ZAKAŻENIE DRÓG MOCZOWYCH
Określenie.
Jako zakażenie dróg moczowych określa się stany zapalne spowodowane drobnoustrojami, umiejscowione proksymalnie od zwieracza wewnętrznego cewki moczowej.
Epidemiologia.
Zakażenia dróg moczowych należą do najczęstszych przyczyn absencji chorobowej wśród kobiet. Co dwudziesta kobieta dorosła wykazuje występowanie bezobjawowej bakteriurii, przy czym u jednej trzeciej z nich w czasie ciąży rozwija się ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek. Przyczyną tego jest bliskość anatomiczna cewki moczowej w stosunku do odbytnicy i pochwy oraz niewielka jej długość, przez co drobnoustroje łatwo dostają się- do pęcherza moczowego. Ryzyko występowania infekcji dróg moczowych jest znaczne u kobiet w czasie ciąży i połogu, u kobiet prowadzących bardzo aktywne życie seksualne, u mężczyzn w wieku powyżej 55- 60 r. ż. (przerost stercza jest przyczyną nefropatii zaporowej), kobiet i mężczyzn z aktywną kamicą moczową, z zaburzeniami metabolicznymi (cukrzyca, dna itp.) lub nadużywających leków przeciwbólowych oraz u niemowląt płci żeńskiej (sprzyja temu krótka cewka moczowa).
Etiologia i patogeneza.
Najczęściej spotykanymi drobnoustrojami będącymi przyczyną zakażeń dróg moczowych są: E Coli, Klebsiella, Proteus i Pseudomonas, rzadziej Chlamydia, enterokoki, gronkowce lub inne drobnoustroje (grzyby). Do zakażenia dochodzi w 98% drogą wstępującą, natomiast wyjątkowo rzadko drogą krwi. Czynnikami sprzyjającymi zakażeniom dróg moczowych są przede wszystkim zmiany chorobowe utrudniające odpływ moczu (nefropatia zaporowa), wsteczny odpływ pęcherzowo-moczowodowy wrodzony lub nabyty, nadużywanie niesteroidowych leków przeciwbólowych (fenacetyna, kwas acetylosalicylowy), zaburzenia metaboliczne (cukrzyca, skaza dnawa, hiperkalcemia, hipokaliemia), ciąża, cewnikowanie dróg moczowych oraz stosowanie leków immunosupresyjnych (np. cyklofosfamid). Prowadzi to też do powstawania krwotocznego zapalenia pęcherza moczowego.
Zmiany patomorfologiczne.
W zależności od przyczyny i czasu trwania choroby zmiany chorobowe w drogach moczowych mogą się charakteryzować obrzękiem i przekrwieniem błony śluzowej, wybroczynami krwistymi lub zmianami ropnymi, lub na wet owrzodzeniami.
Obraz kliniczny.
Zależy od lokalizacji, rodzaju i nasilenia zmian chorobowych w drogach moczowych. Zakażenie dróg moczowych może przebiegać zupełnie bezobjawowo (wówczas mówimy o bakteriurii bezobjawowej) lub manifestować się objawami zapalenia pęcherza moczowego lub ostrego albo przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek.