POSTĘPOWANIE Z BÓLEM SPOCZYNKOWYM

Krytyczne niedokrwienie kończyn dotyka chorych najczęściej w starszym wieku i spowodowane jest miażdżycą. Patofizjologia w głównej mierze zależy od istotności hemodynamicznej i liczby zwężeń w tętnicach obwodowych. Charakterystycznymi objawami krytycznego niedokrwienia kończyn są: spoczynkowy ból niedokrwienny i bolesne owrzodzenie. Ból jest głównie wywołany przez niedokrwienie skóry dystalnej części kończyny i nasila się po uniesieniu kończyny i często w nocy utrudnia zaśnięcie). Zwalczanie bólu ma podstawowe znaczenie. U chorych, u których rewaskularyzacja nie jest możliwa, konieczne bywa stosowanie paracetamolu, niesteroidowych leków przeciwzapalnych lub opioidów. Zwalczanie bólu powinno być zindywidualizowane i obejmować różnorodne środki. U wszystkich chorych należy oceniać natężenie bólu. Najbardziej przydatne są proste punktowe skale natężenia bólu-od 0 do 10 punktów, przy czym o oznacza nieobecność bólu, a 10-ból nie do zniesienia, o największym nasileniu. Leczenie jest zazwyczaj skuteczniejsze, jeśli analgetyki (środki przeciwbólowe) podaje się w regularnych odstępach czasu, a nie na żądanie chorego. Zmniejszenie natężeni bólu można często uzyskać poprzez opuszczenie niedokrwionej kończyny. Inną skuteczną metodą zwalczania bólu jest blokada zewnątrzoponowa (znieczulenie zewnątrzoponowe. Ponieważ u chorych z ciężkim niedokrwieniem kończyn dolnych często współistnieje miażdżyca tętnic wieńcowych, mózgowych i nerkowych ryzyko operacji jest u nich znacznie większe. Wskazaniem do pierwszej dużej amputacji kończyny dolnej są zaawansowane zmiany niedokrwienne, w którym towarzyszy niemożliwy do opanowania ból lub zakażenie, w sytuacji gdy:

• zmiany zarostowe wykluczają leczenie rewaskularyzacyjne,

• doszło do martwicy stopy w miejscach obciążonych podczas chodzenia lub stania,

• doszło do utrwalonego przykurczu kończyny,

• oczekiwany czas przeżycia chorego jest krótki z powodu choroby współistniejącej.

Drabina analgetyczna jest to zdefiniowany przez WHO w 1986 r. schemat stosowania leków przeciwbólowych (analgetyków) oraz innych farmaceutyków podawanych w celu zmniejszenia doznań bólowych chorego.

W schemacie wyróżniono trzy stopnie intensywności leczenia w zależności od poziomu odczuwania bólu.

• I stopień - analgetyki nieopioidowe

• (+ ewentualnie lek wspomagający),

• II stopień - słaby opioid

• (+ ewentualnie analgetyki nieopioidowe)

• (+ ewentualnie lek wspomagający),

• III stopień - silny opioid

• (+ ewentualnie analgetyki nieopioidowe)

• (+ ewentualnie lek wspomagający)

Leczenie rozpoczyna się od stopnia I, w przypadku braku ustąpienia lub nasilenia bólu przechodzi się do stopnia wyższego.

---