Zakażenie układu moczowego (ZUM)-

• 10-16% pnn wymagającej leczenia nerkozastępczego.

400 osób na l mln mieszkańców; ogółem w Polsce 3 tys. osób jest dializowanych z powodu przewlekłej mocznicy spowodowanej ZUM.

ZUM- najczęstsza przyczyna niezdolności do pracy wśród kobiet.

Objawy kliniczne ZUM dotyczą 20-50% kobiet.

3-10 % kobiet aktywnych seksualnie ma ZUM przynajmniej raz w roku.

Mechanizmy obronne ustroju zapobiegające ZUM:

-długość cewki moczowej

-perystaltyka moczowodu

-czynność zastawek pęcherzowo-moczowodowych

-zakwaszanie i zagęszczanie moczu i amoniogeneza

-flora bakteryjna pochwy i okolicy ujścia cewki moczowej

-przeciwbakteryjne właściwości wydzielmy gruczołu krokowego

-mechanizmy zapobiegające rozwojowi bakterii w pęcherzu moczowym:

mechaniczne działanie strumienia moczu

fizjologiczna flora bakteryjna

białko Tamma-Horsfalla

warstwa mukopolisacharydów pokrywająca bł. śluzową pęcherza moczowego przeciwciała obecne w moczu

oligosacharydy

Czynniki ułatwiające rozwój ZUM:

1. cz. fizjologiczne

-ciąża i połóg

-zaawansowany wiek

2. cz. patologiczne

ZASTÓJ MOCZU!

-odpływ wsteczny pęcherzowo-moczowodowy

-kamica moczowa

-instrumentacja dróg moczowych

-cukrzyca i inne zaburzenia przemiany materii (dna moczanowa, hiperkalcemia, hipokaliemia)

-niedokrwistość sierpowatokrwinkowa

-nerka analgetyczna

-torbiele nerkowe, zbliznowacenie tkanki nerkowej, wady wrodzone układu moczowego, inne choroby nerek.

Podział kliniczny ZUM:

1. zakażenie dolnego odcinka dróg moczowych:

-zapalenie cewki moczowej

-zapalenie pęcherza moczowego ( bakteryjne, abakteryjne)

-zapalenie gruczołu krokowego (ostre, przewlekłe)

2. zakażenie górnego odcinka układu moczowego-ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek

Inne patologie:

-przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek

-gruźlica nerek

-grzybica układu moczowego

-śródmiąższowe zapalenie pęcherza (gęstość względna moczu- uszk. cewek)

Zakażenie układu moczowego:

- powikłane

- niepowikłane

Etiologia:

(zakażenia niepowikłane)

E.coli 80%

St.saprophyticus 10-15%

inne 2-5% ( Klebsiella, Proteus mirabilis, Enterococcus, Pseudomonas aeruginosa)

Abakteryjne zapalenie pęcherza: Chlamydia trachomatis, Ureaplasma, Troichomonas, wirusy H. S.)

Neisseria gonorrhoeae

Flora mieszana a pojedynczy patogen.

Kryteria rozpoznania znamiennego bakteriomoczu:

l. bez objawów klinicznych i laboratoryjnych > l0⁵ drobnoustrojów/ml.

Dla kobiet z objawami klinicznymi ZUM:

1. >10² E.coli/ml, jeżeli występuje leukocyturia

2. >10⁵ innych drobnoustrojów chorobotwórczych/ml

3. każda liczba drobnoustrojów uzyskanych poprzez nakłucie pęcherza moczowego

Dla mężczyzn z objawami klinicznymi ZUM:

>10³ drobnoustrojów chorobotwórczych /ml

Grzybica układu moczowego:

>10⁴ kolonii grzybów /ml

Objawy kliniczne:

-dysuria

-częstomocz

-pollakisuria

-nykturia

-ból: nadłonowo, w okolicy lędźwiowej

-gorączka

-dolegliwości dyspeptyczne

Badania dodatkowe:

-badanie ogólne moczu (przejrzystość, pH, c.w., leukocyturia >5/pole widzenia w moczu nie odwirowanym, > 10/pole widzenia w moczu odwirowanym, 8-10 leu/mm³ w moczu

nie odwirowanym; liczba Addisa 2,5-5 mln/d, liczba Hamburgera 1500-3000/min.;

krwinkomocz 2-3 er./pole; liczba Addisa 3mln/d, liczba Hamburgera 2 tys/min.; wałeczki- szkliste, białokrwinkowe, mieszane; obecność bakterii)

-posiew moczu, posiewy lokalizacyjne

Badania obrazujące:

-usg

-urografia dożylna

-ureterocystografia mikcyjna

Postępowanie:

l .ostre niepowikłane zapalenie pęcherza, cewki-

- terapia 3 dniowa; nawroty - terapia 7 dniowa + zasady profilaktyki.

2.przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego-

- 6 tygodni.

3.ostre niepowikłane odmiedniczkowe zapalenie nerek

- terapia 2-3 tygodniowa

- mężczyźni do 6 tygodni

4.powikłane zakażenie dróg moczowych

- lekki przebieg (dolny odcinek dróg moczowych) 7-14 dni

- cięższy przebieg 6 tyg.- kilka m-cy

bakteriomocz bezobjawowy

-wymaga leczenia u ciężarnych (7-15 dni)

-dzieci poniżej 5 rż

-w grupie powikłanych ZUM; istnienie zakażonych torbieli, ropni nerek, bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego, przed instrumentacją dróg moczowych.

Leczenie:

abakteryjne zapalenie pęcherza moczowego:

chlamydia- doksycyklina 2x100 mg p.o.; ureaplasma- spektynomycyna 2g i.m.; trichomonas-metronidazol 2g neisseria-cefotaksym l g im, ceftrakson 0,5g im (leczyć partnera!)

bakteryjne zapalenie pęcherza moczowego:

biseptol 2x960 mg, amoksycylina 3x250 mg, nitrofurantoina 4x100 mg, cefradyna 2x500-1000 mg, ofloksacyna 2x200 mg, cyprofloksacyna 2x250 mg, norfloksacyna 2x400 mg

profilaktyka- biseptol 240 mg, nitrofurantoina 50-100 mg, norfloksacyna 200 mg, cefaleksyna 250 mg.

OOZN:

łagodne postacie-chemioterapeutyki jw. ciężkie postacie-2 leki (amoksycylina lub cefalosporyna+aminoglikozyd)

- 2 -

---