I. Socjologia wychowania – zawiera w sobie elementy teoretyczne jak i praktyczne.

Teoria to wiedza wyjaśniająca określoną dziedzinę zjawisk, pozostaje w związku z praktyką bo na jej podstawach jest formułowana.

Praktyka to świadoma działalność ludzi, wykorzystująca umiejętności i nawyki zdobyte w działaniach.

Przedmiotem badań socjologii są :

1. zbiorowości społeczne, zjawiska, procesy socjalizacyjne i wychowawcze , grupy, klasy, warstwy, kategorie zbiorowości etnicznych i terytorialnych

2. instytucje wychowawcze regulujące przebieg procesów resocjalizacyjnych, wychowawczych , organizację czynności wychowawczych i społeczno – kulturowych warunków wychowania oraz działalność edukacyjną pośrednią lub bezpośrednią innych instytucji,

3. społeczno – kulturowy przebieg procesów wychowania i zachowań, organizacji i dezorganizacji sprzyjającej bądź nie realizacji celów oraz zadań wychowania i edukacji, zmiany i przekształcenia zachodzące pod wpływem edukacji i działalności społeczno – zawodowej.

4. poziomy efektywności i jakości funkcjonowania procesów wychowawczych i kulturowych w ramach mikro, mezo i makro systemów wychowania w zakresie form wychowania naturalnego, bezpośredniego, pośredniego, formalnego i nieformalnego.

II. Wychowanie - to działalność społeczna, której przedmiotem jest osobnik będący kandydatem na członka grupy społecznej, której zadaniem, warunkującym faktyczne jej zamiary i metody, jest przygotowanie tego osobnika do stanowiska pełnego członka.

Przedmiotem wychowania jest proces wychowawczy, mający charakter społeczny, którego przedmiotem jest osoba wychowana przez przedmiot działający czyli społeczeństwo wychowujące - rodzina, grupa społeczna, otoczenie, instytucje: szkoły, zakłady, kina, opery, biblioteki itp.; najważniejszym celem tego procesu jest przekazywanie kultury.

Dwa wymiary socjologii wychowania

0. Wychowujące społeczeństwo (społeczne warunki wychowania)

Badanie grup społecznych, do których wychowanie przysposabia osobnika, potrzeby i dążenia zbiorowe, które warunkują stawiane nowym członkom wymagania

0. Wychowywany osobnik (społeczny przebieg wychowania)

Jak odbywa się wychowanie w danych warunkach, w jakich kierunkach i za pomocą jakich środków środowisko społeczne stara się urobić osobowość wychowywanej jednostki

III . DWA WYMIARY WYCHOWANIA

Instytucjonalny – obecność instytucji w wychowaniu

Aksjologiczny – obecność wartości w wychowaniu

CECHY - WYMIAR INSTYTUCJONALNY:

1.wielość – istnieje wiele różnych instytucji i zbiorowości, które uczestniczą w procesie wychowania np.rodzina i szkoła, organizacje społeczne, koleżeńskie grupy, kościelne, wojsko, instytucje bez aspiracji wychowawczych, ale wychowujące jak: sklep czy przychodnia lekarska.

2. zmienność siły oddziaływania w czasie życia ludzkiego - różne instytucje mają różną siłę oddziaływania w zależności od etapu rozwoju jednostki – jedne mają decydujący wpływ, inne zamierają np. małe dziecko – rodzina, młodzież – szkoła, grupa koleżeńska, dorosłe osoby – miejsce pracy, uniwersytet itp.

3. konkurencyjność wpływów - propozycje wychowawcze poszczególnych instytucji bywają często zbieżne, ale także, co raz częściej bywają rozbieżne.

Wychowanie instytucjonalne jest dziś dominującą formą wychowania. Wychowanie indywidualne jest także formą wychowania instytucjonalnego, gdyż indywidualny wychowawca wychowuje w ramach pewnego instytucjonalnego modelu dydaktycznego

CECHY - WYMIAR AKSJOLOGICZNY

Aksjos – celny

Aksjologia pedagogiki – stawianie celów

0. w procesie wychowania celem stają się wartości

1. celem wychowania jest pełny rozwój osobisty, do bycia człowiekiem uczciwym, umiejącym żyć z innymi i dla innych

2. wychowanie szkolne, do jakiego zobowiązany jest nauczyciel ma za zadanie stwarzanie wartościowego środowiska wychowawczego oraz wprowadzanie w świat wartości podstawowych

Podczas kształcenia i wychowania odwołujemy się do wartości ogólnoludzkich, uniwersalnych tj.: dobroć, miłość, odpowiedzialność, piękno, prawda, przyjaźń, samorealizacja, szczęście, tolerancja, wolność, stanowiących podstawowe pojęcia dla dydaktyki. Edukacja efektywnie służy rozwojowi ucznia, gdy staje się procesem integracji jego wokół wartości. Jest to możliwe, gdy wartości przenikają cały proces kształcenia i wychowania

SOCJOLOGICZNE DEFINICJE WYCHOWANIA

Emil Durkheim – wychowanie jest oddziaływaniem pokoleń dorosłych na te, które jeszcze nie dojrzały do życia społecznego.

 

Florian Znaniecki – wychowanie to działalność społeczna, której przedmiotem jest osobnik będący kandydatem na członka grupy społecznej i której zadaniem, warunkującym faktycznie jej zamiary i metody, jest przygotowanie osobnika do stanowiska pełnego członka.

 

Jan Szczepański – wychowanie jest procesem intencjonalnym, wzajemnych oddziaływań wychowawcy i wychowanka, zachodzących w ramach stosunku wychowawczego, zmierzających do ukształtowania osobowości wychowanka.

 

Krzysztof Przecławski – wychowanie to całokształt oddziaływań społeczno-kulturowych grupowych i jednostkowych, bezpośrednich i pośrednich, formalnych i nieformalnych, zamierzonych i niezamierzonych, powodujących względnie trwałą zmianę osobowości jednostki w kierunku jej socjalizacji.

Socjologowie traktują wychowanie jako rzeczywistość dynamiczną. Coś się zmienia, bo zmienia się wychowanie jednostek.