PSYCHOLOGIA INWESTOWANIA „UPRZEDZENIA, KTÓRYMI KIERUJĄ SIĘ INWESTORZY” Przygotowała: Anna Muszyńska

Kilka słów wstępu...Dla większości z nas pokonanie rynku nie jest trudne, natomiast zwycięstwo nad samym sobą przysparza nam wielu problemów.

„Zwycięstwo nad samym sobą” oznacza w tym przypadku kontrolowanie własnych emocji i umiejętność samodzielnego myślenia, co uodparnia nas na wpływy innych osób. Decyzje oparte na naszych naturalnych instynktach nieuchronnie prowadzą do klęski. Sukces oparty na emocjonalnej reakcji na rynek jest wynikiem szczęścia, a szczęście nie pomoże nam w uzyskiwaniu trwałych rezultatów. Niełatwo osiągnąć obiektywizm, ponieważ wszyscy ludzie ulegają napadom strachu, chciwości, dumy z własnych opinii i innym pobudzającym uczuciom, które uniemożliwiają racjonalny osąd. Podstawowa różnica pomiędzy rozważaniem pewnej inwestycji a faktycznym wejściem na rynek polega na ... „zaangażowaniu finansowym” Kiedy pieniądze są w grze, obiektywizm odchodzi na bok, emocje biorą górę, a straty rosną. Przeciwności losu powinny być mile widziane, ponieważ uczą nas o wiele więcej niż wygrane. Najlepsi światowi gracze i inwestorzy wiedzą, że aby odnieść sukces ... „należy być skromnym”. Rynki mają swoje sposoby na ujawnianie ludzkiej słabości Zwykle mają miejsce w przełomowych momentach, kiedy jesteśmy na nie najmniej przygotowani i .... ostatecznie wpędzają nas w finansowy i emocjonalny kryzys. Jeżeli nie jesteśmy gotowi przyznać się do błędów i szybko podjąć proces naprawczy, z pewnością powiększymy straty. Rynki są grą o sumie zerowej Wielu nowicjuszy myśli, że z minimalną wiedzą i doświadczeniem mogą osiągnąć szybki sukces. Jeżeli nowicjusze spodziewają się odnieść sukces, oznacza to, że muszą pobić grupę ludzi z długoletnim doświadczeniem. Czy jest więc rozsądne spodziewać się sukcesów inwestycyjnych bez pogłębionych badań i ćwiczeń?

Jak być obiektywnym?

„W świecie inwestycji nie istnieją żadne pewniki, a tam gdzie nie ma pewników, należy od zrozumienia samego siebie.”

Uprzedzenia, którymi kierują się inwestorzy

• Strach

• Chciwość

• Nadzieja

• Sentymentalizm

• Prognozowanie na rynku przyszłej sytuacji tak jakbyśmy chcieli ją widzieć, a nie tak jak wskazują fakty

• Przywiązanie do własnych opinii

Strach u inwestorów przybiera dwie formy:

• Obawa przed stratą

• Obawa przed przegapieniem okazji

„Większość inwestorów doświadczyła na sobie błędu zbyt późnej sprzedaży taniejących akcji. Powszechną przyczyną tego błędu jest przedłużająca się niechęć do zaakceptowania straty”.

„Inwestorzy nie tylko przeżywają żal, ale potrafią także przewidywać, iż w przyszłości mogą go doświadczyć, co mniej lub bardziej świadomie uwzględniają w podejmowanych przez siebie decyzjach”

Zapamiętajcie!

• Gdy pragnienie wejścia na rynek za wszelką cenę przeważa nad innymi emocjami, świadczy to o straceniu obiektywności.

• Długi okres zwyżki cen, której kulminacją jest głęboka frustracja, oznacza, że rynek jest przegrzany.

Jakie czynniki lub zjawiska wywołują strach?

• Zagrożenie bezpieczeństwa narodowego

• Niepokojące wiadomości

• Możliwość utraty pieniędzy

• Obawy przed wiecznym „rynkiem niedźwiedzia”

Chciwość wynika z dwóch rzeczy:

• Nadmiernej pewności siebie

• Pragnienia osiągnięcia zysków w jak najkrótszym czasie

„Najlepsi światowi gracze wiedzą, że aby odnieść sukces należy być skromnym.”

„Nadzieja - jest to najsubtelniejsza z pułapek umysłu...”

Jeżeli po istotnej zwyżce cen następuje paniczna wyprzedaż, nieostrożny inwestor ponosi straty. Naturalnym odruchem jest nadzieja, że rynek powróci do poprzedniego poziomu i zaoferuje możliwość wyjścia bez strat. Taka nadzieja jest jedną z największych przeszkód w drodze do jasnego myślenia i obiektywnego osądu. Jeżeli tylko uznamy, że jedynym powodem, dla którego utrzymujemy pozycję jest nadzieja: powinniśmy pozbyć się jej natychmiast!!! W ten sposób położymy kres dwóm sprawom:

• Zabezpieczymy się przed potencjalnymi dużymi stratami,

• Odzyskamy pewną dozę obiektywizmu i uwolnimy się od uprzedzeń na tyle, na ile to jest możliwe.

Sentymentalizm. Każdy, kto jest zaangażowany na rynku z pewnością odkryje dziedzinę, która go najbardziej pociąga. Przywiązanie do konkretnej dziedziny lub akcji z pewnością pozwala uniknąć istotnego procesu stałej obiektywnej analizy. Jeżeli od czasu do czasu oceniasz sytuację i okazuje się, że nadal powinieneś utrzymywać pozycje, wszystko jest w porządku. Ale nie zapominaj, że warunki mogą i rzeczywiście się zmieniają. To co było dobre przez ostatnie 10 lat, wcale nie musi takie być przez następne 10 lat.

Prognozowanie na rynku przyszłej sytuacji tak jakbyśmy chcieli ją widzieć, a nie tak jak na to wskazują fakty. Największe niebezpieczeństwo pojawia się wtedy, gdy stajemy się dogmatyczni w interpretacji przyszłego kierunku rynku. W rezultacie jesteśmy bardziej skłonni do wyrzucenia z naszego umysłu każdej niepodważalnej informacji, która może przeczyć naszym wcześniejszym założeniom. Jedynie wtedy, gdy rynek porusza się w przeciwnym kierunku i wyrządza nam poważne straty, zaczynamy zadawać sobie pytania na temat naszych pierwotnych założeń.

„Każdy, kto ma niewzruszone przekonania przychodzi na rynek z wielką wadą, której nie da się pogodzić z upragnionym prze nas obiektywizmem”.

Przywiązanie do własnych opinii „Przywiązanie do własnych opinii jest czynnikiem, który powoduje największe spustoszenie na Wall Street”. Zdolność do modyfikowania własnych opinii wtedy, gdy zewnętrzne czynniki się zmieniają, została uznana za kluczowy czynnik decydujący o tym, czy dana osoba osiągnie sukces na rynku.

Każdy, kto upiera się przy swoich przekonaniach, które pozostają w całkowitej sprzeczności z otaczającą go rzeczywistością, z pewnością znajdzie się w trudnej sytuacji.

Przywiązanie do własnych opinii jest pierwszą słabością, jaką wykorzystuje rynek. W konsekwencji jest to ułomność, przed którą w pierwszym momencie musisz się zabezpieczyć! Rezultatem przywiązania do własnych opinii jest niezdolność do podjęcia właściwego działania, w chwili, gdy stwierdzisz, że zmieniły się pierwotne warunki.

Jak pokonać tą przeszkodę?

• Przyznaj się, że masz problem.

• Przejrzyj nieudane transakcje i przeanalizuj sposób myślenia, który doprowadził Cię do tych wyników.

• Ustanów zabezpieczenia, które zminimalizują prawdopodobieństwo, że wpadniesz w podobną pułapkę.

Najpierw oceń ryzyko potem zyski. Kiedy zdecydujesz się na zawarcie transakcji, nie zadawaj pytania: „Ile zarobisz?”

Najprawdopodobniej uważasz, że przyszłe zyski są wyższe od ryzyka, inaczej w ogóle nie wchodziłbyś na rynek. Zamiast tego zadaj pytanie:

„Co najgorszego może Ci się przytrafić w normalnych okolicznościach?”

Zalety tej procedury

• Ustala relację zysku do ryzyka,

• Uczula Cię z wyprzedzeniem, że możesz popełnić błędy.

Zakładając, że chcesz iść dalej, określ jakie warunki spowodują wyjście z rynku. Główny błąd inwestora Głównym błędem popełnianym przez większość inwestorów i graczy jest:

Próba wyłapania każdego zwrotu na rynku

Ta taktyka ma bardzo małe szanse powodzenia. Tracimy wtedy obiektywizm i kontakt z rynkiem, jest jedynie kwestią czasu, kiedy stracimy równowagę psychiczną.

... zawsze będzie następny pociąg!

Zawsze pamiętaj:

• Jeżeli przeoczysz aktualną okazję, zawsze pojawi się następna.

• Najlepsze decyzje podejmowane są wtedy, gdy szanse są po Twojej stronie.

• Zwiększasz je, jeżeli podejmujesz je z zimną krwią i unikasz codziennego zgiełku rynku.

Podsumowanie Jednym z najtrudniejszych aspektów inwestowania jest:

Pozostanie przy swojej oryginalnej filozofii inwestycyjnej.

Bardzo często będziesz wracać na rynek po serii strat mówiąc: „Tym razem będę trzymać się swojego planu. Nie dam się sprowadzić na inne tory”. Jednak różni ludzie, różne sytuacje i psychologiczne przeszkody czekają, by spowodować nasz upadek przy pierwszej okazji. Na początku mamy jak najlepsze intencje, jednakże bardzo często zmieniamy nasze pierwotne plany inwestycyjne pośrodku drogi, tracąc to co mogłoby być bardzo dobrą inwestycją,... albo powiększając straty, tak że bez dodatkowego kapitału bardzo trudno będzie je odrobić...

Drogie „Futurki”!

Życzę Wam abyście nie popełniali wyżej wymienionych błędów, ponieważ są one największą przeszkodą w drodze do osiągnięcia sukcesów w inwestowaniu Jednak wiedzcie, że sama świadomość ich popełniania, wcale nie zabezpieczy Was przed podejmowaniem złych decyzji. Musicie nauczyć się rozpoznawać je już we wczesnej fazie i mieć odwagę stawić im wyzwanie. Musicie działać szybko - czas działa na Waszą niekorzyść. Im później podejmiecie proces naprawczy, tym rezultaty będą gorsze.

---