temat: Zrozumienie ponowoczesnego sensu pedagogiki ogólnej.

określenie i zrozumienie ponowoczesnego sensu pedagogiki ogólnej jako:

1. myślenia o pedagogice w perspektywie krytycznej myśli filozoficznej schyłku XX wieku i początku XXI wieku

2. metateorii pedagogicznej, teoretycznej refleksji współbieżnie funkcjonującej w powiązaniu z pedagogiką praktycznie zorientowaną i innymi działami pedagogiki

• Gnitecki - podstawą tworzenia metateorii pedagogicznej jest stosowanie refleksji krytycznej; krytyka od wewnątrz może prowadzić do konstrukcji i dekonstrukcji, ale aby zaistniała rekonstrukcja musi zaistnieć odwołanie do zewnętrznych kryteriów

• Palka - teoria pedagogiczna o najszerszym zasięgu, obejmuje całą dziedzinę pedagogiki i pełni funkcję wyjaśniającą; złożona z trzech metateorii szczegółowych:

• metateoria pedagogiki empirycznej (sfera faktów)

• metateoria pedagogiki prakseologicznej (sfera działania)

• metateoria pedagogiki hermeneutycznej (sfera wartości)

przy tworzeniu metateorii - ustalenie i wybór kryteriów zewnętrznych (zasada spójności, sensu i wiedzy)i wewnętrznych; zadanie metateorii wychowania - badanie poszczególnych teorii wychowania w oparciu o kryteria logiczne i metodologiczne (udoskonalenie teorii, usunięcie ich wad i słabości, zwiększenie klarowności)

3. teorii krytycznej:

• Gnitecki - pedagogika ogólna jako metateoria rekonstruująca zdecentrowany obraz współczesnej pedagogiki przez budowanie krytycznej teorii teorii edukacji; wymaga odwołania się do ambiwalencji zrównoważonej (rekonstrukcja ambiwalencji równowagowej i nierównowagowej); refleksja krytyczna jest ważna gdyż:

• posiada demistyfikującą moc - odsłonięcie ukrytych wymiarów procesów edukacyjnych oraz ujawnienie wielu praktyk mających miejsce w szkole

• stanowi wyzwanie dla pedagogiki w ogóle - ponowne postawienie i rozpatrzenie wielu podstawowych pytań współczesnej pedagogiki

• Gnitecki - kierunki i nurty pedagogiki krytycznej w literaturze niemieckiej:

• pedagogika krytycznego racjonalizmu - krytyka i krytyczność staje się elementem metody naukowej; ma przebieg linearny; aspekt naukowy - odpowiada na pytanie czy spełniono założone cele edukacji, aspekt polityczny - dotyczy panującej ideologii wychowania

• pedagogika teorii krytycznej z dwiema odmianami - Max Horkheimer - cel: zniesienie tradycyjnego podziału między teorią a praktyką na rzecz dialogu

- krytyczna pedagogika komunikacji - tropem emancypacyjno-komunikacyjnym Habermasa; wszelkie działania pedagogiczne mają charakter komunikacyjny a wychowanie ma spełniać funkcje emancypacyjne (zdobycie kompetencji komunikacyjnych a nie dostosowanie do porządku); wychowanie do demokracji w demokracji;

- pedagogika transcendentalno-krytyczna - odwołanie do Kanta z aprioryzmem poznawczym i imperatywizmem moralnym; pytanie o warunki, których spełnienie umożliwia zrealizowanie wychowania; aprioryzm poznania jest podstawą oceny celowości działania wychowawczego; aprioryzm moralny - podstawą oceny sensowności postępowania wychowawczego; wychowanie to nauczenie bycia rozumnym - wolnym i odpowiedzialnym;

• pedagogika personalno-transcendentalna - filozofia grecka i chrześcijańska - człowiek jako podmiot i osoba; wychowanie niepowtarzalne i indywidualne

• Gnitecki - kierunki w amerykańskiej refleksji krytycznej, odwołujące się do:

• ideologii wychowania konserwatywnego - szkoła to narzędzie transmisji fundamentalnych wartości kulturowych - trwałość i ciągłość cywilizacji

• ideologii wychowania liberalnego - niepowtarzalność jednostki i własna twórcza aktywność

• ideologii wychowania progresywnego - edukacja to kategoria zmiany społecznej

• teorii i koncepcji nauk o edukacji

• krytycznej teorii edukacji

• odrębnej i swoistej refleksji nad edukacją opartej na paradygmacie ewolucyjnym

• scalonego realistycznego obrazu refleksji nad edukacją opartego na perspektywie transcendentalnie-uniwersalistycznej oraz uniwersalnym stanie świadomości i uniwersalnie, realnie istniejących prawach

• składnika rekonstruowanego, wartościowanego i projektowanego teoretycznych podstaw edukacji

• Pluta -

• dziale filozofii edukacji

• analizy epistemologicznych konstruktów i kontekstów edukacji

• antropologii pedagogicznej

• kulturologii pedagogicznej (lub teorii kultury pedagogicznej)

• Pluta

• postmodernistycznego dyskursu o nauce w ogóle, o pedagogice, o świecie, o człowieku, o kulturze, o edukacji

• Hejnicka-Bezwińska

• koncepcji z perspektywy „pedagogiki otwartej”

• Nowak - postawa otwarcia w badaniach i działaniu wychowawczym; realistyczne ujęcie osoby; realizm poznawczy i otwarcie na żywy konkret; norma personalistyczna

---