Tyflopedagogika jest jednym z działów pedagogiki specjalnej, jest nauką
o wychowaniu i kształceniu jednostek z wadą wzroku. W zależności od stopnia uszkodzenia wzroku wyróżnia się osoby NIEWIDOME , Z RESZTKAMI WZROKU, NIEDOWIDZĄCE.
Inny podział podaje PZN
Os. niewidoma- zupełny brak wzroku od urodzenia lub wczesnego dzieciństwa, osoba nie pamięta ,że kiedykolwiek widziała.
Os. ociemniała- os., która utraciła wzrok po 5r.ż. pamięta, że kiedykolwiek widziała
Os. szczątkowo widząca-os., która utraciła wzrok nagle lub stopniowo i występują poważne ograniczenia widzenia sprowadzające się do widzenia zarysów postaci, przedmiotów z odległości 1 m. lub wyraźne ograniczenie pola widzenia.
Wg ujęcia okulistycznego os. słabowidząca, jest to os., której ostrość wzroku w lepszym oku zawiera się w przedziale od poczucia światła do 0,3 pełnej ostrości, bądź pole widzenia nie przekracza 30 stopni.
Wg kryteriów funkcjonalnych os. słabowidząca to ta, która z powodu uszkodzonego wzroku ma trudności w wykonywaniu czynności życia codziennego, np. związanych z samoobsługą, nauką pracą.
Szczególnym zadaniem rewalidacji osób z uszkodzonym wzrokiem jest doprowadzenie do osiągnięcia max. samodzielności i integracji ze społecznością ludzi widzących.
Ukierunkowany jest na ćw. umiejętności specjalistycznych, np. naukę czytania
i pisania [program pt. Techniki usprawniania resztek wzroku i usprawnianie wzroku słabowidzących] i ćw. mające na celu usprawnianie ogólnych funkcji wzrokowych przydatnych w wykonywaniu różnych czynności [1 cz. diagnostyczno-oceniająca, 2cz. zestaw ćw. usprawniających]. Na podstawie w/w. programu opracowuje się indywidualny program usprawniania. Program ten generalnie może być stosowany w procesie usprawniania widzenia wszystkich słabowidzących bez względu na stopień ich słabowzroczności i rodzaj jednostek chorobowych powodujących słabowzroczność.
Niemal każde dziecko słabowidzące wymaga indywidualnego podejścia, gdyż jego rozwój nie zawsze bywa harmonijny w poszczególnych sferach, a głównie w percepcji wzrokowej. Dlatego od razu należy podjąć szereg działań mających na celu stworzenie najlepszych warunków do pracy wzrokowej zarówno z daleka jak i z bliska z uwzględnieniem natężenia światła. Ważny jest także stały kontakt ze środowiskiem rodzinnym w celu wymiany doświadczeń.
Należy rozwijać umiejętność widzenia i wykorzystywać ją do spontanicznego uczenia się. Te ćw. to stymulowanie dziecka do patrzenia [otwieranie oczu, zwracanie głowy w kierunku oglądanego obiektu]; stymulowanie widzenia [używanie jaskrawych świecących poruszających się obiektów]; rozwijanie podstawowych sprawności wzrokowych związanych
z kontrolowaniem ruchów gałek ocznych takich jak: fiksacja [umiejętność utrzymania spojrzenia na obiekcie], śledzenie[prowadzenie wzrokiem poruszających się obiektów]; rozwijanie pojęć i pamięci wzrokowej oraz wyższych sprawności wzrokowych [dopełnienie-spostrzeganie całego obiektu na podstawie widocznej jego części i umiejętność wzrokowego wyodrębniania obiektu z tła].
PAMIĘTAJ
1.Obserwuj dzieci, dobieraj metody, środki dydaktyczne do ich możliwości.
2. Słabowidzący mogą się szybciej męczyć ponieważ zużywają więcej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową.
Wykorzystuj naturalne światło, a dodatkowe oświetlenie stosuj wg potrzeb.
Zachęcaj ucznia do korzystania ze zwykłej tablicy, zwróć uwagę na kontrast [tablica matowa, duża, dobrze oświetlona].
Odczytuj głośno i wyraźnie to, co jest napisane, pozwól dzieciom podchodzić do tablicy.
Udostępniaj teksty w wersji powiększonej.
Modele i przedmioty daj do obejrzenia z bliska.
Zadawaj pytanie- „co widzisz?” aby sprawdzić i uzupełnić słownie trafność doznań wzrokowych.
Zachęcaj do stosowania pomocy optycznych.
Zapewnij podręczniki z powiększoną czcionką.
Dzieci słabowidzące powinny opanować umiejętność pisania na maszynie czarnodrukowej i mieć możliwość korzystania z odpowiednich urządzeń technicznych.
Kieruj procesem integracji w sposób umiejętny i przemyślany, aby osoba z dysfunkcją wzroku nie czuła się odrzucona.