Układ limfatyczny lub inaczej układ chłonny (łac. systema lymphaticum)– otwarty układ naczyń i przewodów, którymi płynie jeden z płynów ustrojowych – limfa, która bierze swój początek ze śródmiąższowego przesączu znajdującego się w tkankach. Układ naczyń chłonnych połączony jest z układem krążenia krwi. Oprócz układu naczyń chłonnych w skład układu limfatycznego wchodzą także narządy i tkanki limfatyczne. Najważniejszą funkcją układu chłonnego jest obrona przed zakażeniami oraz cyrkulacja płynów ustrojowych.

Zbudowany jest z otwartych naczyń limfatycznych oraz z tkanki limfatycznej, z której zbudowane są węzły chłonne, grudki chłonne, grasica, migdałki, śledziona.

Funkcja * odpornościowa – w węzłach limfatycznych powstają niektóre białe ciałka krwi

* neutralizująca – zwalczanie ciał oraz substancji obcych i szkodliwych dla organizmu

* odprowadzająca – odprowadzenie limfy z powrotem do krwi

Przepływająca po organizmie limfa zbiera substancje toksyczne i odprowadza je do węzłów chłonnych, skąd są transportowane do nerek i usuwane z organizmu. To, czy układ limfatyczny dobrze funkcjonuje, zależy w dużej mierze od sprawności i elastyczności tkanki łącznej. Jeśli jest zbyt miękka i przepuszczalna, toksyny, zamiast wędrować do węzłów chłonnych, wnikają w inne tkanki, np. gromadzą się w komórkach tłuszczowych. Tak więc sprawny układ limfatyczny pomaga w usuwaniu toksyn z komórek tłuszczowych, a wtedy pośrednio zapobiega powiększaniu się cellulitu.

Układ limfatyczny rozpoczynają zbierające płyn tkankowy włosowate naczynia limfatyczne. Łączą się one w coraz większe naczynia chłonne, przechodzące następnie w główny przewód piersiowy, łączący się z kolei z układem krwionośnym. Dzięki temu limfa dostaje się do układu krwionośnego i dochodzi do ciągłej wymiany substancji między nią a krwią. Do układu limfatycznego zalicza się też węzły chłonne, np. w pachwinach kończyn. Funkcje układu limfatycznego związane są m.in. z wytwarzaniem tzw. przeciwciał, które łącząc się np. z bakteriami, ułatwiają ich niszczenie przez krwinki białe.

Układ wydalniczy - jeden z układów zwierząt, którego celem jest usuwanie zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii.

Elementy układu wydalniczego [edytuj]

Układ moczowy człowieka (oznaczony literą A)

* para nerek (najczęściej)

* drogi odprowadzające krew

o tętnica doprowadzająca

o żyła odprowadzająca

+ moczowody

+ pęcherz moczowy (u ptaków brak)

+ cewka moczowa

Nerki - * kora nerki (jaśniejsza); składa się ona głównie z ciałek nerkowych i naczyń krwionośnych

* rdzeń nerki (ciemniejszy) współtworzy

o piramidy nerkowe (podstawami zwrócone do kory wierzchołkami do wewnątrz)

o kielichy nerkowe

o miedniczka nerkowa

Budowa nefronu Nefron to podstawowa jednostka czynnościowo - strukturalna nerki.

Budowa:

* ciałko nefronu (inaczej ciałko Malphiego)

* torebka nefronu (inaczej torebka Bowmana)

Ściany zbudowane z nabłonka jednowarstwowego płaskiego o dużej przepuszczalności wody i składników drobnocząsteczkowych.

* kłębuszek naczyniowy (każdą torebkę nefronu otacza niewielkie skupienie naczyń włosowatych)

* kanalik nerkowy (uchodzą do przewodów zbiorczych)

Tworzony przez nabłonek jednowarstwowy sześcienny, który ma rozwiniętą zdolność do aktywnego transportowania jonów, jest słabo przepuszczalny dla mocznika

* pętla nefronu składa się z dwóch ramion biegnących w różnym kierunku

Czynności nerek

1. wydalnicza- polega ona na usuwaniu wraz z moczem ostatnich produktów przemiany materii- mocznika, kreatyniny oraz kwasu moczowego; zaznaczyć też trzeba, że usuwane są także substancje obce dla ustroju;

2. regulacyjna ( wydalane są także substancje potrzebna dla organizmu, ale ich nadmiar jest usuwany- czynność regulacyjna)- funkcja ta oznacza zapewnienie właściwej homeostazy ustroju ( utrzymywanie właściwej ilości płynów ustrojowych ), regulację ciśnienia osmotycznego i właściwego składu płynów ustrojowych; zdolność do wchłaniania zwrotnego zapobiega wydalaniu substancji, które są niezbędne dla organizmu;

3. czynności o charakterze wewnątrz-wydzielniczym- polegają one na wydzielaniu enzymu reniny, który aktywuje angiotensynę;

Nerki są także miejscem działania wielu hormonów- aldosteronu, parathormonu, kalcytoniny czy witaminy D.

Nerki są niezwykle podatne na wady rozwojowe, które można podzielić na: 1. wady dotyczące liczby- czyli brak jednej, a nawet obu nerek; niekiedy zdarza się także wystąpienie dodatkowej nerki; 2. wady dotyczące wielkości- może wystąpić niedorozwój albo przerost narządu; 3. wady położenia- często zdarza się przemieszczenie w okolice dolnej części miednicy 4. wady dotyczące kształtu- zmieniony kształt, wystąpienie torbieli;