Historia rehabilitacji – metody fizjoterapeutyczne

Egipt – 5000 lat p.n.e.

- wykonywano masaż i nacieranie olejkami w celu poprawy samopoczucia i zdrowia wojowników

- kąpiele w łaźniach były połączone z masażami

Chiny – 3200r p.n.e.

- w księgach Kong-Fu znajdujemy dokładne opisy masażu polegające na pocieraniu i delikatnym ugniataniu mięśni

- masaż wykonywano dłońmi, łokciami, kolanami, stopami i paznokciami łącząc go z akupunkturą

Indie – 1800r p.n.e.

- księgi Wedy zalecają masaż (shampooing) jako oddzielny zabieg higieniczny

- stosowano uciskanie, wibracje, uderzanie i pocieranie

Grecja

- uczestników igrzysk jako rytuał namaszczano olejkami

- Asklepiades oprócz postu, ćwiczeń, spacerów zalecał rozcieranie

- Hipokrates, Praksagor o Orbias opisywali masaż i zalecali go do stosowania

Rzym

- masaż połączony z wcieraniem olejów był zabiegiem higieniczno -zdrowotnym stosowanym w termach

- w Tepidarium masażyści – niewolnicy wykonywali zabiegi lecznicze:

- Frictores – nacierali ciało szczotkami

- Latratiptes – nacierali ciało łabędzim puchem

- Aliptea i Tractatores – masowali i nastawilai stawy

- Alipili – usuwali szczycami włosy

- Onctuarii – nacierali olejkiem i tłuszczem

- lekarz szkoły gladiatorów – Galenus po raz pierwszy zdefiniował masaż sportowy i podzielił go na masaż przysposabiający do wysiłku i masaż usuwający zmęczenie po wysiłku

Średniowiecze

- nie stasowano masaży jedynie elementy związane z nastawianiem złamań

- Finlandia – Wainamoinena stosował masaż w połączeniu z sauną

Wiek XVI

- Ambroży Pare 1517-1590 zalecał elementy masażu w amputacjach. Jako pierwszy prowadził badania nad fizjologią masażu

- Thure Brandt – 1847r specjalizuje się w masażu brzucha

- Gustaw Zander – konstruuje aparaty do masażu

- P. H. Ling – traktował masaż jako nierozerwalny element gimnastyki leczniczej

Johan Mezeger 1838-1909

- uważany za twórcę nowej szkoły masażu leczniczego

- wydaje dzieło „Leczenie skręceń stawów przy pomocy masażu” w której przedstawia fizjologiczne podstawy masażu

- badał wpływ masażu na układ krążenia i przemianę materii

- dzięki jego działalności wyodrębniono masaż jako oddzielną specjalność medyczną

- Mosengeil poznawał istotę masażu eksperymentalnie

Izydor Zabłudowski 1851-1909

- kierownik Oddziału Masażu w Klinice Chirurgii w Berlinie doktoryzuje się pracą pt „Materiały do zagadnienia działania masażu na ludzi zdrowych”

- 1904 jest dyrektorem Instytutu masażu na Uniwersytecie w Berlinie wyjaśnia pochodzenie słowa masaż

Od hebrajskiego słowa machech = macać, dotykać, lub arabskiego mas = gnieść, ugniatać

- Bliza – podaje przykłady przyrządów do „mięsienia samego siebie”

- Mieczysław Kosiński wydaje dzieło na temat technik „mięsienia leczniczego”

- Vogler 1928 – wprowadza masaż okostnowy

- Elisabeth Dice 1929 – opracowuje zasady masażu łącznotkankowego

- W. O. Dalicho i O. Glaser wprowadzają masaż segmentarny

Mechanoterapia Schreibera

- Jego gimnastyka opierała się na połączeniu ćwiczeń czynnych wolnych, masażu, mechanoterapii i ćw. z oporem.

Gimnastyka pokojowo – domowa wg Grunfelda

Cele gimnastyki:

- ogólny rozwój organizmu – utrzymania organizmu w zdrowi do późnej starości

- higieniczny – ćwiczenia są korzystne dla każdego wieku i płci w celu utrzymania „świeżości i młodości”

- leczniczy

„Wzmacniacz piersi i rąk” Largiadera – 1894r.

- Ćwiczenia wykonywana na bazie przyrządu z obciążeniem.

- Ciężarki stosowane do ćwiczeń były dostosowane do wieku, płci, poziomu wytrenowania

Metoda Klappa – 1906r

- Metoda miała zastosowanie w leczeniu skolioz i wad postawy.

- Ćwiczenia wykonywano w pozycjach niskich ( klęk podparty, pełzanie)

- Stwierdził, ze istnieje zależność między stopniem nachylenia kręgosłupa a zachowaniem się jego krzywizn.

- Wprowadzał ćwiczenia asymetryczne.

Metoda Kenny – 1933r

- Powstała w bezpośrednim związku

z epidemią choroby Heinego – Medina

- Postępowanie lecznicze podzielono na dwa etapy:

1.” kocowanie” - ok. 20 min/ 60 ⁰ (stosowano jeszcze w okresie zakaźnym)

2.ćw. bierne ( kompresja, wibracje, niepełny zakres ruchu, ruch zębaty)

Metoda Smith – 1943r

- Metoda ćwiczeń w odciążeniu, samowspomaganych, sprężynowych i bloczkowych.

- Ćw. w podwieszeniu( zawieszenie nad osia stawu, kontrola ruchu, odciążenia)

- Ćw. sprężynowania dla pracy (koncentrycznej i excentrycznej mięśni)

Metoda Bobath – 1944r

- Stworzona głównie dla dzieci z MPD, z czasem znajduje zastosowanie u pacjentów po udarach mózgu.

- Metoda opiera się na hamowaniu odruchów patologicznych i normalizacji napięcia mięśniowego oraz ułatwianiu wyrobienia odruchów prawidłowych.

Stosowane techniki

- Hamowanie – układanie dziecka w pozycjach, które najczęściej są odwrotnością ułożeń patologicznych.

- Ułatwienie – stymulowanie punktów kluczowych w celu wywołania reakcji.

- Umiejscowienie – techniki zatrzymania ruchu w celu nauki kontroli ruchu.

- Rozluźnianie – głaskanie , potrząsanie, ruchy wahadłowe

Metoda Kabat – Kaizer 1946-1951r

- P.N.F – proprioceptive neuromuskular facilitation ( proprioceptywne nerwowo-mięśniowe ułatwiania)

- Główne założenia:

- ruchy globalne, zgodne z naturalną pracą mięśni

- wykorzystywanie synergizmów mięśniowych w celu maksymalnego pobudzenia

- Stosowanie oporu przez terapeutę umożliwia wykonanie skoordynowanych ruchów.

Schemat ruchu – to zespół ruchów wykonywanych z pozycji wyjściowej

„z odwiedzenia do przywiedzenia”

„ z przywiedzenia do odwiedzenia”

Wzorzec ruchu – sposób wykonania schematu z uwzględnieniem pozycji stawu pośredniego

Techniki PNF

1. Techniki Agonistyczne

rytmiczne pobudzanie ruchu, kombinacja skurczów izotonicznych, odtwarzanie ruchu, strech

2. Techniki Antagonistyczne

dynamiczna zwrotność ciągła, stabilizacja zwrotna, rytmiczna stabilizacja

3. Techniki Rozluźniające

napnij – rozluźnij, trzymaj - rozluźnij

Metoda Peto - 1949

- Przeznaczona dla dzieci z MPD w wieku szkolnym.

- Celem było wyuczenie dziecka czynności dnia codziennego.

- Nauka czynności obejmuje dwa etapy:

1. wyliczanie (opis ruchu i wyliczanie 1,2,3,4)

2. powtarzanie

- Rozpoczynanie od czynności globalnych

- Zastosowanie rytmu muzyki w czasie wykonywania czynności

- Wszystkie czynności wykonywane są zgodnie z ustalonym harmonogramem

Metoda Do Lorme^,a i Watkinsa 1948 r

- Trening siłowy z progresywnie narastającym oporem

- Metoda polegała na wykonaniu 30 powtórzeń w 3 setach z obciążeniem ½, ¾ i obciążenia maksymalnego dla 10 powtórzeń

Metoda „krótkich ćwiczeń izometrycznych” W.Liberson – 1956r

- Jeden z rodzaji treningów izometrycznych

- Opór submaksymalny

- Czas napięcia 5s, odpoczynek 5-10s

- 1 set = 10x, 1-3 setów dziennie

- 5 x w tygodniu

- Skurcz poprzedzony pełnym rozciągnięciem mięśnia

Metoda Vojty – 1964r

- Przeznaczona dla dzieci z MPD, przepukliną oponowo-rdzeniową, uszkodzeniem nerwów obwodowych.

- Istotą metody jest torowanie przez oddziaływanie na tzw. „ strefy wyzwolenia”

takie jak: żuchwa po stronie potylicznej, przyśrodkowy brzeg łopatki, kbpg, kłykieć przyśrodkowy k. udowej itp

Ćwiczenia izokinetyczne – 1969r

Ćwiczenia izokinetyczne polegają na obciążaniu mięśnia z określoną stałą szybkością, a opór zmienia się i jest proporcjonalny do maksymalnej siły mięśnia zastosowanej w każdym punkcie zakresu ruchu.

Metoda Brunstrom – 1970 r

- Przeznaczona dla pacjentów z uszkodzeniem centralnego układu nerwowego.

- Istotą metody jest przystosowanie czynnościowe do zaistniałych zmian patologicznych( synergizmów).

- Prowadzona reedukacja jest oparta na tzw. odruchach skrzyżowanych.

Metoda Brunkow – 1970r

- Zastosowanie w bólach kręgosłupa, skoliozach, hemiplegii, porażeniach obwodowych.

- Metoda oparta na wyzwalaniu rozprzestrzeniającego się synergistycznego napięcia.

- Punktem kluczowym jest odpowiednie kątowe ustawienie rąk i nóg.

Model rehabilitacji kardiologicznej A, B wg S. Rudnicki – 1971r

- Klasyfikacja do poszczególnych modeli opierała się na testach prognostycznych.

- Wyróżniano dwa modele szpitalne oraz rehabilitację ambulatoryjną i sanatoryjną.

Metoda Jacobsen

- Metoda stosowana w zaburzeniach czynnościowych, którym towarzyszy ból i odruchowe napięcie mięśni.

- Odruchowemu napięciu mięśni towarzyszy osłabienie przepływu krwi co powoduje jeszcze większe napięcie mięśni i ich sztywność oraz podrażnienie zakończeń nerwowych uk. autonomicznego.

-Oddziaływanie terapeutyczne polegało na wykonywaniu ucisków na określone punkty, wzdłuż przebiegu naczyń krwionośnych i splotów nerwowych w połączeniu z ruchem biernym lub czynnym.

„Piramida” 1975 r

- Jest to trening siłowy zalecany dla osób średniozaawansowanych i zaawansowanych pozwalający uzyskać duże przyrosty siły mięśniowej.

- Metoda posiada dwa układy piramid podstawowy i odwrócony.

- Stosowane obciążenie jest w przedziale 60 – 100%

Metoda K. Dobosiewicz

- Stosowana w leczeniu skolioz.

- Polega na odtwarzaniu naturalnych wygięć kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej w tym głównie kifozy.

- Uruchamianiu st. żebrowo –kręgowych i żebrowo poprzecznych przez wprowadzanie oddechu asymetrycznego.

- Wyrównywanie napięcia mięśniowego.

Metoda Stanisława Majocha

- Ma zastosowanie w leczeniu skolioz.

Autor opracował kompleksowy program działań przed i pooperacyjnych.

- Stosowania ćw. przeprostne mm. grzbietu.

- Wykonywano zwisy i półzwisy w celu rozluźnienia mm. przykregosłupowych.

Metoda „Presio”

- Andrzeja Zaleszczuk i Janusz Łęczyński opracowują metodę leczenia skolioz idiopatycznych z zastosowaniem autokorektora.

- Ćwiczenia wykonywana 3-6 razy dziennie po 15-20 x

Metoda ciągłego ruchu biernego -Slatera

- Ruch ciągły i bierny można zastosować zaraz po urazie.

- W terapii zastosowano szyny wykonujące bierny, ciągły ruch ćwiczonego stawu.

- Stosowana po plastyce mięśni, operacjach rekonstrukcyjnych, zapaleniach stawów, odtwarzaniu operacyjnym stawów.

Metoda Mc Kenzi 1980 r

- Zastosowanie w bólach kręgosłupa

-Dzieli bóle kręgosłupa na trzy zespoły

1. Posturalny – ból przeciążeniowy bez zmian patologicznych.

2. Dysfunkcyjny - ból przeciążeniowy połączony z obkurczeniem tkanek.

3. Zaburzeń strukturalnych

Metoda W. Sherborn

- Przeznaczona dla osób z zaburzeniami rozwojowymi.

- Wykorzystuje dotyk, ruch, wzajemne relacje fizyczne i emocjonalne do pogłębiania świadomości o samym sobie i innych.

- Ćwiczenia mają na celu

- naukę nawiązywania kontaktu

emocjonalnego

- naukę współdziałania i partnerstwa

- naukę poczucia bezpieczeństwa i

zaufania

- ćw. orientacji w przestrzeni

- nauka opanowywania lęku i emocji

- nauka rozluźniania

Terapia manualna

- Celem manipulacji jest przywrócenie ruchomości w segmentach stawowych unieruchomionych z powodu zablokowań.

- Prawidłową ruchomość stawu gwarantuje gra ślizgu powierzchni stawowych.

- Przywrócenie równowagi mięśniowej

- Działanie przeciwbólowe

- Neuromobilizacje

- Andrew Taylor Still i Daniel Palmer - w latach 80-ych zakładają w Kirskvil pierwszą szkołę terapii manualnej (osteopatii)

- James Cyriax – ojciec terapii manualnej w Europie

- Kaltenborn, Evjenth,Butler, Mulligan, Maitland, Hartman, Maine, Arkuszewski, Levit

Metoda Butlera

1. Terapia ma na celu przywracanie przesuwalności tkanki nerwowej.

2. Przyczyny zaburzeń neuromechaniki

- czynniki wew.: obrzęk , krwiak, zwłóknienia, podrażnienia struktur okołostawowych

- zew. długotrwała nieświadoma pozycja

Terapia polega na:

- mobilizacji uk. nerwowego z wykorzystaniem testów napięciowych

- mobilizacji stawów, powięzi, mięśni

- naukę zachowań profilaktycznych

Kinesiotaping – Kenzo Kase

- Regulacja napięcia mięsni ( zwiększenie , zmniejszenie napięcia)

- Poprawa mikrokrążenia

- Aktywacja układu limfatycznego

- Wspieranie funkcji stawów

- Aktywacja endogennego systemu znieczulenia