tworzenia zapasów buforowych).
następuje tu przestrzenne grupowanie jednostek produkcyjnych o różnych funkcjach, aby umożliwić kompletną obróbkę określonej grupy podobnych do siebie lub technologicznie ze sobą spokrewnionych wyrobów.
znacznie skrócone drogi transportu,
większa przejrzystość przebiegu produkcji,
większy czas realizacji zamówienia,
większe koszty zapasów w składach pośrednich,
integracja funkcjonalna obszarów produkcyjnych.
produkcja masowa,
produkcja określonych rodzajów,
produkcja seryjna,
produkcja jednostkowa.
Zasady zaopatrzenia materiałowego (wewnętrznego).
zasady sterowania przepływem materiałów (1 lub 2, 3 lub 4)
1 zasada dostarczania – jednostki produkcyjne są zaopatrywane z magazynu przez zatrudnionych w tym celu pracowników.
2 zasada sprowadzania – pracownik danej jednostki prod. musi się sam zaopatrzyć w materiał z magazynu.
3 zaopatrywanie materiałowe sterowane zapotrzebowaniem (wynika z planu produkcji)
4 zaopatrywanie materiałowe sterowane zużyciem (przepływ materiału jest spowodowany przez zużycie w jednostce prod.)
Z typów produkcji wynika układ systemu produkcji rozplanowanie układu – czyli ustalenia przestrzennego rozlokowania podsystemów produkcji i magazynów pośrednich na określonej powierzchni. Celem jest minimalizacja kosztów przepływu materiału.
(kryterium oceny np. wydajność transportu = intensywność x odległość transportu)
Duży wpływ na wybór struktury układu ma rodzaj dostępnego systemu transportu.
transport,
gospodarka magazynowa,
opakowania,
obsługa.
1.Transport.
Wewnątrzzakładowy system transportu – jest uzależniony od rodzaju materiału, organizacji produkcji, intensywności transportu, trasy transportu, przepisów.
problem wyboru transportu (urządzenia transportu ciągłego i przerywanego, wydajność, nośność, wymiary środka transportu, koszty).
przepływ informacji towarzyszący procesowi transportowemu.
Procesy przeładunkowe powinny być jak najbardziej zredukowane i uproszczone, gdyż stanowią znaczną część kosztów w logistyce produkcji.
2.Gospodarka magazynowa.
Rodzaje magazynów produkcyjnych:
zorientowane na produkcję – pełniące funkcje:
kompensacyjną (bufor w łańcuchu)
sortującą (bufor dyspozycyjny)
zabezpieczającą (bufor w wypadku zakłóceń w procesie)
(zapasy magazynowe – bufor łączący fazy obróbki służący synchronizacji między kolejnymi procesami obróbkowymi)
m.p. zorientowane na zbyt – pełniące funkcje:
zapewniającą elastyczność,
skracającą czas dostaw,
substytucyjną (zamiast wyrobów gotowych – magazynuje się półfabrykaty)
Obowiązuje zasada, że zmniejszenie zapasów, w połączeniu ze zredukowaniem średnich cykli produkcyjnych, stanowi właściwy cel dla logistyki produkcji. Należy sprawdzić, w jakich punktach przepływu towaru konieczne jest tworzenie zapasów dla zapewnienia wymaganej obsługi zaopatrzeniowej, a w jakich miejscach zapasy powstają tylko wskutek niedostatecznej koordynacji między różnymi działaniami. Zmniejszeniu zapasów w magazynach produkcyjnych i poprawie koordynacji służy m.in. planowanie wielkości partii.
3.Magazyn.
Podsystem ten pełni funkcję przygotowania powierzchni magazynowej oraz zapewnienia zdolności przeładunkowej (magazyn przeładunkowy). Powierzchnie magazynowe w obszarze produkcyjnym powinny być małe, aby wykorzystać powierzchnię na produkcję i zapobiec magazynowaniu większych ilości towarów (unikanie zbędnych zapasów – wydłużenie cykli produkcji).
4.Opakowanie.
Wymagania wobec opakowania z punktu widzenia produkcji są skierowane na umożliwienie funkcji magazynowania, transportowania i manipulacji. Musi istnieć możliwość zmechanizowanego lub zautomatyzowanego manipulowania całą jednostką opakowań oraz musi być zapewniona dostępność poszczególnych towarów. Aspekt dostępności towarów jest związany z wymogiem takiego projektowania opakowań, aby towary mogły być dostarczane do procesów produkcyjnych bezpośrednio z opakowań.
5.Obsługa.
Funkcją tego podsystemu w l.p. jest zapewnienie przepływu informacji, związanych z przepływem materiałów i towarów. Funkcja ta jest ściśle powiązana z operacyjnym planowaniem produkcji oraz ze sterowaniem i kontrolą produkcji. Przedmiotem procesu opracowywania zamówień są zamówienia wewnętrzne, które można podzielić na:
zamówienia produkcyjne,
zamówienia związane z logistyką (zamówienia transportowe i magazynowe).
Występujące w określonym czasie zapotrzebowanie na materiały do produkcji jest wyspecyfikowane w wewnętrznym zamówieniu zaopatrzeniowym dla l.p. To generuje zamówienia dla transportu i magazynowania, które powodują wykonanie odpowiednich procesów logistycznych. Zamówienia transportowe podają jaki środek transportu, w jakim miejscu ma przejąć określoną ilość towaru i w jakie miejsce docelowe ma go dostarczyć. Zamówienia magazynowe mówi, jaką ilość towaru trzeba zmagazynować lub wydać z magazynu. W celu osiągnięcia dokładnego wzajemnego dostosowania różnych procesów logistycznych wraz z procesem produkcyjnym, ważna jest integracja związanych z nimi przepływów informacji (np. utworzenie wspólnej bazy danych). Ścisłe powiązanie informacyjne w l.p. powinno być zintegrowane z systemami informacyjnymi logistyki zaopatrzenia i dystrybucji.
Literatura:
Hanz-Christian Pfohl : „Systemy logistyczne”