1. FUNKCJE WYCHOWANIA:

Funkcje wychowawcze:

• religijna,

• moralna,

• społeczna.

W XVI wieku protestantyzm oddzielił funkcję moralną od wychowawczej, natomiast w XIX wieku odłącza funkcję społeczną od wychowawczej.

Współcześnie:

• przygotowanie do pracy (bezrobocia),

• wprowadzenie zajęć rozwijających talenty, uzdolnienia twórcze,

• promowanie zdrowego stylu życia,

• ćwiczenie woli, uczuć, zainteresowań, myślenia,

• kształtowanie zmysłu gospodarności i oszczędności, reklama manipuluje człowiekiem,

• wychowanie do współżycia z innymi narodami,

• wychowanie w duchu powinności obywatelskiej.

Integracja narodowa.

• „jesteśmy bogaci naszą różnorodnością” (historia, wiedza, doświadczenie, tolerancja, umiejętność bycia razem)

• świat sprzyjający człowiekowi choremu, staremu,

• segregacja hamuje obieg informacji,

• jeśli nie można zapewnić warunków nie powinno się wprowadzać integracji.

Warunki integracji:

• informacje o możliwościach i trudnościach,

• obraz samego siebie - akceptacja kalectwa,

• indywidualizacja procesu nauczania,

• idea szkół środowiskowych,

• młodsze dzieci - inność nie jest barierą w kontaktach,

• mniejsze grupy, stosowanie dwóch nauczycieli (główny, pomocniczy),

• większe różnice odmienności,

• przygotowanie nauczycieli,

• pedagogizacja rodziców,

• współpraca ze specjalistami i rodzicami,

• likwidacja barier,

• pomoce naukowe i techniczne,

• zajęcia wyrównawcze.

Integracja jest nowym modelem oświaty, przeciwstawieństwem segregacji, alternatywą dla rozdziału pedagogiki ogólnej od specjalnej i dzieci zdrowych od niepełnosprawnych. W integracji chodzi o tworzenie środowisk, w których mogłyby wspólnie bawić się i uczyć dzieci o różnym poziomie rozwoju i stopniu sprawności psychofizycznej.

Rodzaje integracji:

• łączyć sprawnych i niepełnosprawnych - tworzyć jedno wspólne społeczeństwo - Europa Zach.

• dopełniać niepełnosprawnymi ogół społeczeństwa - dostosowanie się ludzi z różnymi problemami do wymagań obecnego życia społecznego - Polska.

2. RODZINA JAKO INSTYTUCJA OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZA

Dziecko znajduje się pod ciągłym wpływem rodziców, nieustannie obserwują ich zachowania, intuicyjnie czują, kiedy jest wszystko w porządku i że relacje między nimi są dobre. Ale także wiedzą, gdy pojawiają się problemy. Każdy gest, nieopatrznie rzucone ostre słowo są przez dziecko głęboko kodowane. Rodzic musi więc być świadomy swego zachowania, podejmowanych kroków, gdyż w każdej sytuacji jest obiektem obserwacji i naśladowania przez swoje, często bezkrytyczne, dziecko.

Mama i tata powinni zdawać sobie sprawę z tego, że są dla dziecka wzorami do naśladowania, autorytetami we wszystkich dziedzinach jego życia, które bardzo często mają duży wpływ na podejmowane przez nie w życiu dorosłym decyzje, dlatego świadomość wychowawcza rodziców ma ogromne znaczenie w procesie wychowywania dzieci.

Rodzice powinni wiedzieć, że wychowywanie dziecka to nie tylko nauczenie go podstawowych czynności niezbędnych w życiu codziennym, nie tylko dopilnowanie, aby uczęszczało do szkoły i w miarę dobrze się uczyło, aby zdobyło jakiś konkretny zawód i radziło sobie w przyszłości. Wychowywanie dziecka to przede wszystkim zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa zarówno w wieku dziecięcym, jak i dorosłym, nauczenie go umiejętności prawidłowego wyboru i właściwego podejmowania życiowych decyzji oraz odpowiedzialności za nie, to wreszcie świadomy i chętny udział w życiu społecznym i kulturalnym narodu.

Rodzice muszą być świadomi wszystkich wpływów i zagrożeń, muszą aktywnie odbierać wszelkie sygnały dotyczące wychowania, poznawać nowości i umieć się ustosunkować do nowych - dobrych czy złych - idei mających bezpośredni lub pośredni wpływ na ich świadomość w zakresie wychowania dzieci. Rodzice muszą być czujni, aby się nie okazało, że ich świadomość wychowawcza jest tylko intuicją w wychowywaniu dzieci narażonych współcześnie na zagrożenia spowodowane degradacją wartości moralnych, upadkiem właściwych postaw społecznych i zanikiem ideałów, a także zagubionych wśród nowoczesnej techniki komputerowej, internetowej i dealerów narkotykowych.

Podstawowe funkcje rodziny według Kawuly.
- funkcje biologiczne (związane z prokreacją, rozwojem psychicznym),
- funkcje ekonomiczne (materialne),
- funkcje socjalizacyjne (wychowawcze),
- funkcje usługowo-opiekuńcze (obowiązek świadczenia wzajemnych usług),

3.SZKOŁA JAKO INSTYTUCJA OŚWIATOWA, STRUKTURA I FUNKCJE
Szkoła jest podstawową instytucją oświatowo- wychowawczą w systemie edukacji. Zajmuje się „kształceniem i wychowaniem dzieci, młodzieży i dorosłych, stosownie do przyjętych w danym społeczeństwie celów i zadań oraz koncepcji oświatowo- wychowawczych i programów”. Odpowiedzialnymi za realizację programów szkolnych i w ogóle za poprawne jej funkcjonowanie jako instytucji kształcenia i wychowania są: dyrektor szkoły wraz ze swymi zastępcami i radą pedagogiczną, a ostatnio w coraz większym stopniu rodzice i opiekunowie dzieci.
Dyrektorzy i nauczyciele szkoły, w trosce o należyte spełnienie przez nią swych obowiązków, kierują się najczęściej przepisami i zarządzeniami Ministra Edukacji Narodowej i Sportu, jak i dyrektywami podległych Ministerstwu władz kuratoryjnych oraz wydziału oświaty i wychowania, funkcjonujących w danym województwie.
Funkcje pełnione przez szkołę:
Obecnie obowiązek uczęszczania do szkoły spoczywa na każdym dziecku w wieku od siódmego do szesnastego roku życia. W tym czasie szkoła pełni wobec tych dzieci funkcję dydaktyczną (kształcącą), wychowawczą i opiekuńczą. Przekazuje im wiedzę z różnych dziedzin nauki, techniki, literatury, sztuki(funkcja dydaktyczna). Kształtuje ich postawy wobec rzeczy, ludzi, norm, wartości (funkcja wychowawcza). Zaspokaja podstawowe potrzeby, niezbędne dla prawidłowego rozwoju fizycznego i psychospołecznego uczniów (funkcja opiekuńcza).

Szkoła w systemie edukacji:
W polskim systemie szkolnym, obowiązującym od 1 września 1999 roku, wprowadzono następującą jego strukturę organizacyjną:
Placówki wychowania przedszkolnego dla dzieci w wieku 3-6 lat, w tym roczne przygotowanie do szkoły dzieci 6-letnich, które, poczynając od roku szkolnego 2004/2005, będzie nie tylko prawem, lecz także obowiązkiem każdego z nich;
Sześcioletnie szkoły podstawowe z podziałem na dwa cykle dydaktyczne: nauczanie w pełni zintegrowane w klasach I-III, tj. bez wyodrębniania tam poszczególnych przedmiotów nauczania- za wyjątkiem lekcji religii/etyki- oraz nauczanie blokowe w klasach IV-VI, tzn. z uwzględnieniem różnego rodzaju przedmiotów nauczania, jak język polski, matematyka, wychowanie fizyczne itp.;
Trzyletnie gimnazja, które- podobnie jak szkoły podstawowe- są obowiązkowe dla wszystkich uczniów ( uczniów ten sposób zobowiązani są oni do uczęszczania do szkoły przez 9 lat, a nie jak dawniej przez 8 lat);
Trzyletnie licea ogólnokształcące i trzyletnie licea profilowane oraz czteroletnie technika i dwu- lub trzyletnie zasadnicze szkoły zawodowe;
Szkoły policealne (w tym również m.in. dla absolwentów techników) techników uzupełniające licea ogólnokształcące, a także uzupełniające technika po ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej.
Dezorganizacja w funkcjonowaniu szkoły:
Szkoła jako instytucja kształcenia i wychowania- także w obecnym systemie edukacji- nie zawsze funkcjonuje bez zakłóceń.
W obecnym szkolnictwie jest wiele do naprawiania. Głównymi przyczynami w złym funkcjonowaniu wielu szkół są m.in. preferowanie funkcji kształcącej kosztem niedoceniania funkcji wychowawczej, przeładowane programy nauczania, stosowanie w nadmiarze tradycyjnych metod nauczania, przestarzała organizacja procesu nauczania i braki w należytym przygotowaniu kadry nauczycielskiej.

Sądzę, że przed wychowaniem będą stawać wciąż nowe zadania, zwłaszcza dla pedagogów i wychowawców, a w miarę rozwoju mogą być one coraz trudniejsze. Jednak dzięki dobrym uczelniom charakteryzującym się wszelkim poziomem nauczania, dzięki środkom masowego przekazu i fachowej literaturze, wykształciło się wielu wspaniałych pedagogów, którzy borykając się z współczesnymi problemami, starają się zająć wychowaniem ludzi.

7. PODSTAWOWE CELE EDUKACJI ORAZ FUNKCJE CELÓW EDUKACJI

Nadrzędnym celem działań edukacyjnych szkoły jest wszechstronny rozwój ucznia. Edukacja szkolna polega na harmonijnej realizacji przez nauczycieli zadań w zakresie nauczania, kształcenia umiejętności i wychowania. Zadania te tworzą wzajemnie uzupełniające się i równoważne wymiary pracy każdego nauczyciela.

Szkoła w zakresie nauczania, co stanowi jej zadanie specyficzne, zapewnia uczniom w szczególności:

1) naukę poprawnego i swobodnego wypowiadania się, pisania i czytania ze zrozumieniem,

2) poznawanie wymaganych pojęć i zdobywanie rzetelnej wiedzy na poziomie umożliwiającym co najmniej kontynuację nauki na następnym etapie kształcenia,

3) dochodzenie do rozumienia, a nie tylko do pamięciowego opanowania przekazywanych treści,

4) rozwijanie zdolności dostrzegania różnego rodzaju związków i zależności (przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, czasowych i przestrzennych itp.),

5) rozwijanie zdolności myślenia analitycznego i syntetycznego,

6) przekazywanie wiadomości przedmiotowych w sposób integralny, prowadzący do lepszego rozumienia świata, ludzi i siebie,

7) poznawanie zasad rozwoju osobowego i życia społecznego,

8) poznawanie dziedzictwa kultury narodowej postrzeganej w perspektywie kultury europejskiej.

W szkole uczniowie kształcą swoje umiejętności wykorzystywania zdobywanej wiedzy, aby w ten sposób lepiej przygotować się do pracy w warunkach współczesnego świata. Nauczyciele twarzą uczniom warunki do nabywania następujących umiejętności:

1) planowania, organizowania i oceniania własnej nauki, przyjmowania za nią coraz większej odpowiedzialności,

2) skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu widzenia i uwzględniania poglądów innych ludzi, poprawnego posługiwania się językiem ojczystym, przygotowania do publicznych wystąpień,

3) efektywnego współdziałania w zespole i pracy w grupie, budowania więzi międzyludzkich, podejmowania indywidualnych i grupowych decyzji, skutecznego działania na gruncie zachowania obowiązujących norm,

4) rozwiązywania problemów w sposób twórczy,

5) poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną,

6) odnoszenia do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzenia potrzebnych doświadczeń i nawyków,

7) rozwijania sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań,

8) przyswajania sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych.

Nauczyciele w pracy wychowawczej, wspierając w tym zakresie obowiązki rodziców, zmierzają do tego, aby uczniowie w szczególności:

1) znajdywali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego (w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym),

2) rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą, ukierunkowaną na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie,

3) mieli świadomość życiowej użyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów nauczania, jak całej edukacji na danym etapie,

4) stawali się coraz bardziej samodzielni w dążeniu do dobra w jego wymiarze indywidualnym i społecznym, godząc dążenie do dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialność za siebie z odpowiedzialnością za innych, wolność własną z wolnością innych,

5) poszukiwali, odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia celów życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie,

6) uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz przygotowywali się do życia w rodzinie, w społeczności lokalnej i w państwie,

7) przygotowywali się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i  hierarchizacji wartości oraz mieli możliwość doskonalenia się,

8) kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia ich poglądów; umieli współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów.

6. Pojęcie kontroli i oceny

     Charakterystyczne dla pracy nauczycielskiej jest ciągłe poszukiwanie optymalnych sposobów kontrolowania i oceniania. Kontrola i ocena stanowią w dydaktyce jedno z ogniw nauczania. Zanim jednak wgłębimy się w problematykę kontroli i oceny zapoznajmy się z dokładniejszą charakterystyką tych pojęć.

     Kontrola wyników nauczania to, według W. Okonia, ogół zabiegów nauczycieli mających na celu obserwację, analizę i ocenę postępów w nauce i zachowaniu zarówno pojedynczych uczniów, jak i klas i szkół, oraz wykorzystanie danych do dalszej optymalizacji pracy dydaktyczno - wychowawczej, obserwację i ocenę czynności samokontrolnych uczniów oraz kolektywu klasowego, jak również kształtowanie odpowiednich cech osobowości, informowanie uczniów, rodziców oraz innych osób odpowiedzial­nych za wychowanie o postępach uczniów poprzez rzeczowe oce­ny, stopnie i świadectwa szkolne.

     Posługując się wyjaśnieniami encyklopedii, przez kontrolę będziemy rozumieli zorganizowaną czynność, której zadaniem jest badanie aktualnego i wcześniejszego stanu rzeczy, ustalenie, czy dane działanie przebiega zgodnie z przyjętym planem i czy wynik tego działania odpowiada zamierzonemu celowi oraz wskazanie sposobów usprawnienia tego działania tak, aby możliwe było osiągnięcie zamierzonego celu w sposób najbardziej racjonalny.

     Zorganizowana, systematyczna kontrola przebiega w trzech etapach, przyjmując postać kontroli wstępnej, bieżącej i końcowej. Na początku procesu pedagogicznego, a niekiedy jeszcze wcześniej przed jego rozpoczęciem, dokonujemy kontroli wstępnej. Przykładem takiej kontroli poprzedzającej oddziaływanie pe­dagogiczne jest badanie dojrzałości dzieci siedmioletnich do na­uki w klasie pierwszej szkoły podstawowej. Zauważone braki, na przykład w opanowaniu mowy, wady wzroku i słuchu, usuwa się możliwie jeszcze przed rozpoczęciem nauki szkolnej. Kontrolą wstępną jest także badanie wiedzy ucznia z poprzedniej klasy po przerwie wakacyjnej, na początku września. Kontrola wstępna orientuje nauczyciela - wychowawcę i ucznia o tym, jakie wartości prezentuje wychowanek przed rozpoczęciem oddziaływania pedagogicznego, jaki ma być punkt wyjścia.

     Ogólny cel kontroli wstępnej to wyeliminowanie nieefektywnych wysiłków nauczyciela i ucznia. Kontrolę bieżącą przeprowadza się już w toku oddziaływania pedagogicznego. Przykładem tej kontroli są: obserwacja ucznia w czasie rozwiązywania zadania, analiza jego odpowiedz przy powtarzaniu materiału na lekcji, poprawianie zadań klaso­wych i domowych, obserwacja zachowania na przykład na wy-cieczce, w teatrze itp. Głównym celem kontroli bieżącej jest usprawnienie działal­ności nauczyciela - wychowawcy i ucznia - wychowanka.

     W kontroli bieżącej śledzimy głównie realizację materiału nauczania ustalonego w programach nauczania i realizację zadań wychowawczych.

     Kontrola końcowa to egzaminy, różnego rodzaju kolokwia, egzaminy promocyjne, maturalne itp. W kontroli końcowej badamy przede wszystkim realizację celów nauczania i wychowania, sformułowanych w programach i charakterystykach zawodowych.

     Na wynikach kontroli opiera się ocena, która ustala wartość metod pracy i wartość końcowego wyniku. Ocena odnosi się do jednej, ściśle określonej działalności człowieka, na przykład jego wyników w nauce języka ojczystego, języków obcych, historii itp.

---