Temat: Wieloznaczne rozumienie sensu klasycznej pedagogiki ogólnej.

1. Rozumienie „ogólności” pedagogiki w Polsce międzywojennej i powojennej oraz kierunki poszukiwań badawczych w pedagogice ogólnej

2. Zrozumienie sensu klasycznej pedagogiki ogólnej jako:

1. wyodrębnionej części (subdyscypliny pedagogicznej); Mysłakowski - Żechowska ?, Kunowski - Żechowska, Sośnicki - Żechowska,

2. wprowadzenia do pozostałych subdyscyplin, stanowiącym ich podbudowę teoretyczną;

3. dyscypliny wiedzy;

4. podstawy pedagogiki;

5. pedagogiki filozoficznej lub filozofii wychowania (odpowiedniki w innych językach) Wołoszyn - Żechowska

6. teorii wychowania; Hessen, Rowid (Żechowska) ?

7. działu nauk o wychowaniu;

8. sposobu poznawania wychowania;

9. dyscypliny porównawczo analizującej właściwości, charakter i sens różnych terminów, założeń i systemów teoretycznych, stanowiących podbudowę refleksji pedagogicznej

literatura:

• Folkierska A., Pedagogika jako myślenie o wychowaniu. Str. 200-205

• Myślenie w horyzoncie hermeneutycznym, nie naukowym

• Myśl - ruch języka i sama rzeczywistość;

• Naiwności pedagogiki jako nauki:

- czystego spostrzeżenia, czystych wypowiedzi

- naiwność pojęcia - stworzenie doskonałego języka nauki - przezwyciężenie niedostatku myślenia

• Ucieczka nauki od języka naturalnego - zastąpienie myślenia rozumowaniem; sprowadzenie słowa do znaku

• Powrót do myślenia oznacza włączenie pojęć z powrotem do mowy (pojęcia jako pełne znaczenia, nieprzejrzystego sensu wymagającego ruchu myśli)

• Myślenie wymaga dystansu do zastanej rzeczywistości, znaku zapytania, poczucia obcości wobec własnego uwikłania - jest samowiedzą, samopoznaniem człowieka

• Folkierska A., Pedagogika jako myślenie o wychowaniu. Str. 260-262

• Gnitecki J., Niektóre ujęcia pedagogiki ogólnej w Polsce i na świecie. Str. 11-20

• Palka S., Aktualne kierunki rozwoju pedagogiki ogólnej

• Palka S., Stan i możliwości rozwoju pedagogiki ogólnej.

• Wołoszyn S., Pedagogika ogólna czy system nauk pedagogicznych. Str. 47-54

• Przyczynami dyferencjacji i specjalizacji w rozwoju nauk o wychowaniu były i są wielkie teorie naukowe oraz wielkie wynalazki - idee i strategie badawcze:

- idea nauczania poglądowego Jana Amora Kodeńskiego, oparta na filozofii współdziałania w poznaniu myślenia, mowy i czynu;

- idea problemowego nauczania przez szukanie, działanie i odkrywanie Johna Deweya; - idea zaspokajania podstawowych potrzeb rozwojowych jako niezbędny warunek kształtowania się prawidłowej postawy życiowej;

- idea psychoterapii analitycznej (dla potrzeb reedukacyjnych i rewalidacyjnych);

- idea nieformalnych struktur i więzi społecznych jako podstawa procesów uspołeczniania;

- metodyka ścisłych pomiarów zjawisk rozwojowych i dydaktyczno - wychowawczych, czyli tekstologia na usługach pedagogiki;

- metodyka eksperymentowania pedagogicznego (m.in. technika eksperymentu „naturalnego”);

- idea programowania dydaktycznego na zasadach teorii informacji jako podstawa technologizacji nauczania;

- eksperymentalne techniki uczenia myślenia heurystycznego;

• Pozytywy - usamodzielnienie się, postęp szczegółowej wiedzy; negatywy - poczucie izolacji; refleksja - człowiek jest niepodzielny, proces wychowawczy jest jednością; skutek - dążenie do wtórnej integracji i harmonizacji wiedzy pedagogicznej i praktyki wychowawczej;

• Odpowiedź - pedagogika jako nauka globalna i system wyspecjalizowanych nauk o wychowaniu;

• Semantyka - na świecie zamiennie pedagogika ogólna z filozofią wychowania i podstawami pedagogiki:

- pedagogy - angielski - sztuka, technika, praktyka wychowawcza

- philosophy of education - angielski - filozofia wychowania

- education - angielski - rzeczywistość wychowawcza jak i nauka o tej rzeczywistości

- foundations of education - angielski - podstawy pedagogiki

- introduction to education - angielski - wstęp do pedagogiki

- pädagogik - Niemcy - pedagogika, nauka o wychowaniu

- pédagogie - Francja - pedagogika, nauka o wychowaniu

- ocнoвa педaгoгики - rosyjski - podstawy pedagogiki

• Bechowska B., Drynda D., Stałe i zmienne elementy treści wchodzące w zakres pedagogiki ogólnej w okresie PRL. Str. 23-39

• Okres międzywojenny - proces wynurzania się refleksji pedagogicznych

- Sergiusz Hessen - pedagogika jako uświadomienie sobie procesu wychowania, który nas dotyczy i jest nieświadomie znany; pedagogika jako zastosowanie wiedzy filozoficznej do życia, gdzie każdej dziedzinie filozofii odpowiada dział pedagogiki; uznanie pedagogiki za ogólną teorię wychowania rozpadającą się na części; przedmiot badań - uświadomienie sobie materiału, zadań, środków i celów wychowania, a także osoby wychowanka i wychowawcy, nie tylko, jakie są, ale jakie mają być;

- Z. Mysłakowski - jedna z naukowych dyscyplin, w których wspólnym przedmiotem staje się człowiek; istota pedagogiki - ujmowanie człowieka jak najuniwersalniej, jako wszechstronną całość; globalizujący sposób ujmowania przedmiotu, nie wyklucza zróżnicowania wewnętrznego pedagogiki oraz przedmiotu ich badań i zadań; 2 podstawowe dyscypliny pedagogiczne: pedagogika opisowa i normatywna; pierwsze określenie pedagogiki ogólnej rozumianej jako oddzielny dział, który ma syntetyzować (wyodrębnienie, zanalizowanie i opisanie form wychowania syntetycznie w ich podstawowej strukturze, tzn. niezależnie; selekcjonowanie faktów; dążenie do syntetycznego ujęcia faktów znaczących; ustalanie roli i funkcji wychowania w całokształcie życia społecznego);

- Henryk Rowie - pedagogika - teoria wychowania zajmująca się celami, zasadami i środkami wychowawczymi, a przedmiotem badań są fakty, procesy i sytuacje wychowawcze; pedagogika ogólna - nauka badająca wychowanie i kształcenie będące funkcją kulturalną ducha ludzkiego i życia społecznego;

stałe elementy: przedmiot dziedziny zwanej pedagogiką sytuowany w kontekście rodziny dyscyplin humanistycznych; przedmiot badań zakresowo nie ujednolicony; zadania pedagogiki typu: poznawczego, projektującego, praktycznego;

• PRL

- Józef Pieter - pedagogika jako ogólna teoria wychowania, za przedmiot mająca również sprawy wychowawcze, rozpatrywane z punktu widzenia celów i metod, a nie faktyczny stan zjawisk; pedagogika jako nauka o wartościach, nie o faktach; pedagogika nie tyle nauką, co dyskusją;

- Bogdan Suchodolski - pedagogika jako jednorodna nauka zajmująca się całością zjawisk wychowawczych, tzn. warunkami, celami, procesem i treścią, metodami, instytucjami;

- Tadeusz Wujek - pedagogika jako nauka o wychowaniu człowieka, obejmująca całokształt związany z kształceniem i wychowaniem; przedmiotem badań - również wpływy niezamierzone i żywiołowe;

- Jan Bohucki - pedagogika jako nauka o wszechstronnym rozwoju młodego pokolenia jest społeczna; zakłada na przestrzeni dziejów coraz inne cele, do których dostosowuje treść i sposoby nauczania i wychowania;

- Heliodor Muszyński - pedagogika jako teoretyczna anuka o wychowaniu, akcentująca problemy budowania i rozwijania wiedzy; pedagogika jako nauka o zależnościach rządzących zjawiskami wychowania;

- Stefan Kunowski - pedagogika jako anuka, której przedmiot stanowi sprawa praktycznej pedagogii, pedagogika jako nauka o sztuce i technice wychowawczej;

- Mieczysław Szczodrak - pedagogika jako nauka o zamierzonym wychowaniu bada cele, treści, formy, metody, i środki realizacji procesu; przedmiotem badań jest proces zamierzonego, celowego i świadomego wychowania człowieka,

stałe elementy: cele, którym ma służyć wychowanie oraz skuteczne metody; pedagogiczne działanie ma charakter teleologiczno - instrumentalno - praktyczny;

• Pedagogika ogólna jako subdyscyplina:

- Kazimierz Sośnicki - pedagogika ogólna jako nauka opisująca w odróżnieniu od normatywnego charakteru poszczególnych systemów;

- S. Kunowski - pedagogika podzielona: praktyczna, opisowa, normatywna i teoretyczna czyli ogólna, jako dział najwyższy, obejmujący całość badanego przedmiotu, dąży w oparciu o materiał empiryczny, eksperymentalny i normatywny do stworzenia jednolitej teorii wszechstronnego rozwoju człowieka i jego uwarunkowań, teorii odtwarzającej całą rzeczywistość wychowawczą;

- Wołoszyn - pedagogika jako filozofia wychowania, czyli teleologiczne myślenie o wartościach, ideałach, celach wychowania

• S

• s

---