Kolana szpotawe

Jest to wada kończyn dolnych, gdzie przy wyprostowanych kolanach i złączonych stopach między kolanami powstaje odstęp. Oś podudzia tworzy z osią uda kąt otwarty do wewnątrz. Odstęp między kłykciami przyśrodkowymi piszczeli przy złączonych stopach jest większy niż 4-5 cm. Podudzie w stosunku do stawu kolanowego jest przywiedzione. Trzon kości udowej, piszczelowej i strzałkowej wygięty jest na zewnątrz. Wada nasila się szczególnie w okresie intensywnego wzrostu i jest zwykle obustronna.

Rozciągnięte i osłabione są:

- mięsień dwugłowy uda

- mięsień strzałkowy długi i krótki

- więzadło poboczne strzałkowe

Przykurczone i napięte:

- mięsień czworogłowy uda

- mięsień półbłoniasty

- mięsień półścięgnisty

- więzadło poboczne piszczelowe

Dodatkowo często występuje przeprost w stawach kolanowych oraz szpotawe ustawienie stopy: pięta ulega skręceniu do wewnątrz, a o podłoże opiera się krawędzią zewnętrzną.

Szpotawość kolan fizjologicznie występuje do około 18-24 miesiąca życia i nie wymaga leczenia. U większości dzieci ta wada koryguje się samoistnie; w mniejszej liczbie przypadków stosuje się ćwiczenia, a ingerencja chirurgiczna należy do rzadkości.

Przyczynami tej wady są najczęściej:

- krzywica (zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforowej spowodowane niedoborem wit. D3; powoduje zmiany w układzie kostnym i zaburzenia rozwojowe)

- zbyt wczesne rozpoczęcie chodzenia (masa dziecka stanowi zbyt wielkie obciążenie dla miękkiego jeszcze kośćca)

- brak fazy raczkowania (Podczas biegania na czworakach kształtują się panewki biodrowe i naturalna lordoza szyjna. Zyskują także nadgarstki (podpierając się na dłoniach, maluch przetacza ciężar ciała od strony małego palca w kierunku kciuka i z powrotem) i stopy (ustawiają się w pozycji pośredniej, tzn. ani koślawo, ani szpotawo, tylko prosto). Raczkowanie wzmacnia również wszystkie mięśnie, przede wszystkim obręcz barkową i biodrową oraz mięśnie stabilizujące kręgosłup. Raczkujący bobas uczy się też innych rzeczy, np. orientacji w przestrzeni, oceniania odległości.)

- otyłość (masa dziecka stanowi zbyt wielkie obciążenie dla miękkiego jeszcze kośćca)

Innymi, rzadziej spotykanymi przyczynami, mogą być:

- achondroplazja (genet. uwarunkowana choroba prowadząca do nieprawidłowego kostnienia śródchrzęstnego, co powoduje zaburzenia rozwoju kości i karłowatość. Osoby dotknięte tą chorobą charakteryzuje duża czaszka, zniekształcony kręgosłup, skrócone kończyny, chód kaczkowaty. Ich rozwój intelektualny nie jest zaburzony)

- wrodzona łamliwość kości (zaburzenia prawidłowej budowy kolagenu - gł. składnika tkanki łącznej; objawia się to nadmierną kruchością kości)

- dysplazja włóknista kości (torbielowato-włókniste zwyrodnienie kości, w którym beleczki kostne zostają zastąpione przez tk. łączną. Zmiany najczęściej dotyczą jednej strony ciała - lewej lub prawej. Występują patologiczne złamania i zniekształcenia kości)

- choroba Blounta (jałowa martwica kłykcia przyśrodkowego piszczeli; najczęściej chorują na nią dzieci i młodzież, przeważnie chłopcy w okresie wzrostu)

Zapobieganie szpotawości kolan:

- podawanie dziecku zaleconej ilości wit. D

- pilnowanie, aby dziecko nie miało nadwagi

- niezmuszanie dziecka do zbyt wczesnego chodzenia

- unikanie chodzików (- nie uczą bezpiecznie upadać ani wstawać, nie ćwiczą utrzymywania równowagi,
- zakłócają rozwój reakcji równoważnych, kształtujących się podczas prób siadania, przemieszczania się, stawania na nogi i pierwszych kroków. W chodziku maluch nieprawidłowo obciąża stopy, miednicę i nóżki, w konsekwencji cały układ kostny i mięśniowy.
- wykształcają wadliwe wzorce postawy i ruchu. Dziecko uczy się odpychać od podłoża paluszkami i wewnętrzną stroną stopy. Zakłóca to doskonalenie reakcji równoważnych stopy, zmienia sposób jej obciążania, co w przyszłości może zakłócić rozwój jej łuku poprzecznego i podłużnego.
- wymuszają niefizjologiczne ustawienie, pracę i obciążanie bioder.
- chodzenie w chodziku ma niewiele wspólnego z prawidłowym rozwojem, dlatego może zakłócać proces poznawania możliwości własnego ciała i percepcję przestrzeni. Poruszając się samodzielnie, dziecko uczy się oceniać zagrożenia i unikać go, kształtuje realną ocenę odległości i własnego bezpieczeństwa, doskonali sprawność.)

Wskazania:

- gimnastyka korekcyjna

- jak najczęstsze siedzenie ze złączonymi nogami i rozstawionymi stopami

- redukcja nadwagi

- jazda na łyżwach

- jazda na nartach technikami kątowymi (pług, łuk)

- wkładki lub obuwie z podwyższonym obcasem po stronie zewnętrznej

- masaż klasyczny (mm. rozciągnięte - głaskanie, rozcieranie, ugniatanie - pobudzająco, energicznie mm. przykurczone - głaskanie, rozcieranie, wibracja - delikatnie, rozluźniająco)

- terapia manualna

Przeciwwskazania:

- pływanie żabką

- jazda konna, na rowerze

- przebywanie w siadzie skrzyżnym

- unikanie wysiłków i obciążeń w pozycji stojącej

Działanie korekcyjne jest skierowane głównie na rozciągnięcie mięśni przywodzących uda, skrócenie mięśni bocznych podudzia, wzmocnienie mięśni pośladkowych, ogólne wzmocnienie mięśni kończyn dolnych.

Przykładowe ćwiczenia gimnastyki korekcyjnej:

ruch: naprzemienne skręcanie ugiętych nóg do wewnątrz z dotknięciem kolanami podłoża

ruch: zgniatanie piłki kolanami

ruch: półprzysiad ze zbliżeniem kolan do siebie poprzez naciskanie dłońmi na boczne okolice kolan

ruch: prostowanie nóg

ruch: wznos wyprostowanych nóg

K. Szpotawe (Iza)

1.Podudzie w stosunku do stawu kolanowego znajduje się w przywiedzeniu.

2.

2.Trzon kości udowej, strzałkowej oraz piszczelowej znajduje się w pozycji wygiętej do wewnątrz.

3.

3.Podczas gdy kostki przyśrodkowe są złączone pomiędzy kolanami jest przerwa - kolana nie mogą się złączyć, przy kolanach koślawych na odwrót.

ROZPOZNANIE

stajemy swobodnie i łączymy stopy, kończyny wyprostowane:
-jeżeli stopy złączą się, a kolana są od siebie oddalone ok 5cm, albo więcej jest to potwierdzenie, że występuje wada kolan szpotawych.

ROZCIĄGNIĘTE:

•Więzadło poboczne strzałkowe

•Mięśnie dwugłowe uda

•Mięśnie strzałkowe

•

PRZYKURCZONE:

•Więzadło poboczne wewnętrzne, piszczelowe

•Mięsień zginacze półścięgniste

•Mięsień zginacze półbłoniaste

•Mięśnie dwugłowe, czworogłowy

Występuje również:

•Nadwyprost w stawie kolanowym

•

•Skrócenie kończyn do wewnątrz w stawach biodrowych

•

•Odstęp pomiędzy kłykciami przyśrodkowymi 3 cm, 4 cm lub 5 cm

•

•Stopa szpotawa

Kolana szpotawe wywodzą się zazwyczaj z krzywicy, ale mogą być również następstwem zmian zwyrodnieniowych w stawie kolanowym, pominięcie u niemowląt fazy raczkowania, przejście od razu do fazy chodzenia (zwłaszcza u dzieci otyłych).

Szpotawość kolan pogłębia siad skrzyżny.

U dzieci kolana najpierw mają tendencję do szpotawości, następnie natomiast do koślawości, dlatego nie należy poddawać ich ćwiczeniom rehabilitacyjnym we wczesnym okresie dzieciństwa.

—Wskazania :

—- ćw. wzmacniające mięśnie rozciągnięte, rozciąganie mięśni przykurczonych,

—-zastosowanie odpowiedniej diety w celu likwidacji nadwagi,

—- stosowanie pozycji przy których kolana są zbliżone , a stopy oddalone od siebie,

—- nauka prawidłowego ustawiania kończyn w czasie chodu i stania ,

—- pływanie , ćw. w wodzie .

—ćwiczymy poprawny chód oraz wzmacniamy mięśnie stóp

—Stała kontrola postawy

Przeciwwskazania :

—- siad skrzyżny

—długotrwałe marsze ,

—biegi

—przebywanie w pozycji stojącej

Zadaniem ćwiczeń jest:

— skorygowanie nieprawidłowej postawy

—Rozciągnięcie mięśni przykurczonych

—wzmocnienie mięśni rozciągniętych

—Nauczenie ćwiczącego nawyku przyjmowania postawy skorygowanej i zwracania na nią uwagi

—Zwrócenie uwagi na czynniki. Które mogą pogłębiać wadę, unikanie ich.

1.Siad prosty, nogi związane w kolanach. Ruch - wznos nóg z maksymalnym napięciem mięśni.

2. Postawa stojąca. Ruch - napinanie pośladków i łączenie kolan.

3.Leżenie przodem, kolana złączone taśmą. Ruch - wznos prostych nóg nad podłogę.

4.Leżenie tyłem. Ruch - wznos prostych nóg i łączenie ich.

5.Leżenie przodem. Ruch - napinanie mięśni pośladkowych z próbą łączenia kolan.