Pakt Brianda –Kelloga, zwany paktem paryskim

Pakt Brianda-Kelloga, który nazywany jest także paktem paryskim (od miejsca podpisania układu), stanowił układ pomiędzy państwami europejskimi i Stanami Zjednoczonymi. Traktował on o sposobach prowadzenia polityki międzynarodowej, która wykluczała stosowanie wojny, jako środka stosowanego w prowadzeniu tejże polityki. W 1927 r. z inicjatywą i pomysłem zawarcia paktu, potępiającego wojnę jako narzędzie polityki , który miałby dwustronnie obejmować Stany Zjednoczone i Francję, wystąpił francuski minister spraw zagranicznych Aristide Briand. Jednakże przedstawiciel Stanów Zjednoczonych: sekretarz tanu Frank Biliings Kellog, wysunął inicjatywę, która miałaby charakter ogólnoświatowy; mianowicie propozycję szerokiego, międzynarodowego układu odnośnie wyrzeczenia się prowadzenia wojen. Sygnatariusze tegoż układu zobowiązywali się do całkowitego i bezwzględnego odrzucenia prowadzenia wojen zaczepnych, agresywnych. Dopuszczał on działania wojenne w obronie własnego kraju.

Rozmowy w sprawie zawarcia i podpisania układu, zaproponowanego przez obu polityków, toczyły się przez kilka miesięcy, w czasie których przyłączały się do tej inicjatywy kolejne państwa. Ostatecznie do uroczystego podpisania paktu doszło 27 sierpnia 1928 roku. Brało w nim udział 11 państw: sześć mocarstw tj. Stany Zjednoczone, Francję, Wielką Brytanię, Niemcy, Włochy i Japonię; trzy kraje z układu z Locarno: Polska, Belgia i Czechosłowacja, oraz dominia brytyjskie i Indie. Niedługo potem do układu przystąpiły cztery kolejne państwa, sam zaś pakt zaczął obowiązywać począwszy od 24 lipca 1929 roku. Do 1939 roku liczba państw, które zdecydowały przystąpić do paktu Brianda - Kelloga wzrosła do 63, zaś wśród tej liczby znajdowały się kraje, które w niedługim czasie miały czynnie doprowadzić do wybuchy wojny. Układ ten obowiązywał niejako poza istniejącą już Ligą Narodów, toteż nie przestał on obowiązywać ( teoretycznie do dnia dzisiejszego ) w momencie rozpadu Ligii.

Rzeczywistość jednak zdecydowanie odbiegała od postanowień paktu paryskiego. Bywa on w języku potocznym nazywany " międzynarodowym pocałunkiem", co oddaje jego charakter. Nie spełnił on bowiem swojego głównego założenia, to znaczy powstrzymania sygnatariuszy od prowadzenia wojen. Wyrazem tego były działania wojenne, których dopuściła się Japonia wobec państwa mandżurskiego w 1931 roku oraz w cztery lata później atak inwazyjny Włoch na Etiopię. To tylko nieliczne przykłady łamania podpisanego układu. Jednakże żadne z krajów, które praktycznie sprzeniewierzało się postanowieniom paktu, nie przyznawało, że się tego dopuściło, co więcej absolutnie popierało założenia paktu. Prowadzone natomiast działania inwazyjne usprawiedliwiano zwykle bądź to koniecznością obrony, bądź obwiniano za atak przeciwnika, albo też tłumaczono się prowadzeniem nie tyle wojny co interwencji policyjnych.

Pakt Brianda - Kelloga był jednak bardzo ważną deklaracją międzynarodową. Zakładał on bowiem , poza zobligowaniem państw członkowskich do powstrzymywania się od prowadzenia wojen jako narzędzia polityki zagranicznej, że wojna sama w sobie, jako działanie inwazyjne jest bezprawna. Pakt ten stwarzał z tego założenia pewien standard w zakresie prawa. Znaczenie paktu paryskiego, szczególnie uwydatniło się po drugiej wojnie światowej, w obliczu osądzania popełnionych podczas niej zbrodni wojennych i samego faktu działań przeciw pokojowi. Wówczas to Trybunał Norymberski biorąc za podstawę właśnie ten układ i jego postanowienia doprowadził do wydania wyroku skazującego na grupę osób, jako sprawców wybuchu wojny

Zamieszczone w pakcie Berianda - Kelloga ustalenia odnoszące się do wyrzeczenia się wojny, zawarto także oraz poszerzono w Karcie Narodów Zjednoczonych ( podpisanej 26 czerwca 1945 w San Francisco ). Mówi o tym paragraf 4 w artykule 2:"Wszyscy członkowie powstrzymają się w swych stosunkach międzynarodowych od groźby użycia siły lub użycia jej przeciwko integralności terytorialnej lub niezawisłości politycznej któregokolwiek państwa bądź w jakikolwiek inny sposób niezgodny z celami Organizacji Narodów Zjednoczonych." ( patrz: Karta Narodów Zjednoczonych, rozdział 1, artykuł 2, paragraf 4 )

Rezultatem tych postanowień nie jest stan zaprzestania wojen, ale fakt, że państwa, które dopuszczały się i dopuszczają nadal agresji wobec innych krajów czynią to pod pretekstem konieczności interwencji w sprawie obrony własnej kraju.