Prawo konkurencji

Ustawa z 23 sierpnia 2003 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwej konkurencji

Prawo regulacyjne to zespół norm, które związane są z narzędziami o charakterze publiczno - prawnym tzw. reglamentacją .

Regulacja to formą reglamentacji gospodarki polegającej na stosowaniu instrumentów i narzędzi administracyjnych, nastawionych na ochronę konkurencji. Klasyczna regulacja jest charakterystyczna dla prawa energetycznego i telekomunikacyjnego.

Regulacja posiada dwie cechy podstawowe:

1. niezależność organu regulacyjnego (dla energetyki to prezes urzędu regulacji energetyki);

2. rynek właściwy - cechujący się zasadami wolnej konkurencji

Pojęcie konkurencji - konkurencja to rywalizacja między niezależnie działającymi przedsiębiorcami.

Prawo konkurencji ma trzy działy:

1. prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji - występuje wówczas, gdy naruszenie konkurencji pochodzi od samych uczestników rynku, którzy zainteresowani maksymalizacją zysku posługują się metodami powszechnie uznanymi za nieuczciwe - np. wprowadzaniem w błąd oznaczeniem nazwy (katalog jest otwarty);

Ustawa o terminach zapłaty - daje każdemu przedsiębiorcy który dostarcza produkty bądź świadczy usługi prawo do dochodzenia swojej wierzytelności odsetkowej określając sztywno termin na 30 dni. Jakakolwiek czynność zmierzająca do zniesienia tego prawa jest bezprawna. Również niezgodne z prawem jest to, gdy podmiot dominujący zawiera z podmiotem małym klauzule o zrzeczeniu się roszczeń.

2. prawo antymonopolowe - to unormowanie które dotyczy sytuacji, gdy zagrożenie pochodzi od uczestników rynku, którzy chcą ograniczyć lub wyeliminować konkurencję na rynku właściwym. Nadzór w tym zakresie prowadzi Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów;

3. prawo pomocowe - sytuacja, gdy konkurencja jest zniekształcona wskutek interwencji państwa, co jest związane z tym, że przedsiębiorstwa mogą oferować swoje produkty bądź usługi po cenach i na warunkach, które nie wynikają z tego, że posiada np. niskie koszty działalności, ale wynika z tego, ż ich działalność jest współfinansowana przez podatników. Jest to prawo subwencyjne, zwane prawem pomocy publicznej. Niewiele jest Polskich norm na ten temat - zdecydowanie więcej jest w prawie wspólnotowym.

R e g u l a c j a:

Szczególną postacią prawa konkurencji jest regulacja, która jest pewnym pojęciem właściwym dla sektora prawa antymonopolowego z namiastkami prawa publicznego.

Pierwsza regulacja antymonopolowa na świecie pojawiła się w 1890 roku w Stanach Zjednoczonych - ustawa Szemrana. Dzisiejsze polskie prawo konkurencji modeluje się na prawie amerykańskim.

PRAWO POMOCY PUBLICZNEJ

Brak jednolitej definicji legalnej pomocy publicznej. Dziś w prawie Polskim niema ustrojowych i prawno - materialnych norm pomocy publicznej, są tylko normy proceduralne (które wprowadzają wżycie prawo materialne) - ustawa z 30 kwietnia 2004 roku.

Normy prawa polskiego mówią o 4 płaszczyznach uregulowań:

1. ustanawianie środków pomocowych (tj. programów pomocowych i pomocy indywidualnej);

2. notyfikowanie środków pomocowych

3. monitorowanie udzielonej pomocy publicznej

4. egzekwowanie decyzji właściwych organów (Komisji Europejskiej) w sytuacji, gdy stwierdzono, że dana pomoc publiczna jest niedopuszczalna.

Pomoc publiczną należy pojmować jako przysporzenie bezpośrednio lub pośrednio przez organy udzielające pomocy, korzyści finansowej określonym przedsiębiorcom w następstwie której uprzywilejowuje się ich w stosunku do konkurentów. Przede wszystkim w drodze dokonywania na rzecz lub zapych przedsiębiorcy wydatków ze środków publicznych lub pomniejszania świadczeń należnych od nich na rzecz sektora finansów publicznych - na podstawie ustawy albo innego tytułu prawnego (np. pkt 7 ustawy o działalności gospodarczej).

W prawie polskim nie ma przepisów prawa materialnego, ale prawo wspólnotowe stanowi, że wszelka pomoc publiczna jest zakazana - to reguła ogólna chyba, że przepis stanowi inaczej (art. 87 TWE). Czyli generalnie pomoc jest zakazana, chyba że … . Ale jeśli pomoc narusza konkurencję albo grozi naruszeniem, zakazana jest całkowicie (mimo tego chyba że).

Istota pomocy publicznej - równo w świetle prawa krajowego jak i wspólnotowego jest to jakiekolwiek świadczenie na rzecz przedsiębiorcy pochodzące od państwa albo środków źródeł państw, która przynosi temu przedsiębiorcy taką korzyść, której nie uzyskałby (ten przedsiębiorca) w ramach normalniej działalności gospodarczej. Zatem istota jest oderwanie od działalności wolnorynkowej.

Wolność gospodarcza zawiera 4 sfery:

1. wolność organizacyjną (sam wybiera formę)

2. swobodę podejmowania działań rynkowych;

3. wolność kierowania

4. prawna ochrona bytu firmy (przepisy które chronią przedsiębiorcę o których mowa w prawie własności przemysłowej, prawa autorskie)

Postacie pomocy publicznej:

Katalog postaci pomocy publicznej jest szeroki:

1. dotacje

2. ulgi i zwolnienia podatkowe

3. dokapitalizowanie przedsiębiorców na warunkach korzystniejszych niż oferowane na rynku

4. pożyczki albo kredyty udzielone na warunkach korzystniejszych niż oferowane na runku

5. poręczenia i gwarancje

6. zaniechanie poboru, odroczenia płatności, bądź rozłożenia na raty płatności podatku,

7. umorzenie.

Przesłanki udzielenia pomocy publicznej.

Są dwa rodzaje przesłanek pozytywne i negatywne.

Przesłanki pozytywne to takie, których wystąpienie skutkuje uznaniem, że dane działanie stanowi pomoc publiczną.

Przesłanki negatywne to takie, których wystąpienie nie stanowi pomocy publicznej

Przesłanki negatywne:

1. niemajątkowy charakter pomocy, czyli pomoc jest niemierzalna w formie pieniężnej ani jakiejkolwiek formie majątkowej;

2. niepaństwowy charakter podmiotu udzielającego pomocy publicznej -> podmiot udzielający pomocy publicznej nie jest zaliczany do organów władzy publicznej ani nie jest przedsiębiorstwem publicznym.

Definicja organu publicznego jak i przedsiębiorcy publicznego znajduje się w ustawie o przejrzystości stosunków finansowych między organami publicznymi a przedsiębiorcami publicznymi z 22 września 2006r (ustawa o transparentności) i jest uzupełniona definicją podmiotu udzielającego pomocy publicznej zawarte w ustawie o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej z dnia 30 kwietnia 2004 roku - w którym jest mowa o podmiocie udzielającym pomocy publicznej - przez organ udzielający pomocy publicznej należy rozumieć organ administracji publicznej lub inny podmiot który jest upoważniony do udzielania pomocy publicznej - w tym przedsiębiorcę publicznego, którym mowa w ustawie o przejrzystości … .

Spółka publiczna to spółka w której przynajmniej jedna akcja została dopuszczona do publicznego obrotu (spółki giełdowe)

Państwowa osoba prawna, to jednostka organizacyjna, która posiada osobowość prawną, której mienie w całości jest mieniem państwowym,

Spółka Skarbu Państwa - spółka z całym udziałem Skarbu Państwa albo jego większością.

Organ władzy publicznej - należy przez to rozumieć organ administracji rządowej, inny organ państwowy, organ jednostek samorządu terytorialnego lub związek tych jednostek - ale też inny podmiot, który z mocy prawa albo na podstawie czynności prawnej realizuje zadania administracji publicznej.

Przedsiębiorca publiczny w rozumieniu ustawy o przejrzystości to każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na sposób działania i formę organizacyjno - prawną, w szczególności spółki handlowe, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, bank państwowy (bank gospodarstwa krajowego), na którego działalność organ publiczny wywiera decydujący wpływ niezależnie od wpływu wywieranego przez inne podmioty.

Decydujący wpływ -> wywieraniem decydującego wpływu jest bezpośrednie lub pośrednie oddziaływanie na danego przedsiębiorcę polegające na:

1. dysponowaniu większością głosów w organach przedsiębiorcy zależnego - również na podstawie porozumień z innymi przedsiębiorcami,

2. uprawnieniu do powoływania albo odwoływania większości członków organów przedsiębiorcy zależnego (dot. organów zarządzających i nadzorujących)

3. sytuacji tzw. unii personalnej - tj. sytuacji, gdy więcej niż połowa członków zarządu przedsiębiorcy zależnego jest jednocześnie członkami zarządu przedsiębiorcy dominującego

4. zdolności do decydowania w inny sposób o kierunkach działalności przedsiębiorcy - w szczególności na podstawie umowy o zarządzaniu;

3. brak uprzywilejowania podmiotu będącego adresatem działań państwa. Beneficjent pomocy nie uzyskał przysporzenia o charakterze nie ekwiwalentnym (wzajemnym) mając na względzie …. rynkowe;

4. niegospodarczy charakter beneficjenta pomocy - nie będzie pomocą publiczną przysporzenie na rzecz podmiotu, który nie posiada statusu przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (30.04.2004r);

5. przymusowy charakter przysporzenia - nie będzie pomocą publiczną przysporzenie związane z obowiązkiem zwrotu bezprawnie pobranego podatku;

6. ekwiwalencja świadczeń - sytuacja, gdy beneficjent działaniem lub zaniechaniem jest zobowiązany do świadczenia wzajemnego;

7. brak rzeczywistego lub prawdopodobnego naruszenia konkurencji;

8. wystąpienie tzw. zwolnienia zawartego w przepisach prawa wspólnotowego, które może przybrać postać zwolnienia automatycznego albo warunkowego

automatycznym zwolnieniem (art. 87.3 TWE) są

1. każde działanie natury socjalnej które przyznawane są indywidualnym konsumentom (MOPS)

2. pomoc na wyrównywanie szkód spowodowanych przez klęski żywiołowe

3. pomoc związana z wyrównaniem runku NRD po zjednoczeniu Niemiec

zwolnienia warunkowe - pomoc promowania obszarów o niskim poziomie życia i dotkniętych bezrobociem;

Przesłanki pozytywne pomocy publicznej:

1. majątkowy charakter pomocy publicznej (dna działanie ma wartość materialną);

2. publiczny bądź państwowy charakter podmiotu udzielającego pomocy;

3. uprzywilejowanie adresata (beneficjenta pomocy) - doprowadzającego do uzyskania przez niego przewagi;

4. gospodarczy charakter beneficjenta pomocy (beneficjent musi być pojmowany jako przedsiębiorca)

5. dobrowolny charakter pomocy publicznej (pomoc publiczna nie jest wynikiem czynności za które państwo ponosi odpowiedzialność - zwrot przymusowy)

6. brak ekwiwalencji świadczeń

7. nienaruszenie konkurencji lub zasady równości, które dla swej skuteczności nie wymagają rzeczywistego dokonania, lecz wystarczy, że dojdzie do prawdopodobnego, potencjalnego wystąpienia.

7

---